Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #11911

    koolmijner
    (zn. m.; ~s)

    mijnwerker, iemand die in de koolmijnen werkt

    vnw

    Aangezien mijn vader koolmijner in de Borinage was, werden we in vooral door mijn moeder opgevoed. (nieuwsblad.be)

    Geboren ‎10 mei 1913 Zichem, België Overleden ‎6 dec 1980 Geel, België‎, leeftijd 67 jaar. Beroep: Koolmijner/fabriekwerker/grondwerker. (stamboomvansantvoort.be)

    Verhalen is een verhalenbundel waarin twee verhalen werden verzameld: Dokwerkers, schone mensen! en De Britse koolmijners onder het oog van de ijzeren lady. (karelheirbaut.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 18 May 2023 07:14
    0 reactie(s)

    #11912

    koolmijn
    (zn. v.; ~en)

    vnw: mijn, kolenmijn

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6

    vgl. koolmijner

    Oud mijnwerkers hebben een mooi en volledig mijnmuseum gebouwd in het hoofdgebouw van de koolmijn van Waterschei. (mijndepot.be)

    Op 8 augustus 1956 zijn 262 mijnwerkers om het leven gekomen na een brand in de koolmijn van Marcinelle. (vrt.be)

    In China zijn 40 kompels van de buitenwereld afgesneden na ongevallen in twee koolmijnen. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 18 May 2023 07:09
    0 reactie(s)

    #11913

    pee
    (de ~ (m.), ~ën, ~s)

    1) algemeen voor man, kerel
    2) oudere kerel, peetje

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: pee: In Zuid-Nederland.
    < Frans père < Latijn pater
    1. Eigenlijk: vader.
    2. Algemeeen: een man, een kerel, dikwijls ook in ongunstigen zin gebruikt. In deze betekenis soms opgevat als eene afkorting van Peter of Petrus.
    “Een rare pee” De Bo (1873).
    3. Inzonderheid: een oud man, meestal met het bijdenkbeeld van afgeleefdheid: een versleten mensch. Gewoonlijk in den verkl. peetje (oudtijds petjen, pitjen) en peeken. Ook in tegenstelling met metje, meeken.

    zie ook verzamellemma mensen

    1) Maar allee, de Jean dat is toch nen toffe pee! (vgl. toffe peï)

    2) Dien ouwe pee heeft veel grappige verhalen over zijn jeugd.

    > andere betekenis van pee

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 17 May 2023 17:23
    1 reactie(s)

    #11914

    toffe peï
    (term)

    toffe gast, toffe peer, goeie vent
    (uit te spreken als ‘pays’)

    vgl. pee

    Voor velen was Marc een Brusselse ‘toffe peï’ die graag het Brusselse dialect ‘defendeerde’. Hij overleed op 61-jarige leeftijd aan de gevolgen van COVID-19. (Wikipedia)

    Triste mort d’un toffe peï’, kopte de krant. (Knack)

    Le brusseleir c’est un parler populaire de la ville de Bruxelles issu du brabançon mélangé de nombreux mots français. Ici un bel exemple avec « tof ou toffe» qui veux dire super ou génial et Peï (ou peye, peie) qui désigne un gars. En clair un Toffe Peï est un surper gars, un mec génial certifié Super Ket. (BeBelge)

    Regio Brussel
    Bewerking door Georges Grootjans op 17 May 2023 17:19
    2 reactie(s)

    #11915

    toffe peï
    (term)

    toffe gast, toffe peer, goeie vent
    (uit te spreken als ‘pays’)

    Voor velen was Marc een Brusselse ‘toffe peï’ die graag het Brusselse dialect ‘defendeerde’. Hij overleed op 61-jarige leeftijd aan de gevolgen van COVID-19. (Wikipedia)

    Triste mort d’un toffe peï’, kopte de krant. (Knack)

