Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente toevoegingen

    De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #621

    schavies
    (zn. de ~ (m.) ~zen)

    schoorsteenveger of poppenspeler

    Schavies’ is een oud Antwerps woord voor schoorsteenveger of poesjespeler. (Katastroof)

    Pol Pasmans was een poppenspeler die geregeld voorstellingen gaf in de kelder van een café onder de Kaasstraat. Omdat hij eigenlijk schoorsteenveger was kreeg hij de bijnaam “de schavies”. (Wikiwand)

    Vör die mij nog ni kend
    Neus de Schavies is mijne naam
    z’iête mij voddebaal
    ik zen nen oute vent
    de klaente van de Riêpestraat
    mokten ek wriêd content
    mor die van et staduis
    die dochte da’s ni pluis
    da’ z’ier lak over onderd jaar nog lêve ’t is ni waar
    brekt ze mor af, doud ze mor oem die kluis
    da poeshenellenuis. (Wannes van de Velde, antwerps.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Gene Zever en laatst gewijzigd door Gene Zever (13 Jun 2025 15:01)

    👍
    4

    #622

    moraliteitscommissie
    (zn. de ~ (v.) ~s)

    commissie die oordeelt over de morele geschiktheid bij een sollicitatie, b.v. als politieagent

    Ik heb een negatief advies gekregen van de moraliteitscommissie omtrent mijn antecedenten, ik wil in beroep gaan hiertegen. (politieforum.be)

    Generieke selectie: cognitieve vaardigheidsproef, sportproef, persoonlijkheidsproef, medische proef, deliberatiecommissie, moraliteitscommissie. (Beroepskeuze)

    De moraliteitscommissie kan beslissen om je kandidatuur stop te zetten als je niet voldoet aan onze deontologische code, (pzgrens.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Gene Zever en laatst gewijzigd door Gene Zever (13 Jun 2025 10:35)

    👍
    4

    #623

    moraliteitsonderzoek
    (zn. het ~ (o.) ~en)

    onderzoek naar eventuele strafbare feiten in het verleden van iemand, b.v. een verdachte in een assisenzaak of een sollicitant bij de politie
    SN/NL: antecedentenonderzoek

    Het moraliteitsonderzoek moet gelieerd zijn aan de zaak en het motief. In dit kader kunnen feiten van lang geleden wel degelijk relevant zijn. (Maklu)

    “Een moraliteitsonderzoek is een diepgaand onderzoek naar de persoonlijkheid en achtergrond van een verdachte in een assisenzaak.” (Juridisch Forum)

    Door het uitvoeren van een antecedenten- of moraliteitsonderzoek gaat de politie na wat voor iemand jij bent en in welke omgeving je woont/werkt/leeft. Zo wordt onder meer gecontroleerd of jij bijvoorbeeld gekend bent in een politionele databank en zo ja, wat het voorwerp daar dan van is. Tips om je hierop voor te bereiden zijn zinloos: je dient gewoon naar alle eerlijkheid te antwoorden op de gestelde vragen. Liegen is uit den boze, maar dat zal je wel al aan je ellebogen aanvoelen ;) (politieforum.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Gene Zever (13 Jun 2025 09:01)

    👍
    3

    #624

    drugstrafikant
    (zn. m.; ~en)

    traffikant in drugs, drugshandelaar

    ook drugtraffikant (zie voorbeelden)

    zie ook trafikant

    El Chapo is zo’n beetje de beruchtste drugstrafikant ter wereld. In een proces dat 12 weken heeft geduurd, is zijn hele drugshandel … (vrt.be)

    België zal de Verenigde Arabische Emiraten nu om de uitlevering van drugstrafikant vragen. (standaard.be)

    Bij een vuurgevecht tussen de politie en drugstrafikanten in het centrum van Mexico zijn drie ordehandhavers en negen gangsters gedood. (demorgen.be)

    De politie van Lanaken heeft een Oekraïense drugtrafikant onderschept die een tas met 2,5 kilo crack wegsmeet in het kanaal. (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (13 Jun 2025 07:49)

