Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
vlijtige student
vnw: ijverig student, studiehoofd, studiebol
Van Dale 2018 online: BE
Zijn leven lang bleef hij een zoekende geest, een studax, zoals ook blijkt uit dit gedicht, wellicht zijn bekendste. (kuleuven.be)
De oudste zoon was een studax, u leest zijn verhaal in een volgend hoofdstuk, en de jongste baby werd directeur van een bankinstelling te Waregem waar hij nu nog woonachtig is. (De witte veer. Honderd jaar duivensport – Edward Baeten)
Valeer was een studax, een pedagogische-filosofische boekenwurm, die zich uren-dagen-jarenlang met ontoombare gulzigheid een weg beet in zijn letterzware, stapelhoge privé-bibliotheek. (seniorpix.be)
Van studax tot Teletubbie en terug: dit moet u weten over de “oude nieuwe” SP.A-minister Frank Vandenbroucke (vrt.be)
een ironische woordcombinatie
“De toestand is hopeloos, maar niet ernstig”, woordspeling op de beroemde militaire uitspraak “de toestand is ernstig maar niet hopeloos” als een spreker bedoelt dat zijn woorden niet al te letterlijk moeten genomen worden, of overdrijvingen bevatten. (wikipedia)
Niet in Van Dale 2018 online
google2018: .BE: (>470) ; .NL: (>55, veel mbt BE)
‘Deze hoorde ik op de Vlaamse radio: “De toestand is ernstig, maar niet hopeloos”. (fnvdiensten.one-company.nl)
De toestand is ernstig, maar niet hopeloos. Dat waren terecht de concluderende woorden van prof. Dirk De Ridder op het einde van zijn betoog (artsenkrant.com)
De toestand is ernstig (maar niet hopeloos). De Vlaamse arbeidsmarkt in Europees perspectief (steunpuntwerk.be)
BBTK Kortrijk houdt zijn vierjaarlijks statutair congres. Met als titel “De toestand is ernstig…. maar niet hopeloos” hoopt het BBTK nog te verbeteren qua organisatie en zijn syndicale werk nog scherper te stellen. (indymedia.be)
vlinder
uitspraak met zware e
gesproken in de streek tussen Sint-Niklaas en Aalst
< andere definitie van teerling
De bloemen zitten vol teerlingen.
WNT: Rotsen: De steenen of het pleisterwerk van een buitenmuur ruw en hobbelig maken, zoodat die muur, op een afstand gezien, gevormd schijnt uit sintels. In Zuid-Nederland
“Eenen muur rotsen”, De Bo (1873).
“Men rotst den gevel van een huis, om hem tegen de vochtigheid van den regen te bevrijden”, De Bo.
(zie ook Schuermans (1865-1870) en Cornelissen-Vervliet).
Van Dale 2018 online: BE; niet algemeen; mbt. een muur zo bepleisteren, dat hij op een afstand van rotssteen gebouwd schijnt
“Deze zijgevel is jaren geleden bezet geweest (gerotst zoals men weleens zegt) maar vertoont nu barsten …” (forum.livios.be)
“De kopgevels zijn voorzien van een gerotste bepleistering op cementbasis, te situeren tijdens de eerste helft van de 20ste eeuw.” (inventaris.onroerenderfgoed.be/)
De voorgevel van hun huis hebben ze gerotst met rotspleister.
> andere betekenis van rotsen
politicus die aansluiting zoekt bij de kiezers door problemen eenvoudiger voor te stellen dan ze zijn
zie ook cafépraat, toogpraat, politieker
“Door tegenstanders wordt hij smalend weggezet als als een cafépolitieker, maar dat is pure rancune.” (Doorbraak 15/10/18)
een hoge toon aanslaan, drukte maken om zijn gelijk te bewijzen, hoog van de toren blazen …
zie varianten bij: oren, van zijn ~ maken
“Ik heb een gevoel dat het algemeen de mode is van deze tijd: reclameren, van uw gat maken, maar zelf geen poot uitsteken of initiatief nemen.” (forum.politics.be 16 nov. 2011)
“Ge moet van uw gat maken tegen de verantwoordelijken bij BMW die de naam gekozen hebben en niet tegen de mensen die graag zien dat de juiste naam gebruikt wordt.” (bimmerboard.be/forum)
“Wij stappen op en aan de volgende halte komt er een conducteur en die begint van zijn gat te maken omda de chip in mijn eID eruit was (had de chip in mijn portefeuille, omdat die daar paar dagen ervoor was uitgevallen) (ID laten zien voor GoPass).” (9lives.be/forum 16 dec. 2011)
“resultaat : beide haken erg ongelukkig in elkaar en gaan tegen de grond. uwe maat had blijkbaar de pretentie om direct van zijn oren te maken ipv te kijken wat de eventuele gevolgen zijn van de valpartij, zowel voor hem en zijn fiets, als voor Tronn. neen.. beetje van zijn gat maken was de respons, terwijl Tronn daar wel op de grond lag, en verhaalde naar het ongelukkige voorval, hoe het is aangekomen …” (forum.mountainbike.be 29 apr. 2013)
(verouderd) afleggen, opbaren
niet in Van Dale
WNT lijken, van een doode: hem wasschen, kleeden en op een bed of een andere plaats neerleggen; afleggen; in Brabant.
zeker in de Antwerpse Kempen, waarschijnlijk in het taalkundig Brabants gedeelte van Vlaanderen
Vroeger kwamen altijd enkele ervaren buurvrouwen de overledene lijken.
vnw: iemand/iets gaarne zien: van iemand/iets houde
varianten: geern, geire, geerne
zeker waar Brabantse dialecten gesproken worden, maar ook in andere gebieden
“Ziede gij me geire
Kust me dan!
