Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
Bijnaam voor inwoner van Beveren-Waas.
zie : puit
Er zijn twee historische verklaringen voor “puitenslagen” :
1) een seizoensgebonden beroep waarbij armere mensen de rijken voorzagen van een voorraad kikkerbillen, de zgn. “puitebillekens”
2) het gestaag met een wis op het wateroppervlak van de kasteelgracht slaan waardoor de kikkers ophielden met kwaken, zodat de nachtrust van de kasteelbewoners niet verstoord werd.
In de Kempen: vorsenklopper
Vroeger waren er veel puitenslagers, er zullen nogal wat kikkerbillen gegeten zijn toen.
- gastgezin, opvanggezin
- pleeggezin (voor logé(e)s, voor kinderopvang, gerechtelijk geplaatste kinderen…)
Van Dale 2016 online: BE
Kamer met ontbijt in een onthaalgezin.
De Dienst Onthaalgezinnen organiseert de dagopvang van kinderen beneden de 12 jaar in een familiale sfeer in opvanggezinnen.
Tijdelijke plaatsing van kinderen bij onthaalgezinnen omdat ze een moeilijke tijd doormaken.
balspel (Ned. ‘lummelen’) waarbij iemand die tussen twee kampen staat, moet proberen de bal af te vangen die de kampen elkaar toespelen (Eng. ‘piggy in the middle’)
Tussen twee vuren is een variant van trefbal.
een vogeljong dat slechts enkele dagen of uren oud is.
In het nest van een merel zitten 2 kwebbekes.
de beweging waarbij de middenvinger achter de duim gespannen wordt om vervolgens met kracht en snelheid losgekatapulteerd te worden teneinde iets te verwijderen, te doen wegvliegen, … Vandaar meestal in samenstellingen zoals afpitsen, wegpitsen
vgl titsen
Ge moet eens proberen tegen een vlieg te pitsen; die kunt ge nooit zo hebben, die is altijd rapper weg.
> andere betekenissen van pitsen
stttt, zwijg maar al, aanmaning tot stilte, het zwijgen opleggen, onderbreking,…
Tuttut, hou uwe grote mond maar al!
Tuttut, daar komt niks van in, ik heb het gisteren al gezegd.
vertrekken
stoppen met iets (meestal werken)
zie ook schup, zijn ~ afkuisen
Om 17 uur gaan we ons skippe afkuusn en we gaan er eentje drinken.
wordt gezegd wanneer iets niet verloopt zoals men hoopte, als men het niet meer voor het zeggen heeft, als zijn haring niet meer braadt (haring, die ~ braadt niet), enz.
< frut is in Antwerpen hoofdkaas, kop
Toen ik de prijs hoorde, wier mijne frut zuur.
1. mijn gezin, mijn kinderen, mijn familie, bloedverwanten
2. ook in de betekenis van: ’t ras = de afkomst, zoals in (zie voorbeeld)
1. Min ras (bloedverwanten) komt straks eten.
Min ras zit in de examens (mijn kinderen hebben examens).
2. gezegd van iemand die zich gedraagt gelijk z’n ouders / voorouders (eerder met negatieve connotatie): ’t ras smeet ip.
Hier is het te doen: hier is het dat we moeten zijn, hier gebeurt het.
’k Heb al overal gezocht waar dat die quiz doorgaat. Is het hier te doen?
Hasselaar
Bijnamen voor de Hasselaar handelen allemaal over eten en drinken. Deze spotnamen wisten de buurgemeenten vroeger voor de Hasselaar te verzinnen. Vandaag leven die bijnamen, behalve ‘dikke nek’, niet meer in Hasselt en weinig inwoners kennen nog de betekenis ervan.
< de jenever werd in tonnetjes of vaatjes geleverd. De meest voorkomende inhoudsmaat van de tonnen was de ossenkop (ca 268 liter). Vandaar de bijnaam van de Hasselaren. (henkdeconinck.be)
< andere etymologie: “Hasselt bezit vele stokerijen en de Hasseltsche jenever is alom vermaard. De stokers zijn tevens vetweiders en mesten talrijke ossen. Van daar de spotnaam Ossekoppen, aan de Hasselaars gegeven.” (J. Cornelissen, Nederlandsche Volkshumor (1929))
zie ook jeneverstad, likkebaard, vinstermik, dikke nek
Belgische bijnamen van inwoners
Het ‘Borrelmanneke’ in de Maastrichterstraat in Hasselt bestaat onder meer uit een figuurtje dat op een os zit, wat een verwijzing is naar de bijnaam ossenkop.
Mier
zie ook muurzeiker
Hij had last van muzaaikes op zijn terras.
gesp
< Frans boucle
Ze droeg een jurk met een ceintuur en een boekel als een karrewiel.
vb zie aldaar
kalfs(vlees)
Wo wilste, kaas of rèns? (kalfs- of rundvlees).
Ne goeie kaassjènkel vér èn de sop (kalfsschenkel).
> zie andere betekenissen van kaas
bijl
uitspraak: (h)appe
Hij heeft zijn happe mee om hout te kappen.
“Hoe laat gij het staal u kappen der happe, dat ’t klakt in de verte”. Uit: Tu es ille vir!, Guido Gezelle
essentie, de kracht, het waardevolste, belangrijkste
zie jeugd; in de Antwerpse Kempen: de doecht
< Middelnederlands: tocht, tucht
Van Dale 2014 online: gewestelijk innerlijke kracht, groeikracht, sappigheid
- de tocht is eruit: de fut: er is geen tocht meer in de grond
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Innerlijke kracht, groeikracht; volgens verschillende idiotica ook in concrete toepassing voor: sap, sappigheid, vocht. Het is onduidelijk hoe deze en de volgende, alleen gewestelijk bekende bett. met de hierboven genoemde bett. samenhangen.
Daar zit geene tocht meer in die klaver, Schuermans (1865-1870)
Gisteren op bezoek bij tante J. (tram 9) die witte selder afkookte. Het kookwater zou in de soep gaan. Haar commentaar: “Aànders goad al den toecht in de poempstieën” (Anders gaat al de kracht in de gootsteen)
fenomeen in het (hoger) onderwijs waarbij hogeschoolstudenten doorstromen naar de universiteit (antoniem: watervaleffect)
Sinds de invoering van de bachelor-masterstructuur is het gemakkelijker om van een hogeschool naar een universiteit door te stromen. Daardoor zijn er nu meer jongeren die eerst wat lager mikken en dan opklimmen … het zgn. “zalmeffect”. (uit Taallink v. 13 sept. 2010)
vliegenraam
Zet ge het stremmaan eens in?
dwarsligger
Van nen dweizigaard gesproken: mijn vriendin vroeg om sandwiches mee te brengen voor haar en haar dochter. Hij had alleen pistolees mee omdat hij dat liever eet.
Met heet weer moogt ge geen palm snoeien. Wat deed die dweizigaard? Dat toch doen.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
