Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed
wordt gebruikt bij imperatieven als hulpwerkwoord, uitsluitend in infinitiefvorm
ook in West-Vlaanderen
mogelijke oorsprong: ‘ga en …’ → ‘gaen …’ → ‘gaan …’
→ bv. ‘ga en vermenigvuldigt u’ → ‘gaen vermenigvuldigt u’ → ‘gaan vermenigvuldigt u’
vgl. Engels ‘go …’, Frans ‘va …’
op wa wachtte gij nog, gaan haalt u rap een e46 m3 in duitsland :D (9lives.be)
Onze groene sukkel gaat het es uitleggen ze. Gaan eet nog wa gras jongen. (9lives.be)
naar elkaar
de ‘aa’ wordt doorgaans verkort uitgesproken en de ‘ee’ is scherplang, dus klinkt dikwijls als ‘noriën’
voornamelijk ten oosten van de Schelde
zie ook tegeneen
Als ik vroeg wie da der de vaas had omgesmeten, keken ze ne keer naareen en zeeden ze tesamen: “ikke nie”!
syn. ambetanterik; ambetant persoon
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
Ik mis toch een beetje den embetanterik Mario De Clercq… (4bikers.be)
Want de heilige Geest is een ‘embetanterik’. (preken.be)
Je kunt ook stoppen met liegen, en de zaak niet laten escaleren, je hebt bereikt wat je wou : een embetanterik die je door heeft is weg. (happymama.be)
1) toekomst: binnenkort, weldra
vnw
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België: binnen afzienbare tijd; weldra
Opm: In NL is er een voorkeur voor ‘eerdaags’
2) verleden: kortelings, sedert kort
zie ook reacties
1) ‘Alderweireld zet eerstdaags z’n kribbel’ | Voetbal24
2) Eerstdaags liep hij nog met krukken, maar intussen stapt hij al. (kvk.be)
1) 2)Na 10 dagen pas een melding dat de fiets niet meer beschikbaar is, nadat eerstdaags werd meegedeeeld dat eerstdaags beschikbaar zou zijn. (nl-be.trustpilot.com)
bijnaam voor Jan Jambon
zie ook Sterke Jan, Belgische bijnamen; hesp
… meer gebruikelijk maar het kan nog altijd om veiligheidsredenen zo decreteerde Minister van Binnenlandse Zaken Jean Hesp – Jan Jambon … (dewereldmorgen.be)
…en als je per toeval Jan Jambon heet, mag je voortaan ook door het leven gaan als Jean Hesp. (twitter)
Ten einde raad belt hij naar partijgenoot minister-president Jean Hesp, die op dat ogenblik gebogen zat over de Vlaamse inburgeringscursus. (.detijdhervonden.be)
juridisch begrip: belaging/stalking met elektronische middelen zoals sms, mail, …
google2020: .NL (enkel mbt tot BE)
Tv-maker Bart De Pauw zal zich voor de rechter moeten verantwoorden voor stalking en elektronische overlast. (vrt.be)
Jan Kooijman en SBS Belgium voor rechter wegens elektronische overlast, belaging en laster (hln.be)
nieuwvorming/vervlaamsing van het Nederlands ‘hamvraag’, waarbij de ‘ham’ in kwestie een stuk hesp was
doorgaans ironisch gebruikt, aangezien het woord ‘hamvraag’ uit NL werd geïmporteerd zonder de etymologische context (een radioprogramma waarbij deelnemers een hesp kosten winnen door de vraag correct te beantwoorden), en de ‘ham’ in ‘hamvraag’ in VL betekenisloos is
En of er hoe dan ook een Belgische literatuur bestaat, blijft ook na het lezen van dit boek de hespvraag. (demorgen.be)
De hamvraag – de hespvraag dus – aan de Jan Breydels en Pieter De Conincks van deze tijd is daarmee gesteld: is de taal alleen het gansche volk, en is heel het volk alleen maar zijn taal? (demorgen.be)
De hespvraag: waar gaat u het liefst eten met de kinderen? En waarom precies daar? (gentblogt-archief.stad.gent)
