Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente toevoegingen

    De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #5521

    Lege, de ~ Landen
    (begrip)

    SN/NL: de Lage Landen

    de ‘ee’ is scherplang, dus
    Vlaamse uitspraak: voornamelijk “de liëge landen”, aan de kust “de leige landen”

    zie ook leeg

    De Lêge Landn es de noame vo ’t istorisch gebied van de Nederlandn. (vls.wikipedia.org)

    “ier is de zanger meh’ z’n stem en ze veraal
    ne muzikalen Don Quichote der liêge laende” (Wannes Van de Velde – Ier is ’em trug)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door nthn (27 Jul 2021 03:49)

    👍
    55

    #5522

    omleeg
    (bw.)

    SN/NL: omlaag

    de ‘ee’ is scherplang, dus
    Vlaamse uitspraak: voornamelijk “omliëg”, aan de kust “omleig(e)”

    zie ook leeg; naar omlaag, naar omhoog

    “die Engelse toilette, die kan ek iêl goe lije
    ge doe-g-et scheel oemliêg en ge kund der zelfs oep vrije” (Katastroof – Oep een Franse wc)

    Broek omleige, rok omoge, azo bluf j’ overal droge. (Oostends toiletgedicht)

    Dich bepaals zelf wienië desse de bril omhoëg of omliëg duis, de kôns op aafstandj doorspeule en meziek strieme via de droadloze spiekers. (De Ertesjieter, 9 feb. 2013; citaat van een inwoner van Kessenich)

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door nthn (03 Aug 2021 18:50)

    👍
    49

    #5523

    leeg
    (bnw.)

    SN/NL: laag

    de ‘ee’ is scherplang, dus
    Vlaamse uitspraak: voornamelijk “liëg”, aan de kust “leig(e)”

    zie ook omleeg; Lege, de ~ Landen

    Een slikke is een droogvollende ploate ground in een getyenzone. Ze volln droge by lêeg woater en loopn ounder by hoog woater. (vls.wikipedia.org)

    ’t Lànd va Saftingen da is hier mee man en muis vergaone; ik hên âltijd huëren zeggen dade nou nog den toren ziet staon bij giël liëg waoter. Daor gingen de peirden mee gou hoefijzers en gou mondstikken en toeëmen reen ze nor de kèrk ! (Oostvlaamsche zanten, jg. 33, nr. 1, 1958; citaat van een dan 66-jarige man uit Kallo)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door nthn (02 Aug 2021 20:09)

    👍
    50

    #5524

    adem, buiten ~ trappen
    (uitdrukking )

    te hard werken en daardoor de controle verliezen, zich kapot werken
    SN/NL: over zijn tax gaan

    ook: buiten asem trappen

    vgl. adem, op zijn ~ trappen

    Ook na deze crisis zullen er weer mensen zijn die buiten adem trappen.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door koarebleumke en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (02 Aug 2021 18:16)

    👍
    58

    #5525

    Gemeentelijke Administratieve Sanctie

    zie gas-boete

    -

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (29 Jul 2021 17:51)

    👍
    61

    #5526

    het Wit Huis
    (begrip, grammatica)

    SN/NL: het Witte Huis

    → de verbuiging van het bijvoeglijk naamwoord voor een onzijdig zelfstandig naamwoord is historisch gezien een Hollandse taalfout (1), in den beginne door andere taalgebruikers even belachelijk geacht als pakweg “die kleine kindje”, die later tot standaardtaal wierd verheven, ten koste van het historisch correct taalgebruik van de Vlaming, dat door de Hollandse standaardtaal de stempel ‘fout’ kreeg toebedeeld

    (1) vanuit Vlaams/voorouderlijk oogpunt — vanuit Hollands oogpunt is het uiteraard gewoonweg een evolutie

    Wie gaan d’Amerikaanders de naaste verkiezingen in ’t Wit Huis steken?

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door nthn (26 Jul 2021 14:38)

    👍
    41

    #5527

    vuur, de lont uit het ~ halen

    zie lont, de ~ uit het vuur halen

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (31 Jul 2021 12:44)

    👍
    38

    #5528

    lont, de ~ uit het vuur halen
    (uitdr.)

