Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente toevoegingen

    De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #15681

    baljuw
    (de ~, ~ s man. zelfst. nw.)

    wilde, ongehoorzame jongen
    (verouderd)

    uitspraak in Lier & omgeving: baljauw

    Onzen Erik, dat was nogal nen baljuw toen hij klein was, we hebben er veel last mee gehad en er was niks aan te zeggen.

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door fansy (17 Jul 2021 09:00)

    👍
    304

    #15682

    bijeenscharen
    (ww. )

    1) door krabben en schrapen bij elkaar voegen
    2) kleine brokjes bij elkaar vegen
    3) fig.: met kleine beetjes bij elkaar vergaren (bv. geld)
    4) snel, vluchtig bij elkaar nemen

    zie ook: scharen, scharten

    1) Als ge die boter van de randen van dat potteke bijeenschaart, kunt ge daar gemakkelijk nog een boterham mee smeren.

    2) De Jean heeft altijd de gewoonte om de kruimels van de tafel met de wreef van zijn hand bijeen te scharen, ze aan de rand van de tafel in zijn andere hand te vegen om ze tenslotte in een snelle beweging in zijn hoog opengesperde mond te laten verdwijnen.

    3) vicram.waarbenjij.nu/reisverslag: ‘miljaarde! Het is weer zover, kheb ne poef in den trol, alhoewel ik had gezworen om nooit meer een poef te hebben. Maar mijn thee met rum verslaving werd mij weer te machig, waardoor ik verzwakte en weer naar de poef greep. Ik zal dus weer een paar weken moeten verdwijnen uit den trol totdat ik wat geld bijeengeschaard heb.’ (poef, op de ~)

    4) Onze Jeroen, die heeft zijn turngerief bijeengeschaard en is hals over kop op zijne fiets vertrokken.

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door fansy (08 Aug 2021 08:16)

    👍
    268

    #15683

    tots
    (zn. m. -en)

    verhevenheid, bult, buil
    dim. totske

    " Als hij stampt of duwt, geeft dat zo’ne tots op mijn buik. Soms staat mijn buik plots ook superscheef omdat z’n perzikpoepje er dan zo uitsteekt, …" (9maand.be)

    “De geboorte van een ‘sterrenkijkertje’ is steeds een moeilijke, pijnlijke en heel zware bevalling waarbij men een zuignap zal moeten gebruiken om de kleine tijdens het persen trachten te keren, waarbij de baby er een tots op het hoofdje aan overhoudt.” (blog senorennet.be)

    “Ik weet wel als het een grasweide is en het is goed gefreesd, dan moeten we al geen bang hebben dat er totsen en echt putten in komen liggen.” (time4x.be)

    “Dit bleek dan een bavarois te zijn van bosvruchten, geserveerd met een tots crème fraîche. Lekker, dat wel.” (nl.yelp.be)

    > andere betekenissen van tots

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door de Bon (05 Aug 2021 17:33)

    👍
    235

    #15684

    tots
    (de ~, ~ en man. zelfst. nw.)

    benaming voor verschillende groentesoorten: maïskolf, krop witloof

    Woordenboek der Nederlandsche Taal, bij tots:
    Woord van onbekende herkomst met klankexpressieve waarde. Het verband, door Schuermans (1865-1870) voor de bet. 3) gelegd met toorts, stuit niet op semantische, wel op phonetische bezwaren, daar in het antwerps r voor dentalen occlusief niet verdwijnt.
    1. (Zuid-Oost-Vlaanderen) In elkaar gedraaide, verwarde massa, dot.
    2. (Zuid-Oost-Vlaanderen) Met betr. tot de bloeiwijze van een plant: groepje bloemen die dicht op elkaar staan; toef.
    3. (Brabant en Antwerpen) Wsch. in aansl. bij de betekenis 2): naam voor versch. soorten van planten: o.a. toorts

    Bij wijze van voorgerecht snij ik altijd een tots witloof in stukskes en daar doe ik dan wat steeksla bij ofzo.

    Die maïs heeft grote totsen, ik geloof dat ze die soort “paardentand” noemen.

    > andere betekenissen van tots

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door de Bon (17 Jun 2021 06:52)

    👍
    375

    #15685

    lijf, met de poten van zijn ~ liggen
    (uitdrukking)

    zie met de poten van zijn lijf liggen

    .

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Marcus (24 Jul 2021 10:19)

    👍
    235

    #15686

    poten, met de ~ van zijn lijf liggen
    (uitdrukking)

    zie met de poten van zijn lijf liggen

    .

