Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
benauwd zijn voor
Je moe nie benauwd zien van Sinterklaai.
“Benauwd zijn van zijn schaduwe (in Vlaanderen: zeer vreesachtig zijn) (1897).” (bron: Woordenboek der Nederlandsche Taal)
typist(e)
sinds de pc overal ingang gevonden heeft verouderd?
Van Dale 1995 (gewestelijk)
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, verouderd
Zij was dactylo in een groot bedrijf, maar met de komst van de computer is ze buitengevlogen.
voertuig dat is ingericht om bij rellen mensen met waterstralen mensen uit elkaar te drijven, in het jargon ook wel waterwerper genoemd
NL: waterkanon
Als gevolg van de rellen is de politie massaal ter plaatse met sproeiwagens en een helikopter. Het metrostation Louiza is rond 18 uur op politiebevel gesloten. (Journaal)
De leerlingen werden ook verrast op een aantal demonstraties van speciale middelen die de politie kan inzetten, waaronder een sproeiwagen. (Stad Eeklo)
Steun wordt tevens geleverd aan de bestuurlijke overheden en aan de lokale politiediensten, door hen gespecialiseerd personeel en materieel (sproeiwagens, politie te paard, enz.) ter beschikking te stellen. (Federale Politie)
zware middelen inzetten
variant: groot geschut bovenhalen; grof geschut bovenhalen
NL: met zwaar geschut komen
VD2017 online kent: grof geschut gebruiken, inzetten: figuurlijk zware middelen of woorden gebruiken om iets te bereiken
zie ook bazooka, zijn ~ bovenhalen
De thuisploeg moest niet eens zijn zwaar geschut bovenhalen om de Mechelaars af te maken (3-0). (gva.be)
Van In zat achter zijn bureau en reageerde bewust niet op de kritiek die juffrouw Maes hem naar zijn hoofd … Hij haalde meteen het grof geschut boven. (De vierde gestalte – Pieter Aspe)
Topploegen halen grof geschut boven – Het Nieuwsblad
Vtm haalt zwaar geschut boven in concurrentiestrijd met VRT – Clint
ECB moet zwaar geschut bovenhalen | De Tijd
De Beringse firma Algeco haalde het groot geschut boven om de containers te plaatsen. (hln.be)
woonkamer
< Fr. living < Engels living room
Belgisch-Nederlands volgens het referentiebestand van het INL
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Woonkamer
znw. m., mv. -s. Met verkorting uit eng. living-room (1825) of living room (1879).
”Zij zijn er”, zei Tsjecho driftig en hij wees. ”Ja, in de living”, zei Brand. (Claus, Hondsd. 155 (1952)).
Karel is in de living. Hij is TV aan het kijken.
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Krek: in Zuid-Nederland ook krak
Hij dacht toen krak hetzelfde als ik.
rechtop, stilstaand, onbeweeglijk
< Frans: fixe
Als bn. en bw. is fiks SN volgens Van Dale, echter niet als bevel.
Ook Vlaams is “fiks” in de uitdr. “een fikse kater”
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Vast, onveranderlijk, strak. In dezen zin in Noord-Nederland niet meer in gebruik.
Sta eens fiks! Dan kan ik de zoom van uw broek omspelden.
En toen riep de sergeant tegen de soldaten: “Strekstaa..and-fiks!” En gelijk stonden ze stok en stijf in het gelid.
’s Anderendaags zat hij met een fikse kater.
(onverwacht) komen opduiken
de gang van zaken verstoren
Vaak aaneengeschreven: tussenfietsen (zie ook reacties)
“Jaren geleden wilden we al een plaat maken met uitsluitend dansnummers”, vertelt Kris Wauters. “Maar dat is toen niet gelukt. Er kwam al eens een ballade tussenfietsen… " (hbvl.be)
En ook de problemen bij Ford Genk komen daar nog eens tussengefietst. (knack.be)
Normaliter zouden die tot nul zijn afgenomen, maar daar kwamen dan de onregelmatigheden tussengefietst. (hln.be)
En u kwam ertussen fietsen met extra opdrachten voor jongeren en expats. (vlaamsparlement.be)
Terwijl veel tv-kijkers zuchten dat ze al die nieuwe Vlaamse fictiereeksen niet meer gezien krijgen, vind ik het grappig dat het elf jaar oude Stille waters daar doodleuk komt tussen fietsen. (nieuwsblad.be)
Je hebt dan voor elke individuele renner zo’n mooie seizoensopbouw opgesteld en dan komen die tegenvallers ertussen fietsen. (Lotto Soudal – Willem De Bock)
(onverwacht) komen opduiken
de gang van zaken verstoren
Vaak aaneengeschreven: tussenfietsen (zie ook reacties)
“Jaren geleden wilden we al een plaat maken met uitsluitend dansnummers”, vertelt Kris Wauters. “Maar dat is toen niet gelukt. Er kwam al eens een ballade tussenfietsen… " (hbvl.be)
En ook de problemen bij Ford Genk komen daar nog eens tussengefietst. (knack.be)
Normaliter zouden die tot nul zijn afgenomen, maar daar kwamen dan de onregelmatigheden tussengefietst. (hln.be)
En u kwam ertussen fietsen met extra opdrachten voor jongeren en expats. (vlaamsparlement.be)
(onverwacht) komen opduiken
de gang van zaken verstoren
Vaak aaneengeschreven: tussenfietsen (zie ook reacties)
“Jaren geleden wilden we al een plaat maken met uitsluitend dansnummers”, vertelt Kris Wauters. “Maar dat is toen niet gelukt. Er kwam al eens een ballade tussenfietsen… " (hbvl.be)
En ook de problemen bij Ford Genk komen daar nog eens tussengefietst. (knack.be)
Normaliter zouden die tot nul zijn afgenomen, maar daar kwamen dan de onregelmatigheden tussengefietst. (hln.be)
- plukken, afplukken
- iets losmaken van…
VMNW: Oudste attestatie: Limburg, 1240
Woordenboek der Nederlandsche Taal: In het Zuiden voor afplukken.
