Recente reacties

Tussen haakjes, ik denk dat het vnw na bovenstaande opmerking de verklaring aangepast heeft en ook betekenis 2 opgenomen heeft : ontstemd, verstoord, kregel

BTW, is kregel geen N-NL? Ik zou eerder krekelig gebruiken.

Over het betekenisverschil 1) en 2) klik hier

“In België is Belg, Belgisch en Belgische mogelijk”

‘Belgisch’ en ‘Belgische’ als nationaliteit? Dat lijkt mij toch ook weer wishful thinking van de taalverbeteraars. Ik ken geen kat die iets anders als ‘Belg’ zou schrijven.

In Nederland spreekt men gewoonlijk van een Belgische kunstenaar, een Vlaamse schrijver, Belgische chocola en Vlaamse frieten. Vooral de laatste twee zijn zowat vaste woordverbindingen geworden. Een Vlaams frietje wordt dan weer bij ‘de Belg’ gehaald ook al komt de eigenaar uit Pakistan.

“Naar de pieten” is mij ook onbekend maar “voor de pietjes” herinner ik mij wel als uitdrukking. Niet alleen voor het oude brood maar ook voor spullen die weggegooid konden.

Vrij recent neologisme. Benieuwd of het overleeft.

In De Morgen onder de titel “Vijftig jaar na hun eerste tv-verschijning krijgen Peppi en Kokki een plekje in Van Dale”:

“Zo werd onlangs bekend dat de uitdrukkingen ‘joepie de poepie’ en ‘grote grijze geitenbreier’, afkomstig uit De Film van Ome Willem, een plekje in de Dikke Van Dale krijgen. Volgens hoofdredacteur Den Boon worden die uitdrukkingen nog massaal gebruikt, ook in Vlaanderen.”

Ook in Vlaanderen? Van joepie de poepie zijn er inderdaad wel wat goegels, maar ‘grote grijze geitenbreier’ is in VL zo goed als onbekend. Ik heb zelf ook geen idee wat voor een beest dat is. Wishful thinking van Van Dale denk ik.

Schoon woord, wordt op zijn Frans of met de AN eu-klank uitgesproken?

Al een geluk dat het nog niet de ‘wet pentewsj’ waren!

Over Hollandse uitspraak gesproken, over een aantal dagen heb ik op de radio (ik denk een van de VRT-posten) een van de omroepers ‘informatie’ (of in alle geval een doodnormaal woord op ‘tie’) op zijn Hollands horen uitspreken. ‘Informaatsie’! Ge houdt het gewoon niet voor mogelijk, en toch doen ze het.

Vandaag een sportitem over de Red Panthers, dat zijn de Belgische vrouwen-hockeyploeg. Red Panthers is geen leenwoord, het is een zuiver Engelse benaming. Toch presteerde het
sportanker Maarten Vangramberen het over de “red penters” te hebben. Steenkolenengels als norm op de vrt.

Meerdere betekenissen van prullenman in Vlaanderen zie ik hier boven. Ik ga er nóg een aan toevoegen uit Maasland n.l. ‘verzamelaar van allerlei prullen’. Misschien is het ooit ook een aanduiding voor een verkoper van prullen geweest, dat weet ik niet. Wel herinner ik mij de term ‘prullejuud’ voor een handelaar in zulke spullen. Mijn moeder noemde mij wel eens prullenman of pröllemenneke (zoals Jiet hierboven schrijft). Ik kwam als kind namelijk met van alles en nog wat thuis van de straat, de verzameling prullen groeide en groeide.
Af en toe deed mijn moeder daarom wel stilletjes iets weg.
Tegenwoordig verzamel ik woorden, die nemen minder plaats in.

Voor ‘prullenman’ als waardeloze vent vond ik maar één verwijzing op Mijnwoordenboek.nl, in VD nul. Ikzelf ken het niet in NL. De uitdrukking daarvoor is ‘prul van een vent’.

NL inperen: met kracht en trefzeker iets ergens insmijten of trappen, b.v. de bal het doel inperen.

Ik heb toevallig het VRT-taalcharter van 1998 van Ruud Hendrickx nog eens onder ogen gehad: https://vrttaal.net/taalbeleid/taalcharter-1998

Na een hele intro over Tussentaal met verwijzing naar de denigrerende typering van Peter Debrabandere “Verkavelingsvlaams is een onvolkomen taaltje, een taaltje dat alleen steunt op de onwil en het onvermogen van velen om echt Nederlands te spreken, een samenraapsel van Belgisch-Nederlandse afwijkingen: gallicismen, dialectismen, archaïsmen, purismen, schrijftaal …” – wat een minachting van de Vlaming en zijn taal -, komt hij tot de stelling dat de VRT tussentaal als presentatietaal van de hand wijst. Want: “Wij gaan ervan uit dat met de verdere verspreiding van het standaardtaalgebruik in Vlaanderen, de tussentaal in haar huidige vorm meer en meer zal verdwijnen. In haar plaats zal er een informele variant van de standaardtaal komen die op een natuurlijke en nauwe wijze aansluit bij de standaardtaal die in Vlaanderen in het formelere register al ondubbelzinnig geaccepteerd wordt.”
Was hij daar wel eens efkens verkeerd. Dan zoudt ge verwachten dat ze 20 jaar later uit hun fouten leren.

