Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente toevoegingen

    De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #2181

    sm

    afkorting soldaat-milicien, zie aldaar

    -

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (04 Dec 2023 12:46)

    👍
    4

    #2182

    soldaat-milicien
    (zn. m.; ~s)

    soldaat die als dienstplichtige (milicien) opgeroepen werd om in het leger te dienen

    ook verkort als sm (zie voorbeelden)

    Luc Vanhoenacker geb. Jabbeke 12/11/1954- soldaat Milicien klasse 1973 – gest. Ongeval 2/10/1973 (delcampe.net)

    De kleine gedenkplaat rechts van het portaal van de kerk herdenkt een soldaat milicien omgekomen in Congo bij een vliegtuigcrash. (bel-memorial.org)

    Het gaat in casu om een soldaat-milicien met onbepaald verlof vervolgd wegens desertie. (kuleuven.be)

    De gewone SM (soldaat milicien) werd bij gebrek aan tijd niet meer aangeleerd, ook op oefeningen kreeg hij geen overzicht over wat er eigenlijk gebeurde, de fuselier moest alleen weten welke zijn schootssector met begrenzingen was, wie er links, rechts en achter hem zat en waar hij zijn chef kon vinden. (ablhistoryforum.be)

    Persoonlijk voelde ik me meer teef dan man toen ik, als soldaat-milicien bij de 11de Genietroepen in Zwijndrecht, in het holst van de nacht wakker werd van een bronstige dobermann die op mijn benen zat te rijden alsof dat droog rampetampen hém de tijd van zijn leven bezorgde. (hln.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (04 Dec 2023 08:17)

    👍
    5

    #2183

    bovenlokaal
    (bijwoord)

    de gemeentegrenzen overtreffend, vaak gebruikt voor interlokale voorzieningen of verbindingen

    We werken bovenlokaal al aan een vrachtwagenroutenetwerk dat het dorp van Gierle en onze drie andere dorpen spaart." (VRTNWS)

    Bovenlokale fietsroutes zijn routes voor fietsverplaatsingen voor woon-werk-, woon-school-, woon-winkelverkeer en recreatief verkeer. (Vlaams Brabant)

    Het Vlaams parlement keurde op 6 juni 2018 het decreet over de bovenlokale cultuurwerking goed en dit is sinds 1 januari 2019 van kracht. Hieronder geven we je meer informatie over dit decreet en over de mogelijkheden voor jeugdwerk. (De Ambrassade)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Gene Zever en laatst gewijzigd door de Bon (22 Dec 2024 16:43)

    👍
    3

    #2184

    varkensmignonette

    zie mignonette

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (02 Dec 2023 10:11)

    👍
    4

    #2185

    mignonette
    (zn. m.; ~s/n)

    vnw: varkensoester

    ook varkensmignonette (zie voorbeelden)

    Filet mignon à l'orange et au miel

    Bak de mignonette zo’n 2 min. aan beide zijdes, dan is het vlees mooi rosé. Heb je het vlees liever wat meer doorbakken? Laat het dan een minuutje langer in de pan liggen. (15gram.be)

    Varkensmignonette met mosterdsaus, krieltjes, gewokte boontjes en paksoi (carrefour.be)

    Maar de mignonette waar wij het over hebben, is een heel sappig stukje varkensvlees: zuiver spiervlees van de rug, zonder vet of vliezen. (demorgen.be)

    Varkensmignonetten met een kruidenkorst
    De mignonetten zijn magere lapjes uit het rugstuk van het varken, koteletten maar dan zonder het bot en het vetrandje. (dagelijksekost vrt.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (28 Jul 2025 16:51)

    👍
    3

    #2186

    actief, iets op het ~ schrijven
    (uitdrukking )

    tot de verdienste rekenen van, de verdienste zijn van
    verg: AN: op het conto schrijven van, en Fr: ajouter à son actif
    zie ook actief, iets op zijn ~ hebben

