Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
rampschade
vnw: schade als gevolg van een ramp, rampschade
Van Dale 2018 online: BE
In elke gemeente is een Coördinator Rampenschade aangesteld, die u eventueel kan helpen bij het invullen van de formulieren. (vlaanderen.be)
Winterstormen van januari kostten verzekeraars meer dan rampenschade van heel 2017. (vrt.be)
Griekenland verwarde rampenschade met staatssteun – Vilt
…aanpassingen in verband met herverzekerings- en rampenschaden en omtrent de toerekening van kosten, waarbij de vereiste documentatie… (nbb.be)
- van een motor: laag toerental
vnw: ralenti: laagste toerental van een motor
van het Frans: ralentir: vertragen of inhouden; ralenti: de laagste snelheid waaraan een motor draait zonder stil te vallen (Larousse français)
- ook fig.: op een laag ritme
Als de auto stilstaat draait de moteur op ralentie.
Tom Boonen reed op ralenti de laatste 50 km van Parijs-Roubaix en kwam aan met anderhalve minuut voorsprong.
de baas spelen, zeggen hoe het moet
Woordenboek van Populair Taalgebruik (Marc De Coster): (2005) (Vlaanderen, inf.) de baas spelen; domineren.
zie ook chefferig
“Feit is wel dat sommigen beter in een hol zouden kruipen van schaamte ipv nog wat te staan cheffen ad zijlijn.” (Knack reactie 200316)
Wat heeft die champetter te cheffen?
Bouchez zou dat weleens kunnen blijven doen, ook wanneer hij minister wordt in de Arizona-coalitie. Hij zou dan blijven ‘cheffen’ over zijn partij, over de Waalse regering, over zijn collega-ministers van MR. (demorgen.be)
helemaal in orde zijn, goed werken
< Frans: être au point
vnw: het staat op punt: het is in orde
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen, mbt. een techniek, product, regeling
DS2015 het staat (nog niet) op punt: geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
De nieuwe methode is vrij goed bruikbaar, ook al staat ze nog niet helemaal op punt.
De organisatie staat dus al behoorlijk op punt en de rest zal wel volgen.
‘Youtube Kids’ staat nog niet op punt – De Standaard
Blauwe zone staat nog niet op punt – De Standaard
Het nieuwe Club staat nog niet op punt. (standaard.be)
De administratie van die zones staat nog niet op punt, waardoor de lonen nog niet gestort zijn.(standaard.be)
Het reglement staat nog niet op punt en over bepaalde zaken is nog geen uitsluitsel, maar dat het GAS-reglement er komt, staat vast.(standaard.be)
Op die verbetering is het wel nog enkele jaren wachten, want de technologie staat nog niet op punt. (standaard.be)
trui, pullover
vnw: in België vaak voor: trui, pullover
anw: pull : ((vooral) in België)
In Nederland is pullover, uitspraak plover, meer gebruikelijk.
niet te verwarren met pul
zie ook verzamellemma kledij
Ik heb het koud, ik ga een pull aan doen.
“Sinds kort duiken er in prime time nieuwsankers met pullen op. Het begon met ene Riadh Bahri die op basketschoenen en met col roulé in de broek begon te presenteren. Maar nu begint ook de gêne bij Xavier Taveirne en Wim De Vilder te verdwijnen.” Volgens de kijker komt het dragen van een pull erg onprofessioneel en respectloos over. (vrt.be)
Op het moment van haar verdwijning droeg ze een pull met twee handjes op de voorkant, een korte broek met zwartwit dammotief en zwarte … (demorgen.be)reclame
vnw: in België vaak voor: reclame
-publiciteit maken voor iets: reclame maken voor iets
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
Frans publicité, Engels publicity
Met de feesten is er altijd veel publiciteit op radio en tv.
