Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Top woorden

    Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.

    #28741

    van jut naar jeir
    (vaste woordgroep)

    van hier na ginder, van hot naar her

    zie: jut, van ~ naar jaar sturen
    etym: als een koetsier vroeger wilde dat zijn paard naar links ging zei hij her of haar, naar rechts was hot; “van hot naar her” betekent letterlijk van rechts naar links.

    Iejel den dag van jut na jeir lige crosse, mn tong angt tot oep mn sgoene!.
    (Ik heb heel de dag van hot naar her gelopen, mijn tong hangt tot op mijn tenen.)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door geblokkeerde_account en laatst gewijzigd door fansy (25 Jul 2021 11:17)

    👍
    177

    #28742

    panneke, saus naar t ~
    (uitdrukking)

    zie saus naar t panneke

    .

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door fansy (23 Jul 2021 07:11)

    👍
    177

    #28743

    gunstnormen
    (man. zelfst. nw. altijd meervoud)

    (Nederlandstalig onderwijs in Brussel) de Vlaamse scholen in Brussel krijgen betere voorwaarden inzake leerlingenaantallen (kleinere klassen) omkadering (personeel) en infrastructuur (gebouwen)

    (meer algemeen) een versoepeling van de normen ten gunste van een bepaalde doelgroep

    Plots echter kregen de Nederlandstalige Brusselse scholen gunstnormen inzake leerlingenaantallen en omkadering. En zie, de leerlingen stroomden toe. ( DM 060216)

    De speciale gunstnormen voor Brussel slaan eerder op omkadering en waren bedoeld om het Nederlandstalig onderwijs in Brussel te ondersteunen (en niet zozeer om Franstaligen te accommoderen). (Steunpunt_ICO_eindrapport_2001.pdf K.U.L.)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Marcus (08 Aug 2021 18:19)

    👍
    177

    #28744

    Flammender
    (eigennaam/spotnaam)

    Vlaming, nogal misprijzend tegenwoordig. De vlaamsgezinden zullen zelf liever Vlaming zeggen. (Voerense Dieksjenaer)

    D’r Nederlandstalige naam Platdiets vör de taal va Voere is dus ‘n politieke constructie van d’r taalpolitiek dae va Vlaandere ’n homogeen Nederlandstalig gebied woolt make. Voere moeg dus gee väörbeeld waeëre in dae zin en dus waoërt van ’t dialect dat me dao kalde get gaans speciaals gemak. Dör Flammender. (Uit de Voerense Wiki)

    De Nederlandstalige naam Platdiets voor de taal van Voeren is dus een politieke constructie van de taalpolitiek van Vlaanderen een homogeen Nederlandstalig gebied te maken. Voeren mag dus geen voorbeeld worden in die zin en dus wordt het dialect dat men daar sprak iets heel speciaals gemaakt. Door Vlamingen.

    7 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door Marcus (25 Jun 2021 09:42)

    👍
    177

    #28745

    voor niets verlegen zijn

    zie verlegen, niet ~ zijn

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (31 Jul 2021 10:44)

    👍
    177

    #28746

    wijwatervat, een ~ aan de kook klappen
    (uitdr.)

    zie een wijwatervat aan de kook klappen

    -

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door fansy (05 Aug 2021 23:53)

    👍
    177

    #28747

    vernederlandsing
    (de ~, vrouw. zelfst. nw. geen mv.)

    - Wanneer een niet-Nederlandstalig gebied de Nederlandse taal en de Nederlandse cultuur overneemt.
    - (in België) de (her)invoering van de Nederlandse taal in bestuurszaken, onderwijs en het leger

    Van Dale 2016 vermeldt het woord niet, wel “vernederlandsen” maar zonder politieke connotaties

    “Na de taalwetten van 1963 met de overheveling naar de provincie Limburg begon de geleidelijke vernederlandsing van de Voerstreek. Nederlandstalig provinciaal onderwijs, bibliotheken, culturele centra en de daarmee gepaard gaande huisvesting van geschoold personeel brachten een geleidelijke vernederlandsing teweeg. "(Wikipedia)

