Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed
een deur of raam die dichtsmakt
NL: dichtknallen
vnw: plotseling met geweld dichtgaan van een deur
gwnt: (Zuidn.) plotseling en met geweld dichtgaan: de deur vloog toe.
De deure vloog toe met groot geweld, en de kapitein was daar weder, m«t de woede in de oogen en roepende (historischekranten.be)
derbij het waait daar precies nog goed. Mss stond bij haar thuis het raam open boven en door den trok de deur toegevlogen (beyondgaming.be)
Gerda: Wat was dien harde bonk nu?
Jean: ’t Was ’t raam dat toegevlogen was. Ik heb het dichtgedaan.
geld bijleggen, eraan toeleggen
opm: soms zonder eraan
vnw: (geld) eraan toesteken: (geld) erop toeleggen
Negatieve rente betekent dat investeerders eigenlijk geld toesteken om te mogen lenen aan onze overheid (standaard.be)
‘Als we eraan toesteken, hebben zij altijd verdiend want de centen op de kaartenverkoop hebben ze altijd, net als we altijd personeel nodig hebben. Dat zijn voor de twee dagen zo’n tweehonderd mensen.’ (nieuwsblad.be)
‘Ik heb goeie jaren met veel slechtere afgewisseld en heel lang eraan toegestoken. Ik heb me vaak afgevraagd waar ik mee bezig was’ (kw.be)
toestoppen
vnw: toestoppen, geven, overhandigen
znwb: (Iem. iets) overhandigen, verschaffen; in ’t bijz.: heimelijk geven, toestoppen.
Volgens de aanklagers kregen Menendez en zijn vrouw geld toegestoken om de regering van Egypte te bevoordelen. (vrt.be)
De ambtenaren zouden zich steekpenningen hebben laten toesteken of gingen op kosten van bouwvergunningsaanvragers eten in de betere restaurants.(demorgen.be)
‘Eigenaars denken vaak dat het geen kwaad kan: een stukje vlees geven, een bolletje brood gooien, een plakje ham toesteken.’ (standaard.be)
toevouwen, dichtvouwen, terugplooien
ook fig.
vnw: dichtvouwen, opvouwen, plooien
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 2
zie ook toe
Doordat banken zich op de Belgische thuismarkt toeplooien, ontstaat er meer concurrentie. (standaard.be)
“Ik voelde me helemaal toegeplooid, toen ik hem belde.” (demorgen.be)
Toen de agenten hem wilden meenemen, verzette hij zich en haalde met een toegeplooid plooimes uit naar een inspecteur. (vrt.be)
Een eenvoudig teak bijzettafeltje dat je overal mee naartoe kan nemen. Het plooit gemakkelijk toe en neemt weinig plaats in als je het weg bergt. (tuinrama.be)
zonder (expliciete) toestemming
vnw: zonder toelating: zonder toestemming
zie ook toelating
In Wevelgem en de andere gemeenten van de politiezone Grensleie bijvoorbeeld mag je rond middernacht vuurwerk afsteken, zonder toelating. (vrt.be)
De Amerikaanse zangeres Katy Perry heeft zonder toelating een videoclip opgenomen in een Spaans natuurgebied. (demorgen.be)
Free party’s, ook wel ‘illegale raves’ of ‘illegale fuiven’ genoemd, zijn feesten die zonder toelating van de overheid worden georganiseerd (standaard.be)
Zo’n 15j geleden hebben wij een veranda aan ons huis gebouwd zonder toelating van het gemeentebestuur. (livios.be)
er geld bij of bovenop moeten leggen of betalen
vnw: er (geld) aan toegeven: erop toeleggen, er geld bijleggen
gwnt: (gew.) er op toe leggen, er geld bij leggen
zie ook: toesteken, eraan ~
“Zelfs al moest ik er geld aan toegeven, dan nog zou ik de zalen en festivals blijven afdweilen.” (nieuwsblad.be)
“Een medaille, dat is alles, want je moet er nog geld aan toegeven”, lacht haar man Dominique Maes, die de vaste piloot is van de raceboot. (gva.be)
pak slaag, rammeling
vnw: pak slaag, afranseling
znwb: (Pak) slaag, afranseling; vooral in de verb. iem. een toefeling geven, een toefeling krijgen.
