Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
stewardess
Van Dale 2016 online: BE
Typisch Vlaams: 6 leeuwen
k Was verliefd op een airhostess
‘t Was in een DC- 6
Smilend reikte ze mij een lunch
En een koffie express
‘k Vroeg haar naam en ook haar adres
‘k Kreeg een vork en een mes
Maar daar was een papiertje rond
Waarop te lezen stond
(M’n Airhostess – Will Tura)
standaard.be: Ontdek IJsland in het gezelschap van een airhostess
hln.be: Onze juffrouw is een airhostess!
bebouwde kom
< Frans: agglomération
Van Dale 2015 online: BE; niet algemeen
zie ook agglomeratieraad; verzamellemma wegcode
De agglomeratie wordt aangeduid door witte platen, die ook de bebouwde kom aanduiden.
Binnen de agglomeratie is de verkeerssnelheid 50km/uur.
een rammeling geven, afranselen
Van Dale online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Homofiele politicus afgetroefd op straat.
… de ex-Anderlecht-spits troeft zijn bewaker simpel af en kopt de 1-0 tegen de touwen. (sporza.be)
fouilleren
Van Dale 2016 online: BE, niet algemeen
blogspot.be: Maar bij de heer voor mij is er nog iets anders dat de metaaldetector verontrust. Dus moet hij even een stap opzij zetten voor een manuele controle. Met de armen wijd wordt hij helemaal afgetast, maar net als de bepotelaar zich terug opricht, wordt het pijnlijk duidelijk dat riemen ergens voor dienen en, eens verwijderd, de broek gaat gehoorzamen aan de regels van de zwaartekracht.
Knop aan de tak van een plant waaruit de blaadjes, ontkiemende takken of bloemen tevoorschijn schieten
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
vgl. Engels ‘bud’
< Protogermaans *budd?
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Bot: Knop of oog van planten (boomen en heesters), waaruit zich bladeren en bloemen ontplooien; beginsel van een tak, een stengel of van bladeren. In Noord-Nederland thans alleen in hoogeren stijl gebruikelijk, doch in Zuid-Nederland het gewone woord.
zie ook bot, in ~ staan
De botten zijn weer aan het springen en de jonge groene blaaikes komen tevoorschijn.
Er zitten alweer botten aan de jasmijnboom, hopelijk vriezen ze niet kapot.
> andere betekenissen van bot
(hist.) herberg of stalhouderij waar men de paarden kon wisselen
(hedendaags) café of brasserie
AN uitspanning
Van Dale 2015 online: BE
Als de reizigers aan een afspanning stopten en iets wilden eten, hadden zij maar juist de tijd die nodig was om de paarden te wisselen.
Op de markt naast de kerk bevindt zich café De Valk, een afspanning gebouwd omstreeks 1700.
www.afspanning.be: Welkom in d’afspanning te Beernem, de betere bistro.
www.deafspanning.be – Kindvriendelijk restaurant – Zaal ter beschikking voor al uw gelegenheden – Rustig terras – Machelen-aan-de-Leie
Restaurant d’Afspanning, Denderwindeke
Restaurant Afspanning de Lekkerbek in waasmunster is de uitgelezen ontmoetingsplaats voor mensen uit het bedrijfsleven, families en hipsters
Bij Afspanning de Swaen kunt u in het restaurant of op het terras genieten van onze streekmaaltijden, speciale biersoorten of bijzondere koffie en thee.
> andere betekenis van afspanning
overschrijven:
- bij het afkijken tijdens een schriftelijke overhoring
- van het bord afschrijven op papier
- notities van mekaar overnemen
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
Ni afschrijven of ge krijgt een nul!
We hebben de tekst van het bord afgeschreven.
Mag ik die les van u eens afschrijven want ik was ziek dien dag.
in Nederland: vuurwerk afsteken
Van Dale 2013 online: algemeen Belgisch-Nederlands
Als ze het vuurwerk afschieten moet de kat binnen blijven.
geld, centen
eigenlijk ‘cents’, een vroeger meervoud van ‘cent’
Ik heb geen cens nimeer.
Drij moorden voor vijf cens – Jan de Schuyter (desleghte.be)
kok (meestal) of begeleider bij kampen van de jeugdbeweging
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
zie ook foerieren, kookouder, fourier
De scouts zoeken nog enkele mensen om als foerier mee op kamp te gaan. Kunnen koken is wenselijk, maar niet noodzakelijk.
