Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
Het stelen van groenten, fruit of andere gewassen. Het veronderstelt het plukken, afrukken, afsnijden of uitgraven van de vruchten.
zie ook moeskopperij, fruitenieren
< Duits: Mauskopf: muizenkop, dief; mausen: stelen
Van Dale 2017 online: BE: juridisch
zie ook verzamellemma groenten en fruit
De Belgische strafwetgever heeft geoordeeld dat het wegnemen van groenten van het veld, het plukken van appels of druiven, niet moet bestraft worden als een wanbedrijf maar als een overtreding. Met ingang van 1 april 2005 is moeskoppen uit het strafwetboek gehaald en dus gedecriminaliseerd. (Wikipedia)
Indien gewenst kunnen steden en gemeenten moeskoppen opnemen in hun politiereglement en zo opnieuw bestraffen via een gas-boete.
“Moeskoppen” staat al quasi zo lang als het bestaat beschreven in het strafwetboek. Wie zich hieraan waagt, wordt dus bestraft. “Moeskoppen” is volgens de wet “zij die veldvruchten of andere nuttige voortbrengsels van de bodem die nog niet los van de grond zijn, roven.” (art. 557, 6° Sw.). (vrt.be)
groentetuin
< Van Dale: van look (een plant) + tuin
ook in West-Vlaanderen
zie ook verzamellemma groenten en fruit
Ik plant sla in mijn lochting.
kist met twaalf stuks van een bepaalde groente of fruitsoort
zie ook verzamellemma groenten en fruit
Er zijn nog twaalvers mango, enkele kistjes dacht ik, maar als die op zijn enkel nog kisten van 6 kilo.
vaste nieuwslezer
Engels anchor
zie ook anker
zowel anker als nieuwsanker is standaardtaal in België
staat ongemarkeerd in Van Dale 2017 online, maar:
google2017: .BE (>53.000) ; .NL (>1.900)
Denk dat NL vooral anchor of nieuws-anchor gebruikt
zie ook weeranker; verkeersanker
Jan Becaus, dat is toch die nieuwsanker op de vrt met zijn schoon Engels accent?
Oeps! Nieuwsanker vergeet dat ze aan glazen tafel zit – HLN.be
Nieuwsanker Shep Smith van de conservatieve zender Fox News heeft fors uitgehaald naar Donald Trump. (demorgen.be)
schermgezicht voor het journaal, nieuwsanker
zie ook anker
Wat mag wel en wat mag niet? Journaalanker Wim De Vilder zet het op een rij in deze video (vrt.be)
Oud-journaalanker Sigrid Spruyt rekent in boek af met de VRT en enkele oud-collega’s: “Verziekt, Rot en Tragisch”. (nieuwsblad.be)
Journaalanker in spe Hanne Decoutere getrouwd. (hbvl.be)
VRT-gezicht en journaalanker Hanne Decoutere (35) verwacht samen met haar man Geert Stockmans een tweede kindje. (hln.be)
schermgezicht voor het journal, nieuwsanker
zie ook anker
Wat mag wel en wat mag niet? Journaalanker Wim De Vilder zet het op een rij in deze video (vrt.be)
Oud-journaalanker Sigrid Spruyt rekent in boek af met de VRT en enkele oud-collega’s: “Verziekt, Rot en Tragisch”. (nieuwsblad.be)
Journaalanker in spe Hanne Decoutere getrouwd. (hbvl.be)
VRT-gezicht en journaalanker Hanne Decoutere (35) verwacht samen met haar man Geert Stockmans een tweede kindje. (hln.be)
vaste medewerker in de media
ongemarkeerd in VD2017 online
ANW: vooral in België
zie samenstellingen journaalanker; nieuwsanker; sportanker; weeranker; verkeersanker
< E anchorman
Yves Ponnette tijdelijk anker van “Het journaal” (deredactie.be)
Stef Wauters wordt het vaste anker voor het nieuws om 19 uur van maandag tot donderdag. (nieuwsblad.be)
slechte voetballer
zie ook buskestamp
Als de mannen van de Lierse tegen die van de Lira moeten sjotten dan winnen ze want die van de Lira zen maar pottenstampers.