Een door de overheid opgericht bedrijf of instelling met semi-autonoom bestuur
Sedert de staatshervorming en de toenemende liberalisering worden de parastatalen omgevormd tot “autonome overheidsbedrijven”. (Wikipedia)
zie parastatale
skeyes is een autonoom overheidsbedrijf met als missie de veiligheid van het luchtverkeer te verzekeren in het luchtruim waarvoor België verantwoordelijk is. (skeyes.be)
De NMBS is een autonoom overheidsbedrijf. (vlaanderen.be)
De Vlaamse Vervoermaatschappij De Lijn is het autonoom overheidsbedrijf dat stads- en streekvervoer verricht in opdracht van het Vlaams Gewest (mobielvlaanderen.be)
een door de overheid opgericht semi-autonoom bedrijf of instelling
vnw: (bnl.) semi-overheidsbedrijf of -instelling
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
zie ook bn. parastataal; autonoom overheidsbedrijf
Bovendien wordt erop toegezien dat de meeste contacten met de RMT, die een parastatale is, gebeuren via de Nederlandstalige medewerkers. (senate.be)
Mevrouw de minister, misschien zult u me zeggen dat dit geen overheidsopdracht is en dat het maar een parastatale is. (vlaamsparlement.be)
Aangezien De Munt een parastatale is, moet er met de overheid onderhandeld worden. (demorgen.be)
Sedert de staatshervorming en de toenemende liberalisering worden de parastatalen omgevormd tot “autonome overheidsbedrijven”. (Wikipedia)
De maatregel geldt voor de federale parastatalen (RSZ, RIZIV, RVA…..),de federale overheidsbedrijven (NMBS, De Post, Belgacom……) en ook voor de Vlaamse Overheden.(kortessem.be)
iemand die tijdens de file langs de pechstrook rapper vooruit probeert te komen of de eerstvolgende afrit probeert te bereiken
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
zie ook verzamellemma wegcode
Rijverbod en boete voor ‘pechstrookrijder’. (hln.be)
Even later registreerde de dashcam van een achterligger dat de pechstrookrijder stond te wachten terwijl een agent in burger zijn voertuig benaderde.(nieuwsplad.be)
Haat jij ook die pechstrookrijders? (vrt.be)
(neologisme) alternatieve naam door CD&V geopperd voor de Vivaldi-coalitie
“Zeg niet Vivaldi, maar avanti”, klonk het in ‘Terzake’. (hln.be)
Abortus en vermogenstaks: Vivaldi (of is het nu Avanti?) wordt nog zware bevalling, met grote pijnpunten. (newsweek.be)
Een regering mét de N-VA is met andere woorden geen optie meer. Het is Vivaldi – excuseer, Avanti – of de oppositie. (standaard.be)
Zweeds, Bourgondisch, regenboog, Vivaldi, Arizona: geen mens weet na een tijd nog wie maar vooral wat er mee bedoeld werd.(…)Deze week lanceerde Joachim Coens de Avanti-coalitie: schriftgeleerden ontdekten alras dat daar een duidelijke verwijzing tégen de N-VA in zit (als je de letters van Avanti door elkaar schudt, krijg je ongeveer anti N-VA). (Mark Coenen – demorgen.be)
op zijn gemak, gemakkelijk
Algemeen Nederlands Woordenboek: op zijn pantoffels iets doen: (vooral) in België
zie ook pantoffel
Balotelli neemt het op zijn pantoffels op tegen Pirlo en Cannavaro. (sporza.be)
Samen met zijn vijfkoppige band werkte hij zijn optreden zittend af en slenterde hij op zijn pantoffels door zijn repertoire. (humo.be)
In het Vlaams bevatten verschillende woorden een extra t in vergelijking met hun Nederlandse tegenpolen. Heel dikwijls wordt deze extra t voorafgegaan door een (eveneens bijkomende) s. Soms valt de t dan weer weg en blijft enkel de s over.