    Le brusseleir c’est un parler populaire de la ville de Bruxelles issu du brabançon mélangé de nombreux mots français. Ici un bel exemple avec « tof ou toffe» qui veux dire super ou génial et Peï (ou peye, peie) qui désigne un gars. En clair un Toffe Peï est un surper gars, un mec génial certifié Super Ket. (BeBelge)

    Regio Brussel
    Bewerking door Gene Zever op 17 May 2023 15:43
    2 reactie(s)

    #11916

    zetelfabrikant
    (znw. de ~ (m.), ~en)

    fabrikant van zetels

    SN/NL: stoelenfabrikant, meubelfabrikant

    Op zijn 85ste timmert Juan Jorion noest verder aan de transformatie van Jori, de zetelfabrikant die hij in 1963 oprichtte. (tijd.be)

    Zetelfabrikant Varam is al meer dan 60 jaar actief als fabrikant van zitmeubelen allerhande (varam.be)

    Met onze vrienden die aan zee een stacaravan hebben, brachten we onlangs een bezoek aan deze zetelfabrikant. (goudengids.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door koarebleumke op 17 May 2023 12:28
    1 reactie(s)

    #11917

    verbrusseling
    (zn. v.; ~en)

    Verbrusseling (in het Frans: bruxellisation) is een pejoratief woord gebruikt door planologen om de anarchistische stedelijke ontwikkeling in een oude en historische stad te omschrijven. De term is afgeleid van de ontwikkelingen die de stad Brussel in de jaren 60 en 70 van de 20e eeuw doormaakte. (wikipedia)

    vergelijk vebrusselen

    De vernieling van het art-nouveau-erfgoed in de jaren zestig en zeventig was zo endemisch dat het in het jargon van architecten en stadsplanners zelfs een begrip is geworden. Brusselization of ‘verbrusseling’. Het bekendste slachtoffer van die ‘verbrusseling’ is ongetwijfeld Horta’s Volkshuis, dat in 1965 met de grond gelijkgemaakt werd om ruimte te bieden voor de Zaveltoren. (demorgen.be)

    Wat met Brussel en het fenomeen ‘verbrusseling’? Onze levensstijl is sinds de Tweede Wereldoorlog drastisch gewijzigd, hoe vertaalt zich dat in onze woning? (erfgoed.brussels)

    Ze beslisten, desnoods ten koste van wat spanning, in de eerste plaats de ‘verbrusseling’ van België en Vlaanderen te vermijden. (tijd.be)

    Verder laat ook de ‘verbrusseling’ zich voelen in Machelen. Her en der krijgen grote bouwprojecten met veel appartementen groen licht. (vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 17 May 2023 07:42
    0 reactie(s)

    #11918

    koolmijn
    (zn. v.; ~en)

    vnw: mijn, kolenmijn

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6

    Oud mijnwerkers hebben een mooi en volledig mijnmuseum gebouwd in het hoofdgebouw van de koolmijn van Waterschei. (mijndepot.be)

    Op 8 augustus 1956 zijn 262 mijnwerkers om het leven gekomen na een brand in de koolmijn van Marcinelle. (vrt.be)

    In China zijn 40 kompels van de buitenwereld afgesneden na ongevallen in twee koolmijnen. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 17 May 2023 07:19
    0 reactie(s)

    #11919

    kookvuur
    (zn. o.; ~vuren)

    vnw: fornuis, kookstel, gaspit, kookplaat

    Typisch Vlaams: Geen Algmeen Nederlands; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 5

    Wil je met precisie kokerellen of wil je een snelle hap klaarmaken? Er is sowieso een kookvuur voor jou! (dekeukenbouwer.be)

    Een kookvuur op gas is iets minder onderhoudsvriendelijk omdat er verschillende hoekjes en kantjes aan zitten. (kovera.be)

    Brand ontstaan aan pot op kookvuur, na val van bewoonster in serviceflat Bornem (vrt.be)

    De brand zou veroorzaakt kunnen zijn door een kookvuur en zou verschillende opvarenden hebben doen panikeren. (demorgen.be)