    SN-NL: de lont uit het kruitvat halen

    variant: lont, het vuur uit de ~ halen

    Gisteren probeerde president Viktor Janoekovitsj de lont uit het vuur te halen door aan te kondigen dat hij zijn regering zal herschikken. (vrt.be)

    Ik was dan de eerste om met een kwinkslag de lont uit het vuur te halen. (demorgen.be)

    Ook de bemiddelaars van Mercosur kunnen de lont uit het vuur halen, meende hij. (hln.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door nthn (25 Jun 2021 16:37)

    👍
    45

    #5529

    vuur, de lont aan het ~ steken

    zie lont, de ~ aan het vuur steken

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (18 Jul 2021 12:14)

    👍
    39

    #5530

    lont, de ~ aan het vuur steken
    (uitdr.)

    SN-NL: de lont in het kruitvat steken

    variant van ‘het vuur aan de lont steken’ (lont, het vuur aan de ~ steken)

    antonym: lont, de ~ uit het vuur halen; vuur, het ~ uit de lont halen

    Didier Lamkel Zé jutte het thuispubliek op en stak zo de lont aan het vuur. (hln.be)

    Het was in de tweede helft vooral Arnaud Troubleyn die defensief de lont aan het vuur stak. (nieuwsblad.be)

    Alles begon begin augustus met een staking voor hoger loon in de platinummijn van Marikana, maar die intussen beëindigde actie stak de lont aan het vuur (vrt.be)

    “Ik bedoelde het in de zin van we gaan de lont aan het vuur steken, de ambiance erin brengen”, zei hij aan La Capitale. (gva.be)

    We voelden dat de lont aan het vuur zat en dat er alles aan gedaan werd om de boel tot ontploffen te brengen.” (bozar.be)

    Dat de MR de lont aan het vuur stak in Charleroi, waar de schandalen de PS de das om deden, is ook nog niet vergeten. (standaard.be)

    De taalmaatregelen in de nieuwe Vlaamse wooncode hebben de lont aan het vuur gestoken. (tijd.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (03 Aug 2021 04:07)

    👍
    41

    #5531

    vuur, het ~ uit de lont halen

    zie lont, het vuur uit de ~ halen

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (01 Aug 2021 17:36)

    👍
    40

    #5532

    lont, het vuur uit de ~ halen
    (uitdr.)

    SN-NL: de lont uit het kruitvat halen

    variant: lont, de ~ uit het vuur halen

    antoniem: lont, het vuur aan de ~ steken

    Na de, eveneens aan Damascus toegeschreven gifgasaanval in Oost-Ghouta van augustus 2013 had Rusland het vuur uit de lont gehaald door de regering van Bashar al-Assad te overhalen, haar chemische arsenaal op te geven. (standaard.be)

    Zaterdag probeerde de regering het vuur uit de lont te halen via bemiddeling. (hln.be)

    De Chinese producenten hebben aan de Chinese regering gevraagd om gesprekken aan te knopen met Europa om het vuur uit de lont te halen. (vrt.be)

    In september 1990 stelde zij, in volle VN-debat over wat te doen met Irak nadat het Koeweit was binnengevallen, voor het vuur uit de lont te halen en de “vrede in het Midden-Oosten te herstellen” door tussen de lakens te kruipen met wijlen de Iraakse dictator Saddam Hoessein. (knack.be)

    Agfa-Gevaert (+4%, 2,07 euro) was eveneens in goede doen nadat na een nachtelijke marathonvergadering een akkoord werd bereikt over een nieuw CAO-voorstel en zo het vuur uit de lont van een sociaal conflict werd gehaald. (tijd.be)

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door nthn (24 Jul 2021 05:29)

    👍
    47

    #5533

    vuur, het ~ aan de lont steken

    zie lont, het vuur aan de ~ steken

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (18 Jul 2021 03:18)

    👍
    40

    #5534

    lont, het vuur aan de ~ steken
    (uitdr.)

    SN/NL: de lont in het kruitvat steken

    variant: ‘de lont aan het vuur steken’ (lont, de ~ aan het vuur steken)

    antoniem: lont, het vuur uit de ~ halen

    zie ook vier

    Muzikaal wordt het vuur aan de lont gestoken door Et Encore, een gezonde portie folkrock om er meteen stevig in te vliegen. (hln.be)

    “Als echte Hollander moet ik bekennen dat ik deze uitdrukking niet ken.

