Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed
door en door nat, heel nat
In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd “doornat” herkend door: 79 % van de Nederlanders; 90 % van de Vlamingen. (wiktionary)
zie voorvoegsel door
De jongeman was doornat en zat onder de modder. ‘De hele zoekactie kost 625 euro’, rekende brandweercommandant Rudy Sadones uit. (nieuwsblad.be)
Ik was mijn vriendin kwijt, en keek of ik kon sms’en, maar mijn gsm was doornat en werkte niet. (damusic.be)
Maak, voor u vertrekt, de kluiten doornat en zet eventueel een paar volle emmers tussen de planten. (selsevergreen.be)
heel slecht, door en door slecht
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
zie alg: door (voorvoegsel)
Het was doorslecht weder: dikke mist en felle rukwind (nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be)
“Hij is een meedogenloze misdadiger, hij is doorslecht. Ik wil die man nooit meer zien of horen”, besluit Jonckheere. (hbvl.be)
“Ik vond het zeker niet doorslecht. Vergeet niet dat Nice een topteam is, dat voetbalt op een manier die wij in de vaderlandse competitie niet gewoon zijn.” (focus-wtv.be)
“Voorbeelden van de combinatie door + adjectief zijn:
doorbraaf, doorkoud, doorlelijk, doornat, doorslecht.
Dergelijke vormingen zijn in de meeste gevallen beperkt tot regionaal taalgebruik (ze komen met name in Belgisch Nederlands voor). In de standaardtaal gebruikt men meestal door-en-door-koud, enzovoort.” (e-ans.ivdnt.org)
vnw: door- (voorvoegsel): erg, heel (zoals ‘doornat’, maar in België bij veel meer bijvoeglijke naamwoorden gebruikt dan in Nederland)
-doorbraaf: door en door braaf, erg braaf
-doorgoed: door en door goed
-doorkoud: door en door koud
-
zeer braaf, door en door braaf
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
zie alg. door (voorvoegsel)
Van Prosper Claeys wordt getuigd dat hij een doorbraaf man was. (ugent.be)
Een doorbraaf liefdesliedje. Maar met een aanstekelijk melodietje dat je dagenlang nadien op straat hoorde fluiten. (blogspot.com)
‘Een doorbrave man, streng voor de kinderen, maar rechtvaardig. Ik was 20 toen ik huwde en kreeg veertien kinderen.’. (nieuwsblad.be)
Kris is een doorbrave jongen uit een erg gelovig en beschermd milieu en zijn wereld verandert grondig door zijn contact met Esmé. (pluizuit.be)
(met stoottoon) kuil, in de Mijnstreek NL was dit ook het woord voor een kolenmijn
dim.: kuulke
Ze hubbe de koel wo dae miensj in begrave loog noa de oorlog truukgevonge.
Ze hebben de kuil waar die man in begraven lag na de oorlog teruggevonden.
De kènjer makde-n-ein kuulke veur te knikkere door mit de hak van de sjoon in de grondj te dreie.
De kinderen maakten een knikkerputje door met de hak van de schoen in de grond te draaien.
de toewijzing van een eigendom bij een openbare verkoop aan de hoogste bieder
vnw: toewijzing bij een openbare verkoping
SN/NL: toewijzing
vgl. instel
De rentevoet wordt vastgesteld op de wettelijke intrestvoet, van toepassing op de dag van de toewijs.(dms.be)
Ik verzorg de inschrijvingen van kandidaat-huurders, de toewijs van de woningen en de huurcontracten. (rsvk.be)
fig.: op het verkeerde pad zijn, geen doel meer hebben
ook: niet meer weten van welk hout pijlen maken
vnw: op de dool zijn of geraken
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 6
ook: op den dool
De ooit beloftevolle sportman geraakte op de dool toen zijn huwelijk met de Française Sylvie Mixe al na enkele maanden spaak liep. (nieuwsblad.be)
Ik geraakte op de dool en drank begon meer en meer m’n leven te bepalen. Na verloop van tijd wist ik dat ik met een drankprobleem zat. (alcoholhulp.be)
Frankrijk is op de dool en kan niet meer winnen: “Rode Duivels kunnen het ons erg moeilijk maken”. (nieuwsblad.be)
