Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #21911

    bon
    (tussenw.)

    goed, in orde (uitspraak zoals in het Frans)

    Van Dale 2018 BE; spreek­taal
    < Frans “bon” (goed)

    zie ook: alles bon? maar bon

    Iedereen akkoord? Bon, dan kunnen we beginnen.

    > andere betekenis van bon

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 14 Apr 2021 15:12
    3 reactie(s)

    #21912

    maar bon

    maar goed; dit gezegd zijnde; daar gaan we niet over zagen

    ook gespeld als ‘ma bon

    “De routes vond ik overigens ook niet bijzonder goed aangegeven. Maar bon, dat kon de pret zeker niet drukken!” (maisonslash.be 21 dec. 2020)
     
    “En nu moest ik dat plots afgeven. Da’s niet gemakkelijk, zenne. Maar, bon, niets aan te doen. Wat moet, dat moet.” (gezinszorgvillers.be)

    “Eigenlijk doet u dat liever niet, maar bon als u dan uw werkuren extra kunt doorrekenen…” (mijntipsenadvies.be 21 jan. 2013)

    “Iets moeilijker” is eigenlijk nog voorzichtig uitgedrukt, ma bon. Beseffen dat ik het niet allemaal zelf moet doen. (ikgavoorplanb.be 20 jan. 2021)

    “Zoals jullie weten is het bijna (alleja nog ff ma bon) ? Valentijn ? Ik heb een crush (op een MEGA knappe jongen) ma ik ben SUPER verlegen dus durf ik niets …” (forumforum.awel.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 14 Apr 2021 15:10
    0 reactie(s)

    #21913

    maar bon

    maar goed; dit gezegd zijnde; daar gaan we niet over zagen

    ook gespeld als ‘ma bon’

    “De routes vond ik overigens ook niet bijzonder goed aangegeven. Maar bon, dat kon de pret zeker niet drukken!” (maisonslash.be 21 dec. 2020)
     
    “En nu moest ik dat plots afgeven. Da’s niet gemakkelijk, zenne. Maar, bon, niets aan te doen. Wat moet, dat moet.” (gezinszorgvillers.be)

    “Eigenlijk doet u dat liever niet, maar bon als u dan uw werkuren extra kunt doorrekenen…” (mijntipsenadvies.be 21 jan. 2013)

    “Iets moeilijker” is eigenlijk nog voorzichtig uitgedrukt, ma bon. Beseffen dat ik het niet allemaal zelf moet doen. (ikgavoorplanb.be 20 jan. 2021)

    “Zoals jullie weten is het bijna (alleja nog ff ma bon) ? Valentijn ? Ik heb een crush (op een MEGA knappe jongen) ma ik ben SUPER verlegen dus durf ik niets …” (forumforum.awel.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 14 Apr 2021 15:09
    0 reactie(s)

    #21914

    kampwissel
    (zn. m.; ~s)

    ploegensport: het wisselen van speelhelft na een rustpauze
    soms ook de rustpauze zelf

    google2021: .NL (31 m.b.t. .BE of andere betekenis)

    “We kakken in ons broek”, foeterde speelverdeelster Jutta Van de Vyver bij de kampwissel. (standaard.be)

    Zo bleef Zulte Waregem in leven en vlak na de kampwissel werd er al een stevig waarschuwingsschot afgevoerd, (focus-wtv.be)

    Na de kampwissel scoorde Genk, dat aantrad met een mix van spelers uit de A-?kern en beloften, nog twee keer (bruzz.be)

    In de tweede set daalde de scheidsrechter van zijn stoel af tijdens een kampwissel om Kyrgios moed in te spreken. (nieuwsblad.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 14 Apr 2021 13:25
    0 reactie(s)

    #21915

    kampwissel
    (zn. m.; ~s)

    ploegensport: het wisselen van speelhelft na een rustpauze
    soms ook de rustpauze zelf

    “We kakken in ons broek”, foeterde speelverdeelster Jutta Van de Vyver bij de kampwissel. (standaard.be)

    Zo bleef Zulte Waregem in leven en vlak na de kampwissel werd er al een stevig waarschuwingsschot afgevoerd, (focus-wtv.be)

    Na de kampwissel scoorde Genk, dat aantrad met een mix van spelers uit de A-?kern en beloften, nog twee keer (bruzz.be)

    In de tweede set daalde de scheidsrechter van zijn stoel af tijdens een kampwissel om Kyrgios moed in te spreken. (nieuwsblad.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 14 Apr 2021 13:23
    0 reactie(s)

    #21916

    soit
    (bw.)

    het zij zo, genoeg hierover
    maar soit= maar goed

    de t wordt uitgesproken

    wordt dikwijls ook geschreven als swat

    zie ook passons

    Het heeft heel de tijd geregend, maar soit, we hebben er het beste van gemaakt.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 13 Apr 2021 19:52
    0 reactie(s)

