Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed 
roede, een landmaat waarschijnlijk ter grootte van een are.
> werd nog veelvuldig gebruikt door boeren in de zestiger jaren.
> uitspraak: roej
> regio: Aalst
VMNW: roede:
Oudste attestatie: Limburg, 1240
1. Als maatstok bij het landmeten.
2. Als lengtemaat:
- De bepaling is het aantal voeten dat de roede lang is
- De bepaling is een omschrijving of de naam van een plaats waar de roede met een aldaar vastgelegde lengte gebruikt wordt.
- In de verbinding grote, cleine roede Grote, kleine roede.
3. Roede als oppervlaktemaat, vierkante roede.
4. Als inhoudsmaat.
Uittreksel uit een akte betreffende Baardegem bij Aalst van 1686. Baardegem is groot vier hondert en drij en seventighe bunderen gerekent tot twintig voeten de roede.
> andere betekenis van roei
een oude landmaat
ONW: bunra: bunder, oppervlaktemaat
Oudste attestatie: 1184
VMNW: bunre: bunder, oppervlaktemaat.
Oudste attestatie: Gent, Oost-Vlaanderen, 1210
De precieze maat verschilde van streek tot streek. Gewoonlijk stond het bunder gelijk aan 400 of 450 vierkante roeden (roei). Op veel plaatsen bestond een vaste verhouding: twee bunder = drie morgen.
Woordenboek der Nederlandsche Taal: bunder:
- Eene landmaat, in Noord-Nederland thans gelijk aan eene hectare, 10 000 vierkante meters of 100 vierkante roeden; naar vroegere stelsels meestal 11/2 morgen of 900 vierkante roeden (zie hoeufft en boekenoogen t. a. pl., en verg. chomel 3072 b (1773): ”Zes honderd zodanige vierkante Roeden … maaken in Holland en elders een Morgen uit”. In dien zin nog thans in België.
- Bunder is ook het stuk grond van zulk eene afmeting.
Uittreksel uit een akte betreffende Baardegem bij Aalst van 1686. Baardegem is groot vier hondert en drij en seventighe bunderen gerekent tot twintig voeten de roede (roei).
In Herenthout bevindt zich een verkaveling en die noemt ‘de Dekbunders’.
Een drie- of viertand, te vergelijken met een mestvork.
De tanden staan in een hoek van ongeveer 45 graden naar de gebruiker toe maar ze zijn solieder dan de tanden van een mestvork.
Aardappelen werden uit de grond gehaald met een bekker.
Een bekker werd door mijn vader gebruikt om aardappelen uit de grond te halen.
> andere betekenis van bekker
sportdiscipline bestaande uit de combinatie van schaken en boksen;
SN schaakboksen
Jeroen is 2-voudig Oost-Vlaams kampioen schoksen.
dancing die buiten de dorpskom langs een baan gelegen is
vgl. baancafé
gva.be: – Baandancing De Toverfluit heeft de Horeca Award 2008 voor de Beste Dancing van België in de wacht gesleept.
clint.be: De dancing, in de jaren zestig en zeventig bekend als baandancing De Zwarte Zee, was toen drie jaar dicht geweest.
De ‘14 billekes’ was de meest bekende baandancing van de provincie Antwerpen.
- hotel langs een grote baan
- hotel langs of dicht in de buurt een autostrade om doorreizigers te kunnen laten overnachten
vgl baancafé, baanrestaurant
Ge moet niet altijd een slaapplaats reserveren als ge naar de kust gaat voor een weekend, want in de dichtsbijzijnde dorpjes vindt ge wel een of ander baanhotelletje die een kamer met ontbijt vrij hebben.
Op doorreis naar Kroatië zijn we in Slovenië in een 3 sterren baanhotel gaan overnachten.
restaurant langs een grote baan of een drukke verkeersweg
SN: wegrestaurant
Van Dale online: Belgisch-Nederlands, weinig gebruikt
Van Dale 2017 online: BE
zie ook routier
Beste sommelier van het land ruilt Hof Van Cleve voor baanrestaurant (DS.be)
Het gebruik van verkleinwoorden is in Vlaanderen de laatste decennia in opmars. Vooral in de culinaire sector is het heel gangbaar en algemeen. In het algemeen taalgebruik blijkt het vooral een Antwerps fenomeen volgens Ann De Craemer:
http://www.demorgen.be/opinie/is-het-maatje-van-het-behaatje-goed-madammeke-a2300886/
oppemsehoeve.be:
MENU 3
Trio van vis op een bedje van juliennegroenten / garnaalsausje
*
Verfrissend sorbet of soepje
*
Gebakken kalfsmedaillon met seizoengroentjes en aardappelschijfjes
*
IJslam of ijstaart met frambozencoulis
Opm: voor een zacht prijsje welteverstaan
een meisje dat graag en veel floddert
zie ook floddergat; mie, flodderaarster
Toen de benen van den bompa zeer begonnen te doen van ’t gewicht kroop die floddermie op de schoot van de bomma en begon daar direct aan de knopkes van haar kleed te frutselen.
