Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
urinoir, pissijn
uitspraak Brugge: piesiene
VD2015 online: niet algemeen
In sommige landelijke café’s gaan mannen buiten naar de piscine.
er is altijd wel iets wat niet meevalt
wordt ook gezegd van iemand die nooit iets goed vindt
in Antwerpen: ne pis of ne kak
WNT: Pis of kak, als het ‘t een niet is dan het andere; gezegd van overlast dien iemand geeft.
"’t Is altijd pis of kak mee’ u, ge verkoopt altijd last" Cornelissen-Vervliet (1899)
“Ofwel is er net een particuliere nest aan de andere kant van het land en wil men zo ver niet rijden of het is altijd wel een pis of een kak.” (hondenvrienden.be)
" ‘t is altijd wel iets hier. is’t niet te duur, dan is hij te goed om gerestoreerd te worden, of anders heb ik er net vorige week 1 gekocht, of ist wel te verroest, of zoek ik net een gebruikt,… TIS ALTIJ PIS OF KAK " (vespaforum.be)
“gij komt toch nie…gij hebt wel wat beters te doen en als ’t zover is en ge krijgt uw goesting qua datum, gaat het op de moment zélf toch weer pis of kak zijn, gij nie gij” (politicsinfo.be)
kruiwagen
uitspraakvariant van pijpegale
WNT: pijpegaal: Mnl. pipegale: Eene thans inzonderheid in Zuidelijk West-Vlaanderen nog bekende benaming voor een kruiwagen, doch die vroeger ook elders in gebruik was. Het woord, behalve als piepegaal, wordt gewestelijk ook als pupegale uitgesproken (zie De Bo (1873) en Loquela (1907))
J’ei de puppegalle gevuld me zand. (hij heeft de kruiwagen met zand gevuld)
“Het wiel en de tramen van eene pijpegalle” De Bo (1873)
prullen, prutsen
Uit een lied van de Strangers:
Ântwârpe, ‘k zien a zoe geire,
Ântwârpe gij zè ma lief…
‘k Wil mè aa tantefeire,
(…)
hoeveel ben ik u verschuldigd
VD2016 online: BE, spreektaal
NL-SN: hoeveel krijgt u van me
vrt taalnet: Niet: *Hoeveel moet ik u? Wel: Hoeveel krijgt u van me? Wel: Hoeveel moet ik u betalen?
De geruchten – H.Claus: ‘Hoeveel moet ik u?’ zegt Alma mat. ’Niets. Dat heeft hij voor niets gedaan. Ge hebt het al moeilijk genoeg.
AN: wel
Wèt geer waal dat veer mörge gesjloate zeen?
Weet U wel dat wij morgen gesloten zijn?
De eine zaet van waal, d´angere van neet.
De ene zegt van wel, de andere van niet.
tegen, op voorwaarde van, onder beding van
- Vlaams-Nederlands woordenboek: in België vaak als voorzetsel, niet alleen als voegwoord: op voorwaarde van
- VD2015 online: Belgisch-Nederlands, algemeen: op voorwaarde van, onder beding van: mits enkele aanpassingen; mits betaling, tegen betaling.
- DS2015: geen standaardtaal
- Taaladvies.net: In België:
1) wordt mits ook regelmatig gebruikt in combinatie met een tegenwoordig deelwoord, een afleiding op -ing of een zelfstandignaamwoordgroep. In de laatste twee gevallen wordt mits als voorzetsel gebruikt. De genoemde gebruikswijzen zijn echter geen standaardtaal.
2) Soms ook wel gevolgd door een infinitief voorafgegaan door te. Ook een dergelijk gebruik is geen standaardtaal.
Mits de goede zorgen en de nodige medische ondersteuning weet ons tante Betje zich met haar looprek nog altijd behoorlijk te verplaatsen.
Hij mocht zijne camion bij de politie gaan ophalen, mits betaling van een serieuze (serieus) borgsom natuurlijk.
Taaladvies.net:
1) Mits hardwerkend kan hij voor het examen slagen.
De bestelling wordt uitgevoerd, mits betaling na 8 dagen.
De brieven kunnen, mits voldoende frankering, in de postkamer worden afgegeven.Mits wat geluk kan de belegger mooie winsten boeken.
2)Mits het personeel efficiënter te plaatsen, kan er worden bespaard.
tegen, op voorwaarde van, onder beding van
- Vlaams-Nederlands woordenboek: in België vaak als voorzetsel, niet alleen als voegwoord: op voorwaarde van
- VD2015 online: Belgisch-Nederlands, algemeen: op voorwaarde van, onder beding van: mits enkele aanpassingen; mits betaling, tegen betaling.
- DS2015: geen standaardtaal
- Taaladvies.net: In België:
1) wordt mits ook regelmatig gebruikt in combinatie met een tegenwoordig deelwoord, een afleiding op -ing of een zelfstandignaamwoordgroep. In de laatste twee gevallen wordt mits als voorzetsel gebruikt. De genoemde gebruikswijzen zijn echter geen standaardtaal.
2) Soms ook wel gevolgd door een infinitief voorafgegaan door te. Ook een dergelijk gebruik is geen standaardtaal.
Mits de goede zorgen en de nodige medische ondersteuning weet ons tante Betje zich met haar looprek nog altijd behoorlijk te verplaatsen.
Hij mocht zijne camion bij de politie gaan ophalen, mits betaling van een serieuze borgsom natuurlijk.
Taaladvies.net:
1) Mits hardwerkend kan hij voor het examen slagen.
De bestelling wordt uitgevoerd, mits betaling na 8 dagen.
De brieven kunnen, mits voldoende frankering, in de postkamer worden afgegeven.Mits wat geluk kan de belegger mooie winsten boeken.