    #21917

    soit
    (bw.)

    het zij zo, genoeg hierover
    maar soit= maar goed

    de t wordt uitgesproken

    wordt dikwijls ook geschreven als swat

    Het heeft heel de tijd geregend, maar soit, we hebben er het beste van gemaakt.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 13 Apr 2021 19:51
    0 reactie(s)

    #21918

    swat
    (bw.)

    vervlaamste spelling van soit

    Dat vond ik nu eens jammer, dat ze plots dat veld gewoon op mochten en dan nog een stukske afbreken. Jammere zaak maar swat. Hopelijk volgend jaar wij weer het veld op voor onze titel (kustboys.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 13 Apr 2021 19:51
    0 reactie(s)

    #21919

    soit
    (bw.)

    het zij zo, genoeg hierover
    maar soit= maar goed

    de t wordt uitgesproken

    wordt dikwijls ook geschreven als ‘swat’

    Het heeft heel de tijd geregend, maar soit, we hebben er het beste van gemaakt.

    Dat vond ik nu eens jammer, dat ze plots dat veld gewoon op mochten en dan nog een stukske afbreken. Jammere zaak maar swat. Hopelijk volgend jaar wij weer het veld op voor onze titel (kustboys.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 13 Apr 2021 19:50
    0 reactie(s)

    #21920

    passons
    (uitdr.)

    letterlijk: laten we verder gaan
    dit gezegd zijnde

    dikwijls in combinatie “maar passons”: er wordt iets aan de kaak gesteld en dan blikt men vooruit

    zie ook soit

    Het is nog een wonder dat niet álle moegetergde theatergezelschappen het afgelopen jaar zijn gestopt. Maar passons. (demorgen.be)

    Op de hoes van de debuutplaat zien we een langharige Christine met bloemen (haar echte naam is eigenlijk Héloise Letissier, maar passons), ze is wel wat mannelijk gekleed, maar geen twijfel mogelijk, dit is een vrouwelijke vrouw. (radio1.be)

    Houdt de grootste Vlaamse regeringspartij niet langer van haar eigen hoofdstad en de mensen die er wonen? Maar passons. Niet alle voorstellen zijn in gelijke mate van de pot gerukt. (bruzz.be)

    Oké, passons, het is niet omdat wij dat zo in de Syntra leren dat dit ook in de praktijk wordt toegepast. (wijnliefhebbers.wordpress.com)

    In Zwitserland is het Schwytzerdeutsch te moeilijk, in België het Nederlands. In Brussel lijkt zelfs goed Frans hen te moeilijk, zou ik als Nederlandstalige willen opmerken, mais passons: het is niet eenvoudig voor verfranste Vlamingen om de echte Fransen te imiteren. (.inflandersfields.eu)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 13 Apr 2021 19:47
    0 reactie(s)

    #21921

    geneeskunde
    (verzamellemma)

    Ook de Vlaming heeft al eens last van kwaaltjes allerhande, maar zowel voor de aandoeningen als voor de remedies verschilt zijn taalgebruik van het Nederlands. Overigens put de Vlaming, in tegenstelling tot de Nederlander, zijn scheldarsenaal helemaal niet uit ziektes. In dit lemma bewaren we een overzicht van allerlei Vlaamse terminologie gelieerd aan de gezondheidszorg.

    aandoeningen:
    abces
    afgang
    albumine
    angine
    angine de poitrine
    appelsienhuid
    appelsienvel
    appendicite, appendicitis
    attak
    bassen
    bleinen
    bommaziekte
    buikstorm
    brand
    bronchite
    cellulite
    crise
    deshydratatie
    deurvlogentheid
    dikoor
    draaien
    draaiing
    een zuur maag
    flebit
    fleuris
    geel
    geestesgestoord
    geraaktheid
    griepig
    hyperkinetisch
    jeugdbrand
    kerkhofblommen
    kettingziekte
    kiekeborst
    kiekhoest
    klem
    klierkoorts
    knikkebolziekte
    krab
    kuskesziekte
    nevenverschijnsel
    notarisziekte
    pellekes
    plekken
    ’t pootje
    rattenziekte
    rodehond
    sciatique
    sinusite
    slaptitude
    slepende ziekte
    speen
    stekkebenen
    surinfectie
    tic nerveux
    vallende ziekte
    valling
    vriesblaar
    vuil ziekte
    wateroog
    weeroog
    zona

    onechte aandoeningen:
    hypo
    jupilitis
    manzjenieziekte
    Sinte-Medunkt
    vanbrustum

    het menselijk lichaam:
    aberniks
    achillespees
    afhangers
    billen
    dikke teen
    haar
    het hert
    kaaken
    karuur
    kas
    kop
    maaltanden
    meujenoks
    meuttekesknieën
    poep
    staartbeen
    vel
    wervelzuil
    wijsheidstanden

