Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed
Ik heb eens gekeken naar bestaande labelsystemen. Met die van de ‘klassieke’ woordenboeken (Van Dale, Prisma) zijn we niet zoveel: die hebben er heel veel, maar dat zijn hoofdzakelijk vaktalen, andere talen en grammaticale termen. Daarom heb ik ook eens gekeken naar het Algemeen Nederlands Woordenboek. Dat is een volledig digitaal woordenboek dat kort na 2000 from scratch is opgebouwd. Ik ben van hun labelstructuur vertrokken en heb een paar dingen aangepast: http://anw.ivdnt.org/artikelstructuur
suggesties voor de Vlaamse Woordenboek 2.0
Mijn beginvoorstel:
Onder de genummerde betekenissen van het lemma kunnen gegevens over bijzonderheden gebruik vermeld worden, zoals taalvariëteit, stijl, houding, domein, tijd en medium van het betreffende woord.
• taalvariëteit zie regio-indeling
• stijl kan de volgende waardes hebben: (zeer) formeel; (zeer) informeel; vulgair; poëtisch/literair (‘specialistisch’ valt weg).
• houding kan de volgende waardes hebben: pejoratief (= uitgesproken negatief); eufemistisch (= verbloemend); liefkozend; schertsend/ironisch/sarcastisch; mogelijk beledigend/kwetsend.
• domein wordt alleen toegekend aan woorden of verbindingen die op de een of andere manier verbonden zijn met een vaktaal en/of een specifiek gebied uit de samenleving: (MIJN VOORSTELLEN) vaktaal, ambtelijke taal (Wetstratees?), jongerentaal/studententaal, straattaal, kindertaal
• tijd kan de volgende waardes hebben: verouderend; ouderwets; neologisme.
De grens voor ‘neologisme’ ligt bij het jaar 2000: woorden e.d. die opgetekend zijn voor dat jaar, worden niet als neologisme beschouwd. (OPM: akkoord? Of laten we dat aan de gebruikers over?)
• medium kan de volgende waardes hebben: (vooral) geschreven taal; (vooral) gesproken taal. (OPM: samenvoegen met formeel / informeel?)
Ik las ook dat het handig zou zijn om woordsoorten aan te duiden, zodat die aan een grammatica gekoppeld zouden kunnen worden: substantief (zelfstandig naamwoord), werkwoord, adjectief (bijvoeglijk naamwoord), bijwoord, voornaamwoord, telwoord, tussenwerpsel, vaste verbinding, uitdrukking/spreekwoord, voegwoord, voorzetsel, bijwoord
Een plakstuiver was een loden(?) schijfje dat gebruikt werd bij het spel “Meetje schieten”.
De plakstuiver was iets groter dan een frank en werd zelf gemaakt door een of ander metaal te smelten.
Woord is nergens te vinden op internet.
Weet niet of het woord ook in omliggende dorpen gebruikt werd.
< mogelijke herkomst: zie reactie
Als de plakstuiver bovenop de meet lag noemden wij dat een purre.
overblijven, resteren
Over twee jaren heeft hij de lotto gewonnen, maar nu schiet er van zijn winst niets meer van over.
Er was normaal gezien zoveel te doen deze zomer en daar schiet niets meer van over. (radio1.be)
Er schiet nog één verhaal over (kuleuven.be)
We zijn van Oostende naar De Panne gereden voor De Westhoek, een van de oudste natuurreservaten van België en zowat de enige plek waar je onze duinen in hun volle glorie kunt zien – van onze zeventig kilometer kust schieten maar enkele kilometers over waar het strand niet eindigt in een betonnen dijk. (standaard.be)
uitspraak met scherplange e, klinkt dus als ‘schrieën’
zie: schreeuwen, schremen, schreien
zie ook van kwikkelen komt schrieën
ook regio Denderstreek
’k Had hem nog nooit ni horen schreeën, tot op den dag da ze zijn vrouw hemmen kommen halen. (komen halen)
aanvulling bij suggesties voor de Vlaamse Woordenboek 2.0: een voorstel voor een nieuwe regio-aanduiding.
Een andere optie is natuurlijk laten aanduiden op een kaart, maar dit voorstel is voor het geval dat niet haalbaar is of gebruikers toch ook graag uit een lijst zouden willen kiezen. Ik ga er ook van uit dat gebruikers in de toekomst voor meer dan één regio zullen kunnen kiezen.
