Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
uitkijken naar wat gaat komen
NL op het vinkentouw zitten
< vinkenslag = slagnet om vinken te vangen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Op vinkenslag staan, zitten enz., in Zuid-Nederland voor: op de loer staan (enz.) (verg. op het vinkentouw zitten).
Op vinkeslag staan, staan loeren, iemand staan afwachten achter hoek of kant, Cornelissen-Vervliet (1900).
Van Dale: uitdrukking, BE
DS2015 op vinkenslag zitten: standaardtaal
Ze zat op vinkenslag om te horen of de facteur een brief van haar lief in de bus stopte.
hoezo
uitspraak in Antwerpen: klik op de luidspreker (of het puzzelstukje) om het woord te beluisteren
Limburg: wiezo
Maasland: wiezoea
Hoedat, niet just? Het staat toch in de gazet!
De Paul komt niet van den avond? Hoedat? En verwa niet?
Ook de Vlaming heeft al eens last van kwaaltjes allerhande, maar zowel voor de aandoeningen als voor de remedies verschilt zijn taalgebruik van het Nederlands. Overigens put de Vlaming, in tegenstelling tot de Nederlander, zijn scheldarsenaal helemaal niet uit ziektes. In dit lemma bewaren we een overzicht van allerlei Vlaamse terminologie gelieerd aan de gezondheidszorg.
aandoeningen:
appelsienhuid
appendicite
attak
bommaziekte
buikstorm
brand
bronchite
cellulite
crise
deshydratatie
deurvlogentheid
dikoor
draaiing
flebit
fleuris
geel
geestesgestoord
geraaktheid
griepig
kerkhofblommen
kiekeborst
kiekhoest
klierkoorts
knikkebolziekte
nevenverschijnsel
notarisziekte
plekken
’t pootje
rattenziekte
rodehond
sciatique
sinusite
slaptitude
slepende ziekte
vallende ziekte
valling
vuil ziekte
wateroog
onechte aandoeningen:
hypo
jupilitis
manzjenieziekte
Sinte-Medunkt
vanbrustum
het menselijk lichaam:
billen
kaaken
karuur
kas
kop
vel
wervelzuil
wijsheidstanden
gezondheidsverlening:
arbeidsgeneesheer
baxter
cocoonvaccinatie
collocatie
dokteres
dokter van wacht
dokteur
doktoor
gasthuis
Geel
Het Vlaamse Kruis
honderd
hospitaal
hospitalisatie
huisapotheker
huisartsenwachtpost
intensieve
intensieve zorgen
internering
kinderbed
kine
kinesist
kinesitherapeut
kinesietherapie
kliniek
materniteit
medicijnen
moederhuis
mug
O.K.
operatiekwartier
palliatieve
pikuur
plaaster
plaasterspecialist(e)
plakker
plomberen
recupereren
senologie
spoed
spoedarts
tandplaaster
tantist
urgentiearts
vloed
wasdom
zorgen
zothuis
documenten:
dixitattest
doktersbriefje
gmd
klevertje
maagdelijkheidsattest
sis-kaart
ziekenbrief
uitdrukkingen:
beterhand, aan de ~ zijn
in het kinderbed blijven
klot, van zijne ~ vallen
laste, ten ~ van de patiënt
losbreken
mensen, het zit onder de ~
vallen, van zijnzelve ~
sus, van zijne ~ draaien
ziek vallen
ziek vieren
varia:
arbeidsonbekwaam
Bednet
berechten
b-fast
center
compensatiekas
coronacoalitie
coronavluchteling
disponibiliteit
gezondheidsfactuur
hospitalisatieverzekering
medische bijpremie
mutualiteit
noodnummer
pyjamadag
Riziv
sanitair
systeem
voos
werkonbekwaam
ziekenbond
ziekenkas
-
ischias
< Frans la sciatique < Grieks iskhion = heup
zie ook verzamellemma geneeskunde
De bomma, ocharme, liep krom van de sciatique.
diarree
SN/NL: spetterpoep
vgl. vliegende spetter; schijt, het vliegend ~
Ik heb de spetter.
Er de spetter van krijgen:
de webbe krijgen (webbe, er de ~ van krijgen), op z’n heupen krijgen, stöpkes, ergens ~ van krijgen
Ook de Vlaming heeft al eens last van kwaaltjes allerhande, maar zowel voor de aandoeningen als voor de remedies verschilt zijn taalgebruik van het Nederlands. Overigens put de Vlaming, in tegenstelling tot de Nederlander, zijn scheldarsenaal helemaal niet uit ziektes. In dit lemma bewaren we een overzicht van allerlei Vlaamse terminologie gelieerd aan de gezondheidszorg.
