Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
fig.: halstarrig zijn positie of standpunt handhaven
zie loopgracht
vgl. loopgracht, uit zijn ~ komen
SP en VLD zitten in hun loopgrachten en gooien af en toe een proefballonnetje uit. (standaard.be)
Hoe meer tegenstand de brexit van buitenaf kent, hoe dieper de eurosceptici zich in hun loopgraven begraven. (knack.be)
Ook al ging het duidelijk in tegen hun diepste overtuigingen over de schepping en de herkomst van de mens, en botste het met hun zelfbeeld en hun identiteit, ze hadden zich tenminste niet meteen teruggetrokken in hun loopgracht. (vrt.be)
“Alles hangt samen met het kerntakendebat, het debat over wat er het beste op welk niveau wordt uitgevoerd. Dat wordt maar niet ten gronde gevoerd. Iedereen blijft in zijn loopgracht zitten.” (vrt.be)
fig.: halstarrig zijn positie of standpunt handhaven
zie loopgracht
SP en VLD zitten in hun loopgrachten en gooien af en toe een proefballonnetje uit. (standaard.be)
Hoe meer tegenstand de brexit van buitenaf kent, hoe dieper de eurosceptici zich in hun loopgraven begraven. (knack.be)
Ook al ging het duidelijk in tegen hun diepste overtuigingen over de schepping en de herkomst van de mens, en botste het met hun zelfbeeld en hun identiteit, ze hadden zich tenminste niet meteen teruggetrokken in hun loopgracht. (vrt.be)
“Alles hangt samen met het kerntakendebat, het debat over wat er het beste op welk niveau wordt uitgevoerd. Dat wordt maar niet ten gronde gevoerd. Iedereen blijft in zijn loopgracht zitten.” (vrt.be)
NL: loopgraaf
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
zie ook gracht
zie ook: loopgracht, in zijn ~ zitten of blijven
De Dodengang is een bewaard stuk van de loopgrachten uit de Eerste Wereldoorlog.
EXPO: fotografie uit de loopgrachten – België – Knack.be
Wandeltocht : Wegwijs in verdwenen loopgrachten. (westtoer.be)
Loopgraaf moet eigenlijk ‘loopgracht’ zijn. ‘Loopgraaf’ is afgeleid van het Duitse laufgraben. Graben is een gracht, een sloot of kuil in de … (nrc.nl)
Beelden van het Oekraïense leger tonen hoe hard de gevechten in de loopgrachten eraan toe gaan. (vrt.be)
De Oekraïense soldaten zijn in het westen ingegraven in loopgrachten achter de rivier Bachmutovka. (demorgen.be)
NL: loopgraaf
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
zie ook gracht
De Dodengang is een bewaard stuk van de loopgrachten uit de Eerste Wereldoorlog.
EXPO: fotografie uit de loopgrachten – België – Knack.be
Wandeltocht : Wegwijs in verdwenen loopgrachten. (westtoer.be)
Loopgraaf moet eigenlijk ‘loopgracht’ zijn. ‘Loopgraaf’ is afgeleid van het Duitse laufgraben. Graben is een gracht, een sloot of kuil in de … (nrc.nl)
Beelden van het Oekraïense leger tonen hoe hard de gevechten in de loopgrachten eraan toe gaan. (vrt.be)
De Oekraïense soldaten zijn in het westen ingegraven in loopgrachten achter de rivier Bachmutovka. (demorgen.be)
fiscaal bandje om een (dikkere) sigaar
Ik herinner me de tijd, als heeroom op bezoek kwam, dat we het taksbandje en het sigarenbandje van zijn sigaar mochten afdoen en dat we het sigarenbandje mochten houden.