zie ook toeflinge
Ik dacht dat politici na de toefeling op Zwarte Zondag eindelijk begrepen hadden dat ze zich niet straffeloos in een ivoren toren konden ophouden. (tijd.be)
Krijgt Open Vld een toefeling? Wat gebeurt er dan? Een nieuw leiderschap, waardoor eindelijk de bereidheid komt om te praten over andere … (demorgen.be)
Want een toefeling van de. Janssens was genoeg om zelf in uw broek te doen, en dan hadt ge twee keer werk met vegen (erfgoedcelkapelleopdenbos.be)
bijnaam voor een dieselwagen
zie ook andere betekenis van mazoutstoof
Zo’n oude mazoutstoof spuwt nog torenhoge ladingen NOx (stikstofoxide) uit – veel meer dan moderne diesels met sjoemelsoftware – waar we met z n allen mottig van worden. (Juridisch Forum)
Ik weet zelfs niet of er in mijn mazoutstoof een turbo zit , maar afgelopen zomer heb ik de auto toch telkens 5 minuten laten nadraaien alvorens deze af te zetten. (Autoforum)
In de jaren negentig werden dieselwagens door zogenaamd ‘sportieve rijders’ weggezet als ‘mazoutstoven’: ze accelereerden als een lamme marathonloper en stonken als de pest. Toch werd de diesel een succesverhaal met een lagere brandstofkost en meer kilometers op de teller. Maar het liedje van de mazoutstoof raakt stilaan uitgezongen. (HLN)
structuurschema, organisatieschema
In Nederland is organogram gebruikelijker
.
titelhouder, titelverdediger
vnw: titelhouder
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 3
Gastland Frankrijk en titelvoerder Brazilië brachten misschien niet het meest verfijnde voetbal dat ze in huis hadden, spannend was het wel. (demorgen.be)
“Ik wil een waardige titelvoerder zijn. Ik weet dat er dagen volgen dat ik compleet door het ijs zak. Ik ben geen supercoureur , maar als ik straks kan …” (standaard.be)
Gisteren stond het BK Omnium op de agenda, een belangrijke wedstrijd want de titelvoerder mag met de driekleur deelnemen aan meetings in binnen- en buitenland. (cyclingsite.be)
sport: titelstrijd
vnw: titelwedstrijd
znwb: Wedstrijd om de kampioenstitel: titelstrijd, titelwedstrijd.
Tandem Badibanga-Lukaku brengt Anderlecht weer in titeldebat (demorgen.be)
Club Brugge mept Anderlecht uit titeldebat, ook Genk wint meteen overtuigend. (standaard.be)
Ook Leipzig moet de rol lossen in het Duitse titeldebat (sporza.be)
Beresterk Ladies Volley Limburg geplaatst voor titeldebat na zege in Oostende (hbvl.be)
onder bezwarende voorwaarden of omstandigheden
vnw: ten bezwarenden titel: onder bezwarende voorwaarden
zie ook titel
Aldus is een lening op interest een contract ten bezwarende titel zonder evenwel een wederkerig contract te zijn. (elfri.be)
Het Hof herhaalt in de eerste plaats de algemene regel dat iedere dienst ten bezwarende titel aan btw is onderworpen (standaard.be)
bijnaam voor een benzineauto
Hallo, mijn broer heeft hem onlangs een E30 320 naftje bijgekocht. Batterij plat, gestart met kabels en gaan rijden, maar batterij is dood. (bimmerandmore)
Is een naftje en enorm tevreden van. Wat ik vooral wil zeggen is dat je volgens mij vooral ‘geluk’ moet hebben met auto’s. (bouwinfo.be)
Maw, een klein naftje van toen met een zelfde verbruik als een klein naftje van nu, ik zou daar wel eens cijfers van willen zien. (AutoMinded.be)
Ik ben vandaag, na 8 maand alleen te rijden, nogmaals gaan oefenen met de rijschool. Gewoon voor bijkomende verbeteringen. Ik rijd met een kleine wagen, naftje. In de rijschool is het een dieselke. Het parkeren met de wagen van rijschool lukte compleet niet! Met mijn wagen daarentegen loopt dat zo vlot en soepel. (rijbewijsonline.be)
dragen van kleding, in het Vlaams ook voor een hoed, een bril, een klak/pet, een hoorapparaat, …
zie ook bril, zijn ~ aan hebben
de heks draagt een jurk en heeft een hoed aan (inmijnklas.be)
Op het moment van zijn verdwijning droeg Valentin een grijze trui, een grijze trainingsbroek, en grijze sneakers van het merk Nike. Waarschijnlijk had hij zijn bril niet aan. (redactie24.be)
Hij had zijn klak aan. Hij had die diep aangetrokken en zijn haar zag grijs rond die klak. (volksverhalenbank.be)
Die Tornado, ik hoop dat de piloten een dikke sjaal aanhebben, want die lijkt me erg tochtig ;-). (Vlaamse bijdrage op modelbrouwers.nl)
“Hij heeft voor corona nog één show van me gezien. Hij vond het ‘heel, heel goed’, zei hij, maar ik zag wel dat hij zijn hoorapparaat niet aan had die dag (schaterlach).” (hln.be)
manspersoon waar meestal een bepaalde karakteristiek aan gekoppeld wordt
ook gespeld als: typ
zie ook sjieke tiep
Een levenlustige kerel werd vroeger ne zjoeïssante tiep genoemd en een uitblinker bij de examens ne gekaleerde tiep, naar het Frans calé. (plutonica.be)
“Kijk naar dien tiep van Ecolo (Bernard Wesphael, red). Als die beroepsrechters had gekregen, was hij veroordeeld. Zo simpel is het.” (hln.be)
“‘Nen tiep’ die al zijn halve leven in de gevangenis zit”, noemde u de man. (standaard.be)
“Zo’n tiep die mij iets wil aandoen kan dan achter de hoek staan wachten tot de politie weer weg is.” (humo.be)
“Al die tiepen komen hier -samen, pinten drinken. Ik vind dat schoon. Hun verhalen, hun frustraties.” (standaard.be)
‘Wij willen niet naast ’nen typ’ lopen die honderden onderwijsbanen wil schrappen’, luidt het bij de socialistische onderwijsbond ACOD. (demorgen.be)
een goed voorkomend manspersoon
ook: sjieken tiep (zie voorbeelden)
Jargon & Slang van Studenten (Marc De Coster – 2017): Sjieke tiep: (Vlaams) student die zijn collegas dikwijls helpt.