aandoeningen:
appelsienhuid
appendicite
attak
bommaziekte
buikstorm
brand
bronchite
cellulite
crise
deshydratatie
deurvlogentheid
dikoor
draaiing
flebit
fleuris
geel
geestesgestoord
geraaktheid
griepig
kerkhofblommen
kiekeborst
kiekhoest
klierkoorts
knikkebolziekte
nevenverschijnsel
notarisziekte
plekken
’t pootje
rattenziekte
rodehond
sinusite
slaptitude
slepende ziekte
vallende ziekte
valling
vuil ziekte
wateroog
onechte aandoeningen:
hypo
jupilitis
manzjenieziekte
Sinte-Medunkt
vanbrustum
het menselijk lichaam:
billen
kaaken
karuur
kas
kop
vel
wervelzuil
wijsheidstanden
gezondheidsverlening:
arbeidsgeneesheer
baxter
cocoonvaccinatie
collocatie
dokteres
dokter van wacht
dokteur
doktoor
gasthuis
Geel
Het Vlaamse Kruis
honderd
hospitaal
hospitalisatie
huisapotheker
huisartsenwachtpost
intensieve
intensieve zorgen
internering
kinderbed
kine
kinesist
kinesitherapeut
kinesietherapie
kliniek
materniteit
medicijnen
moederhuis
mug
O.K.
operatiekwartier
palliatieve
pikuur
plaaster
plaasterspecialist(e)
plakker
plomberen
recupereren
senologie
spoed
spoedarts
tandplaaster
tantist
urgentiearts
vloed
wasdom
zorgen
zothuis
documenten:
dixitattest
doktersbriefje
gmd
klevertje
maagdelijkheidsattest
sis-kaart
ziekenbrief
uitdrukkingen:
beterhand, aan de ~ zijn
in het kinderbed blijven
klot, van zijne ~ vallen
laste, ten ~ van de patiënt
losbreken
mensen, het zit onder de ~
vallen, van zijnzelve ~
sus, van zijne ~ draaien
ziek vallen
ziek vieren
varia:
arbeidsonbekwaam
Bednet
berechten
b-fast
center
compensatiekas
coronacoalitie
coronavluchteling
disponibiliteit
gezondheidsfactuur
hospitalisatieverzekering
medische bijpremie
mutualiteit
noodnummer
pyjamadag
Riziv
sanitair
systeem
voos
werkonbekwaam
ziekenbond
ziekenkas
-
als ik in uw plaats was,
als ik jou was
Van Dale 2017 online: BE, spreektaal
< Frans: si j’étais de vous
ook: moest ik van u zijn
Als ik van u was, zou ik toch een second opinion vragen, voor ik me liet opereren.
in ziekenhuis of hospitaal opnemen, hospitalisatie
Meestal in de passieve vorm: gehospitaliseerd worden.
Van Dale 2016 online: BE
In tegenstelling tot VRTtaal.net:
Hospitaliseren betekent: zo gewend raken aan de verzorging in een ziekenhuis of inrichting dat men zich daarbuiten moeilijk kan handhaven. Niet gebruiken voor: in een ziekenhuis opnemen.
zie ook verzamellemma geneeskunde
Ik moet volgende week gehospitaliseerd worden voor een operatie aan de meniskes.
Het plan van de dokter is om mij een week te hospitaliseren en tijdens deze week intensieve revalidatie te volgen. (Zoals het zo op het internet te lezen staat, gaat die dokter de revalidatie volgen ;)
flebitis, aderonsteking
< Fr. la phlébite < Gr.
zie ook verzamellemma geneeskunde
Na een operatie is het risico op flebit zeer hoog.
maatschappij voor ziektekostenverzekering, mutualiteit, ziekenfonds, ziekenbond
zie ook ziekebusse; verzamellemma geneeskunde
Ik breng mijn doktersbriefjes vandaag nog naar de ziekenkas.
ziekenfonds, ziekenkas, mutualiteit
Van Dale 2013 online: gewestelijk
zie ook verzamellemma geneeskunde
Een doktersbriefje kunt ge tot zes maand na datum bij de ziekenbond binnenbrengen voor terugbetaling.
zonder gevoel, op een plaats van het lichaam
zie ook verzamellemma geneeskunde
Mijn lip is nog voos van die spuit bij de tandarts.
> andere betekenis van voos
1. hees zijn
2. voos, zoals de voos van een liedje, komt voor in de uitdrukking ‘van de voos zijn’ die betekent den draad kwijt zijn
zie ook verzamellemma geneeskunde
1. Spreker verontschuldigt zich voor zijn moeilijke spraak, want ‘hij heeft een kou opgedaan en is een beetje voos’.
2. ‘Onderbreek me nu niet altijd, ge brengt me zo van de voos dat ik niet meer weet waar ik gebleven ben.’
> andere betekenis van voos
zenuwen
wordt gezegd als men iemand zodanig ergert, dat hij geprikkeld reageert
Van Dale: (Belgisch-Nederlands, niet algemeen) dat werkt op mijn systeem
ik word er zenuwachtig, geprikkeld van
zie ook: systeem, op iemands ~ werken,
webbe, er de ~ van krijgen
zie ook verzamellemma geneeskunde
Stopt is met zeuren, da werkt op mijn systeem.
de gezondheid of hygiene betreffende
taaladvies.net: Als bijvoeglijk naamwoord is sanitair in de standaardtaal in het hele taalgebied slechts gangbaar in een beperkt aantal woordcombinaties, bijvoorbeeld in: een sanitaire stop (‘plaspauze’), sanitaire artikelen (‘artikelen voor de badkamer of de wc’), sanitaire voorzieningen (‘wasgelegenheid en wc’).
