Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #27921

    flebit
    (het ~)

    flebitis, aderonsteking

    < Fr. la phlébite < Gr.

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Na een operatie is het risico op flebit zeer hoog.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:45
    4 reactie(s)

    #27922

    ziekenkas
    (de ~ (v.))

    maatschappij voor ziektekostenverzekering, mutualiteit, ziekenfonds, ziekenbond

    zie ook ziekebusse; verzamellemma geneeskunde

    Ik breng mijn doktersbriefjes vandaag nog naar de ziekenkas.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:44
    2 reactie(s)

    #27923

    ziekenbond
    (zn., m., ~en)

    ziekenfonds, ziekenkas, mutualiteit

    Van Dale 2013 online: gewestelijk

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Een doktersbriefje kunt ge tot zes maand na datum bij de ziekenbond binnenbrengen voor terugbetaling.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:44
    0 reactie(s)

    #27924

    voos
    (bn.)

    zonder gevoel, op een plaats van het lichaam

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Mijn lip is nog voos van die spuit bij de tandarts.

    > andere betekenis van voos

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:43
    5 reactie(s)

    #27925

    voos
    (bn.)

    1. hees zijn
    2. voos, zoals de voos van een liedje, komt voor in de uitdrukking ‘van de voos zijn’ die betekent den draad kwijt zijn

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    1. Spreker verontschuldigt zich voor zijn moeilijke spraak, want ‘hij heeft een kou opgedaan en is een beetje voos’.

    2. ‘Onderbreek me nu niet altijd, ge brengt me zo van de voos dat ik niet meer weet waar ik gebleven ben.’

    > andere betekenis van voos

    Regio Antwerpen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:43
    0 reactie(s)

    #27926

    systeem
    (het ~, -)

    zenuwen
    wordt gezegd als men iemand zodanig ergert, dat hij geprikkeld reageert

    Van Dale: (Belgisch-Nederlands, niet algemeen) dat werkt op mijn systeem
    ik word er zenuwachtig, geprikkeld van

    zie ook: systeem, op iemands ~ werken,
    webbe, er de ~ van krijgen

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Stopt is met zeuren, da werkt op mijn systeem.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:43
    0 reactie(s)

    #27927

    sanitair
    (bn.)

    de gezondheid of hygiene betreffende

    taaladvies.net: Als bijvoeglijk naamwoord is sanitair in de standaardtaal in het hele taalgebied slechts gangbaar in een beperkt aantal woordcombinaties, bijvoorbeeld in: een sanitaire stop (‘plaspauze’), sanitaire artikelen (‘artikelen voor de badkamer of de wc’), sanitaire voorzieningen (‘wasgelegenheid en wc’).
    In België wordt sanitair soms gebruikt als bijvoeglijk naamwoord in de betekenis ‘wat de gezondheid betreft’. Het woord is in die betekenis echter geen standaardtaal.

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Uit de website van een rustoord: Indien noodzakelijk gebeurt de dagelijkse zorgverlening door een thuisverpleegkundige of een gezins- en sanitair helpster naar keuze.

    Uit de site van de overheid fgov.be: 3° Bijzondere functies : Sociaal werker,Gegradueerde verpleegkundige, Gebrevetteerde verpleegkundige, Kinderverzorgster,Ziekenhuisoppasser,Gezinshulp en sanitair werkster.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:43
    0 reactie(s)

    #27928

    RIZIV
    (het ~, geen mv.)

    Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    De zetel van het RIZIV is gevestigd in Brussel.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:42
    0 reactie(s)

    #27929

    pyjamadag
    (begrip)

    voluit: Nationale Pyjamadag
    Actie van de jongerenzender Ketnet waarbij kinderen in pyjama naar school komen ter ondersteuning van langdurig zieke klasgenoten

    uitspraak o.a.: pizjama, met korte a’s (zie ook Vlaamse uitspraak)

    zie ook pyjamafuif

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    vrtnwsIs het jou ook opgevallen? Journaalanker @wimdevilder presenteerde “Het Journaal” in zijn pyjamabroek. Op deze Nationale Pyjamadag steunt hij @bednetvzw. (instagram)