    Hij verplaatste het aanrecht met spoelbakken en het kookvuur naar een kookeiland in het midden van de ruimte. (standaard.be)

    Het permanente verbod houdt rekening met het gebruik van afgebakende plaatsen en bivakzones voor kamp- en kookvuren (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 16 May 2023 12:32
    0 reactie(s)

    #11920

    kookpot
    (de ~ (m.), ~ten)

    pot om in te koken, casserole

    vnw: kookpan, pan

    Afbeelding, zie: http://sebio.be/nl/22527-thickbox/kookpot-inox-cookway-master-22-cm.jpg

    Doe de patatten maar in de kookpot.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 16 May 2023 12:26
    0 reactie(s)

    #11921

    kookgerief
    (zn. o.)

    uitrusting om te koken

    vnw: kookgerei, kookgereedschap

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands

    zie gerief

    Dat appartement aan zee was zogezegd volledig uitgerust. Alleen, er was bijna geen kookgerief in de keuken. Ja, twee potten en een pan. Dat was alles.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 16 May 2023 12:25
    0 reactie(s)

    #11922

    konsoorten

    Standaardtaal in België. Algemeen Nederlands is: consorten.” vrttaal.net

    vnw: consorten, soortgelijken

    DS2015 standaardtaal

    zie ook konsoorten, en ~

    Het experiment van De Mensentuin doet vrij snel aan real life-soap denken zoals we het bij Big Brother en konsoorten te zien krijgen. (demorgen.be)

    Maar doodslaan zal men hem toch niet, als er genoeg van zijn konsoorten rondstaan, die hem bijtijds uit de handen van Jan de Lichte kunnen halen. (De bende van Jan de Lichte – Louis Paul Boon)

    Het Vaticaan gaat zo’n brol niet sponsoren en bisschop Bonny en zijn konsoorten hebben er naar alle waarschijnlijkheid de centen niet voor. (nageltjes.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 16 May 2023 12:22
    0 reactie(s)

    #11923

    hard tegen onzacht
    (uitdr.)

    hard tegen hard

    ongemarkeerd in VD, maar:
    google2014: .BE (>147.000) ; .NL (>4.800)

    dbln.org bij ‘hard tegen hard’: syn. is het Zuidnederlandsche kop tegen kei (Joos, 102; Waasch Idiot. 364; Antw. Idiot. 634) of hard tegen onzacht.

    standaard.be: Zeker tussen Marianne Thyssen (CD&V) en de N-VA-voorzitter ging het hard tegen onzacht.

    nieuwsblad.be: ’Het zal in de finale hard tegen onzacht zijn. De mannen van EFC-Omega Pharma-Quick Step hebben al bewezen dat ze in vorm zitten, maar …

    deredactie.be: Hard tegen onzacht in het vicepresidentiële debat

    Behalve dat je kan genieten van het prachtige taalgebruik (“het ging hard tegen onzacht”) kijk je via de Vlaamse televisie uiteindelijk naar dezelfde wedstrijd, die wordt becommentarieerd aan de hand van dezelfde beelden. (parool.nl)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 15 May 2023 09:52
    0 reactie(s)

    #11924

    zetelfabrikant
    (znw. de ~ (m.), ~en)

    fabrikant van zetels

    SN/NL: ?

    Op zijn 85ste timmert Juan Jorion noest verder aan de transformatie van Jori, de zetelfabrikant die hij in 1963 oprichtte. (tijd.be)

    Zetelfabrikant Varam is al meer dan 60 jaar actief als fabrikant van zitmeubelen allerhande (varam.be)

    Met onze vrienden die aan zee een stacaravan hebben, brachten we onlangs een bezoek aan deze zetelfabrikant. (goudengids.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 May 2023 17:20
    1 reactie(s)