2)Mits het personeel efficiënter te plaatsen, kan er worden bespaard.
aangezien, omdat
> Frans: vu que: gezien dat
Taaladvies.net: Het is onduidelijk of ‘gezien’ als voegwoord wel of niet tot de standaardtaal in België gerekend kan worden. Het wordt veelvuldig gebruikt als voegwoord, ook door veel standaardtaalsprekers, met als betekenis: aangezien, omdat. Toch is er een niet te verwaarlozen groep taalgebruikers die gezien als voegwoord afkeurt.
Gezien is in elk geval standaardtaal in het hele taalgebied als voorzetsel, met als betekenis ‘met het oog op, rekening houdend met’…
Gezien uw schoolresultaten niet al te fameus zijn, zult ge in september nog eens moeten terugkomen!
- De directie stelde een onderzoek in, gezien het hier een geval van recidive betrof.
- Gezien hij gisteren al aan bod is gekomen, zullen we nu met de volgende kandidaat beginnen. (Beide vb.zinnen: Taaladvies.net: in België, status onduidelijk)
aangezien, omdat
> Frans: vu que: gezien dat
Taaladvies.net: Het is onduidelijk of ‘gezien’ als voegwoord wel of niet tot de standaardtaal in België gerekend kan worden. Het wordt veelvuldig gebruikt als voegwoord, ook door veel standaardtaalsprekers, met als betekenis: aangezien, omdat. Toch is er een niet te verwaarlozen groep taalgebruikers die gezien als voegwoord afkeurt.
Gezien is in elk geval standaardtaal in het hele taalgebied als voorzetsel, met als betekenis ‘met het oog op, rekening houdend met’…
Gezien uw schoolresultaten niet al te fameus zijn, zult ge in september nog eens moeten terugkomen!
- De directie stelde een onderzoek in, gezien het hier een geval van recidive betrof.
- Gezien hij gisteren al aan bod is gekomen, zullen we nu met de volgende kandidaat beginnen. (Beide vb.zinnen: Taaladvies.net: in België, status onduidelijk)
bewustmakingsactie in de media
VD2016 online: BE
De recente sensibiliseringscampagnes van de overheid en de aandacht voor het thema in de media hebben duidelijk effect geressorteerd in de bestrijding van partnergeweld.
nekvel, kraag
VD2016 online: BE, niet algemeen
WNT: znw., o., Duits: schabernack
het eerste lid is ohd. -scabarôn, verwant met schaven, het tweede lid is mhd. nac, nek. De oudste bet. kan zijn die van ruige pelsmuts “nekkrabber”. De andere betekenissen hebben zich ten deele door verwisseling met of onder den invloed van andere woorden ontwikkeld.
De meester pakte de deugniet bij zijne schabbernak.
In Brugge: bij de kraag van zijn schabbe.
(op)vouwen van bvb kledij
VD2013 online: Belgisch-Nederlands
VD2016 online: BE, niet algemeen
zie ook plooien
De kleren zijn proper opgeplooid en in de kleerkast gelegd.
schakelaar met tijdsinstelling, schakelklok
VD2016 online: BE, niet algemeen
Fr. minuterie
De verlichting van een aantal gemeenschappelijke lokalen zoals inkom, sas en traphal wordt geregeld met een minuterie.
dorpel, drempel, zille, meestal onder een deur
Oorsprong: Germaans: suljô: zul, zulle
> Eng.: sill
> Fr.: seuil
> Duits: Schwelle
ook in de prov. Oost-Vlaanderen
Ik kwam thuis, en onze Emma zat op de zulle.
Wij hebben goede buren, maar we lopen er toch het gers van de zulle niet.
Ie zit voorzekerst weer zonder job; gans de dag plakt hij op zijn zulle.
Als ge heksen uit uw kot wilt houden, moet ge een paasnagel onder uw zulle steken.
- stoptrein, trein die in elk station stopt
- L-trein
Als ik nen boemeltrein pak, ben ik een kwartier later.
- maag van een dier: zie ook hot
- maag, algemeen
uitspraak: moeëk, moewek
uitdrukking: die is op z’n moeëk uit = altijd eerst aan zichzelf denkend i.v.m. eten.
zie ook: moeken
ook in de Antwerpse Kempen
WNT: Mook
In Zuid-Nederland bekend als naam voor de eerste maag van herkauwende dieren, ook wel voor pens of buik in ruimeren zin, ook van een mensch.
Afleiding: Mooken, ”veel, overdadig eten” (Corn.-Vervl.)
Etymologie: mook, moke ingewanden, eerste maag van een herkauwer, pens (zuidnederlands) = Oostmiddelduits mauke ‘brij’. Van een wortel die ‘glibberig’ betekent en ook aanwezig is in aan het germaans ontleend provençaals mauca ‘ingewand’. Van dezelfde basis = lat. mucus ‘slijm’. (bron A. Weijnen)
Als m’n vader een haan slachtte, dan werd de moeëk mee klaargemaakt en beschouwd als een lekkernij.
Die koe is precies opgeblazen, ze irkt niet meer… Ze heeft iets aan haar moeëk. (irken)
Kempen: Maane moewek zit vol kestgato. Mijn maag zit vol kerstgebak.
tot je wat hebt kunnen sparen
Doe maar overuren tot de ‘buule drut’ is – tot de buil eruit is.
tot je wat hebt kunnen sparen
Doe maar overuren tot de ‘buule drut’ is – tot de buil eruit is.
kroonkurktrekker, flessenopener
zie ook aftrekker, decapsulateur, opendoender, ziboelateur
uitspraak: zjupilateer: van Jupiler
Ik gén nog 1 vès fleske uipenduun, geft de jupilateer is.
Ik ga nog 1 vers flesje opendoen, geef de flessenopener eens.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