    De lage inflatie in België zou ik niet op het actief schrijven van een gezond regeringsbeleid. Indien men de economie helemaal plat legt, is er geen vraag meer. (Senaat)

    De tweede milieuprijs van Vlaams-Brabant gaat opnieuw naar het Pajottenland. Vorig jaar mochten de medewerkers van de KIC-actie in Gooik de prijs op hun actief schrijven. (Nieuwsblad)

    Bovendien kan de ploeg van Peyrelevade op haar actief schrijven dat ze de bank door een helletocht heeft geloodst waar het meer dan een keer dansen aan de rand van de vulkaan was. (De Tijd)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Gene Zever (01 Dec 2023 18:23)

    👍
    4

    #2187

    mieren in de benen hebben
    (uitdr.)

    rusteloos zijn, opgewonden zijn
    lett. en fig.: rusteloze benen

    vnw: mieren in zijn benen hebben: niet stil kunnen zitten

    Rusteloze benen en ‘mieren’ in de benen zijn ongemakken die kunnen wijzen op een slechtere doorbloeding en dus ook op spataders. (goedgevoel.be)

    Dit vertaalt zich in verstoring van zweetproductie, druk- en temperatuurgevoel maar ook als pijn, gevoelsstoornissen zoals zinderingen, tintelingen, ‘mieren’ in de benen of voeten. (azzeno.be)

    En we zitten zeker met mieren in de benen’, stelt Mariani. De topman van de bankverzekeraar verheugt er zich over dat Dexia het openstaande bedrag van 95 … (standaard.be)

    De radio staat uit, het appartement is vreselijk stil, Mon krijgt mieren in de benen. De wortelen stoven niet snel genoeg, het maakt hem ongeduldig, de keuken weet hem voor een keer niet te ontspannen, hij moet naar buiten, lopen, mensen zien. (apache.be)

    1 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (01 Dec 2023 08:10)

    👍
    6

    #2188

    middenstad
    (zn. v.; ~steden)

    vnw: binnenstad, stadskern

    znwb: Centrum van een stad; binnenstad, stadskern

    Stedebouwkundige ontwikkeling en sanering van de middenstad te Antwerpen. (ugent.be)

    Na een paar steekproeven in de middenstad bleek men ook daar de naam SWIES (meervoud. SWIESEN of SWIESELS) te gebruiken voor een rond, gedraaid, gebakje (vliz.be)

    De lay-out van de middenstad wordt herbekeken. Als de stationsomgeving volledig gerenoveerd wordt zijn er in de parkeertoren veel parkeerplaatsen … (geraardsbergen.n-va.be)

    Alleen in de middenstad, waar prestigieuze wolkenkrabbers verrezen als de Empire State Building of de Irving Trust Building, was werk te vinden. (standaard.be)

    We willen tonen dat we er ook zijn voor de middensteden, dat we naar hen toekomen. (knack.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Ready (07 Sep 2025 17:15)

    👍
    5

    #2189

    artiestenmiddens
    (zn. mv.)

    artiestenmilieu, kunstmiddens

    vgl. middens

    Daarom is het ook een populaire drug in de zakenwereld, mediasector, showbusiness en artiestenmiddens. (standaard.be)

    De opmerkelijke fietstocht van Vincent was een laatste ode aan de in artiestenmiddens gekende theatertechnicus Dave Werbrouck. (hln.be)

    De grote drama’s spelen zich in artiestenmiddens af: kunstenaars die zonder inkomen zijn gevallen en als fietskoerier aan de slag moeten. (tijd.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (29 Nov 2023 06:03)

    👍
    3

    #2190

    middelen, op eigen ~

    zie op eigen middelen

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (28 Nov 2023 06:52)

    👍
    3

    #2191

    op eigen middelen
    (uitdr.)

    met eigen middelen, op eigen kracht

    vnw: op eigen kracht

    “Ik zou graag op eigen middelen een doctoraat maken aan de KU Leuven, maar woon in het buitenland. Moet ik dan naar Leuven verhuizen?” (kuleuven.be)