Terwijl we stonden te wachten bij het loket, tikte hij op mijn schouder. Hij wees naar een bediende die in een mooi kostuum aan een bureau zat. ‘Zo’n sjieke tiep moet jij ook worden’, zei hij. (demorgen.be)
“Om vijf voor vijf belde een sjieke tiep aan, mooi in het pak gestoken en met de haren netjes gekamd." (nieuwsblad.be)
Een sjieke tiep in elk geval. Hij had zijn handen gewassen en wilde zo’n papieren handdoekje nemen, maar het bakje was leeg (humo.be)
“Een sjieke tiep”, zo omschrijft Maes de gewezen Anderlecht-manager. (hbvl.be)
Van een ‘sjieke tiep’ tot een gewone werkman: iedereen is hier koning! (nieuwsblad.be)
Wat we vooral van de documentaire onthouden,is dat Guy Verhofstadt een “sjieken tiep” is. (hbvl.be)
Streng en rechtvaardig, aimabel en geëngageerd, ne sjieken tiep met een mening. Zo omschrijven mensen uit zijn entourage Paul Kumpen (69). (hbvl.be)
van een bril gebruik maken
NL: zijn bril op hebben
zie ook aanhebben
Ik heb dit ook laten doen, en heb zelfs een speciale stempel dat ik alleen in orde ben als ik mijn bril aan heb als ik een collega vervoer. (bouwinfo.be)
De straal is immers gevaarlijk voor de ogen. De lasser zal wel zijn bril aan hebben, maar ook iedereen die errond aan het werk is, loopt gevaar. (metaalvak.be)
Lap, ik had hier al iets gezet en floep het is weg, waardoor, door op een verkeerde toets te drukken zeker, ik heb mijn bril niet aan wanneer ik hier zit en dat zou ik beter maar doen ook. (seniorennet.be)
neologisme: verlofstelsel waarbij per kind een pakket aan zorgverlof toegekend wordt dat door ouders of grootouders opgebruikt kan worden, dit ter vervanging van het huidige geboorteverlof en andere opvoedingsverloven
NL-vertaling zou ‘familiehypotheek’ zijn, maar daar zit geen garantie op
Ieder toekomstig kind zal een rugzakje met een ‘familiekrediet’ aan verlofrechten krijgen, op te nemen door ouders, pleegouders of grootouders. (DS)
Eén van die opties wordt het zogenaamde ‘familiekrediet’, waarbij de bestaande verlofrechten worden vereenvoudigd voor wie bijdraagt aan de zorg. (BDW, parlement)
Het familiekrediet komt in de plaats van de wirwar aan bestaande verlofstelsels, zoals geboorteverlof, ouderschapsverlof of tijdskrediet. (DM)
tijdrovend
vnw: tijdrovend
Procedure 2 (tijdslopend en duurder): U ondertekent een “akte van behoudsverklaring van de Belgische nationaliteit” op het Consulaat. (israel.diplomatie.belgium.be)
Grootste rem blijft de tijdslopende vergunningsprocedure, maar er is beterschap op komst. (trends.knack.be)
Toeristen waren er wel, in dikke drommen. Maar die toonden maar matige interesse voor de lange, tijdslopende eedaflegging. (nieuwsblad.be)
Maar advies gevraagd, maar is een tijdslopende en dure onderneming en ik denk ook niet dat u garage dat gaat inspannen waarvoor die geen concrete bewijzen heeft (autoforum.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
