Recente reacties

Iets dat eigenlijk te laat komt, juist zoals gedroogde vijgen na Pasen. Gedurende de vastentijd mocht ge in elk geval vijgen eten. Dus als een schip met een lading vijgen na Pasen aankwam, wanneer ge tochweer alles mocht eten, dan waren dat vijgen na Pasen.
Het equivalent in Standaardnederlands is ‘mosterd na de maaltijd’

(toegevoegd door MyriamCarlier 09-05-2022)

Van Lokeren komen of bleeken (hij bleekt) zegt men in vele streken van Vlaanderen voor een grooten hemdsband dragen. Immers Lokeren bezit vele bleekerijen. (Vlaamsch Idioticum)

‘Nederlanders zitten achter de geraniums, Belgen zetten hun huis vol sanseveria’s.” Aldus mijn Brusselse vriend tijdens een rondje door het dorp waar hij opgroeide. En inderdaad: wat gluurwerk door de vitrages liet zien dat de langbladige kamerplant – donkergroen in het midden, geelgroen langs de randen – extreem populair is in België. Soms wordt er nog een extra i tussengeplakt, sansevieria, maar de meest gangbare naam is ‘vrouwentongen’, of minder eerbiedig ‘wijventongen’. Engelsen noemen de plant vanwege de scherpe, spitse bladeren graag mother-in-law’s-tongue, een twijfelachtig compliment voor schoonmoeders met snedige opmerkingen. (Gemma Venhuizen in NRC-Handelsblad)

VRT sportjournalist Aster Nzeyimana spreekt in ‘t nieuws over ’hand-baiking’ (handbiking op zijn Vlaams en eigenlijk ook bijna Engels uitgesproken) en verbetert zijn eigen direct met ‘hend-baiking’, op zijn VRT-Hollands. Maar het is toch tegen zijn taalgevoel want hij spreekt daarna toch weer over ‘hand-baiker’ hier en ‘hand-baiker’ daar op zijn Vlaams.

Welkom sanderd17. Trekijzer is vrij elgemeen bekend. In welke regio wordt treksteen (vooral) gebruikt? Ik vind niet direct voorbeelden op het internet. Maar dat wilt natuurlijk niks zeggen.

Zou het een onderscheid tussen west (mv.) en oost (ev.) zijn?

Leut is geen SN/NL maar (Noord)-Brabants. Voor een kop koffie gebruikt men wel ‘een bakkie leut’. De uitdrukking raakt uit de mode, het moet nu tenminste latte macchiato zijn. Uiteraard met havermelk voor de biobobo ;-).

Uitschuiver wordt in NL voornamelijk letterlijk gebezigd: Het had die nacht gevroren waardoor ik ‘s morgens een uitschuiver (of schuiver) maakte.

Ha, ok, ik vind er ook wel wat voorbeelden van en heb er enkele bijgezet.

Ik zeg dat altijd (of vooral?) in het meervoud, zelfs als het naar iets enkelvoudig of ontelbaar verwijst:

Allez, da zijn nou toch geên doeningen hoe da diene mens daar azô van zijn ôren sta te maken?!

Ik heb het lemma gewijzigd naar lapkoes, de vorm die voor het gerecht het meest voorkomt. Ook heb ik de bronvermelding van het dbnl.org erbij gezet waar MELD de mosterd gehaald had.

Het gerecht ‘labskous’ is zo te zien inderdaad SN, of in alle geval beter gekend in NL als in VL. ‘Lapkoese’ is gewoon een uitspraakspelling daarvan, zoals ‘peirt’ met een t en de verkeerde ei dat is voor ‘pèèrd’.

Ik denk wel dat er ergens volksetymologie is opgetreden, want ‘labskous’ is mannelijk (en krijgt dus normaliter geen eind-e in westelijk Vlaamse dialecten), terwijl een ‘kous’ vrouwelijk is (en dus normaliter wel een eind-e krijgt in westelijk Vlaamse dialecten), en ‘lapkouse’ vrouwelijk is (hoewel noordwestelijke West-Vlamingen er toch mannelijke verwijswoorden voor zouden gebruiken, maar dat is dan weer een specifiek kenmerk van die dialecten).

Het feit dat het woord met een korte oe-klank wordt uitgesproken (gelijk koud, hout) en niet met een ow-klank (gelijk vrouw, trouw, maar ook saus, blauw) verraadt ook iets over de herkomst van het woord, want als het vanuit het Duits of Nedersaksisch zou geleend zijn, zou de uitspraak ‘lapkowse’ geworden zijn en niet ‘lapkoese’. Debrabandere slaat de bal dus mis: in het Nederlands is ‘labskous’ misschien wel afkomstig uit het Nedersaksisch of het Duits, want in het Nederlands is er geen enkel onderscheid in uitspraak tussen ‘ou’ en ‘au’, maar in het (West-)Vlaams kan dat gewoonweg niet en moeten ze het rechtstreeks bij de Engelsen gehaald hebben. Dat leidt er mij dan weer toe mijn vorige alinea tegen te spreken: ‘lobscouse’ wordt gemakkelijk ‘lapkoese’ als het een aantal keren door iemand anders uitgesproken en opgeschreven wordt.