De lijst is gebaseerd op gebiedsindelingen die in de dialectwetenschap gebruikt worden. Het probleem is dat er geen vaste, ‘officiële’ gebiedsindelingen bestaan, omdat dat van veel zaken afhangt: hoe fijnmazig wil je het, wat onderzoek je precies (klanken geven andere grenzen dan woorden en grammatica) enz. Ik heb nu enkele bekende indelingen gebruikt en daaruit de benamingen gevist waarvan ik denk dat ze bij de gebruikers een belletje doen rinkelen. Het is een startpunt: alle opmerkingen, verbeteringen, schrappingen en aanvullingen zijn welkom!
zie ook Voorstel voor labels voor het VW
Regio onbekend
Standaard Nederlands
Gans Vlaanderen
Provincie West-Vlaanderen
Kust-West-Vlaams
Westhoeks
Centraal-West-Vlaams
Kortrijk-Ieper
West-Oost-Vlaamse overgangszone
Provincie Oost-Vlaanderen
Oost-Vlaams (centraal)
Waasland
Denderstreek
Vlaams-Brabantse overgangszone
Gents
Provincie Vlaams-Brabant
Pajottenlands
Klein-Brabants
Brussels
Centraal-Brabants
Hagelands
Brabants-Limburgse overgangszone (Diest – Tienen – Sint-Truiden)
Provincie Antwerpen
Noorderkempens
Zuiderkempens (incl. Tessenderlo – Kwaadmechelen – Ham)
Antwerps (westkant)
Antwerps (stad)
Provincie Limburg
Lommels
Noord-Limburgs
Centraal-Limburgs
Tongerlands
Truierlands
Maaslands
Citétaal (Genk)
vagina, poes, vulva
vanavond ga ik uw pelouzeke niet afrijden
Geslachtsgemeenschap hebben, neuken
zie veurhofke
-
Vagina
zie ook veurhofke afrijden
-
“Yannick Vercauteren, een Lokerse student secundair onderwijs aan hogeschool Odisee in Sint-Niklaas, vond voor zijn bachelorproef het ultieme hulpmiddel om geen dt-fouten meer te maken: het werkwoordenwiel.” (nieuwsblad.be)
Het werkwoordenwiel is een cirkel vol kleuren en vormen, waarmee je door het beantwoorden van een aantal vragen kan ontdekken wat de juiste vervoeging in een bepaalde zin is.(vrt.be)
Werkwoorden vervoegen moeilijk? Draai eens aan het werkwoordenwiel! (scriptiebank.be)
1) ondergronds parkeerterrein
2) ondergrondse parkeergelegenheid
Betekenis 1 is Standaardtaal in BE, betekenis 2 niet. Zie parking
1) Deze moderne ondergrondse parking in 2 verdiepingen heeft ruime parkeerplaatsen en voorzien van een lift. (geelcentrum.be)
2) Kamers zijn klein maar schoon. Als u met de auto gaat er is ondergrondse parking in de buurt en ze geven je 25 % korting voor een verblijf in Pension Romero (tripadvisor.be)
2) Er is ondergrondse parking en berging voor elk appartement. (waterhuys.be)
2) Fietsersbond Dendermonde wil parking Oude Vest weg, stad wacht nog even: “Er komt ondergrondse parking in 2024”. (vrt.be)
bijgeloof: wie het laatste uit de fles uitdrinkt mag op geluk rekenen
NL: Amsterdammertje, Rotterdammertje
google2021: ‘het flessengeluk’: slechts 4 hits in .NL (waarvan al zeker 2 mbt .BE)
“De benaming flessengeluk zal zijn ontstaan als variant van het veel oudere kannen geluk. Dit woord is al in 1573 opgetekend en was in Vlaanderen aan het eind van de 19de eeuw nog gangbaar.” (ensie.nl)
Als niemand ‘het flessengeluk’ moet, giet het dan in ijsblokvormpjes en vries in. (nieuwsblad.be)
Het flessengeluk is voor mij. “Ge gelooft erin of ge gelooft er niet in, hé. Allee, we gaan nog ne keer klinken.” (bruzz.be)
Ik besef dat terwijl ik me het flessengeluk toeëigen, dat mogelijk het geluk der gelukken is. (blogspot.be)
De aanstaande vader mocht met het flessengeluk nog een wens doen. (sporza.be)
zie oppasser
-
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België: iemand die op de kinderen past wanneer de ouders afwezig zijn; babysitter; babysit; oppas
v.: oppasster
opm: oppasser voor dieren is wel SN-NL blijkbaar
Elk van onze oppassers uit jouw buurt heeft een infogesprek gehad met onze plaatselijke kinderoppascoördinator. (.kinderoppasdienst.be)
Thuisoppas zieke kinderen heeft aandacht voor de veiligheid van het zieke kind en de oppasser. (cm.be)
Kan ik kinderoppasser worden? – Gezinsbond
Zoekt u een oppasser voor uw kinderen en/of dieren dan ben ik misschien de persoon die u zoekt. (topnanny.be)
We zoeken een oppaster die zowel Nederlands en/of Frans spreekt. (yoopies.be)
SN/NL: babysitter
wordt in NL veel minder gebruikt dan ‘babysitter’, terwijl het in VL juist omgekeerd is
Vlaamse app vindt betrouwbare (en beschikbare) babysits (standaard.be)
Bumba – De babysit (kinderboek van Gert Verhulst)
Als babysit ben je populair bij de kindjes die ongetwijfeld aan hun ouders vragen “wanneer komt de babysit nog eens?”. (gezinsbond.be)
> andere betekenis van babysit
iemand die een kunstgalerij uitbaat, galeriehouder, galerist
Het loon van een galerijhouder: 1.500 euro netto – Jobat.be
Gewiekste dieven bestelen galerijhouder | Leuven | hln.be
Latems galerijhouder Guy Pieters heropent zijn kunstgalerij te Saint Paul de Vence en viert dit vier dagen lang met kunstenaars en kunstliefhebbers. (nieuwsblad.be)
galerijhouder Jan De Smedt én zijn kunstenaars betekent het ook een financiële kater. (ringtv.be)
galerij, galerie, kunstgalerie
Taaladvies.net: Zowel (kunst)galerij als (kunst)galerie kan in de standaardtaal gebruikt worden voor een ‘tentoonstellings- en verkoopruimte van kunst’. In Nederland is galerie de gewoonste vorm; in België zijn beide vormen gangbaar.
