Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
uiteenstuiven, wegvluchten
zie ook wegspouteren
Toen de kat op de koorde kwam, spoeterden de muizen uiteen.
Toen de kat op de proppen kwam, stoven de muizen nogal uiteen.
(verouderd)
goed ras, goede soort, hetzelfde ras, dezelfde soort
andere uitspraak: aartjoen, aartsoen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: artsoen
In het Westvlaams ook a(a)rtjoen (Schuermans 1865-1870); De Bo 1873). Het heeft daar ook pregnante betekenis: van ’t artsoen of artjoen wordt gebezigd in den zin van: van het goede — of van hetzelfde ras (De Bo).
Algemeen Vlaamsch Idioticon (1865): hij is van ’t artjoen, van het goede ras.
“Die andijvie is van ’t zelfde artsoen als de mijne.” De Bo
aanbieding
zie ook in promotie; aanbieding, in ~; promotieprijs; promotieactie
Van Dale 2013 online: in promotie: Belgisch-Nederlands
in provincie Antwerpen: promoose
In ’t bladje van de GB staan alle promoties van de week en de kortingsbonnekes.
Een nieuwe gsm kunt ge best in promotie kopen, dat scheelt een klad.
gepast, wenselijk, toegestaan
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, meestal in combinatie met niet
DS2015 geen standaardtaal
Smisdom: algemeen
Het is niet gepermitteerd om hier afval achter te laten.
Is het gepermitteerd dat ik mag voort lezen, wijsneus?
De directie van Electrabel en de vakbonden hebben een collectieve arbeidsovereenkomst geparafeerd maar volgens Chris Van Mol van de christelijke vakbond de Feg, is het niet gepermitteerd om werknemers te transfereren naar een bedrijf waarrond almaar meer twijfels zijn over het voortbestaan. (standaard.be)
In theorie is zattigheid uitbeelden op scène niet gepermitteerd. (standaard.be)
een pint drinken
As’wons spoeië emme nog tijd oem er ene “te gon scheppe(n).”
(Als we ons haasten hebben we nog tijd om een biertje te gaan drinken.)
Kom we gon er in de rapte (rapte, in de ~) ene scheppe(n).
(Kom, we gaan nog snel een biertje drinken)
Een tang om het haar steil en glad te maken
syn. ontkrultang
Van Dale: steiltang
zelfstandig naamwoord; de (v(m))
(voorlopig toegevoegd in 2012)
1. apparaat om krullend haar steil te maken
vergelijk: stijltang
zie ook: http://www.schrijf.be/blog/spelling-een-lijdraad/comment-page-1/#comment-3052
Mensen met krulhaar of kroezelhaar kunnen de steiltang gebruiken om hun haar te ontkrullen, zodat deze glad en steil wordt. Ook kan de steiltang gebruikt worden om hun haardos in bedwang te houden.
zoetebek,
wie enorm graag “zoet” lust: gebak, snoep, fruit, e.d.
(Antw. variant) ‘zoetekauw’
De zoetemond kon die lekkere beker ijs toch niet aan zijn neus laten voorbijgaan.
stopwoordje bij plots vernemen van goed en of slecht nieuws
ook: mo vent toch! (liedje Will Tura)
ook in sommige regio’s van de Kempen
De voorbije week zijn er drie mensen uit mijn omgeving uit het leven gestapt. Toen ik dat hoorde, zei ik spontaan: Mo mens toch!
Mo mens toch! Waar dat gij allemaal mee in uw kop zit. Die jonge gasten amuseren heulle, laat die toch doen, er overkomt hun niets.
1) met een borstel uitvegen
2) uitlopen met vegen
1) Het huis uitvegen.