    Ga niet naar een spoeddienst op eigen middelen. (klstjn.be)

    Ziekenhuizen mogen zelf beslissen om op eigen middelen een beroep te doen voor bepaalde innoverende technieken. (dekamer.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (28 Nov 2023 06:53)

    👍
    4

    #2192

    meubelen
    (ww. meubelde; gemeubeld)

    vnw: meubileren

    Opm: Waarschijnlijk tegenwoordig enkel het vdw gemeubeld, zie aldaar

    … meubelde zijn huis , zorgde dat alles in orde kwam en verzekerde dagelijks iedereen , dat de bisschop elk oogenblik verwacht werd . (Verhalen en gebeurtenissen onzer dagen. Antwerpen 1867)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (27 Nov 2023 08:37)

    👍
    5

    #2193

    laboreren
    (ww. laboreerde, gelaboreerd)

    vaak gebruikt met de toevoeging ‘aan’
    arbeiden, inspanning verrichten

    In 1992 startte de pater met een nieuwe politieke beweging: Helaba, of voluit ‘Hoe Eensgezind Laboreren aan een Beleefbaarder Antwerpen’. (DM)

    Om een centje bij te verdienen kwam hij vakantiewerk doen in de mijnen. Hij is in de Limburgse mijnen blijven laboreren tot ze sloten. (NVA)

    ‘Werkende vaders laboreren niet aan schuldgevoelens. Werkende moeders voortdurend.’ (kuleuven)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Gene Zever (26 Nov 2023 13:46)

    👍
    4

    #2194

    metsersbroek
    (zn. v.; ~en)

    werkbroek voor een metser
    fig.: verwijzend naar de metsersstiel

    Zelf zegt hij geboren te zijn met een metsersbroek. Met zoveel ervaring kon het dan ook niet anders dan dat hij samen met zijn pa het huis – waarin hij en Marieke nog steeds wonen – gebouwd heeft. (spierziektenvlaanderen.be)

    Ik dacht toch dat het bouwverlof was ? Die madam heeft toch een metsersbroek aan ! (forum.belgiumdigital.com)

    Hij was uit een metsersbroek geschud, dus zou hij zelf ook metser worden.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (26 Nov 2023 10:10)

    👍
    4

    #2195

    bloedkaros
    (zn. m.; ~sen)

    De bloedkoets of bloedkaros is de naam van een spookachtig rijtuig dat voorkomt in volksverhalen en als kinderschrik in de Vlaamse folklore. (wikipedia)

    Vroeger vertelde men de kinderen over de Bloedkaros die in Dendermonde rondreed. Dat was een kar waarin alle kinderen die ’s avonds nog op straat liepen, werden onthoofd. Hun lijken werden naar een put gebracht. (volksverhalenbank.be)

    In de achttiende en negentiende eeuw werd, vooral in (Oost-Zeeuws-)Vlaanderen, het verhaal van de ‘boekaros’ (bloedkaros) veel verteld. Kinderen die niet op tijd thuiskwamen, zouden worden meegenomen in de karos. (zeeuwseankers.nl)

    Op middernacht rijdt de bloedkaros of hellewagen in rnenig dorp door de lucht. Het water van de Leie verandert in wijn. (idesetautres.be)

    5 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door BertRobaye en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (01 Dec 2023 10:31)

    👍
    6

    #2196

    turboplan
    (z.n. het ~ (o.) ~nen)

    plan om nieuwkomers meer kansen geven op een toekomst, maar hen ook meer aanzetten om bij te dragen aan de welvaart , inburgeringsplan

    Met zijn Turboplan wil minister van Inburgering Bart Somers (Open VLD) nieuwkomers sneller aan het werk. (DS)

    De “turboplannen” van Somers zijn ons bekend. Die zijn geschikt voor onmiddellijk en definitief verticaal klassement. (HLN)

