Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente toevoegingen

    De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #27661

    niemand niet
    (uitdr.)

    dubbele ontkenning voor niemand

    Hij heeft heel lang langs de kant staan liften. In 2 uur had hij niemand niet gezien.

    De vrouw die niemand niet heeft gekend, die ze pas nog hebben gevierd voor haar 70 jaar op de troon, is ineens uit hun leven verdwenen. (vrt.be)

    Galeries niet, collectioneurs niet, niemand niet. (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (04 May 2024 19:25)

    👍
    268

    #27662

    piepenol
    (het~, (o.), ~len)

    1) muizengat of een kleine opening

    2) piepenolleke wordt een babieke of een kindje genoemd in het spelleke verstopperke

    zie ook piepenholleke

    1) In de keuken van het restaurant hadden we een piepenol gevonden. We hebben het dichtgestopt en de muis gevangen met een stuk sjoklat.

    2)Moeder was mijn kleine zus na het bad aan ’t afdrogen. Zusje was verstopt onder de grote badhanddoek en moeder vroeg: “piepenolleke, waar zitte gij?” Zus schudde met haar gat, trok de handdoek brut naar beneden en riep lachend: “Hiereuh!”

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (06 Aug 2021 00:40)

    👍
    323

    #27663

    mattentaart
    (de ~ (v.), ~en)

    Vlaams bladerdeeg gebak met een vulling van mat of karnemelk met eieren en amandelen. Het gebak wordt gemaakt in Geraardsbergen (mattentaartenstad) en is beschermd door de Europese Unie.

    Klik op de afbeelding
    Gent typical cake

    vnw: soort kwarktaart met gestremde melk, vooral in de streek van Geraardsbergen bekend

    oorsprong mat:
    (1562) vgl. Frans maton (klonter)
    benaming voor de klonters van toevallig geronnen melk, die niet meer geschikt is om er kaas van te maken.

    De eerste zondag van augustus is de Dag van de Geraardsbergse Mattentaart. Tijdens deze dag is er een kapittelzitting van de Broederschap van de Geraardsbergse Mattentaart, waarbij nieuwe leden opgenomen worden opgenomen en er op de markt van Geraardsbergen doorlopend mattentaarten worden gebakken.

    Geert Bourgeois: “Mattentaartenbakkers hebben weinig te vrezen van CETA” (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door de Bon (01 Jul 2025 22:11)

    👍
    298

    #27664

    volk
    (zn. o.)

    bezoek, visite

    Uitdrukkingen:
    volk hebben: bezoek hebben
    met volk zitten: met bezoek zitten
    volk krijgen: bezoek verwachten

    Ik zal morgen wel langs de Jean gaan, hij zit met volk vanavond.

    Kunt ge morgen eens terugbellen, ik heb volk op ’t moment.

    Ik moet nog gaan koken want ik krijg volk vanavond.

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Marcus (11 Aug 2021 04:36)
    Dit woord was woord van de dag op 26 Mar 2022

    👍
    345

    #27665

    fusiegemeente
    (de ~ (v.), ~en, ~s)

    vnw: gemeente die gevormd is door samenvoeging van gemeenten

    standaardtaal in België
    NL: gemeentelijke herindelingen

    Samensmelting van verschillende gemeenten die voordien een eigen administratie en bestuur bezaten.

    In de jaren 70 fusioneerden kleine gemeentes. Door fusie kwam er budget vrij in de Belgische begroting. Er werd een minimum inwonersaantal van 8000 inwoners per administratieve en bestuurseenheid vooropgesteld. Een aantal gemeentes in de landelijke gebieden haalden dat aantal niet en werden bij een grotere gemeente gevoegd.
    Bij fusies van randgemeenten met de stad zelf, kwam veel protest, omdat de inwoners na de fusie bij een gemeente gingen horen waar de gemeentebelasting hoger was dan in hun oorspronkelijke gemeente. (bron wikipedia)

    vgl. fusioneren

    Een fusiegemeente is de Kempense gemeente Lille die bestaat uit vier deelgemeentes: Lille, Poederlee, Gierle en Wechelderzande.

    Een fusiegemeente met een nieuwe naam: Zwalm,
    met 13 kernen: Beerlegem, Dikkele, Hermelgem, Hundelgem, Meilegem, Munkzwalm, Nederzwalm, Paulatem, Roborst, Rozebeke, Sint-Blasius-Boekel, Sint-Denijs-Boekel en Sint-Maria-Latem.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (14 Sep 2022 07:08)
    Dit woord was woord van de dag op 16 Oct 2022

    👍
    383

    #27666

    pijnder
    (de ~ (m.), ~s)

    De Pijnders zijn de exclusieve dragers van het Ros Beiaard in de Ommegangen.