Zo moeten influencers de woorden ‘advertentie’ of ‘publiciteit’ plaatsen aan het begin van de beschrijving bij hun video (vrt.be)
Ze moesten tot in Nederland publiciteit maken om mensen naar hun winkel te halen. (demorgen.be)
courante verkorte vorm van piekuurtrein
vnw: (bnl.) afkorting van: piekuurtrein, op piekuren ingelegde trein
Op zondag stopt de P-trein Poperinge (18.53 u.) – Sint-Joris-Weert (21.57 u.) niet in Londerzeel. De reisplanner houdt al rekening met deze aanpassingen. (belgiantrain.be)
Het Belgisch trekpaard, Brabants trekpaard of Brabander is een paardenras afkomstig uit België. (Wikipedia)
vgl. ook de bijnaam van wijlen Jean-Luc Dehaene: Het Brabants Trekpaard
Dit moet u weten over het Brabants trekpaard, kersvers immaterieel erfgoed in Vlaanderen (vrt.be)
Het Belgisch trekpaard is een kruising van drie foklijnen: de dikken uit de Dendervallei, de grijzen van Nijvel en Henegouwen en de kolossen uit het dal van de Méhaigne, een zijriviertje van de Maas. (Wikipedia)
In het schilderachtige dorpje Vollezele, gelegen in het westen van het Pajottenland, staat op het marktplein een standbeeld van een machtig dier. Het stelt ‘Brilliant’ voor, een van de beroemde stamvaders van het Belgisch trekpaard – in de volksmond het Brabants trekpaard of Brabander. (faro.be)
Deze website is een onafhankelijke informatiebron van en voor fokkers van het Brabants trekpaard, in het bijzonder van de provincie Vlaams-Brabant. (brabantsekwekers)
Het Belgisch trekpaard ook wel ‘brabander’ of in Wallonië ‘race de trait belge’ genoemd, is het zwaarste paard onder de trekpaarden. (gekoppaarden.be)
vooronderzoek, inspectie, marktonderzoek
ww.: prospecteren
vnw: marktonderzoek, marktanalyse, marktverkenning, acquisitie
DS2015 standaardtaal
De Amerikaanse president zou in april Colombia bezoeken. Zoals het gebruikelijk is, gaan agenten van de Secret Service dan op prospectie. (deredactie)
propvol
zie ook kropvol
vnw: propvol, stampvol, tjokvol
De zaal was proppensvol, het was duwen en trekken voor een plaatske.
De ‘grote jongens’, Studio 100 en Music Hall, domineren de vrije scène met hun grootschalige musicals en hun comedy’s proppensvol BV’s. (demorgen.be)
Wilfried Bouttelgier (63) laat meteen een vijf centimeter dikke ringmap zien, proppensvol met documenten.(standaard.be)
priester, als geestelijk raadsman van een organisatie
vnw: aalmoezenier, geestelijk adviseur, geestelijk raadgever van een vereniging
Van Dale 2016 online: BE
Als we op kamp gingen, kwam de proost ons altijd uitwuiven.
goed gebouwd, knap van figuur
vnw: mooi, knap
Van Dale: gewestelijk in deze betekenis
Ne pronte vent en een pront wijf. Die zullen het nog maken in het leven.
Van mijn moeder, tiens, die daar in de tijd als negentienjarige pronte boerendochter de glazen vulde en rondbracht en de hoofden op hol bracht.(vrt.be)
Ze presenteert pronte zwangere vrouwen en krachtige figuren die niet altijd de geijkte paden volgen. (demorgen.be)
zuinig; goedkoop
vnw:
•zuinig, gierig
•goedkoop, voordelig
in provincie Antwerpen: profijtelijk
Ik leef van mijn intresten. Maar gelukkig ben ik een profijtig mens.
De hele avond op café geweest en niet ene keer moeten trakteren! ’t Is een profijtige avond geweest.
de privaat sector (vs. de overheid)
vnw: de particuliere sector, het bedrijfsleven
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 4; In België ook vaak ‘de privé’ genoemd (spreektaal).
zie ook privé
Zowel de universiteit als de privésector bieden studentenkoten aan.
Maar de drie vakbonden vragen alvast een lineaire loonsverhoging voor al het onderwijspersoneel, zegt Raf Deweerdt van ACOD-onderwijs, die naar het interprofessioneel akkoord voor de privesector verwijst: “Daar is een verhoging van de koopkracht van 1,1 procent afgesproken.” (vrt.be)
Vanaf mei 2023 fietsvergoeding voor elke werknemer in privésector (demorgen.be)
principiële zaak
vnw: principekwestie
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
zie princiep
De splitsing van BHV is een princiepskwestie.