    uitdrukkingen:
    aan de ribben (blijven) plakken, kleven
    adem, op zijn ~ trappen
    afbijten, iemand de kop afbijten
    afgaan, plat ~
    hals, aan de ~ laten komen
    maag, (zwaar) op zijn ~ liggen
    maag, voor zijn of haar ~ leven
    maag, zijn ~ laten keren

    gezondheidsverlening:
    adviserend geneesheer
    ambulancier
    arbeidsgeneesheer
    baxter
    cocoonvaccinatie
    collocatie
    dokteres
    dokter van wacht
    dokteur
    doktoor
    gasthuis
    Geel
    Geneeskunde voor het Volk
    geneesmiddel, wit ~
    generisch geneesmiddel
    Het Vlaamse Kruis
    honderd
    hoorcentrum
    hoortest
    hospitaal
    hospitalisatie
    huisapotheker
    huisartsenwachtpost
    intensieve
    intensieve zorgen
    internering
    keelwisser
    kinderbed
    kine
    kinesist
    kinesitherapeut
    kinesietherapie
    kliniek
    materniteit
    medicijnen
    militair geneesheer
    moederhuis
    mug
    neuswisser
    nko-arts
    O.K.
    omnipracticus
    operatiekwartier
    palliatieve
    pikuur
    plaaster
    plaasterspecialist(e)
    plakker
    plomberen
    professor
    recupereren
    senologie
    sparadrap
    spoed
    spoedarts
    spoeddienst
    spoedpersoneel
    sportkinesist
    suppo
    tandplaaster
    tantist
    tensoplast
    urgentiearts
    valse tanden
    vals gebit
    vloed
    wasdom
    windel
    witte schort
    witte sector
    zorgen
    zorgkundige
    zothuis

    documenten:
    dixitattest
    doktersbriefje
    gmd
    klevertje
    maagdelijkheidsattest
    sis-kaart
    ziekenbrief

    medicatie:
    ab
    peujerke

    Varia:
    aangeladen
    maaggevoel
    maagriem
    aerosollen
    amandelen trekken

    uitdrukkingen:
    aangemaakt zijn met
    allergisch aan, allergisch tegen zijn
    beterhand, aan de ~ zijn
    in het kinderbed blijven
    klot, van zijne ~ vallen
    laste, ten ~ van de patiënt
    losbreken
    mensen, het zit onder de ~
    vallen, van zijnzelve ~
    sus, van zijne ~ draaien
    ziek vallen
    ziek vieren

    varia:
    arbeidsonbekwaam
    Bednet
    berechten
    b-fast
    center
    compensatiekas
    corona (voorvoegsel samenstellingen)
    coronacoalitie
    coronacommissaris
    coronanummer
    coronaregering
    coronavluchteling
    coronavrijwilliger
    disponibiliteit
    gezondheidsfactuur
    griepcommissaris
    hospitalisatieverzekering
    kiwimodel
    maandstonden
    medische bijpremie
    mutualiteit
    noodnummer
    orde van artsen
    orde van geneesheren
    pyjamadag
    regels
    Riziv
    sanitair
    systeem
    uitnemen
    voos
    werkonbekwaam
    wetsdokter
    wetsgeneesheer
    witte frak
    x-ray
    X-stralen
    ziekenbond
    ziekenkas

    -

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 13 Apr 2021 19:41
    5 reactie(s)

    #21922

    surinfectie
    (zn. v. -s)

    bijkomende infectie

    in Nederland: superinfectie

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    “Het toedienen van antibiotica is nutteloos, tenzij er een bacteriële surinfectie optreedt.” (witgelekruis.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 13 Apr 2021 19:41
    0 reactie(s)

    #21923

    surinfectie
    (zn. v. -s)

    infectie

    in Nederland: superinfectie

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    “Het toedienen van antibiotica is nutteloos, tenzij er een bacteriële surinfectie optreedt.” (witgelekruis.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 13 Apr 2021 19:40
    0 reactie(s)

    #21924

    almanak
    (de ~ (m.), ~ken)

    - scheurkalender
    - kalender algemeen, familieplanner

    < Frans almanach, van het Arabisch al-manakh

    Afbeelding 2: zie hier

    Het is al januari en ik heb mijn almanak nog niet gekregen.

    - ‘Wanneer komt de vuilkar?’
    - ‘Kijkt eens op den almanak, woensdag denk ik’.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 13 Apr 2021 19:23
    0 reactie(s)

    #21925

    almanak
    (de ~ (m.), ~ken)

    - scheurkalender
    - kalender algemeen, familieplanner

    < Frans almanach, van het Arabisch al-manakh

    Afbeelding 2: zie hier

    Het is al januari en ik heb mijn almanak nog niet gekregen.

