Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed 
een bepaalde, meestal afgeronde, leeftijd naderen
ook voor andere getallen dan leeftijden (zie voorbeelden)
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
vnw: naar de veertig, vijftig, zestig enz. gaan: tegen de veertig, vijftig, zestig enz. lopen
NL-SN: tegen de 60 lopen
Hij gaat naar de 50. En hij heeft een enorme drukke job. (happymama.be)
Hij gaat naar de 40. Hij zou een knappe man kunnen zijn, maar hij is zichtbaar een sukkel. (binnendemuren.be)
“Mogelijk schakel ik binnenkort terug over op een elektrische, want ik ga stilaan naar de zestig." (jobat.be)
@zwarteridder, wat is jouw voorspelling voor de koers? Denk je dat we naar de 60 gaan of naar de 30? (beursduivel.be)
“Daar waren er vorig jaar 155 mensen die hebben ingetekend, dit jaar willen ze naar de 200 gaan”, weet Katrien Loots. (hln.be)
iemand die peuzelt tijdens het eten
> zie andere definitie van peuzelaar
Peuzelaar, ge kunt niet blijven peuzelen hè, dat been is al helemaal afgepeuzeld.
1) lomperik
2) deugeniet
3) vetjuin
bijnaam, scheldwoord zonder vulgair te zijn
> andere definitie van patat
1) Daar moet ge toch een patat voor zijn om te beginnen werken zonder contract.
2) “Gij kleine patat, ons oma zo foppen”
3) “Hoe ziede gij eruit, vuile patat. Pakt maar gauw een douche.”
Samenvatting van verschillende groepsonderwerpen in alfabetische volgorde:
-atie versus -ering
Belgische bijnamen
Belgische bijnamen van inwoners
Belgische bijnamen van plaatsen
corona
flora
gemeentenamen Antwerpen
gemeentenamen Limburg
gemeentenamen Oost-Vlaanderen
gemeentenamen Vlaams-Brabant
gemeentenamen West-Vlaanderen
geneeskunde
groenten en fruit
het weer
Hollandismen in Vlaanderen
kledij
koterij
mensen
sjibboletzinnen
vastgoed
verwaterde merknamen
Vlaams
Vlaamse hypercorrectie
Vlaamse kaartspellen
Vlaamse volgorden
vogelnamen (vrij kort)
wegcode
zware e
.
1. kasplant
2. fig.: iemand die heel gevoelig, zwak of kwetsbaar is; ook dim. serreplantje
vnw: kasplant
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 2
1. Aanvankelijk werd hij in het westen als serreplant gekweekt, het is pas sinds het midden van de 19de eeuw dat hij ook als buitenplant wordt gebruikt. (arbor.be)
1. Vliegt er een horde kleine zwarte mugjes op als je jouw kamerplant of serreplant beweegt? (vivaverde.be)
2. Ne mountainbiker is geen serreplant he. (forum.mountainbike.be)
2. ik ben momenteel bezig met de 5 naar 10 km van evy gruyaert. gewoon geniaal, ongelooflijk hoe mijn conditie van een serreplant niveau nu verbeterd is… (mamaforum.libelle.be)
2. Deze generatie serreplantjes die wij kweken zal dan bij de minste tegenslag verzeilen in depressies. (knack.be)
vooral in de sport: niet professionele maar wel deskundige over het onderwerp die de commentator bijstaat in de verslaggeving
google2021: .NL slechts 43 bijna allemaal mbt .BE
Als ex-wielrenner, ex-bondscoach en cocommentator heeft José De Cauwer een groot deel van de wielergeschiedenis meegemaakt. (sporza.be)
Ooit de beste darter van ons land, nu cocommentator bij VTM 4. Erik Clarys (52) staat sinds lang weer in de picture. (hln.be)
Sidney Appelboom, elfde op de 200m schoolslag op de Spelen van 1998 in Seoel en cocommentator bij Sporza, legt de vinger op de wonde. (standaard.be)
Hij gaat net als vroeger aan de slag als analist bij Sporza en cocommentator bij Proximus Sports. (voetbalkrant.com)
Gilles De Bilde is bij Eleven Sports één van de co-commentators bij wedstrijden uit de Jupiler Pro League. (voetbal24.be)
De commentatoren zijn Gui Polspoel, Luc Van Doorslaer, Bram Lambert en Wilfried Mostinckx. Ze worden bijgestaan door de cocommentatoren Eddy Snelders, Marc Degryse, Glen De Boeck, Frank Vercauteren Aad de Mos en Bob Peeters. (hbvl.be)
moeder, mama
uitspraak op z’n Frans
wordt soms ook ironisch gebruikt om het hautaine ervan te benadrukken
Tijdens een woordenwisseling met Pascale over ‘maman’, laat Maurice twee peperdure kristallen glazen sneuvelen. (F.C. De Kampioenen -demorgen.be)
“Mijn maman is overleden in 2016." (nieuwsblad.be)