2) Ze had geblet (bleiten) want haren oogschmink was helemaal uitgeveegd.
heel zat
zie andere benamingen en uitdrukkingen bij pottoe
zie: honderdduizend, zo zat als ~ man
“Ik zen zo zat as honderd duzend man. Ik kan nog amper oep mijn bienen staan. Ik zen zo zat as een kanon.” (Katastroof)
Hij kwam in ’t laat nog binnengestrompeld, zo zat als honderd duzend man.
de totale inzet, het geld dat de deelnemers hebben ingezet voor een spel of een loterij
Van Dale 2017 online: BE
We zijn met 5 die meedoen aan de lotto en elke week leggen wij een speelpot bijeen.
10 euro per persoon. Dat is wat deze spelers in de speelpot legden voor hun deelname aan de Extra Lotto trekking van 29 februari. (nationale-loterij.be )
kwalificatie van een studieresultaat (kan wel her en der verschillen):
50% : voldoening:
vanaf 68%: onderscheiding
vanaf 75%: grote onderscheiding
vanaf 85%: gootste onderscheiding
vanaf 90%: grootste onderscheiding en felicitaties van de jury
vnw: (bln.) geslaagd zijn in een examen met meer dan 70% van de punten
Van Dale 2013 online: in België
vgl. grote onderscheiding; grootste onderscheiding
De Grytolle heeft op zijn masterproef een onderscheiding behaald. Volgens mij heeft hij de felicitaties van de jury ook verdiend. Of toch op zijn minst een kus van de juffrouw en een bank vooruit;) (http://translationaces.host56.com/N1_2_Bjurstam.pdf)
meer beginnen lijken op iets Belgisch of zich gedragen als een Belg;
ook verbelgen
“Om extra steun te bieden aan de Belgische friet zal Lutosa deze zomer ook finaal haar naam verbelgischen in Belviva, met de BEL van België, …” (wouldbechef.be 13 jul. 2019)
“vele, vele keren bezocht. Zeer goede, wat “verbelgischte” euro-Italiaanse keuken maar véél, véél te gezouten." (tripadvisor.be maart 2017)
“Een extreme West-Vlaming is natuurlijk Mohammed Mourhit, vierde in het referendum, een nog niet helemaal verbelgischte Marokkaan, die …” (demorgen.be jan. 1998)
ruw omgaan met mensen, dieren of dingen
wordt vooral gezegd van kinderen die soms onwetend, door onhandigheid ruw handelen
Paulientje is te jong om met de kat te spelen, ze beult er te veel mee.
Beult niet zo met de kleine, subiet bleit em.
Als ge zo met uwe fiets beult zal em rap kapot zijn.
De Paul heeft zijn iPod al zeker 2 jaar. Er is nog geen scharreke op en als ge ziet hoe die daar mee beult…
uitdrukking (fig.) ergens iets van weg- of afhalen, beknibbelen, bezuinigen
Heel politiek Vlaanderen draagt de gevolgen van het einde van dit kartel: nu is weer een stuk van het werkbare politieke veld afgeknipt. (Carl Devos)
Van alle lonen en uitkeringen werd 2% afgeknipt door middel van een indexsprong. (Rudy De Leeuw)
zie gemak, op zijn duizendste ~
-
vroeger in veel huizen gebruikt om de kinderen te straffen,
dit aan de hand van een stok met enkele lederen riempjes aan bevestigd, waarmee men dan op de billen sloeg.
ook martnee
< verbastering van Fr. martinet = het voorwerp dat beschreven is in de definitie
Polke had zijn zusje geslagen en geschopt, vader strafte hem door met de martemenee op zijn billen te slaan; zo zal hij het niet gauw vergeten.
Als eerste bij een gelegenheid zijn en als laatste vertrekken
NL: tot het vaste meubilair behoren
Dat verjaardagsfeest hebben we helpen open doen en sluiten. Zo plezant was dat.
sticker, plakker
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6; Wordt beschouwd als een purisme.
Hij heeft een zelfklever van het Rode Kruis op de achterruit van zijn auto geplakt.
Als je geen ongeadresseerd reclamedrukwerk meer in je brievenbus wil, kan je een zelfklever ‘geen reclame a.u.b.’ op je brievenbus kleven. (meerhout.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
