Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
een stijve meter van hout of plastiek die je kan opvouwen
NL:
vnw: duimstok, maatstok
Typisch Vlaams: (NL) duimstok; In het Frans: ‘mètre pliant’; Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 4
In plaats van stil te zitten en de lockdown af te wachten, ruilde Bart de schaar in voor vouwmeter en zaag. (vrt.be)
De Kriek, superbekeurder te Antwerpen: Hij bezigde de vouwmeter en slingerde tussen de jaren zeventig en tachtig tienduizenden Antwerpenaars op de bon. (demorgen.be)
Marcel Schroyen (63) kwam afgelopen nacht elk uur met zijn vouwmeter de stand van het water meten. (standaard.be)
een grote stok of lineaal om iets te meten
Klik op de afbeelding
De stokmeter is het onderste meetinstrument
vnw: maatstok, duimstok, stokmaat
vergelijk plooimeter
De kleuters van de derde kleuterklas krijgen de kans om te meten ( wiskunde ) … een lintmeter, een rolmeter, een stokmeter, een vouwmeter, een meetlat van dertig centimeter, een meetlat van 1 meter, … allerlei materialen worden gebruikt om te meten (vbsdesterrenboom.be)
‘Hij moest toegeven dat het inderdaad wel erg was’, vertelt Rita ons, terwijl ze met een stokmeter de diepte van een put meet, en opmerkt dat er nog een grote steen los op het wegdek ligt. (nieuwsblad.be)
Glycine, alanine, valine, leucine, serine, threonine, vasiline, insuline, tyrosine, methionine, kerosine, aubergine, praline, lawine, heroïne, cafeïne, cocaïne, strychnine, sardine, blondine, kantine, vitrine, paraffine, aspirine, gelatine, serpentine, nicotine, guillotine, limousine, naaimachine, mandoline, catherine, caroline… je ziet zo hoe de oude schoolmeester in zijn grijze stofjas het met een houten stokmeter in de domme koppen van de schooljongens ramt. Tot het er in zit: ‘Gly-cine! Alanine! Va-line! Leu-cine! Se-rine!’ Enzovoortine. (knack.be)
een (slaap)kamer, meestal een drietal trappen hoger gelegen dan de woonplaats. Bij ons thuis was de voute boven de kelder gelegen.
zie ook: voute(kamer); kellekamer
Slapt gie mor op de voute.
kamer gelegen boven de kelder.
vnw: voute (de, -s), voutekamer (de, -s): •opkamer, kelderkamer
Uitspraak: vow-te. Soms ook: volte(kamer), voutenkamer
< Middelnederlands: voute < Oudfrans: voute, volte
Heb je mijn trui ergens gezien? Kijk eens op de voute(kamer).
“Aan den anderen kant der woonkamer komen twee deuren… Eene die uitgeeft op de vaute die dient als slaapkamer en eene die leidt naar de zoldertrap waar de bedden staan der kinderen…” – uit ’ De Landsche Woning in Vlaanderen’, Stijn Streuvels, 1913
“Ze liet haar hand nog even op zijn schouder zakken alvorens ze de treden naar de voutenkamer op slofte.” uit ‘De verzonken jongen’, Jan Vantoortelboom
Langs de Heidebeek, een zijvaartje van de IJzer, doemt in alle eenvoud een 19de-eeuwse vierkantshoeve op. Logeren doe je in de Voute of de Opperzolder. (toerismewesthoek.be)
Een voute was vroeger een kleine kamer, niet op het gelijkvloers en niet op de eerste verdieping. (kw.be)
In de bovenruimte van de zaal bevindt zich een voute van 33m2 in landelijke stijl dat gebruikt kan worden als lounge ruimte, kleine vergaderzaal, … (zaalrietdam.be)
rot, verrot, corrupt, onaangenaam
zie ook: vorten, vrot, vortzak
ook in West-Vlaanderen
vnw:
•rot, bedorven
•(fig.); gemeen, corrupt
Van Dale: Etymologisch woordenboek: vort: (verrot, corrupt) met metathesis van r van verrot (vgl. rotten).
Vroegmiddelnederlands Woordenboek: vart: rot, verrot
Oudste attestatie: West-Vlaanderen, 1287
Middelnederlandsch Woordenboek: vort, vurt, vart: rot, verrot
Het woord is vooral eigen aan het Vlaamsch en uit de andere Germaanse talen niet opgeteekend. Misschien is het verwant met vort, “crepitus ventris” (= scheet) indien nl. hiervan de eerste beteekenis is geweest “stinkend”.
Dat hout heeft te lang in de regen gelegen, en is nu helemaal vort.
“Gij gaat hier wel zelf die vorte boel opkuisen, hé makker!” riep hij buiten zichzelf.
Met de snelheidscontrole op de autostrade laatst stonden de flikken heel vort opgesteld.
De Fred zit nu zo heel vort te kijken naar z’n computerscherm omdat er iets nie lukt.
“Hier zijn sommige vuyle, vorte gecorrumpeerde stinckende leden, gelijck ic heb beginnen te seggen, diemen nootsakelick als een smettende peste, of als een etende cancker behoort af te snijden,” (uit ‘Historie van Broer Cornelis Adriaensen van Dordrecht’, 1569)
demorgen.be: “Homo’s zijn OK, maar ‘vorte homo’s in kapperszaken’ zijn op zijn minst een beetje minder OK”, schrijft De Bruyn.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