forumclub.be : Idem, ik vond dat echt een pottenstamper tot voor Genk. Geen bal deftig controleren, nooit een zuivere trap, dat is wat ik mij zo herinner
Acteur en komiek Jacques Vermeire ergerde zich dood als het personage DDT aan de voetbalploeg of pottenstampers van “De Kampioenen”. (vrt.be)
1) thuis, binnen blijven (maar eventueel ook minder strikt, in uw omgeving blijven)
2) zich gedeisd houden (antoniem: uit zijn kot komen (kot, uit z’n ~ komen)
zie ook verzamellemma koterij; kot
zie ook blijf in uw kot
1) “Blijf in uw kot”, met die iconische uitspraak probeerde Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) de Vlaming te overtuigen om thuis te blijven. (hln.be)
1) ‘Vrouwen, blijf in uw kot op Internationale Vrouwendag!’ (demorgen.be)
1) Hoe doe ik dat, in mijn kot blijven? Ik ga een keer naar de supermarkt, te voet, in het daluur. Een mens moet eten en drinken. Ik ga een keer naar de apotheker, ik ga de krant kopen. (Louis van Dievel – vrt.be)
2) Maar zoals gezegd: blijf niet in uw kot zitten, ga rond, stuur zelf brieven en toon initiatief.
in een noodsituatie moet men zich aanpassen; roeien met de riemen die men heeft
De Vlaamse ziekenhuizen bereiden zich voor op een coronapiek. Zo wordt onder meer bekeken of ze in geval van nood jonggepensioneerd medisch personeel kunnen opvorderen. Ook personeel uit vakantie halen, ligt op tafel. “In extreme omstandigheden is het à la guerre comme à la guerre en moeten we alle mogelijke krachten inzetten” (nieuwsblad.be 12/03/2020)
Maar China zal vermoedelijk ook het eerste land zijn dat de verspreiding onder controle heeft, dankzij een drastisch systeem van quarantaine en isolatie waarbij niemand om zijn mening wordt gevraagd: à la guerre comme à la guerre. (doorbraak.be 4 mrt. 2020)
De rest was à la guerre comme à la guerre. Het scherm werd op een tafel gemonteerd met een heel dikke steen om de stabiliteit te verbeteren. (blikopafrika.be 29 jan. 2015)
Ik smeer de sandwiches met een roestig breekmes, maar ze smaken er daar niet minder om! À la guerre comme à la guerre. (Sailingsailing.digitalcomet.be 16 mrt. 2017)
De cafetaria van het ziekenhuis was vlakbij. Het was misschien niet de geschiktste plek om iemand te interviewen, maar à la guerre comme à la guerre. (Pieter Aspe, Misleid)
in een noodsituatie moet men zich aanpassen; roeien met de riemen die men heeft; het is niet anders
De Vlaamse ziekenhuizen bereiden zich voor op een coronapiek. Zo wordt onder meer bekeken of ze in geval van nood jonggepensioneerd medisch personeel kunnen opvorderen. Ook personeel uit vakantie halen, ligt op tafel. “In extreme omstandigheden is het à la guerre comme à la guerre en moeten we alle mogelijke krachten inzetten” (nieuwsblad.be 12/03/2020)
Maar China zal vermoedelijk ook het eerste land zijn dat de verspreiding onder controle heeft, dankzij een drastisch systeem van quarantaine en isolatie waarbij niemand om zijn mening wordt gevraagd: à la guerre comme à la guerre. (doorbraak.be 4 mrt. 2020)
De rest was à la guerre comme à la guerre. Het scherm werd op een tafel gemonteerd met een heel dikke steen om de stabiliteit te verbeteren. (blikopafrika.be 29 jan. 2015)
Ik smeer de sandwiches met een roestig breekmes, maar ze smaken er daar niet minder om! À la guerre comme à la guerre. (Sailingsailing.digitalcomet.be 16 mrt. 2017)
De cafetaria van het ziekenhuis was vlakbij. Het was misschien niet de geschiktste plek om iemand te interviewen, maar à la guerre comme à la guerre. (Pieter Aspe, Misleid)
vaste uitdrukking van een leerkracht bij de aanvang van een test, toets, taak, opdracht…
ook buiten de klasmuren als geijkte uitdrukking gebruikt.