    In 1930 komt er een einde aan het ongelukkige tweetalig onderwijsstelsel van de UGent. Kamer en Senaat keuren het voorstel van premier Jaspar voor de volledige vernederlandsing met grote meerderheid goed. Vanaf het volgende academiejaar 1930-1931 wordt al het onderwijs in het Nederlands verstrekt en is de bestuurstaal Nederlands. (http://www.ugentmemorie.be/)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door de Bon (15 Aug 2021 22:33)

    👍
    177

    #28748

    sloorsmout
    (de ~, (v., m.), geen mv.)

    plantaardig smout gemaakt uit de olie van sloor ofte koolzaad

    uitspraak: sloe-er-smiaat of sloe-er-smaat
    in Herenthout: sloe-er-smuit

    WNT: Sloorsmout: koolzaadolie (Tuerlinckx; Rutten (1890); Cornelissen-Vervliet)

    ook in Vlaams-Brabant

    zie ook sloorzaad, sloorbiet

    Scampi die gemarineerd zijn in sloorsmout met knoflook en daarna gewokt, smaken heerlijk.

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door de Bon (29 Jul 2021 19:14)

    👍
    177

    #28749

    sashuis
    (z.nw. het ~ (o) ~en)

    sluiswachtershuis

    klik op de afbeelding
    Astene-Sas - het oude sashuis - panoramio
    Het oude sashuis in Astene, Oost-Vlaanderen

    We hebben vandaag gezwommen bij het sashuis waar vroeger de sasmeester woonde.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door fansy (01 Aug 2021 22:51)

    👍
    177

    #28750

    paard, er een boer mee van zijn ~ kunnen kloppen

    zie er een boer mee van zijn paard kunnen kloppen

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (13 Jul 2021 04:34)

    👍
    177

    #28751

    iets voorhebben
    (uitdr.)

    zie voorhebben, iets ~

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door fansy (10 Aug 2021 17:28)

    👍
    177

    #28752

    wegslipperen
    (ww. slipperde weg, weggeslipperd)

    wegglijden, uitschuiven, wegslippen

    ook “wegslibberen” in de Kempen met stemhebbende b

    tja jongens…kheb er al paar keer wa auto’s zien rondrijden op da punt..daarstrakskes nog… die dingen doen verrie raar zenne…achterkant wegslipperen enzo…as ge alleen daar rondekes doe is alles voor uw eigen he…maar as er dan me ne auto op ne geparkeerde brommer knalt….toch ni echt goe bezig peis ik dan (2fast4u.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door fansy (21 Jul 2021 05:32)

    👍
    177

    #28753

    autozetel
    (zn. m.; ~s)

    zetel in de auto

    NL: autobank of autostoel (eenzit)

    Ik moet een nieuwe firmawagen kiezen en zoek de meest confortabele autozetel die ik kan vinden die m’n rug een beetje ontziet. (belgiumdigital.com )

    Autozetel van Wendy (34) vliegt in brand door oververhitte Samsung (gva.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (24 Jul 2021 00:09)

    👍
    177

    #28754

    vuilbakwet
    (begrip)

    De programmawet – minzaam vuilbakwet genoemd, omdat de regering er een onoverzichtelijk allegaartje van begrotings- en andere maatregelen in dumpt die eigenlijk niets met elkaar te maken hebben – is namelijk een jaarlijks terugkerend fenomeen waaraan het hele parlement zich doodergert. (standaard.be – 2005)

    google2016: >388

    Op 15 januari ll. verscheen de zgn. “wet houdende fis­­cale en andere bepalingen” in het Staatsblad. De­ze wet wordt in de wandelgangen ook wel de “vuil­bak­­wet” genoemd. Het is dan ook een al­le­gaar­tje ge­w­o­rden van nieuwe fiscale bepalingen en rech­t­­zet­tin­gen van fouten en foutjes die de laatste ze­ven (!) jaar in de fiscale wetgeving slopen. (indicator.be – 1999)