neologisme/begrip onderwijs:
“In Vlaanderen is de Digisprong het ambitieuze ICT-initiatief van de Vlaamse overheid met als doel een hoogwaardige digitalisering te realiseren in het onderwijs.” (kuleuven.be)
Twee jaar na de digisprong: blijft de boekenstapel even hoog nu elke leerling een laptop heeft? (vrt.be)
Ik denk aan de digisprong van Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA). Het is een mooie investering maar ook deze schiet tekort. (demorgen.be)
De Digisprong in het onderwijs wordt doorgetrokken in het buitengewoon onderwijs, in het deeltijds beroepsonderwijs en in de leertijd. (standaard.be)
De Digisprong moeten we allemaal maken: niet alleen de scholen zelf, maar ook leraren, leerlingen, ondersteuners en ouders. (vlor.be)
vnw: totale loonsom
De 20 procent minst betaalde werknemers – wereldwijd zo’n 650 miljoen mensen – verdienen minder dan 1 procent van de totale loonmassa. (vrt.be)
Maar bedrijven en ondernemingen kreunen eronder: de loonmassa is intussen met 25 à 30 miljard euro toegenomen. (demorgen.be)
Voor de vakbonden is besparen op de loonmassa en/of dertiende maand via alternatieve verloningen zoals cafetariaplannen, uit den boze. (standaard.be)
loonbriefje, loonstrook
Van Dale 2016 online: BE
< Frans: fiche de paie
Veel werknemers krijgen tegenwoordig hun maandelijkse loonfiche elektronisch toegestuurd.
worst waarin look verwerkt is
vnw: met knoflook gekruide worst
ANW (Algemeen Nederlands Woordenboek): vooral in België
Van Dale 2018: lookworst
BE; verkorting van knoflookworst
Bij de beenhouwer: Twee kilo gehakt en drie lookworsten, alstublieft.
NL-SN: knoflook
Van Dale 2016 online: BE
zie ook verzamellemma groenten en fruit
vgl. lookworst
De kok kan lekkere scampi’s in look klaarmaken.
Een teentje look pletten, dan fijn snijden en bij het lamsvlees voegen.
NL-SN: knoflook
Van Dale 2016 online: BE
zie ook verzamellemma groenten en fruit
De kok kan lekkere scampi’s in look klaarmaken.
Een teentje look pletten, dan fijn snijden en bij het lamsvlees voegen.
NL-SN: knoflook
Van Dale 2016 online: BE
zie ook verzamellemma groenten en fruit
De kok kan lekkere scampi’s in look klaarmaken.
Een teentje look pletten, dan fijn snijden en bij het lamsvlees voegen.
lommer, beschaduwde plaats
vnw: schaduw, lommer
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 3
< Frans l’ombre = schaduw
ook in het Waasland
in West-Vlaanderen: schauwe, schauw(t)e
Ik ga mij buiten in den hof wat in de lommerte zetten en een dutje doen.
”Heur eur hangt in de lommerte”, Joos (1900-1904) (gezegd van een koe met kleinen uier); Waasland
”Onder dezen boom is veul lommerte”, Cornelissen-Vervliet (1899); Antwerpse Kempen en Antwerpen
In de lommerte van de bomen aan de rivier gebeurt het. De Nimf wordt gebeten door een teek en vloekt. (demorgen.be)
In de lommerte van een dicht bladerdek is het dezer dagen heerlijk toeven. Maar bomen doen veel meer dan alleen de zon weghouden. (standaard.be)
lommer, beschaduwde plaats
vnw: schaduw, lommer
Typisch Vlaams: Geen Algmeen Nederlands; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 3
< Frans l’ombre = schaduw
ook in het Waasland
in West-Vlaanderen: schauwe, schauw(t)e
Ik ga mij buiten in den hof wat in de lommerte zetten en een dutje doen.
”Heur eur hangt in de lommerte”, Joos (1900-1904) (gezegd van een koe met kleinen uier); Waasland
”Onder dezen boom is veul lommerte”, Cornelissen-Vervliet (1899); Antwerpse Kempen en Antwerpen
In de lommerte van de bomen aan de rivier gebeurt het. De Nimf wordt gebeten door een teek en vloekt. (demorgen.be)
In de lommerte van een dicht bladerdek is het dezer dagen heerlijk toeven. Maar bomen doen veel meer dan alleen de zon weghouden. (standaard.be)
lommer, beschaduwde plaats
vnw: schaduw, lommer
Typisch Vlaams: Geen Algmeen Nederlands; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 3
< Frans l’ombre = schaduw
ook in het Waasland
in West-Vlaanderen: schauwe, schauw(t)e
Ik ga mij buiten in den hof wat in de lommerte zetten en een dutje doen.
