hoeveel moet ik u

hoeveel moet ik u

(uitdr.)

hoeveel ben ik u verschuldigd

vnw:
-ik moet u 10 euro, u krijgt 10 euro van me
-hoeveel moet ik u?, wat krijgt u van me?

VD2016 online: BE, spreektaal
NL-SN: hoeveel krijgt u van me

zie ook moeten

273

Vraagt de klant aan de ober: wat krijgt ge van mij?
Zegt die: koppijn!

Ik denk niet dat DS gaat klagen als ik hier een opiniestuk van zestien jaar geleden plak. De auteur is tevens de auteur van ‘Het einde van de standaardtaal’, het opiniestuk dateert van vier jaar voordien.

WOORD VOOR WOORD. Gallicismen
17 mei 2004 om 00:00 uur | Joop van der Horst

BINNEN het comité ‘Ei zo na’ is de man die niet van katten houdt een van de belangrijkste leden. Niet alleen woont hij alle vergaderingen bij, hij komt ook vaak als er geen vergadering is. Bovendien kent hij het boek Correct Taalgebruik van Penninckx, Buyse en Smedts zo ongeveer van buiten. Hij is het niet eens met mijn stukje van twee weken geleden. Of eigenlijk: hij is het er wel mee eens, maar hij vindt dat ik Willy Smedts (van Penninckx, Buyse en Smedts) onrecht doe in dat stukje. Onze adviseur van de VRT is het roerend met hem eens. En bij nader inzien ik ook. Het gaat om het volgende. Ik had iets geschreven over het gebruik van ‘moeten’ in zinnen als ,,Hoeveel moet ik u?‘’, of ,,Hij moet mij veel geld’’. Dat wordt door bijna alle Vlaamse taalmeesters afgekeurd. Ik noemde Hippoliet Meert, Willem De Vreese en Constant H. Peeters tot en met Theissen en Smedts. Dat klopt, en wordt niet aangevochten. Ook Willy Smedts keurt het af in zijn Correct Taalgebruik.

Maar waarom keuren ze het af? Ik had geschreven: omdat ze het voor een gallicisme houden. Willem De Vreese zelfs in een boek dat helemaal gewijd is aan Gallicismen in het Zuidnederlandsch (1899). Vervolgens schreef ik nooit eens een degelijk argument gehoord of gelezen te hebben waarom het een gallicisme zou zijn. Niet alles wat gelijkloopt met het Frans is daarom toch meteen een gallicisme? Soms verwijst men naar de woordenboeken, waar deze gebruikswijze van ‘moeten’ niet in staat. Aha, on-Nederlands. Maar ik heb sterke aanwijzingen dat het niet in de woordenboeken staat omdat… men het een gallicisme vindt. Dan is het een cirkelredenering. Meer in het algemeen geloof ik trouwens dat het hele idee van ‘gallicismen’ niet deugt.

Nu de mening van onze kattenman. Hij stelt dat ik gelijk kan hebben wat betreft De Vreese, Peeters, Penninckx en Buyse, maar dat ik de plank helemaal missla bij Willy Smedts. Kijk, zegt hij, en hij duwt me het boek Correct Taalgebruik onder de neus, opengeslagen op bladzijde 7 van de ,,Inleiding’’. Kijk zelf maar eens wat Smedts daar schrijft: ,,Van een systematische vermelding van Franse equivalenten bij de trefwoorden is dus afgezien (…). Een woord is immers niet verkeerd omdat het uit het Frans is overgenomen of door een Frans voorbeeld is geïnspireerd.‘’ Inderdaad, zo staat het er. Smedts keurt ,,Hoeveel moet ik u?’’ wel af, maar niet omdat het een gallicisme zou zijn. Smedts gelooft blijkbaar net zo min in gallicismen als ik. Dat hij het toch afkeurt, heeft een andere reden: het is geen algemeen Nederlands, en alleen maar in het zuiden gangbaar. Over dat argument heb ik als allochtoon lid van ‘Ei zo na’ uiteraard geen mening.

Joop van der Horst

Heel illustratief voor hoe taalverbeteraars op zoek gaan naar argumenten om taal af te keuren. Taal goedkeuren zou toch veel gemakkelijker zijn: Alle VL verstaan het, heel veel VL gebruiken het, dus is het standaardtaal (in VL). Simpel.