    De leden zijn verenigd in de gilde der Vrije Pijnders met aan het hoofd een gildedeken.
    Zij hebben niet alleen de verantwoordelijkheid over de veiligheid van de Vier Heemskinderen, maar de bewegingen van het Ros Beiaard moeten ook gelijk gebeuren met de regie-aanwijzingen. Tempo en aangepaste snelheid zijn van heel belangrijk. De Pijnders bestaan uit drie groepen van twaalf dragers. Elke ploeg wordt aangevoerd door een ploegleider die de cadans bepaalt en het bevel geeft om te steigeren, te groeten of te wijken.

    Oorsprong: 14de E. Het pijndersambacht had het monopolie over lossen en laden van schepen en kelderen van wijn en bier.

    De taak van de Pijnders is niet te onderschatten.

    Dendermondse pijnders volop aan het oefenen om Ros Beiaard dit jaar door de straten te dragen (vrt.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (04 Feb 2022 10:58)

    👍
    311

    #27667

    penneveireke
    (het ~, (o.), ~s)

    1) een egel, pinegel, pennenvarken, stekelvarken

    2) iemand die er vuil uitziet met zijn haren zo stijf in pieken van het vuil

    1) Er heeft lang een penneveireke in de hof van de buurvrouw geleefd. ’s Avonds, zo rond 9 uur, kwam dat de resten van het katteneten opsmullen.

    2) In de tijd dat in de volle zomer nog kindjes in de hoven mochten spelen, stuifde mijn broer met zijn veloke henne en vroem door het zand van de pad. Het vloog dan op zijn bezwete haar en lijf. Tegen de tijd dat eten gereed was, stak zijn haar stijf omhoog van ’t bezweet zwart stof en zijn gezicht zag eruit alsof er schoenblink was opgesmeerd. Dan zei ons moeder: ’Rigoke, gaa se penneveireke, hoe ziede gaa eroat."

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door fansy (25 Jul 2021 01:13)

    👍
    300

    #27668

    opsinjoorke
    (het ~ , (o.), ~s)

    (h)op-sinjoor (spaans: senor)

    Oorsprong: Spanje: El Pelele
    In het Madrileense Pradomuseum valt op een schilderij van Francisco de Goya overigens ook een tafereel te zien waarbij iemand op een doek de lucht in gesmeten wordt.
    In 1647 sneed Valentyn van Lanscroon de pop uit hout en gaf hem de nam “sotscop” (zotskop). Deze titel zou de komende decennia veranderen in meer denigrerende namen als “vuilen bras”, “vuilen bruidegom” of “vuilen bruid”.

    Opsinjoorke is een fictieve figuur uit de Vlaamse en Mechelse folklore. Het is een kort dik mannetje met een snor. Hij symboliseert de eeuwige dronkenlap die zijn vrouw afranselt. Als straf wordt hij door zijn buren op een grote doek in de lucht gegooid en weer opgevangen. (Wikipedia)

    Traditiegetrouw neemt Mechelen jaarlijks een houten pop die Opsinjoorke voorstelt, mee tijdens de ommegang en andere stoeten.

    10 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door fansy (06 Aug 2021 07:58)

    👍
    357

    #27669

    Veergebreuderspjeid, t ~
    (het ~, (o.), ~ren)

    het Ros Beiaard (Beyaert) (1415)

    ofte het viergebroederspaard
    zie ook Ros Balatum

    ’t Veergebreuderspjeid gaat mee in de Ommegang van Mechelen.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door Marcus (06 Aug 2021 11:27)

    👍
    376

    #27670

    ommegang
    (de ~ (m.), -en)

    1) BE: gebruikt voor enkele stoeten en optochten bij een feestelijke gelegenheid, inzonderheid bij een kermis
    vb de Ommegang van Mechelen, de ommegang van Brussel, de ommegang van Dendermonde,…

    vnw: optocht, stoet

    Oorsprong: een religieuze processie in de Zuidelijke Nederlanden. = “om (rond) de kerk gaan", ter verering van een heilige. In NL is een ommegang nog religieus getint.

    2) Ommegang is ook de bijnaam van de militaire operatie tegen de Simba-opstand in Stanleyville (Kisangani) in 1964. De benaming werd door kolonel Fréderic Vandewalle gegeven naar het jaarlijkse Brusselse festival ‘Ommegang’, vanwege de diverse samenstelling van de troepen (Belgische en Amerikaanse soldaten en Congolese huurlingen), waardoor de opmars gelijkenissen had met de gelijknamige historische optocht.