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Marcus (10 Aug 2021 17:34)

    👍
    240

    #15687

    met de poten van zijn lijf liggen
    (uitdrukking)

    ziek in bed liggen, doodmoe zijn

    Ik lig al een week met de poten van mijn lijf.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door Marcus (07 Aug 2021 02:18)

    👍
    285

    #15688

    kinderrechtencommissariaat
    (het ~, mv. niet gebruikelijk, onz. z.nw.)

    paraparlementaire instelling opgericht door het Vlaams Parlement, geleid door de kinderrechtencommissaris

    Aan het hoofd van het Kinderrechtencommissariaat staat de kinderrechtencommissaris. Zijn mandaat loopt zes jaar, en is één keer verlengbaar. Bruno Vanobbergen werd op 2 juni 2009 benoemd door het Vlaams Parlement. Een multidisciplinair team van dertien mensen – samen goed voor 10,8 fulltime banen – ondersteunt hem.(website kinderrechtencommissariaat)

    Wie beschermt een jongere die er niet meer is? Kan dat zomaar dat gelijk wat gepubliceerd wordt? Zo ja, dan vraag ik het Kinderrechtencommissariaat hier initiatief voor te nemen, dat een verdwenen of vermoorde minderjarige automatisch een advocaat krijgt die de integriteit beschermt. (Peter Adriaenssens in demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (06 Aug 2021 20:51)

    👍
    209

    #15689

    kinderrechtencommissaris
    (de ~, ~ en man. zelfst. nw.)

    de Vlaamse pleitbezorger van kinderrechten, opgericht door het Vlaams Parlement bij decreet van 15 juli 1997. Het kreeg als hoofdopdracht: het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind bekend te maken en toe te zien op de naleving ervan. (Wikipedia)

    zie ook kinderrechtencommissariaat

    “Kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen pleit voor stemrecht voor kinderen, ongeacht hun leeftijd. ‘Want dan ga je ervan uit dat jongeren vanaf pakweg 14 of 16 al kunnen denken en redeneren zoals volwassenen.’” (DS 131014)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door fansy (07 Aug 2021 13:36)

    👍
    221

    #15690

    zot, veel te goed is half ~

    zie veel te goed is half zot

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (06 Aug 2021 06:56)

    👍
    215

    #15691

    veel te goed is half zot
    (uitdr.)

    iemand die te goed is moet het dikwijls achteraf bekopen

    NL: Al te goed is buurmans (of allemans) gek
    etymologiebank.nl: Al te goed is half zot; Antwerps Idioticon: Veel te goed is half zot;

    google2014: .BE (>2.600) ; .NL (>140)

    ondernemingsdatabank.indicator.be: "Veel te goed is half zot. Maar om te vermijden dat er misbruik van gemaakt wordt, stelt u best de grenzen duidelijk vast voor de klanten. "

    2fast4u.be: ik vandaag als goede daad verricht: ‘een cliënte van mijn werk “in privétijd” haar taxichauffeur gaan betalen’. Veel te goed is half zot zeker …

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (08 Aug 2021 20:52)

    👍
    271

    #15692

    fou zijn
    (uitdr.)

    zot zijn, gek zijn

    variant: ne fou zijn: ne zot zijn

    Tegen 100 in ’t uur (uur, in ’t ~) door de dorpskom? Gij zijt fou zeker?

    Nee, zei ik tegen mezelf. Dit kan niet. Je wilde niks meer met hem te maken hebben. Hij is fou… (‘Vriend Of Vijand’ – Liesbeth van Binsbergen)

    enjoygram.com: ’hahaha ge zijt fou! die zijn ni van mij ’

    Gij zijt ne fou of wat?

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door nthn (05 Aug 2021 19:27)

    👍
    323

    #15693

    rode X
    (vaste woordgroep)

    rood andreaskruis op elektronische signalisatieborden dat aangeeft dat een rijstrook afgesloten is
    (verkeerswezen)

    het aanbrengen van een rode x boven een rijstrook noemt men tegenwoordig “afkruisen”, wat zowel in Nederland als Vlaanderen gebruikelijk is

    Wegen en Verkeer start campagne ‘Een rode X negeren, is je leven riskeren’ (DS 12/01/15)

    “Het Agentschap Wegen en Verkeer start een nieuwe campagne om bestuurders bewust te maken van de gevaren van het negeren van de rode X: het rode kruis dat verschijnt op signalisatieborden boven de snelweg wanneer een rijstrook wordt afgesloten.” (HLN 12/01/15)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door de Bon (08 Oct 2021 17:52)

    👍
    270

    #15694

    vortzak
    (de ~, ~en man. zelfst. nw.)