In België wordt sanitair soms gebruikt als bijvoeglijk naamwoord in de betekenis ‘wat de gezondheid betreft’. Het woord is in die betekenis echter geen standaardtaal.
zie ook verzamellemma geneeskunde
Uit de website van een rustoord: Indien noodzakelijk gebeurt de dagelijkse zorgverlening door een thuisverpleegkundige of een gezins- en sanitair helpster naar keuze.
Uit de site van de overheid fgov.be: 3° Bijzondere functies : Sociaal werker,Gegradueerde verpleegkundige, Gebrevetteerde verpleegkundige, Kinderverzorgster,Ziekenhuisoppasser,Gezinshulp en sanitair werkster.
Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering
zie ook verzamellemma geneeskunde
De zetel van het RIZIV is gevestigd in Brussel.
voluit: Nationale Pyjamadag
Actie van de jongerenzender Ketnet waarbij kinderen in pyjama naar school komen ter ondersteuning van langdurig zieke klasgenoten
uitspraak o.a.: pizjama, met korte a’s (zie ook Vlaamse uitspraak)
zie ook pyjamafuif
zie ook verzamellemma geneeskunde
vrtnwsIs het jou ook opgevallen? Journaalanker @wimdevilder presenteerde “Het Journaal” in zijn pyjamabroek. Op deze Nationale Pyjamadag steunt hij @bednetvzw. (instagram)
Vrijdag 9 maart is het de 3de editie van de Nationale Pyjamadag van Bednet. Ketnet en MNM doen ook mee. Kom in pyjama naar school uit solidariteit met zieke kinderen en jongeren. (bednet.be)
Maar liefst 700 scholen schreven zich in voor de Nationale Pyjamadag van Bednet. (mnm.be)
Kinderen De Zonnevlier doen mee aan pyjamadag · (hln.be)
voluit: Nationale Pyjamadag
Actie van de jongerenzender Ketnet waarbij kinderen in pyjama naar school komen ter ondersteuning van langdurig zieke klasgenoten
uitspraak o.a.: pizjama, meestal met korte a’s
zie ook pyjamafuif
zie ook verzamellemma geneeskunde
vrtnwsIs het jou ook opgevallen? Journaalanker @wimdevilder presenteerde “Het Journaal” in zijn pyjamabroek. Op deze Nationale Pyjamadag steunt hij @bednetvzw. (instagram)
Vrijdag 9 maart is het de 3de editie van de Nationale Pyjamadag van Bednet. Ketnet en MNM doen ook mee. Kom in pyjama naar school uit solidariteit met zieke kinderen en jongeren. (bednet.be)
Maar liefst 700 scholen schreven zich in voor de Nationale Pyjamadag van Bednet. (mnm.be)
Kinderen De Zonnevlier doen mee aan pyjamadag · (hln.be)
nummer dat men in geval van nood moet bellen (100, 101 of 112)
NL: alarmnummer
zie ook: honderd
zie ook verzamellemma geneeskunde
Veel mensen kennen alleen maar het noodnummer 100. Het internationale noodnummer 112 is veel minder bekend.
Een noodnummer kunt ge ook bellen met een gsm zonder belkrediet.
ziekenfonds, ziekenkas, ziekenbond
ook wordt de meervoudsvorm mutualiteiten gebruikt voor het enkelvoud (zie voorbeelden waarbij ‘de mutaliteiten’ vervangen kan worden door ‘het ziekenfonds’)
Van Dale 2018 online: BE
< Frans: mutualité
Taaladvies.net:
“In België wordt naast ziekenfonds ook mutualiteit gebruikt. Beide woorden worden in de praktijk vaak door elkaar gebruikt, zij het met een duidelijke voorkeur voor ziekenfonds. Mutualiteit wordt door veel mensen niet als standaardtaal geaccepteerd. Mutualiteit komt echter ook voor in de officiële naam van sommige ziekenfondsen. In die gevallen kan er moeilijk een bezwaar tegen gemaakt worden.”
zie ook verzamellemma geneeskunde
Ik moet de briefkes van mijn dokter eens naar de mutualiteit brengen.
De Christelijke en Socialistische Mutualiteiten vragen om niet langer een doktersbriefje uit te laten schrijven voor een afwezigheid van één dag.
Zij moeten niet meer steeds naar de mutualiteiten gaan voor hun terugbetaling. (www.icho-info.be)
Als deze instelling aangevinkt staat, kan u elektronisch uw derde betaler getuigschriften doorsturen naar de mutualiteiten. (helpdesk.dentadmin.com)
Ik moet nog langs den Delhaize, de mutualiteiten en de post.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