Ze heeft altijd voor haar maman moeten zorgen, die aan een geheimzinnige ziekte leed (De Ziekte van Pernod de Fleurus). (out.be)
er zijn een aantal woorden waar men in .BE eerder de uitgang -atie gebruikt waar men in .NL eerder -ering prefereert
hieronder een alfabetische lijst:
amusatie vs. amusering
annulatie vs. annulering
constatatie vs. constatering
facturatie vs. facturering
modernisatie vs. modernisering
programmatie vs. programmering
redenatie vs. redenering
regularisatie vs. regularisering
reservatie vs. reservering
het regulariseren
google2021: in .BE eerder regularisatie, in .NL eerder regularisering
zie ook -atie versus -ering
Regularisatie studiejaren: nieuw stelsel vanaf 1 december 2017 (avcb-vsgb.be)
Hof van Cassatie verduidelijkt samenspel tussen fiscale regularisatie, fiscale valsheid in geschriften en witwassen. (wvlaw.be)
Een gevolg van deze hervorming is dat de zelfstandige regularisaties blijft ontvangen gedurende zijn ganse loopbaan (partena-professional.be)
SN/NL: annulering
Zowel annulatie als annulering is correct. In België komt vooral annulatie voor, in Nederland vooral annulering. Hetzelfde geldt voor samenstellingen als annulatieverzekering en annuleringsverzekering. (vlaanderen.be/taaladvies)
zie ook -atie versus -ering
Wat zijn uw rechten bij annulatie van de reis? (economie.fgov.be)
Na een initiële aankondiging op de PlayStation 3 en Xbox 360 werd het een tijdje zo stil rond de titel dat een annulatie onvermijdelijk leek. (9lives.be)
luifel, afdak (vls.wikipedia.org/wiki/Typische_West-Vlamsche_woordn)
zie pardak
Wvl. ook pordessche, pardassche, pordas, pordes, pardas, perdas, perdes, bardas ‘luifel, afdakje, houten portiekje’. (www.etymologiebank.nl/trefwoord/bordes)
de karren staan onder het pardas
Een Belg met de nadruk dat dit zowel een Waalse als een Vlaamse kan zijn.
Wordt soms ook gebruikt om de ‘typische Belg’ te onderscheiden van de ‘nieuwe Belgen’ (zie voorbeeld)
zie ook Belgo-Belgisch
Zakia, de sans-papier, en Catherine, de belgo-belg. (mo.be)
Onze realiteit is niet die van een ‘Belgo-Belg’. (standaard.be)
Bijna 60% van de Brusselse bevolking is geen Belgo-Belg. (blerilleshi.wordpress.com)
Tot slot: de grote clash tussen Belgo-Belgen en Belgen van Marokkaanse en Turkse afkomst gaat niet over waarden als scheiding kerk-staat (bruzz.be)
Opvallend is dat Belgische Marokkanen geboren in België (de tweede en derde generatie) gedemoraliseerd zijn omdat ze niet dezelfde kansen krijgen als de Belgo-Belgen.(…) Voor Belgo-Marokkanen is dit niet verbazend door hun band met Frankrijk, wel voor de Belgo-Turken, zegt Adams. (vrt.be)
Belgisch met de nadruk op de combinatie Waals en Vlaams.
zie ook Belgo-Belg
Belgo, Belgisch bier gebrouwen in … Vietnam. (focusonbelgium.be)
Er moet absoluut vermeden worden dat dit debat, zoals zo vaak gebeurt, een Belgo-Belgisch debat blijft waar Congo en de Congolese gemeenschap maar zijdelings bij betrokken zijn. (mo.be)
Belgo-Belgisch bijvoorbeeld: een verbintenis tussen een Waalse en een Vlaamse brouwerij was tot nu toe ongezien (made-in.be)
De weg naar een toekomstig Belgo-Belgisch conflict stond in de sterren geschreven, toen de regering-Michel aantrad. (hln.be)
Ik heb eens gekeken naar bestaande labelsystemen. Met die van de ‘klassieke’ woordenboeken (Van Dale, Prisma) zijn we niet zoveel: die hebben er heel veel, maar dat zijn hoofdzakelijk vaktalen, andere talen en grammaticale termen. Daarom heb ik ook eens gekeken naar het Algemeen Nederlands Woordenboek. Dat is een volledig digitaal woordenboek dat kort na 2000 from scratch is opgebouwd. Ik ben van hun labelstructuur vertrokken en heb een paar dingen aangepast: http://anw.ivdnt.org/artikelstructuur
suggesties voor de Vlaamse Woordenboek 2.0
Mijn beginvoorstel:
Onder de genummerde betekenissen van het lemma kunnen gegevens over bijzonderheden gebruik vermeld worden, zoals taalvariëteit, stijl, houding, domein, tijd en medium van het betreffende woord.
• taalvariëteit zie regio-indeling
• stijl kan de volgende waardes hebben: (zeer) formeel; (zeer) informeel; vulgair; poëtisch/literair (‘specialistisch’ valt weg).