Waar het dus op neerkomt is dat ‘lobscouse’ twee keren ontleend is: enerzijds door de Hollanders die het via een omweg langst hun oosterburen hebben, en anderzijds door de kust-West-Vlamingen (specifiek Oostendenaars?) die het rechtstreeks van bij de bron hebben. Dat is wel de moeite van te vermelden in de VW, mij dunkt.

‘Hij zegt dat hij het verhaal smeuïger heeft gemaakt dan het was. “Dat is een uitglijder (uitschuiver, red.) van mij. Dat is dom. Voor de tv is dat dodelijk.”’ (vrt.be)

Dat is een citaat van een Nederlander. De vrt heeft hier toch ten minste de reflex om het NL uitglijder te verklaren met het VL uitschuiver. Ze gaan het nog leren ;)

De Morgen daarentegen zet het gewoon tussen aanhalingstekens: Johan Derksen geeft ‘uitglijder’ toe, maar verontschuldigt zich niet: ‘Woke cultuur is groot en is tegen ons’.

Van Dale labelt het nochtans als NL:
uit·glij·der (de; m; meervoud: uitglijders) (Nederland)
1 verkeerde daad, opmerking enz.

Typisch Vlaams verklaart het Vlaamse uitschuiver dan weer met een typisch Nederlands woord en ze doen er nog een schepke bovenop en spellen het verkeerd:
uitschuiver: blunder, uitglijer (Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 7). Grappig die hypercorrectie toegepast op het Nederlands. Taalonderdanigheid!

Zou het kunnen dat labskous SN is en lapkoes(e) het Oostends?

Lapkoes een menu van de vissers van Oostende. … Lapkoes in ’t Ostends, labskous in ’t Nederlands, lapskaus in het Noors en lappscouse in het Zweeds, … (facebook – Erfgoed Visserij Oostduinkerke)

Labskous een snel supereenvoudig en goedkoop hoofdgerechtje. Mijn moeder maakte het vroeger vaak. (smulweb.nl)

In dat geval zou ik de titel van het lemma veranderen. Graag uw gedacht.

Welkom MELD. Ik vind o.a. dit:

lapkoes bep. visserskost op zee (Oostende). Hyperdialectisch (eventueel via een andere taal) « eng. lobscouse (ss. van lob ‘bep. gerecht met hompen’ en course ‘gerecht’).
TT XXV 64-66. (A.A. Weijnen (2003), Etymologisch dialectwoordenboek, Den Haag)

lapkous (0), zn. m.: zeemansgerecht (aardappelen, uiensaus en vis of vlees uit blik). D. < Ndd. Labskaus, N., De. lapskaus < E. lobscouse. Het woord zou oorspr. lob’s course zijn ‘gerecht van een stumper’. – Lit.: F. Debrabandere, Oostendse lapkoes. TT 28 (1976), 64-66. Zie ook Nieuwe Taalgids 61, 239; 62, 40. (F. Debrabandere (2002), West-Vlaams etymologisch woordenboek: de herkomst van de West-Vlaamse woorden, Amsterdam)

Verwijzing was foutief

" Dit stond ergens in het WNT. Ik kan het spijtig genoeg niet meer vinden."
Je kan het in het WNT inderdaad niet terugvinden maar wel in het VMNW onder Levaard: Mog. van de stam van het ww. leven met het suffix-art. De moderne betekenis is ‘levende, verse vis’; meer bep.: ‘verse haring’; volgens schriftelijke mededelingen van F. Debrabandere en H. Ryckeboer betekent het in Zuid-West-Vlaanderen bovendien ‘iem. die fel leeft’, d.w.z. iemand die graag eet en drinkt en graag uitgaat.

Volgens google toch evenveel in .NL als in .BE?

Het Duitse ministerie van economische zaken ontkende dat de gasbevoorrading van Duitsland gevaar loopt. (trouw.nl)

Het zekerstellen van de gasbevoorrading voor het volgende winterseizoen en de hoge energieprijzen zetten niet alleen aan tot het zoeken van … (rijksoverheid.nl)

.. om de paraatheid en weerbaarheid van de EU bij een verstoring van de gasbevoorrading te verzekeren. (eerstekamer.be)

De gasbevoorrading ligt nu stil. Tegelijk doken in Al Arish pamfletten op van een groep die zich ‘Al- Qaeda-in-de-Sinaï’ noemt. (nrc.nl)

Wel grappig dat voorbeeld uit happymama.be. Zou de schrijfster zich bewust geweest zijn van de woordspeling? ;)

Verkrijgen is schrijftaal, krijgen is spreektaal.

Ge bedoelt deze stukjes, aze666?
https://www.vlaanderen.be/taaladvies/woorden-van-de-week/schermvennootschap

https://www.vlaanderen.be/taaladvies/woorden-van-de-week/hybride-oorlog

Taal kan inderdaad een instrument voor propaganda zijn. Zowel vanuit het standpunt van de schrijver als dat van de lezer. In dit geval worden er twee voorbeelden gegeven vanuit de actualiteit. Dat dergelijke voorbeeldzinnen in de Vlaamse pers gebruikt worden is een realiteit denk ik. Of ge vindt dat de Vlaamse pers in deze de waarheid spreekt is een andere discussie waar er andere fora voor bestaan.

Het Vlaams woordenboek gaat over het Vlaams en inderdaad is schermvennootschap typisch Vlaams: “Belgen laten anno 2016 nog altijd massaal schermvennootschappen opzetten in exotische oorden zoals Panama en de Britse Maagdeneilanden.” (tijd.be)