Wijzigingen door Georges Grootjans

kazak

(de ~ (m.), ~ken)

- lange overjas
- boeken- of sporttas

< Frans: casaque: een mantel die vroeger door mannen werd gedragen. Het woord zou van Persische oorsprong zijn.

Algemeen Nederlands Woordenboek: jas, rok of kiel – archaïsch; alleen nog in uitdrukkingen in gebruik, vooral in België:
- zijn kazak keren; zie ook kazakkendraaier
- op iemands kazak zitten

wnt:
1) 16de E.: als soldatendracht: een lang overkleed, een lange overjas.
2) 19de E: in Vlaamsch-België: mansrok, jas, frak
- Kazak(ke): jas, groot overkleed voor mannen. De Bo (1873).
- Kazakke: alle mansoverkleed (den kiel uitgezonderd), Teirlinck, Zuid-Oostvl. Idioticon.

zjaar

(de ~ (m.), geen mv. /zja:r/)

1. groot vertoon, blijk geven van grote zelfdunk
< Frans grand genre: grote zjaar

wnt: bij zjèren: afgeleid zjaar:
Wijze waarop iemand handelt of te werk gaat; manier van doen. In de aanhaling steeds in de verbinding groote zjèèr, groot vertoon.
- Groote zjaar, prachtvertoon, trant, wijze der rijken, Joos (Waasland) (1900-1904)
- ’t Is allemaal groote zj?r in dat huis, Cornelissen-Vervliet (Antwerpse Kempen en Antwerpen) (1903).
- Ze hebben ’nen knecht die een frak draagt met vergulde knoppen, dat is de groote zjaar, Joos (1900-1904).

Voorbeelden:
Hij heeft nogal wat zjaar bij.

Als ge da zeet, op den boul’vard,
al dien chik en dien groten zjaar,
dan zegde: non de bleu, dee maude,
da kost toch aude.
(Als je dat zie op de boulevard
al die chick en die grote zjaar,
dan zegde "non de bleu, die mode, dat kost toch geld)
(non de bleu: bastaardvloek voor “nom de dieu”
aude: Brusselse uitspraak van oorden (=geld))
(http://www.wreed-en-plezant.be/)

zie ook zjaartrut, zjaarwijf, zjaaremme, zjaarkloot

2. genre, passend bij, iemands stijl, voorkeur

stute

(de ~ (v.), ~n)

boterham
ook: stutte

“stuit” < Middelnederlands: ‘stuyte’

Middelnederlandsch Woordenboek: Een broodje van een bepaalden vorm, of ook van een bepaald deeg.

wnt: Stute: stuit: een snede brood of boterham in een groot deel van Vlaanderen
< Waarschijnlijk deels verwant, deels naar den vorm identiek met Stuit; ook hier doelde de naam wellicht oorspronkelijk op den stompen vorm.

Droge stute

kuisen

(ww. kuiste, gekuist)

poetsen, schoonmaken, proper maken

vnw

wnt: (Belgisch-Nederlands) ‘schoonmaken, reinigen, poetsen’. Afleiding van het bn. kuis in de betekenis ‘zuiver, rein, net’. Van kuisen is weer het zn. kuis ‘schoonmaak, poetsbeurt’ afgeleid, zoals in de groote kuisch ‘de grote schoonmaak’
(M. Philippa e.a.)

Van Dale online 2018: kuisen
BE; spreek­taal schoon­ma­ken, rei­ni­gen
het huis kui­sen
vis kui­sen

meer specifieke kuisactiviteiten zijn:
- schoenen poetsen, zie kuisen, schoenen ~
- auto wassen, zie kuisen, auto ~
- tanden poetsen, zie kuisen, tanden ~
- ruiten lappen, zie kuisen, ruiten ~

andere dingen die specifiek gekuist worden: vis, groenten, …

zie ook afkuisen, opkuisen, uitkuisen, wegkuisen, kuisgerief, grote kuis, kuiskleren; kuisvrouw; kuiswater

bolleket

(de ~ (m.), ~ten)

dikke knikker

wnt: bij bonket: ook bolket, bolleket.
Groote knikker, stuiter of bal van twee tot vier duim middellijn, oorspronkelijk zeker van been of ivoor, maar later ook van leem, glas, steen, albast, ijzer, lood, elastiek enz.

ook in Steenhuffel, Merelbeke, Gent

zie synoniemen van knikker bij marbel