De fouriers van de scouts van Elewijt zullen voor de 6de keer een spaghettislag organiseren aan de scoutslokalen. (scoutselewijt.be)
Natuurlijk is het evident dat je goed overeenkomt met de fouriers, maar vergeet ook niet te kijken naar de kwaliteit van zijn/haar kookkunst, de omgang met de leden, budgetbeheer… (scoutsengidsenvlaanderen.be)
“Ze zijn dan de fourier tegengekomen die wakker was, en die heeft onder bedreiging dan gsm’s, kredietkaarten en portefeuilles moeten afgegeven.” (vrt.be)
een voetbalveld dat er heel slecht bijligt
alg: een hobbelig, woest of verwaarloosd terrein, veld of plaats
‘We voetballen op een patattenveld’ (Torhout) – Het Nieuwsblad
“We speelden op een ‘patattenveld’, kregen vuile kleedkamers toegewezen en moesten voetballen met ‘kartonnen’ ballen”, foeterde Spaenhoven. (hln.be)
Ik heb in Brazilië ook al slechte velden gezien en we hebben eerder al bij wijze van spreken op een patattenveld moeten voetballen.”, vertelde Marc Wilmots vandaag na training. (vtm.be)
Negen op negen dus voor de mannen van trainer Urbain Spaenhoven, die vanmiddag in moeilijke omstandigheden (lees: op een patattenveld en tegen een ultra-defensieve thuisploeg) toch de drie punten op zak staken. (beerschotwilrijk.be)
Rustplaats van laatste Belgische C-130 blijft gemoederen verhitten: “Op een patattenveld. Pure schande”. (hln.be)
Union en OGC Nice speelden bijgevolg op een ouderwets patattenveld. Een goede beurt maakte ons land daarmee niet in Europa. (demorgen.be)
gebruik van politieke macht en relaties om zaakjes te regelen, gesjoemel, (±) vriendjespolitiek
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
Affairisme is het Leitmotiv van de Belgische politiek, van hoog tot laag, in alle octaven, en wat er te horen valt kan niet omschreven worden als hemelse muziek. (T. Lanoye, in Van Dale sub “affairisme”)
NL-SN: hoepel op, scheer je weg
kort: bol af (zie voorbeelden)
zie ook: afbollen, het ~
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 5; NL: opzouten!
Bol het af, jong! (facebook)
Topman federale politie tot racistische agenten in Facebookgroep: “Bezin u of bol het af”. (hln.be)
ABVV-topman De Leeuw: ‘Van Overtveldt, bol het af!’ (knack.be)
Bollet Af (rapnummer The Sloofs)
Molnar tegen ontgoochelde Betty: “Bol af en get a life!” (clint.be)
vast bedrag ter beschikking gesteld
vnw: in België ook: budget, beschikbare middelen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen
zie ook: enveloppefinanciering, financieringsenveloppe, welvaartsenveloppe, werkingsenveloppe
Vanuit het departement Onderwijs krijgt de school een jaarlijkse enveloppe van 20.000 euro om in deze kosten te voorzien.
race, wielerwedstrijd
vnw: snelheidswedstrijd van paarden of van wielrenners
Van Dale: snelheidswedstrijd, wedren
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
In Nederland: Met ‘de koers’ wordt de Tour de France bedoeld, daarbuiten is het gewoon wielerwedstrijd – zie reacties
zie ook koerswedstrijd; koers in de koers
vgl. achtervolgingskoers; koerskenner; koersliefhebber; kenner van de koers
Ze hebben alle straten van het dorp afgezet omdat de koers er door moet.
deur die uit een aantal met elkaar verbonden verticale lamellen bestaat en daardoor als een harmonica ingevouwen kan worden
deur die invouwbaar is, harmonicadeur, vouwdeur
ANW: vooral in België
vnw
Met een accordeondeur kunt ge ruimtes perfect afscheiden.
ongeluk, ongeval
< Frans: accident
Van Dale: ongeval, ongeluk
BE; spreektaal verkeersongeval
vnw
zie ook zonder accidenten
Door een accident werd de autostrade volledig afgesloten en zat de spits de hele morgend in de knoop.
De Jean heeft een accidentje gehad met het barbecueën. Gans zijn onderarm verbrand…
effektief zijn, vooruithelpen
Van Dale 2016 online: BE
SN-NL: zoden aan de dijken brengen of zetten
zie ook aarde, geen ~ aan de dijk zetten
deredactie.be: Of het gesprek tussen de leiders van Rusland en Oekraïne veel aarde aan de dijk zal zetten, is nog niet duidelijk.
kuleuven.be: Eigenlijk brengt straf voor de zonde geen aarde aan de dijk. De straf van de zonde is de zonde zelf.
1) gek doen, het zotteke uithangen, de clown uithangen
2) het gedrag van een aap imiteren
Van Dale 2018 online: BE de aap uithangen
zich aanstellen
zie ook kloon, de ~ uithangen
Als ge den aap wilt uithangen, in de zologie is nog plaats.
1) “Ik zal een beetje de aap uithangen in het glas. Ik ben een grote fan van Von Teese en ga haar act nadoen, maar dan zonder het strippen”, aldus Tanja Dexters. (vrt.be)
Popup restaurant ‘t Gerecht in Turnhout: … Jelle en Micheline uit Leuven. ’Jelle lijkt op mij’, zegt Chris. ‘Wordt het hectisch in de keuken, dan kan ik net als hem de aap uithangen.’ (nieuwsblad.be)
2) Kom jij de aap uithangen op ons Apenspeelplein? (zoo Antwerpen)
… nieuw buitenverblijf voor gorilla’s en chimpansees en ook de jongere bezoekers kunnen de rest van de zomer lekker de aap uithangen. (hln.be/zoo Antwerpen)
milde vloek, dikswijls kindertaal (o.a. gebruikt in de stripreeks Jommeke)
variant: potverkoffie
Wie we daar hebben! Liz Aku potvolkoffie! (meetjeslandsmuziekplatform.be)
Potverkoffie !! De opgaven die ik moeilijk acht worden vlot ontrafeld en op de eenvoudige zoekt men zich een bult. (seniorennet.be)
Potvolkoffie, op de wijze van Jommeke, verder hoefde de lelijkheid volgens mijn moeder niet te strekken. (/issuu.com)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.