    Vrijdag 9 maart is het de 3de editie van de Nationale Pyjamadag van Bednet. Ketnet en MNM doen ook mee. Kom in pyjama naar school uit solidariteit met zieke kinderen en jongeren. (bednet.be)

    Maar liefst 700 scholen schreven zich in voor de Nationale Pyjamadag van Bednet. (mnm.be)

    Kinderen De Zonnevlier doen mee aan pyjamadag · (hln.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:42
    0 reactie(s)

    #27930

    pyjamadag
    (begrip)

    voluit: Nationale Pyjamadag
    Actie van de jongerenzender Ketnet waarbij kinderen in pyjama naar school komen ter ondersteuning van langdurig zieke klasgenoten

    uitspraak o.a.: pizjama, meestal met korte a’s

    zie ook pyjamafuif

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    vrtnwsIs het jou ook opgevallen? Journaalanker @wimdevilder presenteerde “Het Journaal” in zijn pyjamabroek. Op deze Nationale Pyjamadag steunt hij @bednetvzw. (instagram)

    Vrijdag 9 maart is het de 3de editie van de Nationale Pyjamadag van Bednet. Ketnet en MNM doen ook mee. Kom in pyjama naar school uit solidariteit met zieke kinderen en jongeren. (bednet.be)

    Maar liefst 700 scholen schreven zich in voor de Nationale Pyjamadag van Bednet. (mnm.be)

    Kinderen De Zonnevlier doen mee aan pyjamadag · (hln.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:42
    0 reactie(s)

    #27931

    noodnummer
    (zn. o. en m., ~s)

    nummer dat men in geval van nood moet bellen (100, 101 of 112)

    NL: alarmnummer

    zie ook: honderd

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Veel mensen kennen alleen maar het noodnummer 100. Het internationale noodnummer 112 is veel minder bekend.

    Een noodnummer kunt ge ook bellen met een gsm zonder belkrediet.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:42
    2 reactie(s)

    #27932

    mutualiteit
    (de ~ (v.), ~en)

    ziekenfonds, ziekenkas, ziekenbond

    ook wordt de meervoudsvorm mutualiteiten gebruikt voor het enkelvoud (zie voorbeelden waarbij ‘de mutaliteiten’ vervangen kan worden door ‘het ziekenfonds’)

    Van Dale 2018 online: BE

    < Frans: mutualité

    Taaladvies.net:
    “In België wordt naast ziekenfonds ook mutualiteit gebruikt. Beide woorden worden in de praktijk vaak door elkaar gebruikt, zij het met een duidelijke voorkeur voor ziekenfonds. Mutualiteit wordt door veel mensen niet als standaardtaal geaccepteerd. Mutualiteit komt echter ook voor in de officiële naam van sommige ziekenfondsen. In die gevallen kan er moeilijk een bezwaar tegen gemaakt worden.”

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Ik moet de briefkes van mijn dokter eens naar de mutualiteit brengen.

    De Christelijke en Socialistische Mutualiteiten vragen om niet langer een doktersbriefje uit te laten schrijven voor een afwezigheid van één dag.

    Zij moeten niet meer steeds naar de mutualiteiten gaan voor hun terugbetaling. (www.icho-info.be)

    Als deze instelling aangevinkt staat, kan u elektronisch uw derde betaler getuigschriften doorsturen naar de mutualiteiten. (helpdesk.dentadmin.com)

    Ik moet nog langs den Delhaize, de mutualiteiten en de post.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:41
    2 reactie(s)

    #27933

    geneeskunde
    (verzamellemma)

    Ook de Vlaming heeft al eens last van kwaaltjes allerhande, maar zowel voor de aandoeningen als voor de remedies verschilt zijn taalgebruik van het Nederlands. Overigens put de Vlaming, in tegenstelling tot de Nederlander, zijn scheldarsenaal helemaal niet uit ziektes. In dit lemma bewaren we een overzicht van allerlei Vlaamse terminologie gelieerd aan de gezondheidszorg.