    1) De Ommegang van Mechelen is een aloude Mechelse traditie van de reuzenstoet. De reuzenfamilie, ’t veergebreuderspjeid, de praalwagens van De Peoene en De Lisbloem (rederijkerskamers), ’t Schip van Oorlog (Schip van ’s Lands Welvaren), het Rad van Fortuin, de Kemeltjes, de Paardjes en natuurlijk Opsinjoorke.

    1) Hasselt is in de ban van de Virga Jessefeesten. Om de zeven jaar beelden honderden vrijwilligers het leven van Maria en Jezus uit tijdens een christelijke ommegang. (deredactie.be)

    De Ommegang, of een selectie uit zijn elementen, begeleidt soms ook andere stoeten in de stad.

    2) De ommegang werd samengesteld ten tijde van de Congocrisis om 2300 Westerse gegijzelden te bevrijden uit Stanleystad en Paulis.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (02 May 2024 10:30)
    Dit woord was woord van de dag op 04 Jun 2022

    👍
    291

    #27671

    congégeld
    (zn. o. meerv. niet gebruikelijk)

    vnw: vakantiegeld

    ‘t congégeld is gestort, ik ga dat op m’n spaarboek zetten.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door jiet en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (15 Feb 2022 05:58)

    👍
    357

    #27672

    opsmijten
    (ww. smeet op, opgesmeten)

    opgooien

    Bij de service in ’t tennis moet ge den bal vooral hoog en recht opsmijten. Dat zal elke tennisleraar u zeggen.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door fansy (10 Aug 2021 23:22)

    👍
    311

    #27673

    opsmijten
    (ww. smeet op, opgesmeten)

    oprispingen bij eten dat lang op de maag blijft liggen

    vnw: opbreken, oprispen van voedsel

    ook opwerpen

    De Nieuwe Hollandse Maatjes (maatjes, Hollandse ~) zijn er. Ik mag dat heel geire, maar het enige probleem is dat dat zo opsmijt. Ik kan het uren daarna nog proeven.

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (24 Jul 2024 06:55)

    👍
    320

    #27674

    kladder
    (de ~, (v.), ~s)

    slonzige vrouw

    < andere definitie van kladder

    Kijk wat een vieze kladder loopt daar.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door jiet en laatst gewijzigd door fansy (11 Aug 2021 04:35)

    👍
    377

    #27675

    kladderen

    klitten

    Ge moet uw haar goed uitkammen, anders hebt ge kladderen.

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door jiet (13 Jul 2021 10:26)

    👍
    275

    #27676

    haar, staat er nog geen ~ op uw tong
    (uitdr.)

    wordt nogal eens gezegd tegen een zogenaamde gatlikker, mouwveger als hij/zij het te bont maakt.

    zie varianten bij gatlikker

    Staat er nog geen haar op uw tong, zoals gij bij de baas zit te slijmen?

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door jiet en laatst gewijzigd door Marcus (05 Aug 2021 09:43)

    👍
    370

    #27677

    binnenbieër
    (de ~ (m.) , ~s)

    mannelijk varken (beer), waarvan de teelballen niet zijn ingedaald.

    De boer heeft z’n binnenbieër moeten laten afmaken, want hij was niet geschikt om mee te fokken.

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door jiet en laatst gewijzigd door fansy (11 Aug 2021 04:35)

    👍
    371

    #27678

    moosverreke
    (zn. o. -s)

    letterlijk vertaald: moddervarken. En daarmee bedoelen we iemand die zo smerig en vuil is dat ie niet met een tang aan te pakken is.
    zie ook moze

    Waar heb jij in gezeten? Ge zijt just e moosverreke.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door jiet en laatst gewijzigd door de Bon (26 Jul 2021 07:39)

    👍
    311

    #27679

    trottinettenkoers
    (de ~ (v.), ~en)

    wedstrijd met trottinetten.

    Het idee is komen overwaaien uit NL.

    In Vorselaar op de jaarmarkt organiseert men de 2de editie trottinettenkoers.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door fansy (08 Aug 2021 14:11)

    👍
    286

    #27680

    buitenspel
    (het ~, (o.), ~en)

    spel dat buiten wordt gespeeld zoals :
    cricket, softball, rugby, estafette, lopen, beachvolley,…

    Bij de jeugdbeweging doen ze dikwijls een buitenspel.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door de Bon (11 Aug 2021 00:30)

    👍
    314

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.