    smeerlap, rotzak
    zie ook vort en vorten

    Intussen in een West-Vlaams café. “Vortzak! Mak daj wegziet! Of moek de fliekn oalen?” “Wat zegt hij?” “Geen idee. Hij praat Albanees”. (Twitter)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door Marcus (03 Aug 2021 01:41)

    👍
    270

    #15695

    Fonds ter Reductie van de Globale Energiekost
    (vaste woordgroep)

    fonds dat goedkope leningen verstrekt om door structurele ingrepen de energiekost te verminderen in particuliere woningen

    afgekort tot FRGE

    zie ook lokale entiteit

    in het ambtenarees:

    Het maatschappelijk doel van het FRGE wordt statutair omschreven als “de studie en de verwezenlijking van projecten door tussenbeide te komen in de financiering van structurele maatregelen om reducties van de globale energiekost in particuliere woningen te bevorderen voor de doelgroep van de meest behoeftigen en het verstrekken van goedkope leningen voor structurele maatregelen om reducties van de globale energiekost in woningen bezet door privépersonen en dienstig als hoofdverblijfplaats te bevordert"

    Igemo is door de overheid erkend als kredietverstrekker en verkreeg van het Fonds voor de Reductie van de Globale Energiekost het recht om de twee procent FRGE-leningen aan te bieden. (GVA 23092008)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door Marcus (06 Aug 2021 12:42)

    👍
    261

    #15696

    lokale entiteit
    (vaste woordgroep)

    overheidsinstelling waar particulieren goedkope leningen kunnen aanvragen voor energiebesparende maatregelen

    in het ambtenarees wordt dit als volgt geformuleerd:
    “Lokale Entiteit is een instantie die op het niveau van één of meerdere gemeenten instaat voor de lokale realisering van doelstellingen van het Fonds ter Reductie van de Globale Energiekost (FRGE) en voor de uitvoering van deze opdracht een samenwerkingsovereenkomst met het FRGE heeft afgesloten”

    “Onderstaande kaart van België bevat alle erkende lokale entiteiten.
    Gemeenten of steden in dezelfde kleur behoren tot eenzelfde lokale entiteit.
    Klik op één van de ingekleurde steden of gemeenten om de details (Verantwoordelijke, Telefoon, …) van de lokale entiteit te bekijken.
    Niet ingekleurde steden of gemeenten zijn momenteel nog niet erkend als lokale entiteit.” Website FRGE

    "
    Inwoners 29 gemeenten krijgen geen energielening
    (…)
    Toch kan niet elke Vlaming van de Vlaamse Energielening profiteren, zo blijkt nu. Wie de lening wil aanvragen, moet namelijk bij zijn gemeente aankloppen, want die handelt de aanvragen af. Maar 29 gemeenten in Vlaanderen hebben niet zo’n Lokale Entiteit, zeg maar een lokaal aanspreekpunt voor een dergelijke lening." (DS 120115)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door de Bon (04 Aug 2021 05:39)

    👍
    279

    #15697

    goud, het witte ~
    (begrip)

    witloof

    “Het Belgische witte goud: witloof. Deze groente is een echte Belgische uitvinding.” (inagro.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door fansy (07 Aug 2021 06:07)

    👍
    202

    #15698

    suikere, ne ~
    (vaste woordgroep)

    suikernonkel

    zie ook andere definitie van suikere, ne ~

    Nonkel Frans moeten we in ere houden, dat is ne suikere! Zie dus wat ge zegt.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door fansy (24 Jul 2021 21:30)

    👍
    234

    #15699

    suikernonkel
    (de ~, ~s man. zelfst. nw.)

    een man zonder eigen kinderen maar met potentiële erfgenamen
    AN suikeroom
    vrouwelijk: suikertante (AN)

    afgekort tot “ne suikere”, zie suikere, ne ~

    vnw: suikeroom

    Erven van ‘suikernonkel’ wordt goedkoper (TITEL)
    Wie erft van een oom of tante terwijl de eigen ouders al overleden zijn, betaalt straks een pak minder successierechten. Katrien Schryvers (CD&V) ontdekte een anomalie in de wet en die wordt nu zo snel mogelijk rechtgezet. (HLN 16/02/10)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (09 May 2025 10:07)

    👍
    220

    #15700

    langen
    (ww. langde, gelangd)

    witloof uitdoen

    deklimop.net/witloofmuseum: Eerst moesten we het witloof ‘langen’ of oogsten. Daarna werd het witloof gekuist en vervolgens ingepakt.

    bloggen.be: Het witloof ‘langen’ of uitdoen! Met een riek proberen we het ook! Wie krijgt met één ‘riekslag’ de meeste stronken te pakken?

    > andere betekenis van langen

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (10 Jul 2021 14:30)

    👍
    258

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.