    Het turboplan biedt de kans op een betere samenwerking van het Vlaamse Inburgeringsbeleid met het lokaal integratie- en activeringsbeleid beleid. De VVSG vraagt dat de lokale besturen worden betrokken bij het regelgevend kader.(VVSG)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Gene Zever (25 Nov 2023 11:37)

    👍
    3

    #2197

    roeper
    (znw. de ~ (m.), ~s)

    iemand die maar wat roept, een niet ernstig te nemen persoon
    antoniem: ‘geen roeper’, een ernstig persoon

    NL: een schreeuwer, een kip zonder kop

    ’t Is meer een roeper die alleen zijn goesting doet. Dus ik hou me al vast en wou graag al op voorhand wat informatie inwinnen. (bouwinfo.be)

    De Vlaamse liberaal is in het interview erg streng voor de Franstalige liberale voorzitter. ’Hij is een roeper, wij zijn doeners. (knack.be)

    “En uiteindelijk moet die beleving toch van de spelers zelf komen. Het was een te brave groep. En ik ben ook geen roeper. (Voetbalnieuws)

    Ik denk dat Lawson al laten zien heeft uit het juiste hout gesneden te zijn. Geen roeper, maar laat de juiste dingen zien en is van niks of niemand bang. (Beyond Gaming)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Gene Zever en laatst gewijzigd door nthn (25 Nov 2023 14:59)

    👍
    4

    #2198

    Bonbons Napoleon
    (z.n., merknaam)

    bolvormig zuurtje, ook wel Napoleonkogel genoemd

    Bonbon Napoleon 1

    Bonbons Napoleon werden voor het eerst gemaakt in Antwerpen in 1912 en nog steeds zijn de Napoleon kogels erg populair. De kern van het snoepje is zuur en ze zijn verkrijgbaar in verschillende smaken. (Wikipedia)

    Eens de buitenste laag opgelost is in je mond, word je verrast door de frisse, zure smaak van het poeder. Het snoepje werd in 1912 uitgevonden door de Antwerpse bakker Louis Janssens. (holywater.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Gene Zever en laatst gewijzigd door de Bon (22 Dec 2024 16:44)

    👍
    5

    #2199

    duurtijd
    (z.n. de ~ (m.) ~en)

    de tijd dat iets duurt, ~ een polis loopt
    NL: tijdsduur, looptijd

    De duurtijd van het bouwen van een huis kan heel sterk variëren en is afhankelijk van verschillende factoren zoals jouw wensen, het aantal vierkante meter bewoonbare oppervlakte en je budget. (durabrik.be)

    Net zoals de voorbije jaren worden er vier staatsbons uitgegeven dus dat die er komt, is niet zo bijzonder. Wat de duurtijd en het rendement zullen zijn, moeten we nog bepalen samen met het Agentschap van de Schuld. (VRTNWS)

    5 reactie(s)
    Toegevoegd door Gene Zever (21 Nov 2023 15:36)
    Dit woord was woord van de dag op 18 Dec 2023

    👍
    5

    #2200

    trouw
    (z.n. de ~ (m.) mv. onbekend)

    AN: het trouwfeest, het huwelijksfeest, de bruiloft

    Het was een trouw zoals je maar een keer in je leven meemaakt”, zegt een gast die aanwezig was op de bruiloft van Thibaut Courtois en Mishel. (Nieuwsblad)

    Zaterdag is het zover. Lissa Lewis stapt in het huwelijksbootje én dat bezorgt haar toch een gezonde portie stress. "We doen heel veel zelf voor de trouw.” (radio2.be)

    Na een korte affaire, vraagt sportleraar Jurgen zijn knappe collega Sibel ten huwelijk. Voor hun ouders komt de trouw als een complete verrassing. (cinemazed.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Gene Zever en laatst gewijzigd door de Bon (22 Dec 2024 16:45)

    👍
    4

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.