”Heur eur hangt in de lommerte”, Joos (1900-1904) (gezegd van een koe met kleinen uier); Waasland
”Onder dezen boom is veul lommerte”, Cornelissen-Vervliet (1899); Antwerpse Kempen en Antwerpen
lommer, beschaduwde plaats
vnw: schaduw, lommer
< Frans l’ombre = schaduw
ook in het Waasland
in West-Vlaanderen: schauwe, schauw(t)e
Ik ga mij buiten in den hof wat in de lommerte zetten en een dutje doen.
”Heur eur hangt in de lommerte”, Joos (1900-1904) (gezegd van een koe met kleinen uier); Waasland
”Onder dezen boom is veul lommerte”, Cornelissen-Vervliet (1899); Antwerpse Kempen en Antwerpen
ladder
de ‘ee’ is scherplang en klinkt dus o.m. als lier, leere, leijer, liër …
Woordenboek der Nederlandsche Taal: znw. vr., mv. en. Middelnederlands leer. Samentrekking uit Leeder, dat hetzelfde woord is als Ladder. De vorm Leer is zoowel in Zuid- als Noord-Nederland gebruikelijk.
Van Dale online 2018:
leer
1. ladder, m.n. trapleer
Mijn vroegste herinnering van toen ik vier jaar (oud) was, is een pompier die bij het blussen, met zijn spuit van een leer naar beneden gevallen was, en door vier omstaanders op een klein leerke werd binnengedragen in het huis van een gebuur.
Een beroemd woordgrapje afkomstig van komiek Chris Van den Durpel als Kamiel Spiessens (eigenlijk al een oeroude Vlaamse mop):
(tegen een getuige van Jehovah) “Als ’t voor de leer van Christus is, zet ze maar tegen de gevel!”
> andere betekenis van leer
vnw: in België ook: gemeente, woonplaats, vestigingsplaats
Typisch Vlaams: woonplaats, vestigingsplaats (formeel); Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 1; In Algemeen Nederlands is een ‘lokaliteit’ een (deel van een) gebouw.
omroep van VZW Radio Hofstade voor de lokaliteit Aalst (Hofstade) met frequentie 106.7. MHz (vlaamseregulatormedia.be)
Uw lokaliteit: Gelieve uw woonplaats te vermelden. (citroen.be)
Het dankt zijn naam aan de Belgische lokaliteit “La Calamine” (Kelmis in het duits) waar een afzetting, vanaf de 14e eeuw, zonder onderbreking, tot 1884 geëxploiteerd werd. (naturalsciences.be)
stevig in de aanval gaan door zware middelen in te zetten
NL: grof geschut inzetten of gebruiken
zie ook: Dikke Bertha het spelletje
Zelfs kanon “Dikke Bertha” werd bovengehaald om een loeier van formaat te lanceren: “CD&V doorbreekt het Cordon Sanitaire. (spuwerke.be)
Gisteren heeft de ECB dus de bazooka bovengehaald. Of de Dikke Bertha, zo u wil. 1140 miljard euro. (Radio 1)
bootje waarmee men van de ene naar de andere oever van een vaart of rivier gaat
syn. veerboot
ANW: (vooral) in België
zie ook verkorte vorm overzet
De overzetboot tussen linker- en rechteroever vaart na 58 jaar weer uit. (portofantwerp.com)
Met de overzetboot naar de duinen en naar Hangtime (leefschooldevlieger.be)
Sam geniet al eens van het prachtig gezicht over de kaaien en de kustlijn vanop de Oosteroever. De overzetboot brengt je gratis naar de overkant. (visitoostende.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.