Ziede mij nie geire
Laat het dan”
(straatversie van de schlager “Ziede gij me geire”)
(verouderd?) -tegen zijn zin – betalen, afdokken
“De kolenbedeling – 1 bus per dag – werd zo laat mogelijk gestart. Wie voor de gezamenlijke datum knusse warmte wou, kon afstuiveren van het eigen salaris.” (http://users.skynet.be/olv-college.tienen/stijnen/beunhaze.htm)
neologisme: een stroming die de milieuproblematiek waaronder de klimaatopwarming met realistische, technologische oplossingen willen aanpakken zodat ze combineerbaar zijn met de vrijemarkteconomie.
google27/1/19: .NL (20 waarvan de meeste mbt .BE)
De partij gaf vandaag ook al een voorsmaakje voor de volgende studiedag, die over ‘ecorealisme’ zal gaan. (hln.be)
’Ecorealisme is het huwelijk tussen het klimaat en de vrije markt. (doorbraak.be)
‘Onder het mom van ’ecorealisme’ laat de Vlaamse regering zich leiden door buikgevoel en gelobby’ (knack.be)
grof taalgebruik voor:
handen die vuil zijn en plakken
schoenen en voeten die vuil zijn
Gij met uw plakpoten altijd, kuist die nu eens af, ik heb just gekuist (kuisen)!
Haalt die plakpoot van mijne arm af. Gaat uw handen wassen.
tippelen
dikwijls ook “het straat doen”
Van Dale 2015 online: de straat doen: het trottoir of de straat voor het huis met water reinigen, schrobben
newfolksounds.nl/wannes-van-de-velde-groot-liedboek: De strofen van Le mauvais sujet repenti werden achtereenvolgens zowel in het Frans als in het Antwerps gezongen. Het chanson was lang geleden door Tony Peelman vertaald als ‘Ze deed de straat’ en door Wannes licht naar het Antwerps aangepast.
inter-actief.be: She took her ass on the streets: ze begon te tippelen, deed de straat
scilogs.be: Ze leidde een dubbelleven: overdag zat ze op school, ’s nachts deed ze de straat.
knoop aan opening langs voorzijde van mannenbroek.
voorloper van de broekrits.
de voorzijde van de vroegere mannenbroek werd gesloten met een 3- of 4-tal knopen.
hor
zie ook vliegenraam, jalouzie, stramijn, Vlaamse geslachten
“Levensgevaarlijke vliegenvenster van Aldi.
Heb één gekocht maar trekt op niks en is zelf voor kinderen en/of dieren levensgevaarlijk. De veiligheidsklemmen deugen niet en klikken na een beetje druk van hun plaats zo dat de vliegenvenster er gewoon los bijhangt.” (facebook.com)
De totemisatie is een ritueel binnen scouting waarbij een lid een eigen totemnaam (scoutingnaam) krijgt. Aan de hand van je karaktereigenschappen zoeken de reeds getotemiseerde leden van je groep een dier dat dezelfde eigenschappen heeft als jijzelf. Het verschijnsel komt in ieder geval veel in België voor. In Nederland is de totemnaam niet gebruikelijk. Bron: Scoutpedia
Totemisatie hoort reeds van in den beginne bij scouting. Baden-Powell ontdekte de sterke kanten hiervan bij Afrikaanse volkeren en de Indianen. (scoutlint.be)
Voor wie het fenomeen ‘totemisatie’ niet kent: elk lid van de scouts krijgt na enkele jaren lidmaatschap een dierennaam. (ambrassade.be)
/wiejer/ verder
zie ook: wied
Wiër bès Luuk zènd ver neet gekomme mèt ôs waegelke.
Verder dan Luik zijn we niet gekomen met ons wagentje.
zeurderig
“helaba je klinkt helemaal niet zagerig hoor. " (http://forum.allesoverkanker.be/)
“Tigri miauwt alleen heel zagerig en heel lang klank om naar buiten te gaan, en Bébé die doet meer prrrrr geluidjes en ons Lily die zegt niks …” (www.kattensite.be 111109)
(idem Fr.) rij, afdeling
ook in samenstellingen als: zuivel-, vlees- of groentenrayon
NL: het gebied, het terrein (o)
zie ook: rejon
Door de rayon van de zuivelproducten riep hij: “zeg, zo af en toe wat lullen over Europa, dat verdient nogal wat zeker?” (Hendrik Vos, deredactie.be)
Ik werk in de zuivelrayon van de Delhaize, en geregeld vraagt er een klant naar kwark maar we hebben alleen ‘platte kaas’ natuurlijk. (Vraag het Jeroen)
Als ge toch in de groentenrayon zit: dat langwerpig blad lijkt mij nogal op schorseneren. (tuinadvies.be)
Supermarkt choqueert met afgehakte benen en armen in de vleesrayon. (GVA)
ontevredenklanten.be: Je kan nauwelijks door de rayonnen navigeren omdat a) de karren te breed zijn b) de rayonnen te smal zijn.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.