Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente toevoegingen

    De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #15521

    op, 7 ~ 7

    zie zeven dagen op zeven

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (06 Aug 2021 11:17)

    👍
    191

    #15522

    urendag, 8 ~
    (zn. m.; ~dagen)

    werkdag van 8 uur: zie achturendag

    vgl. urenweek, 40 ~

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (10 Jul 2021 04:16)

    👍
    203

    #15523

    urenweek, 40 ~

    werkweek van 40 uur

    zie veertigurenweek
    vgl. ook achturendag

    DS2015 standaardtaal

    SN-NL: 40-urige werkweek

    varianten: 0, 1, …30, … 35, …, 50, … urenweek

    Als ge sommigen zou laten doen dan hebben we morgen een 77 urenweek en pensioen op 77. Anderen zien het pas zitten bij een 33 urenweek en een pensioen op 33.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (05 Aug 2021 04:25)

    👍
    245

    #15524

    uur, 24 ~ op 24

    de klok rond

    DS2015: standaardtaal

    zie ook vierentwintig uur op vierentwintig

    varianten: 24 uur op 24 uur ; 24 op 24 uur ; 24 op 24

    Sommige politici worden tegenwoordig 24 op 24 uur bewaakt.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (11 Aug 2021 00:11)

    👍
    312

    #15525

    de verre garnizoenen
    (vaste woordgroep)

    term die gebruikt werd om de meest oostelijk en zuidelijk gelegen kazernes van de BSD in Duitsland mee aan te duiden (Soest, Siegen, Arolsen,…)
    zie bsd

    Wij kloegen in onze studententijd omdat we op maandagochtend om 4 uur moesten opstaan om met de bus naar Aachen gebracht te worden en daar op de DVT te stappen, maar voor de kinderen uit de verre garnizoenen was het helemaal geen doen! Die hadden amper nachtrust gehad en lagen dan ook meestal te slapen op de trein.

    zie dvt

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door helle en laatst gewijzigd door Marcus (29 Jul 2021 08:03)

    👍
    320

    #15526

    urenstaking, 24 ~
    (zn. v.; ~en)

    een staking die 24 uren duurt

    SN-NL: 24 uursstaking

    VD2014 online: Belgisch-Nederlands
    DS2015: standaardtaal

    Ook: 48 urenstaking, …

    Hoe komt het dat een 24 urenstaking bij het spoor altijd 36 uur duurt?

    demorgen.be: De christelijke en socialistische vakbonden bij bpost roepen op tot een 24-urenstaking bij bpost op 13 juni.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (05 Aug 2021 03:27)

    👍
    226

    #15527

    DS2015
    (referentie)

    In januari 2015 heeft De Standaard een boekje gepubliceerd, het zogenaamde Gele Boekje, met 1000 Belgisch-Nederlandse woorden.

    Ze classificeren deze woorden als ‘standaardtaal’ (in België: BN = Belgisch-Nederlands) of als ‘geen standaardtaal’, bijvoorbeeld frietkot wordt gezien als standaardtaal, keikop daarentegen is dan weer geen standaardtaal. Daarnaast kennen zij ook labels met ‘formeel’ of ‘informeel’ toe.

    Net zoals Belgisch-Nederlands, en in België kunnen we de label ‘DS2015’ gebruiken als referentie bij de lemma’s in het Vlaams Woordenboek.

    In 2010 publiceerde De Standaard nog een lijst met het afwijzende zeg-niet-dit-maar-zeg-wel-dat: DS2010

    Het zijn toch keikoppen bij De Standaard om keikop niet als standaardtaal in België te beschouwen. (Bron DS2015).

    Peter Vandermeersch in nrc.nl:
    De Standaard publiceerde begin 2015 het ‘gele boekje’, een lijst met 1.000 Belgisch-Nederlandse leenwoorden. De vele honderden woorden, zinswendingen en uitdrukkingen die Van Dale als ‘Belgisch’ markeert, beschouwde de redactie van De Standaard voortaan als standaardtaal. Een koersfiets kan dus in plaats van een racefiets, een lopende meter in plaats van een strekkende, een kepie in plaats van een pet, een denkpiste in plaats van een denkrichting.
    Nederland heeft dit overigens niet eens opgemerkt. Of toch: de correspondent van de Volkskrant, Leen Vervaeke, schreef er één stukje over.
    Volmondig schaar ik mij achter Geert van Istendael wanneer hij schrijft: „In Nederland bestaat de neiging om cultuur en zelfs taal te zien als beperkt tot het eigen grondgebied. Wat taal betreft is dat een gedachte die we dienen te bestrijden, zo niet, dan volgt ondergang”.

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (26 Jul 2021 07:21)

    👍
    335

    #15528

    hand, veel kosten van de ~
    (uitdrukking)

    zie veel kosten van de hand

    .

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door fansy (12 Jul 2021 00:27)

    👍
    223

    #15529

    kosten, veel ~ van de hand
    (uitdrukking)

    zie veel kosten van de hand

    .

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door Marcus (11 Aug 2021 12:59)

    👍
    244

    #15530

    veel kosten van de hand
    (uitdrukking)

    duur zijn omwille van de werkuren

    Een oude hoeve echt goed restaureren, daar kruipt danig veel tijd in en dat kost altijd veel van de hand.