    We weten dat kort na die lobbyronde plots in één nacht de afkoopwet als amendement aan een vuilbakwet is toegevoegd. (demorgen.be – 2016)

    Over de diverse bepalingen van een ‘vuilbakwet’ en de hechtenis onder elektronisch toezicht als uitvoeringsmodaliteit van voorlopige hechtenis. (De machines van Justitie: vijftien jaar elektronisch toezicht in België – Tom Daems,Tom Vander Beken,Delphine Vanhaelemeesch)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (09 Aug 2021 19:30)

    👍
    177

    #28755

    tjeute
    (de ~,~en vrouw. zelfst. nw.)

    domme vrouw

    Eén respondent geeft aan ‘dat ze daar rare en moeilijke vragen stellen, en dan weet je niet wat daarop geantwoord, en dan zit je daar als een domme tjeute.’ (https://www.ieper.be/rapport-kinderarmoede-2015)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Floem (04 Aug 2021 02:03)

    👍
    177

    #28756

    tingelgal
    (de ~ (m.) , ~len)

    kwal

    WNT: Tingelgal: Aan de vlaamsche kust benaming voor zekere kwallen (”gallen”), die ”steken” als brandnetels. Soort: Cyanea capillata en vooral de gewone oorkwal Aurelia aurita

    Van Dale 2017: tin­gel­gal: niet al­ge­meen tin­gel
    Etymologiebank: tingel (kwal) {1926-1950} verkort uit tingelgal, een kwal die zwellingen veroorzaakt; het eerste lid is verwant met tang.

    Klik op de afbeelding
    Cyanea capillata
    Cyanea capillata

    Aurelia aurita
    Aurelia aurita

    Ik trapte op een tingelgal en die stekte (stekken) in mijn voet.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door fansy (14 Jul 2021 09:47)

    👍
    177

    #28757

    kwijtgeraken
    (ww. geraakte kwijt, kwijtgeraakt)

    1) verloren geraken, niet meer kunnen vinden, kwijtspelen
    2) er van afgeraken, er van verlost geraken, iets of iemand kwijt willen, niet meer willen hebben

    SN: kwijtraken

    1) Mijn sleutels ben ik hier ergens in huis kwijtgeraakt en ik weet niet meer waar.

    1) Ze volgde ons nog met de wagen maar na de 2de afslag in de straat is ze ons kwijtgeraakt.

    2) Eindelijk is hij die kneut kwijtgeraakt. Wat was dat voor iemand, dat wilt ge niet weten

    2) Wilt ge die begeuze kwijtgeraken? Verkoop ze dan op een 2dehandssite of doe ze naar de kringwinkel.

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door fansy (23 Jul 2021 22:15)

    👍
    177

    #28758

    de pastoor zijn duiven
    (uitdr.)

    zie pastoor, de ~ zijn duiven

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door fansy (11 Aug 2021 02:10)

    👍
    177

    #28759

    weust
    (de ~, (v./m.), ~en)

    - worst
    - iemand die alles verkeerd doet
    - onnozelaar

    zie ook sossis, sesietse

    Klik op de afbeelding
    worst

    In sommige brasseries staat stoemp met weust op de menu.

    Gij se weust, nen afwas doen in 6 cm water! Het zal proper zijn!

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door de Bon (11 Aug 2021 03:37)

    👍
    177

    #28760

    waterziek
    (bn.)

    moerassig, drassig, met risico voor overstroming

    VD2017 online: BE

    De plannen om uitgerekend daar nieuwe huizen te bouwen, in waterziek gebied, botsten bij de bewoners op ongeloof. (nieuwsblad.be)

    Het is een waterziek gebied”, zegt Diane Vercaigne namens de buurt. “Iedereen weet dat de grond hier bijzonder drassig is. (hln.be)

    Het ontwerp voorziet het ophogen van een waterziek weiland en het aanleggen van een buffer. (rwo.be)

    Volgens gemeenteraadslid Henk Dierendonck (LDD) zal het bouwen van woningen in een waterziek gebied voor heel wat problemen zorgen. (standaard.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Eyepop (15 May 2025 19:25)

    👍
    177

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.