Bezoek onze exclusieve kunstgalerij met Belgische en internationale kunst. (galleryysebaert.be)
Horeca-ondernemer opent tweede kunstgalerij in hartje Geel: “Mensen zitten thuis en willen het in hun eigen cocon gezelliger maken” (hln.be)
Taaladvies.net: Zowel (kunst)galerij als (kunst)galerie kan in de standaardtaal gebruikt worden voor een ‘tentoonstellings- en verkoopruimte van kunst’. In Nederland is galerie de gewoonste vorm; in België zijn beide vormen gangbaar. (…) Een galerie is volgens de woordenboeken een tentoonstellings- en verkoopruimte voor (meestal moderne) kunst. Daarnaast wordt – vooral in België – ook galerij gebruikt in die betekenis.
TeamTaaladvies: Een galerie is een tentoonstellings- en verkoopruimte van kunst. Ook galerij wordt in die betekenis gebruikt, vooral in België.
Een galerie of kunstgalerie, in België ook vaak galerij genoemd, is een ruimte waar tentoonstellingen van beeldende kunst worden georganiseerd, veelal met de bedoeling deze werken te verkopen (Wikipedia)
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 2
zie ook galerijhouder
De nieuwe schilderijen van Serrano Schoonjans zijn in de galerij van Art of Happiness. (artofhappiness.be)
Eerste solo tentoonstelling in de galerij van de Britse kunstenaar Ben Edmunds (1994). (out.be)
Bij Galerij Theaxus te Kluisbergen, Oost-Vlaanderen kan u terecht voor unieke hedendaagse kunst, wandtapijten, vloerkleden en tentoonstellingen. (chercher.be)
iemand die op een containerpark werkt, recyclageparkwachter
Vacature containerparkwachter – Gemeente Oostkamp
Containerparkwachter Nancy in Heist-op-den-Berg: “Als je vriendelijk bent, zijn de mensen dat ook. Dat is onze troef”. (radio2.be)
De containerparkwachter is perfect op de hoogte van de sorteerregels en zal je zeggen waar je iets moet deponeren. (kljeel.be)
Klacht tegen rokende containerparkwachter (nieuwsblad.be)
De nieuwe campagne rond de ‘Week van de afvalophaler en containerparkwachter’ vraagt opnieuw respect voor de mensen die dagelijks in de weer zijn met het huishoudelijke afval. (oud-turnhout.be)
(vulgair) vrouwelijke benen
zie ook zeikbak
Ze heeft dikke benen: Die hee nogal poëte onder eure zeikbak staan ! (blog.seniorennet.be)
Van den Begins onsterfelijke gangsterbaas Ray Vanmechelen, maar ook diens door Tom Van Dyck, Axel Daeseleire, Luk Wyns en andere Antwerpse inboorlingen vertolkte kompanen, waren opportunistische smeerlappen, koelbloedige moordenaars en vrouwenbeulen, en ook wat ze zeiden – van “Zet der ni te bruut mee, want z’is nog ni gerodeeird” tot “Faarm poëte ongder eure zaaikbak” – was ondubbelzinnig crimineel. (demorgen.be)
Hoewel ik gisteren een uur of zes in Brugge doorbracht, is de oogst slechts magertjes. Ik heb enkel notitie gemaakt van een kort gesprekje in een volks café, dat plaatsgreep toen er een in hoge mate roodharige vrouw ? een weergaloze vuurtoren ? in de gelagkamer verscheen en twee mannen aan een belendend tafeltje haar entree van commentaar voorzagen in wel heel sappig West-Vlaams. Dat ging zo:
?”Shoane roste is nie lièlik, mo ‘t moet ip e zwien stoan.”
?”Moa zee wel ferme stampers ondreurne zikbak.”
?”Joas, eurne ekstre weund ollesiens stief oohe.”
Ik vertaal het leerzame gesprek even voor de niet West-Vlamingen:
?”Mooi ros is niet lelijk, maar het moet op een varken staan.”
?”Maar ze heeft wel ferme stampers onder haar zeikbak.”
?”Inderdaad, haar ekster woont alleszins erg hoog.”
(uilenvlucht.jotemo.be)
(vulgair) vrouwelijk geslachtsorgaan
vooral in de uitdrukking poten onder haar zeikbak
Die mag van mij met heel heure zeikbak gaan blootstaan zelfs ;). (bimmersboard.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.