• houding kan de volgende waardes hebben: pejoratief (= uitgesproken negatief); eufemistisch (= verbloemend); liefkozend; schertsend/ironisch/sarcastisch; mogelijk beledigend/kwetsend.
• domein wordt alleen toegekend aan woorden of verbindingen die op de een of andere manier verbonden zijn met een vaktaal en/of een specifiek gebied uit de samenleving: (MIJN VOORSTELLEN) vaktaal, ambtelijke taal (Wetstratees?), jongerentaal/studententaal, straattaal, kindertaal
• tijd kan de volgende waardes hebben: verouderend; ouderwets; neologisme.
De grens voor ‘neologisme’ ligt bij het jaar 2000: woorden e.d. die opgetekend zijn voor dat jaar, worden niet als neologisme beschouwd. (OPM: akkoord? Of laten we dat aan de gebruikers over?)
• medium kan de volgende waardes hebben: (vooral) geschreven taal; (vooral) gesproken taal. (OPM: samenvoegen met formeel / informeel?)
Ik las ook dat het handig zou zijn om woordsoorten aan te duiden, zodat die aan een grammatica gekoppeld zouden kunnen worden: substantief (zelfstandig naamwoord), werkwoord, adjectief (bijvoeglijk naamwoord), bijwoord, voornaamwoord, telwoord, tussenwerpsel, vaste verbinding, uitdrukking/spreekwoord, voegwoord, voorzetsel, bijwoord
Een plakstuiver was een loden(?) schijfje dat gebruikt werd bij het spel “Meetje schieten”.
De plakstuiver was iets groter dan een frank en werd zelf gemaakt door een of ander metaal te smelten.
Woord is nergens te vinden op internet.
Weet niet of het woord ook in omliggende dorpen gebruikt werd.
< mogelijke herkomst: zie reactie
Als de plakstuiver bovenop de meet lag noemden wij dat een purre.
overblijven, resteren
Over twee jaren heeft hij de lotto gewonnen, maar nu schiet er van zijn winst niets meer van over.
Er was normaal gezien zoveel te doen deze zomer en daar schiet niets meer van over. (radio1.be)
Er schiet nog één verhaal over (kuleuven.be)
We zijn van Oostende naar De Panne gereden voor De Westhoek, een van de oudste natuurreservaten van België en zowat de enige plek waar je onze duinen in hun volle glorie kunt zien – van onze zeventig kilometer kust schieten maar enkele kilometers over waar het strand niet eindigt in een betonnen dijk. (standaard.be)
uitspraak met scherplange e, klinkt dus als ‘schrieën’
zie: schreeuwen, schremen, schreien
zie ook van kwikkelen komt schrieën
ook regio Denderstreek
’k Had hem nog nooit ni horen schreeën, tot op den dag da ze zijn vrouw hemmen kommen halen. (komen halen)
aanvulling bij suggesties voor de Vlaamse Woordenboek 2.0: een voorstel voor een nieuwe regio-aanduiding.
Een andere optie is natuurlijk laten aanduiden op een kaart, maar dit voorstel is voor het geval dat niet haalbaar is of gebruikers toch ook graag uit een lijst zouden willen kiezen. Ik ga er ook van uit dat gebruikers in de toekomst voor meer dan één regio zullen kunnen kiezen.
De lijst is gebaseerd op gebiedsindelingen die in de dialectwetenschap gebruikt worden. Het probleem is dat er geen vaste, ‘officiële’ gebiedsindelingen bestaan, omdat dat van veel zaken afhangt: hoe fijnmazig wil je het, wat onderzoek je precies (klanken geven andere grenzen dan woorden en grammatica) enz. Ik heb nu enkele bekende indelingen gebruikt en daaruit de benamingen gevist waarvan ik denk dat ze bij de gebruikers een belletje doen rinkelen. Het is een startpunt: alle opmerkingen, verbeteringen, schrappingen en aanvullingen zijn welkom!
zie ook Voorstel voor labels voor het VW
Regio onbekend
Standaard Nederlands
Gans Vlaanderen
Provincie West-Vlaanderen
Kust-West-Vlaams
Westhoeks
Centraal-West-Vlaams
Kortrijk-Ieper
West-Oost-Vlaamse overgangszone
Provincie Oost-Vlaanderen
Oost-Vlaams (centraal)
Waasland
Denderstreek
Vlaams-Brabantse overgangszone
Gents
Provincie Vlaams-Brabant
Pajottenlands
Klein-Brabants
Brussels
Centraal-Brabants
Hagelands
Brabants-Limburgse overgangszone (Diest – Tienen – Sint-Truiden)
Provincie Antwerpen
Noorderkempens
Zuiderkempens (incl. Tessenderlo – Kwaadmechelen – Ham)
Antwerps (westkant)
Antwerps (stad)
Provincie Limburg
Lommels
Noord-Limburgs
Centraal-Limburgs
Tongerlands
Truierlands
Maaslands
Citétaal (Genk)
vagina, poes, vulva
vanavond ga ik uw pelouzeke niet afrijden
Geslachtsgemeenschap hebben, neuken
zie veurhofke
-
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