Alhoewel ze voor niemand in de weg stond, maakte hij er een princiepskwestie van en moest en zou die doos binnen het uur uit de gang zijn.
essentieel, levensbelangrijk, voornaamste
vnw: in België ook: cruciaal, doorslaggevend, essentieel
Van Dale 1995: …3. (Belg.) voornaamste
volgens vrttaal.net mag het enkel in betekenis van ‘in oorsprong’
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 7
Wederzijds vertrouwen is primordiaal in de politieke onderhandelingen voor een regeringsvorming.
De primordiale oorzaak van het accident was te rap rijden, maar dat de weg er glad bij lag zal ook wel een rol gespeeld hebben.
stellen boven, laten gaan voor, op de eerste plaats komen
vnw: voorrang hebben, voorgaan, voorop staan
DS2015 standaardtaal
<fr. primer
NL: prevaleren
…zo zijn de media zichzelf aan het verwoesten door cijfers te laten primeren op relevantie.
PEN Vlaanderen, NRC Handelsblad
WK 2034 in Saudi-Arabië: primeert geld op mensenrechten? (vrt.be)
“Hij heeft economische belangen dus laten primeren op het belang van de volksgezondheid”, luidt de zware beschuldiging. (demorgen.be)
Volgens Cassatie primeerde het internationale recht. (standaard.be)
zie ten alle kosten
“Wereldwijd blijken vrouwen bezorgd over het toenemend gewicht en willen ze ten alle kosten striemen vermijden.” (hln.be)
Smalend gezegd over iets of iemand die bv. van iets niet veel terecht brengt, sukkelt, …
Typisch Vlaams: ga daarmee naar de oorlog!: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
niet in Van Dale 2014 online
google2014:
‘ga daarmee naar de oorlog’ .BE (>460) ; .NL (36)
‘ga daarmee naar den oorlog’ .BE (>710) ; .NL (1)
‘gaat daarmee naar den oorlog’ .BE (>1.140) ; .NL (7)
ook: mannen, ga met zo’n ~ naar de oorlog
old.walfoot.be: Ga daarmee naar de oorlog,met alle simpatie voor lokeren. Geen geschikt stadion,een handvol fans,en de rest zijn gazettefans,die wakker schieten als ze de finale spelen,dan hebben ze opeens 15.000fans.
standaard.be: Als je zo iemand ziet, denk je: ga daarmee naar de oorlog .
Jongens, jongens toch. Ziet du nu eens bezig. Dat is al de vijfde keer dat em een pint laat vallen. Gaat daarmee naar den oorlog.
paarnatuurlijk.nl: >>> eddy DRUPPEL schreef op maandag 15 maart 2010, 22:51:
>>>> Frans is je beste kant niet .
>>> Dat klopt Eddy, ik spreek zo goed als geen woord Frans. Precies daarom
>>> wilde ik opzoeken wat “Tiens?” betekent. Toen ik het niet vond vroeg ik
>>> het op mijn manier aan jou (of iemand anders die wil antwoorden), wat dat betekent.
>>> grt,
>>> Karen
>>
>> Laat mij je helpen : tiens? = zoals?
> Dan heb je nog “tiens,tiens” vlaamse vertaling van “wat hangt er nu aan
> mijne frack” of nog onlangs gepasseerd “gaat daarmee naar den oorlog”
chocolade bonbon
< Belgisch-Frans: praline
vnw: chocoladebonbon
anw: praline
((vooral) in België)
lekkernij die bestaat uit een omhulsel van chocolade gevuld met suikerwerk, likeur of crème in diverse smaken
standaardtaal in België (VRT-Taalnet)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
zie ook ijspraline; likeurpraline; paaspraline; vlaaipraline; pranil
vgl. pralinetop
De Belgische pralines zijn de beste van de hele wereld!
“Jean Neuhaus gaf aan zijn chocoladebonbon de naam ‘praline’, een verwijzing naar de zeventiende-eeuwse Franse edelman César de Choiseul, graaf van Plessis-Praslin. Volgens een overlevering zou de brave man aan het einde van zijn leven ernstige spijsverteringsklachten hebben gehad die hij bestreed met een soort bonbon van medicijnen, suiker, amandelen en chocolade. Het verhaal spoorde blijkbaar Neuhaus aan om zijn chocoladebonbon naar Plessis-Praslin te vernoemen.” (https://historiek.net/j)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.