varianten: neem allemaal een bladje papier; neem allemaal een blaadje papier
google2020: voor alle varianten in .NL 2 goegels mbt .BE
Neem allemaal een bladje papier! Tijd om te testen of je goed hebt opgelet tijdens aflevering 1 van Sporza @school. (vrt.be)
‘Neem allemaal een blaadje papier,’ zegt ze. ‘Vandaag is de rekentest. Het resultaat komt in je verslag.’ (Baas van de wereld – Dirk Nielandt)
Neem allemaal een blaadje papier en los de vragen hieronder op. Spieken bij je buur mag, we beschouwen dat als een nuttige oefening (kw.be)
De zin ‘Neem allemaal een blaadje papier …’ kan nog bij veel mensen voor koude rillingen zorgen.(Klaskit: tools voor topleraren – Pedro De Bruyckere)
Neem allemaal een blad papier en teken een bloem. (unicef.be)
vaste uitspraak van een leerkracht bij de aanvang van een test, toets, taak, opdracht…
ook buiten de klasmuren als geijkte uitdrukking gebruikt.
varianten: neem allemaal een bladje papier; neem allemaal een blaadje papier
google2020: voor alle varianten in .NL 2 goegels mbt .BE
Neem allemaal een bladje papier! Tijd om te testen of je goed hebt opgelet tijdens aflevering 1 van Sporza @school. (vrt.be)
‘Neem allemaal een blaadje papier,’ zegt ze. ‘Vandaag is de rekentest. Het resultaat komt in je verslag.’ (Baas van de wereld – Dirk Nielandt)
Neem allemaal een blaadje papier en los de vragen hieronder op. Spieken bij je buur mag, we beschouwen dat als een nuttige oefening (kw.be)
De zin ‘Neem allemaal een blaadje papier …’ kan nog bij veel mensen voor koude rillingen zorgen.(Klaskit: tools voor topleraren – Pedro De Bruyckere)
Neem allemaal een blad papier en teken een bloem. (unicef.be)
allemaal tesamen
uitdrukking die het hele land aanspoort om zich ergens achter te scharen, bv. de Rode Duivels, maar nu bv. ook in de strijd tegen de corona
uitspraak op zijn Frans
Tous ensemble tegen corona! (twitter)
Tous ensemble, zoals in Frankrijk en zoals we de Rode Duivels aanmoedigen (standaard.be)
Tous ensemble in de strijd tegen deze sluwe dreiging want we willen zo snel mogelijk terug naar ‘normaal’ (dewereldmorgen.be)
“Tous ensemble”: 6 Vlamingen vertellen over hoe omgaan met crisis, van aperitieven met videocalls tot de coronabingo (vrt.be)
Tous ensemble? Alleen maar als het goed gaat, zo lijkt. Waar is de steun voor de Rode Duivels? (hbvl.be)
allemaal tesamen
uitdrukking die het hele land aanspoort om zich ergens achter te scharen, bv. de Rode Duivels, maar nu bv. ook in de strijd tegen de corona
Tous ensemble tegen corona! (twitter)
Tous ensemble, zoals in Frankrijk en zoals we de Rode Duivels aanmoedigen (standaard.be)
Tous ensemble in de strijd tegen deze sluwe dreiging want we willen zo snel mogelijk terug naar ‘normaal’ (dewereldmorgen.be)
“Tous ensemble”: 6 Vlamingen vertellen over hoe omgaan met crisis, van aperitieven met videocalls tot de coronabingo (vrt.be)
Tous ensemble? Alleen maar als het goed gaat, zo lijkt. Waar is de steun voor de Rode Duivels? (hbvl.be)
Ook de Vlaming heeft al eens last van kwaaltjes allerhande, maar zowel voor de aandoeningen als voor de remedies verschilt zijn taalgebruik van het Nederlands. Overigens put de Vlaming, in tegenstelling tot de Nederlander, zijn scheldarsenaal helemaal niet uit ziektes. In dit lemma bewaren we een overzicht van allerlei Vlaamse terminologie gelieerd aan de gezondheidszorg.