    #11925

    konkelfoes
    (zn. m.; ~zen)

    vnw: gekonkel

    Het onderzoek is reeds bijna voltrokken, en men zou binnen kort kunnen vernemen hoe de konkelfoes werd op touw gezet (Het Advertentieblad – 17 september 1910)

    doede gij ni mee mè de konkelfoes, de konkelfoes, de konkelfoes
    zedde gij ne nette of ne mottigen does
    hedde reumatik of osseknieje
    wilde gij hem danse in ’n kabberdoes, mè ’n farrem poes, in ’n deurkijkbloes
    (Se Strangers – De Konkelfoes)

    Het was een konkelfoes met Europa,want die moesten de banken steunen,ze hadden het moeilijk, en dat geld hebben ze weliswaar uitgeleend aan gezinnen en bedrijven aan een lage intrest,meer ze hebben er wel gigantische winsten mee opgehaald, terwijl de spaarders bestolen zijn (seniorennet.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 14 May 2023 09:42
    0 reactie(s)

    #11926

    koninginnenhapje
    (zn. o. -s)

    videeke

    vnw: koninginne(n)hapje: kippenpasteitje, bladerdeeggebakje met kippenragout

    Van Dale 2005:
    koninginnenhapje
    vertaling van Fr. bouchée à la reine
    (algemeen Belgisch-Nederlands) pastei van bladerdeeg met een vulling van kip, gehaktballetjes en champignons

    DB & Co pleiten om het NL-NL “(kippen)pasteitje” te gebruiken

    Klik op de afbeelding
    Koninginnehapje

    Op restaurant nemen we voor de klein mannen koninginnenhapjes met frieten.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 14 May 2023 09:32
    3 reactie(s)

    #11927

    komen te (inf.)
    (uitdr.)

    wat aan het gebeuren is of net gebeurd is

    vnw: dat boek komt te verschijnen: is net verschenen

    zie ook komen te gaan, komen te zeggen

    Zoals ik al kwam te vertellen, is het voetbal een miljoenenindustrie. Mét veel media-aandacht. Maar voetbal is geen kernfysica. (gva.be)

    Meestal zijn ze niet up to date of zoals je net komt te zeggen, zit de site kramikkig in mekaar (belgiumdigital.com)

    In plaats van ‘dat boek komt te verschijnen’ en ‘ik kom te vertrekken’ gebruikt u dus ‘dat boek is pas verschenen’ en ’ik ben net vetrokken". (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 13 May 2023 10:17
    1 reactie(s)

    #11928

    tuutschieten

    Oud volksspel in Bavegem.
    Met loden schijfjes houten paap waar geld op ligt omverwerpen. Wat dicht bij je lood ligt, is
    van je. Om de beurt werpen met 4 personen op een afstand van
    8 meter.

    Ik heb veel geld gewonnen met tuutschieten langs de straatkant.

    Regio Vlaamse Ardennen
    Bewerking door de Bon op 12 May 2023 10:45
    1 reactie(s)

    #11929

    belga
    (de~, m., ~'s)

    Belga is een voormalig Belgisch sigarettenmerk dat in 1923 werd gelanceerd. (…) In 1990 verdween het dameshoofdje van het pakje, om in 2005 in gewijzigde vorm terug te keren. In juni 2014 werd aangekondigd dat het merk van de markt werd gehaald en vervangen door Lucky Strike. (Wikipedia)

    zie ook belgaroker

    BEF recto

    Belga na 2005: afb. zie hier

    “Een Belga rook je nooit alleen” was de slogan van het Belgische sigarettenmerk.

    Juni 2014: Een Belga rook je nooit … meer (hln.be)

    > zie andere betekenissen van belga

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 12 May 2023 09:56
    0 reactie(s)

    #11930

    duur te staan komen
    (uitdr.)

    NL-SN: duur komen te staan

    vnw

    Ebola-epidemie kan West-Afrika duur te staan komen. (vrt.be)

    Een grapje dat de Fransman dus duur te staan komt: 3760 euro prijzengeld dat hij en zijn team niet krijgen en 200 Zwitserse frank boete. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 12 May 2023 09:12
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.