    Wel: “de lont in het kruitvat steken” Ik neem aan met dezelfde betekenis." (forum.wordreference.com, discussie over “het vuur aan de lont steken”)

    Je kunt de lont in het kruitvat steken en in België ook het vuur aan de lont. (vrttaal.net)

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (27 Jul 2021 01:54)
    Dit woord was woord van de dag op 18 Jun 2025

    👍
    44

    #5535

    zorgnet
    (zn. o.; ~ten)

    1) een koepelorganisatie voor zorginstellingen zoals ziekenhuizen en woonzorgcentra. Meestel (altijd?) onderdeel van een eigennaam
    2) een netwerk van zorginstellingen

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    1) Een goeie zaak, vindt Margot Cloet, gedelegeerd bestuurder van Zorgnet-Icuro, maar het kan veel beter, zei ze in “Het Journaal”. (vrt.be)

    1) De oprichting van euthanasieklinieken is geen goed idee, zo meldt Zorgnet Vlaanderen. (demorgen.be)

    2)“De uitbouw van een zorgnet is van cruciaal belang voor de toekomst van de Vlaamse gezondheidszorgvoorzieningen in Brussel.” (bruzz.be)

    2) Bovendien worden ze opgevangen in een zorgnet en kunnen ze van daaruit hun wederopstanding maken (genereation-t.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door nthn (20 Jul 2021 19:22)

    👍
    48

    #5536

    schoolpoort
    (znw. de ~ (v.), ~en)

    SN/NL: schooldeur(en)

    zie ook garagepoort + commentaren

    Gedaan met kamperen aan de schoolpoort? (vrt.be)

    Schrik voor de schoolpoort: als kinderen wel naar school willen, maar helemaal blokkeren. (nieuwsblad.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door nthn (22 Jun 2021 06:05)
    Dit woord was woord van de dag op 13 Oct 2024

    👍
    41

    #5537

    coronacommissaris
    (znw. de ~ (m.), ~sen)

    deskundige ambtenaar die adviseert over de corona

    tot oktober 2020 enkel een officieuze titel, gevormd naar analogie met griepcommissaris

    vgl. coronacommissariaat

    zie ook verzamellemma’s geneeskunde en corona

    Marc Van Ranst was voor deze coronacrisis vooral bekend als griepcommissaris – toen al een gepassioneerde workaholic, schetsen collega’s. Maar die titel zal de professor na deze crisis allicht niet meer dragen, wel die van ‘coronacommissaris’. (hln.be)

    We hebben vandaag gepleit voor de aanstelling van een nationale coronacommissaris, die het geheel kan overzien en die ervoor kan zorgen dat we door de institutionele lasagne raken. (vlaamsparlement.be)

    Even een vergissing uit de weg ruimen: Marc Van Ranst is niet de baas van het land, ook al kan hij het beter uitleggen dan mevrouw de premier. Hij is ook geen coronacommissaris, al allitereert dat lekker (nieuwsblad.be)

    Coronacommissaris Pedro Facon moet barometer uitwerken (standaard.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (03 Nov 2021 20:27)

    👍
    64

    #5538

    gepakt, van de gas ~ zijn

    zie gas, van de ~ gepakt

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (29 Jul 2021 07:44)

    👍
    55

    #5539

    witte schort
    (begrip)

    verplegend personeel, zorgpersoneel

    vgl. witte sector; witte frak

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Gepensioneerd diensthoofd keert terug naar woonzorgcentrum in Bredene: “Eens een witte schort, altijd een witte schort” (vrt.be)

    Hoe de witte schorten gedurig over en weer gingen. Niet druk, had mijn moeder gezegd, maar wat deden ze dan de hele tijd? (maguza.be)

    Het is een witte schort die de deur naar de consultatieruimte voor mij opent. (writehistory.be)

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door nthn (20 Jun 2021 23:37)

    👍
    40

    #5540

    koerstenue
    (zn. m.; ~s)

    kleding of uitrusting om te koersen, i.h.b. wielrennersuitrusting

    zie ook tenue

    Naesen zit al klaar in koerstenue: “Wordt meteen volle bak koers in virtuele Ronde” (vrt.be)

    Supporters Toon Aerts apetrots: “Ik heb zijn eerste koerstenue gekocht”. (gva.be)

    Tijdens mijn inspectie was schepen Guido de Padt daar komen naast mij staan en was hij vooral verbaasd van mijnen koerstenue. (home.scarlet.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (05 Jul 2021 20:26)

    👍
    37

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.