    👍
    4

    #625

    handelstrafiek
    (zn. m.; ~en)

    handelsverkeer

    zie ook trafiek

    Te veel controles, te strenge maatregelen zouden de handelstrafiek zwaar blokkeren en deze levensader van de economie doen stilvallen. (hln.be)

    ‘De Noordzee was de hoofdweg voor alle handelstrafiek en zorgde dus voor een aanzienlijke welstand in Oostende’, zegt Pit De Jonge (standaard.be)

    Ook de Belgische havens varen wel bij de verhoogde handelstrafiek tussen Europa en Colombia/Peru. (news.belgium.be)

    Door de drukke handelstrafieken in die regio’s dreigt volgens de studie een hoge kans op een introductie van invasieve soorten. (businessam.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (13 Jun 2025 07:37)

    👍
    4

    #626

    goederentrafiek
    (zn. m.; ~en)

    goederentransport

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 6

    vgl. trafiek

    Vorig jaar was geen goed jaar voor de goederentrafiek in de Waaslandhaven. (vrt;be)

    De eigen inkomsten van de spoorgroep (tickets van passagierstreinen, inkomsten uit goederentrafiek) zijn in de eerste jaarhelft gestegen met 10,9 procent (demorgen.be)

    De luchthaven mikt ook op een stijging van de goederentrafiek met 36 procent tot 800.000 ton. (standaard.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (12 Jun 2025 19:47)

    👍
    5

    #627

    toveraar
    (zn. m.; ~s)

    tovenaar

    vnw

    gwnt: Zuidn.

    vgl. toveres

    “Er is een link, met de haast hypnotiserende manier waarop de handen worden gebruikt zoals een toveraar." (demorgen.be)

    LEGO BrickHeadz Leraren van Zweinstein (40560) bevat bouwbare modellen van de professoren Sneep, Anderling, Dolleman en Zwamdrift voor heksen en toveraars (brickshop.be)

    We hebben gezwoegd en gezweet om al jullie heksen en toveraars bij ons te laten knutselen, en het is gelukt. (lievebaeten.be)

    Zij geloven immers nog, dat de toveraars en de toverheksen, door Satans macht, de gedaante van katten aannemen, zich ’s nachts op kruisstraten … (dekroniekenvandewesthoek.be)

    ‘Er zijn toveraars en feeën, allemaal in prachtige kostuums. Je loopt er echt rond in een magische wereld’, zegt Un-Roen. (standaard.be)

    De leerling-toveraar | Audrey Alwett – Standaard Boekhandel

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (13 Jun 2025 21:03)

    👍
    4

    #628

    choco van de Aldi, boterhammen met ~ moeten eten
    (neologisme)

    uitdrukking om te zeggen dat men er fors op achteruit zal gaan
    syn. droog brood moeten eten

    vgl. Aldi, van den ~

    De artsen zullen niet alleen nog boterhammen met choco van de Aldi moeten eten. Het zorgt er wel voor dat de factuur voor de patiënt zakt … (Nieuwsblad)

    Werkelozen van 55 vrezen binnenkort boterhammen met choco van de Aldi te moeten eten.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Gene Zever en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (12 Jun 2025 09:18)

    👍
    4

    #629

    bleiren
    (synoniem van bleiten)

    Schreien en of schreeuwen.
    Het Engels to blare nam dit over van het Nederlands.

    De twee snotters bleirden om het hardst.
    Het meisje bleirde van de pijn.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Taalgaardenier en laatst gewijzigd door kobay (12 Jun 2025 16:12)

    👍
    2

    #630

    tournavis
    (zn. v.; ~en)

    schroevendraaier

    vnw

    znwb: In de gemeenz. spreekt vrij alg. voor: schroevedraaier.

    zie ook turnavies

    “Ze hebben me verteld dat hij werd bewerkt met een “tournevis” en dat hij werd afgeslacht als een varken.” (vrt.be)

    De eerste stak doodleuk een sigaretje op en ging dan het tuig met een ‘tournevis’ te lijf. (demorgen.be)

    ‘(…) bij de ene kun je dat met een tournevis bijdraaien, en bij de andere niet.’ (standaard.be)