voornaamwoorden:
enigte
sommigte/sommigste
verschilligte (regionaal)
bijwoorden:
misschienst/misschiens
oemmes/oemmest
vaneigenst (merk op: ‘vaneigen’ wordt/werd enkel in zuidelijk NL gezegd)
vantzelf
voorzeker(st)
zekerst/zekers
bijvoeglijke naamwoorden:
blaut (regionaal)
graut (regionaal)
varia:
geniept, in het ~
iets overal kenbaar maken, van de daken roepen, openbaar maken
Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW): (vooral) in België
Het ANW haalt ook de combinatie met andere ww aan: urbi et orbi rondbazuinen, zich urbi et orbi uitspreken, urbi et orbi zeggen
opm: urbi et orbi is de pauselijke zegen aan de stad (Rome) en aan de wereld
Ondertussen bleef Verhofstadt urbi et orbi verkondigen dat hij zijn regeerperiode ging afsluiten met een begroting met een overschot van 0,3 procent van het bbp (Het geld is op! de financiële putten van België – Alain Mouton)
De politieke overheid verkondigt urbi et orbi dat de openbare bedrijven als echte bedrijven moeten werken, dynamisch, verantwoordelijk, en zich moeten … (standaard.be)
…en u verkondigde urbi et orbi dat we bijzonder vlot de HRF-norm hadden gehaald met een overschot van ongeveer 400 miljoen … (vlaamsparlement.be)
zich al pikkelend in de omgeving voortbewegen
zie pikkelen
vgl. wandelen→rondwandelen, lopen→rondlopen
“Als ik nu soms jonge vrouwen een hele dag op hun Louboutins op hun werk zie rondpikkelen, de pijn verbijtend om vooral maar sexy te zijn (showbizz24.be)
‘Ik heb twee weken op krukken rondgelopen en daarna nog eens twee weken rondgepikkeld met een stevige brace rond de knie’ (nieuwsblad.be)
Ik ben daar een hele week mee blijven werken…al rondpikkelend! (seniorennet.be)
SN/NL: historische vereniging
verkorte vorm van heemkundige kring
zie ook heem
Heemkring Wommelgem meet schade op: “Die dieven wisten wat ze moesten hebben” (gva.be)
In Vlaanderen komt de term historische vereniging vrijwel niet voor, namen met heem erin zijn zeer dominant, af en toe duikt geschiedkundig, oudheidkundig of erfgoed op in de naam. De situatie in Noord-Brabant en Nederlands Limburg lijkt hier erg op. In veel andere Nederlandse provincies zijn namen met heem erin in afwezig of uiterst zeldzaam, terwijl de term historische vereniging juist veel voorkomt, naast andere aanduidingen. (wikipedia.org)
SN/NL: historische vereniging
dikwijls verkort tot heemkring
zie ook heem
De heemkundige kring van Wommelgem meet de schade en het verlies op na de drieste inbraak van afgelopen maandag. (gva.be)
In Vlaanderen komt de term historische vereniging vrijwel niet voor, namen met heem erin zijn zeer dominant, af en toe duikt geschiedkundig, oudheidkundig of erfgoed op in de naam. De situatie in Noord-Brabant en Nederlands Limburg lijkt hier erg op. In veel andere Nederlandse provincies zijn namen met heem erin in afwezig of uiterst zeldzaam, terwijl de term historische vereniging juist veel voorkomt, naast andere aanduidingen. (wikipedia.org)
1) harige vacht van zowat elk dier
Algemeen Nederlands Woordenboek bij pels: Wordt vaak voor de vacht van bepaalde dieren gebruikt, bijvoorbeeld roofdieren en knaagdieren, maar wordt ook wel, vooral in België, als synoniem van vacht gebruikt en is dan van toepassing op allerlei dieren, bijvoorbeeld ook op honden en katten.
2) bont
vnw:
•bont
•bontjas, bontmantel
zie ook pelsen, pelse frak, pelsen jas
1) De ongediertelijm blijkt fantatisch sterk want na herhaaldelijke wasbeurten zit het goedje nog stevig op de pels van de hond. (nieuwsblad.be)
1) Wanneer het voelbaar langer licht blijft buiten wordt de pels van het paard merkbaar dunner. (landbouwleven.be)
2) Kattenpels is volgens Alice ook economisch erg interessant. Straatkatten zijn nu eenmaal veel goedkoper dan nertsen. (standaard.be)
anw: (vooral) in België, formeel: solliciteren, inzonderheid naar een ambtelijke functie
vnw: solliciteren, dingen naar een ambt, een betrekking enz.
Ik vermoed dat die blogster gewoon op een originele manier postuleerde naar een baantje bij Dag Allemaal. (blogspot.com)
“Maar dan ben ik toch even gaan luisteren naar de toespraak van de voorzitter: Ik heb gepostuleerd naar de functie van barkeerper." (hbvl.be)
Bent u magistraat of geslaagd voor een magistratenexamen en voldoet u aan alle wettelijke benoemingsvoorwaarden, dan kan u postuleren voor een vacant ambt van magistraat. (csj.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.