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Marcus (10 Aug 2021 23:04)

    👍
    278

    #15531

    zeeptrien
    (de ~, ~ en vr. zelfst. nw.)

    zeurderige, slome vrouw met weinig levenslust

    zeker in Antwerpen en het Hageland

    Voor ge het weet begint die zeeptrien te bleiten om compassie op te wekken.

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Marcus (03 Aug 2021 20:10)

    👍
    265

    #15532

    spieke
    (het ~, ~s)

    - een stukske, een part, een deel
    - wig, spie

    De kleine had grote honger en heeft 4 spiekes pizza achtereen opgeten.

    Voor mij een spieke taart en een spieke vlaai, maar kleintjes dan.

    In de hoeken van de schildersdoekkader moeten spiekes gestoken worden om het canvas aan te spannen.

    Onder de deur een spieke, dan waait ze niet meer toe en kunt ge uw commissies gemakkelijk binnendragen.

    > zie andere betekenis van spieke

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door de Bon (11 Jul 2021 21:07)

    👍
    203

    #15533

    krabbedas
    (de ~, (m.), ~sen)

    1) iemand die links en rechts zaken ophaalt om ze te verkopen,
    soort opkoper op kleine schaal

    2) Een deugeniet, een schavuit die zijn plan weet te trekken

    1) Sommige 2de handswinkels hebben veel noten op hun zang gekregen. In de begintijden, toen het nog krabbedassen waren, namen ze alles aan. Nu is het alleen maar merkkledij.

    2) ‘De avonturen van Krabbedas’ is een kinderboek van Hugo Lino uit de jaren 40 van vorige eeuw.
    Tom Sawyer is een krabbedas.

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door fansy (06 Aug 2021 11:17)

    👍
    236

    #15534

    afkrabsel
    (het ~, ~s)

    hetgeen wat afgekrabd is

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: Krabbeling, ’tzelfde als krabsel, afkrabsel: in de Kempen (”Krabbeling van hout”, Cornelissen-Vervliet 1899)

    Het zwart aanbaksel in de pan niet opeten. Krabt dat maar los en doe het afkrabsel maar in de vuilbak.

    Het afkrabsel van de oude verf kunt ge het best op gazettenpapier opvangen.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door de Bon (05 Jul 2021 22:07)

    👍
    248

    #15535

    batteren
    (ww. batterde, gebatterd)

    Er hevig en woelig aan toe gaan.

    Ziet die lucht eens zwellen en zwart worden. Sebiet een onweer en het zal nogal batteren volgens mij. En, pas op, als die lucht naar beneden valt, zijn alle mussen plat.

    Het zal er batteren als hij bij de baas moet komen omdat hij de beste klant onheus heeft behandeld.

    > andere betekenis van batteren

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door de Bon (19 Jul 2021 15:50)

    👍
    338

    #15536

    batteren
    (ww. batterde, gebatterd)

    veel lawaai maken, hard roepen, tieren, kijven en schelden (tegen iem.).

    < Frans battre

    Gisterenavond batterde het goed tussen dat koppel van hierneffe.
    Als die nu niet hees zijn dan weet ik het niet.

    > andere betekenis van batteren

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door de Bon (08 Aug 2021 04:38)

    👍
    300

    #15537

    botteren
    (ww. botterde, gebotterd)

    matchen, klikken (meestal van relaties)

    SN boteren: het botert niet tussen hen

    Het bottert niet goed niet meer tussen die 2.

    Ze heeft een nieuwe vriend en het bottert precies goed.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door Marcus (06 Aug 2021 11:17)

    👍
    256

    #15538

    botteren
    (ww. botterde, gebotterd)

    - luid klinken, lawaai maken, hevig botsen
    - hevig zijn, hevig dingen ondernemen

    Amai die bal bottert nogal tegen de muur.

    Ge bottert nogal op de trap, kunt ge niet wat zachter naar boven gaan. Het is precies een kudde olifanten.

    Als er een camion voorbij ons huis rijdt, dan zouden de glazen uit de kast botteren.

    Ge hebt nogal gebotterd in de hof, ge ziet er zwart van.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door fansy (09 Aug 2021 03:23)

    👍
    283

    #15539

    brikken
    (de ~, altijd meervoud)

    (bouwterm) welfsel bestaand uit aan elkaar gemetste holle gebakken langwerpige blokken, verstevigd met betonijzers; zowel het procédé als het woord zijn verouderd maar dikwijls noemt men betonnen welfsels nog brikken

    zie ook brik 2

    Vroeger werd er nog gebouwd zonder kraan en moest men de brikken met man en macht op de dragende muren leggen.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door Marcus (24 Jul 2021 05:31)

    👍
    325

    #15540

    werkmansbroek, uit een ~ geschud zijn
    (uitdrukking)

    afkomstig uit een arbeidersmilieu

    vergelijk broek, uit de verkeerde ~ geschud zijn

    Je mag dan wel uit een gewoon arbeidersgezin ontspruiten of – met een plaatselijke uitdrukking ‘uit een werkmansbroek geschud zijn’, die eigendunk en fierheid zat er bij mij toen al flink ingebakken. (leiestreek.com)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door de Bon (06 Aug 2021 11:17)

    👍
    199

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.