    “Hij kent met moeite het verschil tussen een tournevis en een hamer.” (knack.be)

    Bij ons thuis hebben ze ook een ceremonie gevoerd bij onze waterpomp, die grondwater boven haalt, bij de generator, en daar hebben ze tegelijk de spades, harken, hamers en tournevisen ook bijgeplaatst. (bloggen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door hollaback girl (11 Jun 2025 18:22)

    👍
    5

    #631

    cafétoog
    (zn. m.; ~togen)

    toog in een café

    Klik op de afbeelding
    Bar bus terminal

    NL: tapkast van een café

    ‘De studio van ’De slimste mens’ verschilt amper van een Aalsterse cafétoog’: welkom bij ‘de meest diverse jury ter wereld’. (demorgen.be)

    Een podium is geen cafétoog, Alex. (standaard.be)

    “Je bestuurt geen land zoals je aan de cafétoog praat” (knack.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (30 Jun 2025 12:11)

    👍
    5

    #632

    rookintoxicatie
    (zn. de ~ (v.) ~s)

    rookvergiftiging (in NL wordt rookintoxicatie meer in medische of technische zin gebruikt)

    Zeven bewoners werden met een lichte rookintoxicatie overgebracht naar het ziekenhuis. De brand was relatief snel geblust. (VRTNWS)

    Een persoon, een 14-jarige jongeman, had heel wat rook ingeademd en werd met rookintoxicatie naar het ziekenhuis gebracht. (GVA)

    De bewoonster kon op tijd ontsnappen, maar liep wel lichte rookintoxicatie op. Het huis is onbewoonbaar. (Haspengouws Nieuws)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Gene Zever en laatst gewijzigd door hollaback girl (11 Jun 2025 18:22)

    👍
    4

    #633

    tonen
    (ww. toonde; getoond)

    laten zien, aanwijzen (de weg enz.)

    vnw: in België ook: laten zien
    -de weg tonen, de weg wijzen

    znwb:
    In de bet.: laten zien, aanwijzen; (de weg, een plaats) (aan)wijzen; – ook als gall. (ter vert. van fr. montrer): bezitten, kunnen laten zien enz.

    Hij toonde ons de weg naar de parking (demorgen.be)

    Peter Symons toont de route van het Lichtfestival via de Ojoo-app. (hln.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (09 Jun 2025 10:16)

    👍
    5

    #634

    medebrengingsbevel
    (zn. het ~ (v.) ~en)

    door een politiebevel aan de deur mee moeten naar het bureau voor een verhoor (zie laatste voorbeeldzin)

    Het is voor niemand prettig om om 6 uur ’s ochtends de politie aan de deur te hebben met een medebrengingsbevel. (DM)

    Toen ik weer thuiskwam, schoven ze twee A4’tjes onder mijn neus: huiszoekings- en medebrengingsbevel. "En geef maar je identiteitskaart af”. (HLN)

    De vrijheidsberoving op grond van een medebrengingsbevel: Dit is een bevel uitgevaardigd door een onderzoeksrechter met het oog op de ondervraging van een verdachte of getuige die niet vrijwillig wenst te verschijnen. Het mede- brengingsbevel heeft een maximale duur van 24 uur. (Wettekst)

    3 reactie(s)
    Toegevoegd door Gene Zever (07 Jun 2025 08:54)

    👍
    4

    #635

    inleefstage
    (zn. de ~ (v.) ~s)

    korte stage, werkervaring om een indruk van het werk te krijgen, syn. kennismakingsstage

    NL: proefstage

    zie ook inleef~

    Dit is een belevingsstage of inleefstage, waarbij je ervaart hoe een zorgkundige dagelijks zorgt draagt voor de zieke mens. (KU Leuven)

    De inleefstage binnen het voltijds traject van de Verkorte Educatieve Bachelor Secundair Onderwijs heeft een equivalent van 3 studiepunten. (Artevelde)

    De inleefstage omvat 2 dagen of minimaal 14 uur, gespreid over een semester. Dit betreft zowel observatie in de klas alsook deelname schoolbrede activiteiten. (Vives-Zuid.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Gene Zever en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (05 Sep 2025 09:15)