    aandoeningen:
    appelsienhuid
    appendicite
    attak
    bommaziekte
    buikstorm
    brand
    bronchite
    cellulite
    crise
    deshydratatie
    deurvlogentheid
    dikoor
    draaiing
    fleuris
    geel
    geestesgestoord
    geraaktheid
    griepig
    kerkhofblommen
    kiekeborst
    kiekhoest
    klierkoorts
    knikkebolziekte
    nevenverschijnsel
    notarisziekte
    plekken
    ’t pootje
    rattenziekte
    rodehond
    sinusite
    slaptitude
    slepende ziekte
    vallende ziekte
    valling
    vuil ziekte
    wateroog

    onechte aandoeningen:
    hypo
    jupilitis
    manzjenieziekte
    Sinte-Medunkt
    vanbrustum

    het menselijk lichaam:
    billen
    kaaken
    karuur
    kas
    kop
    vel
    wervelzuil
    wijsheidstanden

    gezondheidsverlening:
    arbeidsgeneesheer
    baxter
    cocoonvaccinatie
    collocatie
    dokteres
    dokter van wacht
    dokteur
    doktoor
    gasthuis
    Geel
    Het Vlaamse Kruis
    honderd
    hospitaal
    hospitalisatie
    huisapotheker
    huisartsenwachtpost
    intensieve
    intensieve zorgen
    internering
    kinderbed
    kine
    kinesist
    kinesitherapeut
    kinesietherapie
    kliniek
    materniteit
    medicijnen
    moederhuis
    mug
    O.K.
    operatiekwartier
    palliatieve
    pikuur
    plaaster
    plaasterspecialist(e)
    plakker
    plomberen
    recupereren
    senologie
    spoed
    spoedarts
    tandplaaster
    tantist
    urgentiearts
    vloed
    wasdom
    zorgen
    zothuis

    documenten:
    dixitattest
    doktersbriefje
    gmd
    klevertje
    maagdelijkheidsattest
    sis-kaart
    ziekenbrief

    uitdrukkingen:
    beterhand, aan de ~ zijn
    in het kinderbed blijven
    klot, van zijne ~ vallen
    laste, ten ~ van de patiënt
    losbreken
    mensen, het zit onder de ~
    vallen, van zijnzelve ~
    sus, van zijne ~ draaien
    ziek vallen
    ziek vieren

    varia:
    arbeidsonbekwaam
    Bednet
    berechten
    b-fast
    center
    compensatiekas
    coronacoalitie
    coronavluchteling
    disponibiliteit
    gezondheidsfactuur
    hospitalisatieverzekering
    medische bijpremie
    mutualiteit
    noodnummer
    pyjamadag
    Riziv
    sanitair
    systeem
    voos
    werkonbekwaam
    ziekenbond
    ziekenkas

    -

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:41
    5 reactie(s)

    #27934

    compensatiekas
    (zn. v.; ~sen)

    een fonds beschikbaar voor tegemoetkomingen aan zware en/of chronisch zieken

    zie ook medische bijpremie, wet-Partyka, opvolgingsbureau

    VD2015 online: BE, niet algemeen
    opm: verklaring VD2015: ‘fonds voor de kin­der­bij­slag’ (dit is de na-oorlogse betekenis)

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    vlaamspatientenplatform.be: Wanneer je een bijpremie krijgt voorgesteld van meer dan 125 procent kom je in aanmerking voor het solidariteitsmechanisme, de Compensatiekas. Bij een bijpremie die meer dan 125 procent bedraagt, vraagt de verzekeraar automatisch een tussenkomst bij de Compensatiekas aan voor het overschrijdende bedrag. Je bijpremie wordt met andere woorden begrensd tot maximaal 125 procent van de basispremie. Er geldt ook een bovengrens: de tussenkomst van de Compensatiekas kan nooit meer dan 800 procent van de basispremie bedragen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:40
    2 reactie(s)

    #27935

    medische bijpremie
    (de ~, (v.), ~s)

    Dit is de verhoging van de schuldsaldoverzekeringspremie omwille van de gezondheidstoestand van de consument.
    Als mensen met een zware en/of chronische ziekte een lening willen aangaan voor de aankoop of verbouwing van hun woning, dan rekent de verzekeraar een medische bijpremie aan of hij kan de schuldsaldoverzekering weigeren. Hij moet deze beslissing altijd uitgebreid motiveren.