Ja, ondertussen mogen presentatoren Philippe Geubels of Jeroen Meus al tussentaal spreken en “in fictiereeksen zijn tussentaal of dialecten soms functioneel en dus aanvaardbaar, omdat ze de authenticiteit van de verhalen en personages kunnen vergroten”. Maar, en nu komt het: “Die uitzondering geldt niet wanneer het gaat over kinder- en jongerenfictie. Op Ketnet zal alleen Standaardnederlands te horen zijn. De VRT heeft namelijk ook een opvoedkundige taak. Kinderen zijn nog volop bezig met het verwerven en aanleren van taal, en de VRT wil daarbij een voorbeeldrol spelen.”

Wacht! Tusentaal en dialecten kunnen functioneel zijn voor de grote mensen maar niet voor kinderen? Dat mogen ze me eens een keer komen uitleggen. Nee, ze moeten het niet uitleggen want ik weet het al: Ze willen nog altijd, juist zoals in 1998, met hun bekeringsdrang de kinderen van de tussentaal en de dialecten afhelpen. Ik stel voor dat ze eens duiveluitdrijvingen proberen.

Eigenlijk is het verbijsterend: Aan de ene kant nog steeds die Hier-spreekt-men-Nederlands missionarisreflex. En aan de andere kant gaan ze wel om de dialecten te redden in de Gentse scholen ‘Mee mijne vlieger en zijne steert, hij gaat omhoge, ’t is ’t ziene weerd’ van Walter De Buck zingen. Vlaamse taalschizofrenie ten top.

Tgoh, en dan nog is het de vraag of het echt wel van het Frans komt, want in het Frans betekent een foto ‘trekken’ de foto ‘ontwikkelen’ (in den tijd van de filmrollekes), niet de foto ‘maken’, want daarvoor gebruiken ze ‘nemen’ (‘prendre une photo’). En kijkt, foto’s ‘nemen’ is ABN in exact dezelfde betekenis.

Ook die beweging die zou geleenvertaald zijn van ‘mouvement’ kan dan evengoed en allicht zelfs met meer reden als ‘germanisme’ bestempeld worden, want den Duits zegt daar ‘Bewegung’ tegen, en van waar komen al de populaire klassieke componisten nu weer? Bovendien is dat argument van VRT Taal in essentie een uitdrukkelijk pleidooi voor taalverarming (los ervan dat alle afkeurende taaladviezen dat sowieso zijn): in plaats van specifieke terminologie (die moet aangeleerd worden en blijk geeft van enige kennis) moet men algemene terminologie gebruiken (die zelfs een kind zou kennen). ‘Hoofdstukken’ (capitula, chapitres) in boeken? Neenee, boeken bestaan uit delen. ‘Afleveringen’ in een reeks? Neenee, dat zijn delen. ‘Versregels’ van een gedicht? Delen. Zever van formaat.

Het is ook niet omdat ge stopt met mensen uit te schelden dat ge ze niet meer discrimineert, maar zo ver hebben ze bij de Taalunie nog niet nagedacht.
1: “Wij schelden de mensen van Jacamaca niet meer uit voor vuile vreemden, wij zijn daar boven verheven.”
2: “Ah, mogen ze nu dan ook in uw nabijheid vertoeven?”
1: “Ah nee ze, zo’n vuile vreemden van Jacamaca moet ik hier niet hebben!”

Pfft, hoeveel moet ge er hebben?

vrttaal.net:
“fout: een symfonie in drie bewegingen
goed: een symfonie in drie delen
Een gallicisme van formaat.”

Nu van taaladvies gaat ge het woord gallicisme bij een afkeuring niet vinden omdat ze het niet gebruiken. Ze weten wijselijk genoeg dat het geen steek houdt:
“Omdat het oordeel over de aanvaardbaarheid van de invloed van andere talen op het Nederlands per geval kan verschillen en met de tijd kan verschuiven, worden de termen barbarisme, anglicisme, gallicisme en germanisme in de adviezen op Taaladvies.net niet gebruikt.”
Maar dat wil niet zeggen dat ze het impliciet niet gebruiken:
“In België wordt vaak foto’s trekken (van iets of iemand) of een foto trekken (van iets of iemand) gebruikt. Die combinaties behoren niet tot de standaardtaal. Ook iemand of iets trekken is geen standaardtaal.”

Welkom Françoise.

Georges, gelieve uw beschuldigingen met bewijs te staven s.v.p. (amai, daar is zelfs geen woord ‘taaladvies’ over te vinden(!))

Taaladvies.net:
Dubbelen komt in die betekenis van ‘blijven zitten’ weleens voor in België, maar het is geen standaardtaal. Standaardtaal in het hele taalgebied zijn blijven zitten en een jaar overdoen. Standaardtaal in Nederland is ook doubleren.

Moest het omgekeerd zijn, dan stond er dit:
“Dubbelen wordt in de betekenis van ‘blijven zitten’ zowat in alle media in Nederland gebruikt en is daarom standaardtaal in Nederland. Standaardtaal in het hele taalgebied zijn blijven zitten en een jaar overdoen. In België komt ook doubleren voor, maar dat is een gallicisme van hier tot in Tokio, verwerpelijk en verboden en is daarom geen standaardtaal.”
Wedden?

https://uva.fra1.qualtrics.com/jfe/form/SV_0wa9fGUS3H7vlky

Een enquete (juni 2022) van Mishko Bozhinoski van de Universiteiet van Amsterdam die fonologische processen in het Vlaams onderzoekt. Het duurt wel een half uurtje maar is heel interessant.

betettelen, ww.: verwennen, teveel aandacht schenken aan, overdreven verzorgen. Variant van betittelen > Ndl. betuttelen (F. Debrabandere (2011), Limburgs etymologisch woordenboek: de herkomst van de woorden uit beide Limburgen, Zwolle)