    👍
    4

    #636

    stal, de (eigen) ~ uitkuisen
    (idioom )

    de eigen problemen oplossen, zijn eigen rommel opruimen
    NL: schoon schip maken

    De vraag om meer geld is terecht. En dat is het allang. Het moet er ook komen. Er mag wel tegenoverstaan dat de procureurs ook hun eigen stal uitkuisen. (Nieuwsblad)

    Wel, ik denk dat mijnheer De Wever dan het best eerst begint met zijn eigen stal uit te kuisen voor hij andere partijen de les komt spellen. (Vlaams Parlement)

    Eerst de stal uitkuisen. Pas dan wil hij denken aan mogelijke coalities. En hij staat sterk, Maingain. Ze hebben hem nodig om meerderheden zonder de PS te vormen. (GVA)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Gene Zever (06 Jun 2025 16:58)

    👍
    4

    #637

    potjes toe
    (uitdrukking )

    ergens niet over spreken, iets stil houden
    NL: mondjes dicht, iets onder de pet houden

    Al vele jaren is hierop kritiek: er heerst een “ons kent ons”-sfeertje, men dekt potjes toe en er worden maar weinig tuchtstraffen opgelegd. (Clint.be)

    Of is het een laatste krampachtige poging om de stinkende potjes toe te houden? Diep in de put: Optima Globale Estate aan de Tunnelplaats. (Knack)

    Sinds mijn kindertijd probeerde ik alle potjes toe te dekken door mezelf aan te passen aan anderen, situaties, de buitenwereld. (Veer Licht)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Gene Zever en laatst gewijzigd door Gene Zever (06 Jun 2025 20:37)

    👍
    4

    #638

    togen
    (ww. toog; getoogd)

    ergens naartoe trekken, gaan

    vnw: gaan, trekken, zich begeven naar

    znwb: Zich op weg begeven (naar-); trekken, gaan (naar-).

    zie ook andere definitie van togen

    Wij zeggen nu nog: ,,Hij toog naar zijn werk’’ (hij trok naar zijn werk) (standaard.be)

    Hij toog naar Tottenham Hotspur en later naar het Japanse Nagoya Grampus Eight als uithangbord van de nieuw opgezette J-League (humo.be)

    Hij toog naar de Alpen, waar hij op de ski’s zijn accu weer volledig oplaadde. (knack.be)

    Wij togen naar het noordoosten van Frankrijk en beleefden er een back to basics-tripje. (nieuwsblad.be)

    Zo’n 240.000 mensen, onder wie een voormalig president, togen naar het centrum om zich uit te spreken voor de Europese Unie (tijd.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (02 Jun 2025 19:57)

    👍
    6

    #639

    toeziener
    (zn. m.; ~s)

    opzichter, toezichter

    vnw: opzichter, inspecteur

    gwnt: veroud., nog gew. in Z.-Ned.

    Ook toezieners en wellicht de ploegbazen van de groen- en reinigingsdienst komen in aanmerking. (standaard.be)

    Het is de toeziener – grafdelver toegelaten de teraardebestelling te weigeren wanneer hij vaststelt dat het lijk gekist werd in overtreding met voorafgaande bepalingen. (zwevegem.be)

    “De toezieners en de maatschap­pe­lijk werker zijn onze ogen op het veld. Zij merken al gauw als er iets niet pluis is.” (hln.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (02 Jun 2025 07:49)

    👍
    6

    #640

    toevliegen
    (ww. vloog toe; toegevlogen)

    aanvallend toestormen, aanvliegen

    gwnt: (Zuidn.) zich met vijandige bedoelingen snel naar iem. toe begeven, aanvallen, aanvliegen

    opm: SN betekenis van toevliegen: toesnellen

    ‘Ik ben bijna onmiddellijk naar hem toegevlogen en heb hem vastgegrepen. Bovendien ben ik luid beginnen roepen.’ (standaard.be)

    In België is dat soms ongelooflijk grof,hoe spelers op je toevliegen,met wilde gebaren en weet ik veel wat ze allemaal schreeuwen. (bloggen.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (02 Jun 2025 07:29)

    👍
    5

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.