- de pruimen zijn rijp om afgetrokken te worden
- ik was aan het breien en de kat heeft heel de draad afgetrokken
een fles met kroonkurk openen, ontkurken, opentrekken
zie ook aftrekken, nog een stop ~
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal, mbt. een fles
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Alg. in het Zuiden, zie de idiotica. Ook er een aftrekken (Teirlinck)
Kunt ge mijn pintje ook eens aftrekken?
- Ongeluk, accident
- Wat iemand doet als diens stoppen doorslaan
Woordenboek der Nederlandsche Taal: malheur
Uit Frans malheur (1174 mal eür, voor 1526 in den vorm malheur); zoo ook engels malheur (1471), duits malheur (18de e.).
zie ook malheuren doen, malheur, een ~ doen
Er is een wreed maleur gebeurd op de autostrade, en daardoor staan er kilometers file.
Als die gast van hiernaast zijn muziek niet stiller zet, doe ik straks nog maleuren!
kleine veldmuis
< ook jèèrdol, van jèèr (aarde) + dol
Woordenboek der Nederlandsche Taal: dol
znw. m. Misschien samenhangend met ‘dol’, bnw. (de beet van eene spitsmuis werd vroeger als giftig beschouwd).
In Z.-Ndl. benaming voor de verschillende soorten van spitsmuizen (gesl. Sorex).
Samenst. Aarddol, te St. Truiden als benaming voor de spitsmuis en ook wel voor de mol.
Nu het begint te vriezen proberen de ijerdollekes binnen te komen.
schoenveter
Oorsprong: nestel, ook nastel (Germaans): een koord om broek en schoenen dicht te binden
MNW
Riem of band om iets vast te maken, bepaaldelijk voor het dichtrijgen van kleedingstukken, met name de broek en het schoeisel.
Woordenboek der Nederlandsche Taal
De nestels der bottinnen, Conscience (ed. 1868).
Nestelschoen, rijgschoen; in Zuid-Nederland (Cornelissen-Vervliet)
Brugs Ommeland: ringkoord, schoelint
Oost- Vlaanderen: rijkoord
Ik ben over mijne losse nestel gestruikeld.
iemand bezig houden
zie ook: wiggel, in de ~ houden, wiggeling, in de ~ zijn, wiggelen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Wiggel, het wiggelen, het heen en weer gaan. Steeds in verb. in eenige nuances. Gewestelijk.
> In, aan, op den wiggel zijn, blijven, bezig, in de weer zijn, blijven.
> (Iem.) aan den wiggel houden, (iem.) bezig houden, inz. in den zin van: (iem.) aan het lijntje houden; met looze beloften paaien.
> In den wiggel zijn, op handen, op til zijn; staan te gebeuren.
Ons dochterke van 11 maanden houdt ons van ’s morgens tot ’s avonds aan de wiggel.
Van Dale online: niet algemeen, idioot
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Simpelaar: onnoozele, in Zuid-Nederland.
Urbanus is toch ne simpelaar!
”Meende hij met een simpelaar te doen te hebben dat hij hem met een andere wilde paaien?” (stijn streuvels, Minneh. 2, 97, 1903). (WNT)
speeksel
zie ook: moederkeszalf, speek, spiksel
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
znw. m. Het zelfst. gebruikte klanknabootsende woord tuf voor het geluid dat men bij spuwen maakt.
In het antw. -brabantsche en in het gebied van Deventer.
(Schuermans (1865-1870), V. Schothorst (1904), De Bont (1958)).
1. Speeksel: Doet er wat tuf aan, Corn.-Vervliet (1903)
2. Het eenmaal spuwen: Veur elken tuf krijgde ’en klets, stoute jongen! Corn.-Vervl. (1906).
Als een kind valt, doen we wat ‘tuf’ aan de knie, dan is het rap genezen.
of tengel, netel
zie ook: tingelen, melktengel
ook in NW van W-Vl.
Klik op de afbeelding
Woordenboek der Nederlandsche Taal: tengel, gewoner tingel: het zal dan oorspronkelijk als ”steker” bedoeld zijn en een naam voor de plant zijn geweest. Alleen in Z.-Nederl. bekend. Gesleypt door tinghels, distels ende haghen. (1590)
Als je langs de graskant gaat, pas maar op voor de tingels, want ze kunnen stekken.
nekvel, kraag
Van Dale 2016 online: BE, niet algemeen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: znw., o., Duits: schabernack
het eerste lid is ohd. -scabarôn, verwant met schaven, het tweede lid is mhd. nac, nek. De oudste betekenis kan zijn die van ruige pelsmuts “nekkrabber”. De andere betekenissen hebben zich ten deele door verwisseling met of onder den invloed van andere woorden ontwikkeld.
De meester pakte de deugniet bij zijne schabbernak.
In Brugge: bij de kraag van zijn schabbe.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