    zie ook wet-Partyka; verzamellemma geneeskunde

    - indien een medische bijpremie gevraagd wordt: het bedrag van de bijpremie en het percentage van de bijpremie ten overstaan van de basispremie

    - Een 31-jarige patiënte met de ziekte van Crohn wordt, ondanks dat haar ziekte al jaren onder controle is, geconfronteerd met een medische bijpremie voor haar schuldsaldoverzekering van 150%. (katrien.partyka.cdenv.be)

    - Uw medische bijpremie (voorgesteld door de verzekeraar of door het opvolgingsbureau) bedraagt minstens 125 % van een gewone premie. De compensatiekas betaalt het deel boven die 125%, met een limiet op 925%. (aginsurance.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:40
    0 reactie(s)

    #27936

    hospitalisatieverzekering
    (de ~ (v.), ~en)

    aanvullende verzekering voor onverwachte ziekenhuiskosten, ziekenhuisdekking

    Van Dale 2014 online: in België

    DS2015 standaardtaal

    zie ook hospitalisatie; verzamellemma geneeskunde

    Als ge een hospitalisatieverzekering hebt, dan betaalt die voor een kamer alleen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:40
    0 reactie(s)

    #27937

    gezondheidsfactuur
    (zn. v.; ~facturen)

    de globale kostprijs van medische verzorging voor iemand; kosten voor de gezondheid

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    ABVV start campagne voor lagere gezondheidsfactuur (nieuwsblad.be)

    Maggie De Block is schadelijk voor uw gezondheidsfactuur. (belg.be)

    Brusselaars meer moeite met gezondheidsfactuur (bruzz.be)

    Harde besparingen, broodnodige moderniseringen die uitbleven en de gezondheidsfactuur die de hoogte inging.(devoorzorg-bondmoyson.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:39
    0 reactie(s)

    #27938

    disponibiliteit
    (zn. v.)

    Statuut waarbij men op non-actief wordt geplaatst wegens gezondheidsredenen. Voor sommige ambtenaren is dit wettelijk voorzien vanaf een bepaalde leeftijd.

    google2016: .BE (>23.900) ; .NL (>900)

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    fedweb.belgium.be: Als je ziektekapitaal is uitgeput en je bent nog steeds afwezig wegens ziekte, word je van rechtswege in disponibiliteit wegens ziekte geplaatst. Je hebt dan recht op een maandelijks wachtgeld dat gelijk is aan 60% van de laatste activiteitswedde.

    hln.be: De minimumleeftijd voor disponibiliteit – waarop luchtverkeersleiders niet meer hoeven te werken – wordt opgetrokken naar 58 jaar.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:39
    0 reactie(s)

    #27939

    coronacoalitie
    (zn. v.; ~s)

    term door Joachim Coens overgenomen van journalist Michaël Van Droogenbroeck (zie reacties): Om het hoofd te bieden aan het coronavirus heeft het land dringend een noodregering nodig

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Joachim Coens (CD&V) pleit voor ‘coronacoalitie’: “Crisis vergt maatregelen van slagkrachtige regering” (tijd.be)

    Na de paars-gele coalitie, en de Vivaldicoalitie, lanceert CD&V een nieuwe formule om tot een federale regering te komen: “de coronacoalitie”. (kgeens.be)

    Joachim Coens (CD&V) pleit voor ‘coronacoalitie’: “Crisis vergt maatregelen van slagkrachtige regering” (hln.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:39
    4 reactie(s)

    #27940

    center
    (de ~ (m.) geen meervoud)

    bewustzijn, gezondheid

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: center
    znw. onz. (in Z.-Ndl. ook m.). Ontleend aan frans centre.
    Middelpunt, in overdrachtelijken zin. Thans alleen in Z.-Ndl.
    — Uit —, niet bij —, niet op zijn center zijn, niet in zijn gewone doen, in de war, niet wel zijn.
    “Ik ben vandaag op myne’ center nie”, Corn.-Vervliet

    zie ook vallen, van zijne center ~,
    draaien, van zijne center ~

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Hij valt van zijne center = hij verliest het bewustzijn

    ’k Ben niet op mijne center = ik voel mij niet goed

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:39
    1 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.