    - ‘Wanneer komt de vuilkar?’
    - ‘Kijkt eens op den almanak, woensdag denk ik’.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 13 Apr 2021 19:23
    0 reactie(s)

    #21926

    nonkel
    (de ~ (m.), ~s )

    oom: broer van moeder of vader, of echtgenoot van tante
    zie ook nonk

    DS2015 geen standaardtaal

    uitspraak: klik op het pijltje

    < Frans oncle. Tijdens de achttiende eeuw werd het Franse woord “tante” met open armen ontvangen in heel het Nederlandse taalgebied en verving vlug de oude benaming “meu”. De ‘nonkel’ bleef in Vlaanderen hangen.

    < Frans oncle; met de n van voorafgaand woord in “mon oncle”, < Latijn avunculus, (oom) verkleinwoord van avus (grootvader)
    (etymologiebank.nl), zie ook nilft

    zie ook verzamellemma mensen

    Nonkel Karel is de zot van onze familie.

    bloemlezing De Standaard:
    De nonkel van Steve B. vreest dat er nog zaken naar boven zullen komen. (standaard.be)
    Gewapend met een portie humor gaan tante Netteke en nonkel Marijn op pad om inwoners te sensibiliseren over zwerfvuil.(standaard.be)
    14-jarige steelt wagen van nonkel (Schaarbeek) – De Standaard
    Wijs ook je nonkel eens op sluimerend racisme – De Standaard
    (enz.)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 13 Apr 2021 19:04
    2 reactie(s)

    #21927

    duivenkoppel
    (zn. o.; ~s)

    een koppel duiven

    Opmerking: alhoewel ge zowat van elke diersoort een Koppel kunt maken, zelfs een walvissenkoppel, is duivenkoppel toch de meest gangbare waarschijnlijk om de vermeende trouw van het beestje. Vandaar waarschijnlijk ook het traditioneel lossen van een duivenkoppel bij een trouw

    Google2021: Ook in .NL wel in gebruik, maar verhoudingsgewijs veel minder dan in .VL

    Rock Pigeon Courting 02

    Rekent u even mee: een duivenkoppel is op twee jaar tijd goed voor 150 jongen en als u dan nog weet dat een duif jaarlijks 14 kg uitwerpselen … (hbvl.be)

    fraai porseleinen handbeschilderd duivenkoppel (catwiki.be)

    In de winter en het voorjaar wordt soms de duivin getoond zodat het duivenkoppel niet ontvreemden aan elkaar. (herbots.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 13 Apr 2021 18:44
    0 reactie(s)

    #21928

    duivenkoppel
    (zn. o.; ~s)

    een koppel duiven

    Opmerking: alhoewel ge zowat van elke diersoort een Koppel kunt maken, zelfs een walvissenkoppel, is duivenkoppel toch de meest gangbare waarschijnlijk om de vermeende trouw van het beestje. Vandaar waarschijnlijk ook het traditioneel lossen van een duivenkoppel bij een trouw

    Google2021: Ook in .NL wel in gebruik, maar verhoudingsgewijs veel minder dan in .VL

    Rock Pigeon Courting 02

    Rekent u even mee: een duivenkoppel is op twee jaar tijd goed voor 150 jongen en als u dan nog weet dat een duif jaarlijks 14 kg uitwerpselen … (hbvl.be)

    fraai porseleinen handbeschilderd duivenkoppel (catwiki.be)

    In de winter en het voorjaar wordt soms de duivin getoond zodat het duivenkoppel niet ontvreemden aan elkaar. (herbots.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 13 Apr 2021 18:43
    0 reactie(s)

    #21929

    koppel
    (znw. het ~, ~s)

    NL: stel, paar (in romantische zin)

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 3

    zie koppel, een ~ zijn

    zie ook verzamellemma mensen

    zie ook trouwkoppel

    Koppel kan ook samengesteld worden met diersoorten maar als vaste samenstelling is duivenkoppel toch het meest gangbaar (wellicht omwille van de vermeende trouw van de duiven?)

    YoungCoupleEmbracing-20070508

    Ze zijn daar met hun getweeën als koppel naar Temptation Island vertrokken, en als vijanden teruggekeerd.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 13 Apr 2021 18:38
    3 reactie(s)

    #21930

    koppel, een ~ zijn
    (uitdr.)

    Met iemand zijn. Een koppel vormen.

    In Vlaanderen is ‘een stel’ niet gebruikelijk

    Van Dale: twee personen door huwelijk, verloving of liefde verbonden
    synoniem: stel, paar

    zie ook verzamellemma mensen

    Ik ben een koppel met de mooiste jongen die er bestaat.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 13 Apr 2021 18:37
    3 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.