Reacties van Georges Grootjans

Uit een discussie in taalschrift :

Een NL uitgever (Jacques Dohmen (Querido))over o.a. grootstad:
“Overigens leer ik via het contact met ‘mijn’ Vlaamse auteurs dagelijks Nederlandse woorden bij, woorden die ik ook steeds vaker zelf gebruik, en ik beschouw dat zonder meer als een verrijking. Ik ben dan ook geen voorstander van het zonder meer ‘verhollandsen’ van teksten van Vlaamse schrijvers. Maar ik zal me altijd blijven verzetten tegen gallicismen als rijden aan vijftig kilometer, germanismen als grootstad en kortverhaal, en het gebruik van moeten als het echt hoeven moet zijn (iets niet moeten is iets anders dan iets niet hoeven, maar er is geen Vlaamse kwaliteitskrant die zich van dat verschil bewust is).”

Lees het belerende: Nou kindje, je mag best wat in het zand spelen, maar maak je niet vuil hoor!

En een antwoord (Frans Vermeulen):
Verder worden met germanismen Duitse germanismen bedoeld neem ik aan, want men kan moeilijk gallicismen of anglicismen zoeken bij achtereenvolgens het Frans of het Engels. Het Nederlands wordt wel afgunstig bekeken op zijn natuurlijk woordvormingsvermogen en het fijnzinnig en gemakkelijk omgaan met zijn vanzelfsprekende woordsamenstellingen, iets waarmee men in het Frans en het Engels eeuwig blijft worstelen. Waarom zou kortverhaal niet kunnen als langspeelfilm wel kan (of moeten we daar een Engels woord voor gebruiken?) en waarom niet grootstad als grootmeester of grootgrondbezitter kan?¨"

Voila: De grootmaarschalk die grootgrondbezitter was verhuisde van het Groothertogdom Luxemburg naar de grootstad omdat hij daar meer groothandels en grootwarenhuizen had. Groot gelijk!

Hoorde het vanmorgen passeren op de radio1 bij Hautekiet op zoek naar het woord van het jaar…

uit boekuil: *Kartouchke is een juweeltje dat in 1965 geschreven werd door Luc Versteylen sj.
(Kartouchke is een collegejongentje van om en bij de 12 jaar, dat een soort logboek schrijft)

Tekstfragment :

kartouchke en het vasisdaske

voilà ik zit dus binnen dat is nu de tweede avond dat ik op mijn kamerke kom en het is nog triestiger dan gisteren want gisteren was alles zo nieuw en daarbij toen had moeder mijn bed nog opgemaakt maar nu doet het de kuisvrouw die is wel heel vriendelijk maar zij doet dat toch helemaal anders zij had mijn pyama in de kast gelegd in plaats van onder mijn hoofdkussen en mijn pantoffels stonden ook al niet op hun plaats en door traam gaan liggen kunt ge ook niet alles is hier dichtgeklopt en toegedraaid en vastgevezen behalve natuurlijk dat vasisdaske en als ge niet weet wat een vasisdaske is dan zijt ge gelijk die duitser die wist ook niet wat dat was een vasisdaske en daarom zei hij was ist das en daarom noemen ze zoon raamkes vasisdaskes en ik had goesting om met kussens te smijten maar dat kan ik ook niet want onze pol komt maar binnen veertien dagen en daarbij ge moest dat hier eens riskeren en het enige dat ge hoort op zoon slaapzaal is bellen en sleutels die rinkelen en lichten die uitgaan en opt einde nog een bel om te zeggen vooruit ga nu maar slapen ….

vrt taalmail keurt het af:
fout: In een ultieme poging om zijn gelijk te halen had Schafthuizen toch nog een kortgeding ingespannen.
goed: In een ultieme poging om zijn gelijk te halen had Schafthuizen toch nog een kort geding aangespannen.

De spelling ‘kortgeding’ is niet officieel, al wordt de combinatie in Vlaanderen als een eenheid uitgesproken, met de hoofdklemtoon op ‘kort’. Een proces wordt aangespannen, een paard wordt ingespannen.

-einde citaat -

Dat laatste is toch weer een argument van keskeschiet. Voor hetzelfde geld zeg ik: Een proces wordt ingespannen, een riem wordt aangespannen.

De Taalunie is veel milder:

Een proces inspannen wordt vooral in België veelvuldig gebruikt, ook door veel standaardtaalsprekers. Toch is er een niet te verwaarlozen groep taalgebruikers die een proces inspannen afkeurt. Het is daarom vooralsnog niet duidelijk of de verbinding tot de standaardtaal in België gerekend kan worden.

Voor mij is een kartouche hagelmunitie (al dan niet verschoten) = plastieken cilinder met een koperen bodem (daar waar de slagpin inslaagt). Andere munitie zijn kogels met kogelhulzen (koper). Voor zwaarder geschut of kanonnen zijn dat obussen.