Ouders van vermoorde Sofie (40) ontredderd: “Ze was op de dool en we hadden meer dan een jaar al geen contact meer. Maar dit is ondraaglijk”. (hln.be)
De 3e haan heeft iemand gevonden in zijn kelder; hij was op den dool en door het keldergat gesukkeld. (vogelopvangcentrum.be)
Iemand die door verterend verdriet op den dool geraakt was. (standaard.be)
van heel lang geleden
letterlijk: uit Jezus tijd (zie Dezeke)
ook: dezekenstijd
Als buitenstaanders stellen wij ons de vraag of de statuten uit dezekestijd nog veel zin hebben ? (seniorennet.be)
…schrijftafel uit dezekenstijd, om hun dagen te slijten tot aan hun pensioen. (pallieterke.be)
Het Antwerps dialect: Van dezekestijd tot in de 21e eeuw (Dutch Edition) (Graef, Jack de) (amazon)
Zoals deskundigen ter zake weten sinds dezekestijd, komt het er in zo’n geval op aan alleen aan de tapkast te geraken (klein-sinaai.be)
vanouds: frak die men aantrekt om mee in de processie te gaan
deftige jas, zondagse jas, beste kleedsel
Daar stapte midden over de steenweg, zonder groeten, zonder omzien, de hoofdman van de boogschutters, de Roervogel, zoals de mensen de wagenmaker in de wandeling noemden; hij rookte een dikke sigaar, had zijn baardje in een puntje laten knippen en liep al van ’s morgens vroeg met een stijve hoed en een processiefrak. (Jozef Simons, Eer Vlaanderen vergaat)
Alleen, tusschen al de aanwezigen, droeg hij eenen laken processiefrak, en een grooten witten col, als kwame hij van Lokeren. (Guustaaf Segers, De Vlaamsche Kunstbode)
doodsprentje, bidprentje
zie ook: doodsbeeldeke
zie ook: zantje
Papa schatte volgens papierformaat en druk de prijs van het doodsbeeldje waar de hagelrune op stond, die betekent: Kent God en God kent u. (Het verdriet van Belgie – Hugo Claus)
Door een gelukkig toeval vond ik ook nog een doodsbeeldje van onze Johanna. (Ons familieboek by Luc Daemen)
er geen werk van maken, er niet veel tijd, aandacht of energie aan besteden, het op zijn beloop laten
vgl. dood, niet veel ~gedaan hebben
We moeten ook het werkvolk soms wat aanmoedigen met de kolf van het geweer, want anders zouden ze er niet te veel aan dooddoen. (De onbevlekte – Erwin Mortier)
Veel heeft hij er niet aan doodgedaan. Hij sleutelde al eens aan een kramikkige tekst van een kollega, ijverde voor de aidsbestrijding en distantieerde zich kort na zijn entree al meteen van de ROSSEM-fraktie. (tijd.be)
De politie heeft daar niet veel aan doodgedaan zeg. (facebook)
Eerlijk gezegd heb ik er in die tijd niet veel aan dood gedaan om werk te zoeken. (Als het werk stopt: 50+ en zonder job – Frank Van Laeken)
heel dorstig, scheel van de dorst
vnw: dood van de dorst/honger enz.: heel dorstig/hongerig enz.
vgl. dood van de honger, dood van de schrik
Ik ging dood van de dorst. Je kon wel water aan de kraampjes kopen, ik was met een vrouw en een kindje en kocht water voor het kind, maar dronk er zelf ook van (ibstore.ugent.be)
heel hongerig, scheel van de honger
vnw: dood van de dorst/honger enz.: heel dorstig/hongerig enz.
vgl. dood van de dorst, dood van de schrik
“Ik was dood van de honger en dus heb ik wat vrienden opgebeld en hebben we een inbraak georganiseerd (…) ik hou niet van bedelen" (childfocus.be)
“Het gebeurt soms dat ik ergens ben en ik ga dood van de honger, dan prop ik me vol met die klavers.” (charliemag.be)
Die had haar een stuk van zijn sandwich gegeven, want ze ging dood van de honger. (pipa.be)
vnw: bliksemafleider
gwnt (1950): DONDERROEI, v. (-en), (Zuidn.) bliksemafleider.
verouderd?
In 1908 plaatste men een donderroede op de onafgewerkte toren. (rijkevorsel.be)
Als een bliksem via een donderroede, tijdens het innerlijk onweer dat losbrak, op het moment dat vader er in volkomen weerloosheid werd … (mariehuana.blog)
Synoniem voor een magneet
Hier heb ik een paar trekstenen voor de koelkast.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.