iemand die de ramen schoonmaakt, lapt
NL: glazenwasser
zie ook ruitenwasser
Is uw bedrijf uit Limburg of Vlaams-Brabant op zoek naar een ramenwasser die kwaliteit en veiligheid vooropstelt? Maak kennis met Libra Services. (reclame)
Wil u uw ramen, rolluiken of raamkozijnen eens grondig onder handen laten nemen? Dan bent u bij ruitenwasser Carlo Nuyts uit Lommel en zijn team aan het goede adres! (reclame)
competitie die plaatsvindt naast de eigenlijke competitie;
nevencompetitie
< Frans: section parallèle
Cannes: De andere winnaars.
Naast de Gouden Palm werden het afgelopen weekend ook in de nevensecties heel wat prijzen uitgereikt. In de sectie La Quinzaine Des Réalisateurs werd de grote winnaar ‘No’. In de sectie la Semaine de la Critique werd de Grand Prix Nespresso gewonnen door ‘Aqui Y Allá’. (videonews.moros.be)
Openen doet deze nevensectie met het liefdesdrama ’L’Ombre des Femmes’ van de Franse filmveteraan Philippe Garrel. (knack.be, filmfestival Cannes)
je kleiner voor doen dan je bent, zielig doen
NL: de zielepiet uithangen
Het is de partij van de uitsluiting. Ze veroorzaken in eerste instantie de problemen en gaan daarna de calimero uithangen. (deredactie.be)
Preud’homme moet minder de Calimero uithangen (titel, fb voetbalbelgië.be)
Wilmots tegen de Rode Duivels: “Ik wil niet de calimero uithangen, maar kleine foutjes werden altijd in het voordeel van de Argentijnen gefloten.” (demorgen.be)
te veel risico nemen en daardoor zijn ondergang tegemoet gaan (naar het verhaal van Icarus)
NL/SN: zijn hand overspelen
Stevaert was een kind van de goden, die niet in de wieg was gelegd voor anonimiteit en altijd dreigde zijn vleugels te verbranden. (Fabian Lefevere)
een uitverkoren gezelschap
NL: een select kringetje
zie ook kranske
Marcel Kittel was de laatste renner die met zijn twee ritoverwinningen in de Giro het lijstje kon vervoegen. Nu treedt ook Vincenzo Nibali toe tot het selecte kransje actieve renners die dit verwezenlijkten. (sporza)
Koolhaas, Nouvel en Larsen behoren tot het selecte kransje van toparchitecten. (deredactie.be)
grenadine
Bier met smos is nen tango.
Smos wordt ook toegevoegd aan donkere trappist en besteld als “nen trappist met smos”.
Ik drink graag smos met spa bruis, in pap of in yoghurt.
> zie andere betekenis van smos
niet houden van
“Ik heb het niet voor gezwollen woordgebruik”, zegt Raymond. “Daarom ben ik blij dat ik er mij, samen met Jan Hautekiet, eens officieel vrolijk over mag maken.” (Heerlijk Helder, Radio 1)
“Ik heb het niet voor communiefeesten die halve trouwfeesten zijn, maar wilde dat zaaltje toch niet mislopen.” (nieuwsblad.be 13 apr. 2019)
“Ik denk, ik wil daar niet mee leren leven. Ik heb het niet voor spinnen. Ik ben dan gaan opzoeken, journalistieke reflex.” (raymondrombout.be)
rommel, vuiligheid
De smos van een ander kuis ik niet op (opkuisen). Ik ben voorstander van dat iedereen zijnen eigen smos opkuist.
> zie andere betekenis van smos
dat is het einde, dat is de grens, hierachter gaat het erover
de uitdrukking kan aangevuld worden met eender wat zoals:
nog zo´ne klop en de week is uit of het is zondag of het is kermis of het is Kerstmis,..
Van Dale online: gewestelijk: dat doet de deur dicht
In het buitenland schulden maken, alle smos achterlaten, met de noorderzon vertrekken en haar eigen internationaal laten vervolgen. Nog zo´ne klop en het is zomer.
-
(fig.) veranderen of transformeren (politiek of instanties)
Dat de sociale werkplaatsen en beschutte werkplaatsen vervellen naar maatwerkbedrijven zorgt voor nervositeit bij de mensen die er werken. (De Morgen)
Ik wil graag voortwerken aan dit project om de SP.A te laten vervellen van een traditionele regeringspartij naar een oppositiepartij zij Tobback. (deredactie.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
