Reacties van Georges Grootjans

In De Morgen een stuk Wat is dat toch met al dat Kempens op tv?

Of is de opkomst van Vlaanderens sappigste/platste/mooiste (schrappen wat niet past) accent louter toeval?
Wim Vandenbussche, hoogleraar Nederlandse taalkunde aan de VUB, denkt van wel. “Ik begrijp dat het iets is dat in het oog kan springen, waardoor je automatisch gaat denken dat er iets meer achter zit, maar dat lijkt mij niet het geval.” Er is geen revival van het Kempens, zegt hij, en ondanks de vele fictie in het West-Vlaams, waaronder Eigen kweek en Bevergem, is ook dat dialect niet aan een opmars toe.

“Dialecten zijn op de weg naar de uitgang in Vlaanderen. Er gebeuren regelmatig enquêtes naar dialectkennis en het gebruik van dat dialect gaat zeer fel achteruit. Ook in de Kempen zie je sinds de jaren tachtig dat die achteruitgang onmiskenbaar is. Binnen één à twee generaties zullen er nog nauwelijks jonge dialectsprekers opgroeien, omdat het dialect niet meer van generatie op generatie wordt doorgegeven.”

De taal die we op televisie horen, is geen dialect maar een regiolect, duidt Vandenbussche. “Er bestaan bredere variëteiten van het Nederlands, typerend voor een regio of een provincie, en die streektaal gaat niet verdwijnen. Die geven een identiteit aan, zoals nu met het Kempens het geval is.” VRT-taaladviseur Ruud Hendrickx vult aan: “Jonge mensen stoppen hun accent niet weg. Ze denken: ‘Wat is er mis met te horen dat ik van de Kempen ben?’ De tolerantie voor een regionale tongval is veel groter dan vroeger.”

Mark Coenen doet het weer in De Morgen: “Ouwe-jongens-krentenbrood”. Zonder de context van de column zou ik het begot niet weten waarover hij het heeft. En u?

Ouwe jongens? Hollandser kan het niet. Nochtans spreekt Mark Coenen elders over venten.

Nu van mij moet de uitdrukking niet per se vertaald worden als ‘ouw-venten-rozijnenbrood’ want zo werkt taal natuurlijk niet, maar het is toch raar dat Mark Coenen die doorgaans nogal uitdrukkelijk Vlaams schrijft, er zoveel Hollandismen tussensmijt. Of ’t moet zijn om mij te kl*** ;)

Ik veronderstel dat het een variant is van contraire, zeker wat betreft het 2de voorbeeld.
Voor het eerste voorbeeld is het een bijwoord.

In het Antwerspe (en daarbuiten?) is de uitspraakvariant ém met scherpe e en zonder d: zijn ém angt uit z’n broek.

Vandaar hemmeke

Ge kunt -gewijs zowat met alles combineren:

https://nl.wiktionary.org/wiki/-gewijs