aandoeningen:
appelsienhuid
appelsienvel
appendicite
attak
bommaziekte
buikstorm
brand
bronchite
cellulite
crise
deshydratatie
deurvlogentheid
dikoor
draaien
draaiing
flebit
fleuris
geel
geestesgestoord
geraaktheid
griepig
kerkhofblommen
kiekeborst
kiekhoest
klierkoorts
knikkebolziekte
nevenverschijnsel
notarisziekte
plekken
’t pootje
rattenziekte
rodehond
sciatique
sinusite
slaptitude
slepende ziekte
vallende ziekte
valling
vuil ziekte
wateroog
onechte aandoeningen:
hypo
jupilitis
manzjenieziekte
Sinte-Medunkt
vanbrustum
het menselijk lichaam:
billen
kaaken
karuur
kas
kop
vel
wervelzuil
wijsheidstanden
gezondheidsverlening:
arbeidsgeneesheer
baxter
cocoonvaccinatie
collocatie
dokteres
dokter van wacht
dokteur
doktoor
gasthuis
Geel
Het Vlaamse Kruis
honderd
hospitaal
hospitalisatie
huisapotheker
huisartsenwachtpost
intensieve
intensieve zorgen
internering
kinderbed
kine
kinesist
kinesitherapeut
kinesietherapie
kliniek
materniteit
medicijnen
moederhuis
mug
O.K.
operatiekwartier
palliatieve
pikuur
plaaster
plaasterspecialist(e)
plakker
plomberen
recupereren
senologie
spoed
spoedarts
tandplaaster
tantist
urgentiearts
vloed
wasdom
zorgen
zothuis
documenten:
dixitattest
doktersbriefje
gmd
klevertje
maagdelijkheidsattest
sis-kaart
ziekenbrief
uitdrukkingen:
beterhand, aan de ~ zijn
in het kinderbed blijven
klot, van zijne ~ vallen
laste, ten ~ van de patiënt
losbreken
mensen, het zit onder de ~
vallen, van zijnzelve ~
sus, van zijne ~ draaien
ziek vallen
ziek vieren
varia:
arbeidsonbekwaam
Bednet
berechten
b-fast
center
compensatiekas
corona (voorvoegsel samenstellingen)
coronacoalitie
coronanummer
coronaregering
coronavluchteling
coronavrijwilliger
disponibiliteit
gezondheidsfactuur
hospitalisatieverzekering
medische bijpremie
mutualiteit
noodnummer
pyjamadag
Riziv
sanitair
systeem
voos
werkonbekwaam
ziekenbond
ziekenkas
-
neologisme: iemand die zich in deze tijden van de coronapandemie inzet om buren, ouderen, kwetsbaren te helpen
zie ook corona
zie ook verzamellemma geneeskunde
Hond uitlaten van de buurvrouw of haar boodschappen doen? Vlaamse regering ondersteunt “coronavrijwilligers” (vrt.be)
Vlaamse overheid maakt verzekering voor ‘coronavrijwilligers’ beschikbaar (hln.be)
Volg LIVE persconferentie over maatregelen voor “coronavrijwilligers” (radio1.be)
Persoon die naar een veilig gebied in het buitenland vlucht om in eigen land de uitbreiding van het coronavirus te ontlopen. Ook om de lockdown te ontlopen omdat daar alles nog openbaar toegankelijk is.
zie ook: corona
zie ook verzamellemma geneeskunde
In Nederland is alles open. Ge kunt in Maastricht op ’n terraske Coronavluchteling gaan spelen (smoelenboek: Gert Goverts)
Ongenoegen over Belgische “corona-vluchtelingen” in Sluis, Zeeuwse autoriteiten nemen maatregelen (vrt.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.