Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
wordt in de spreektaal gebruikt als afkorting van intensieve zorgen
Hij lag op intensieve, is daar wakker geworden en wist niet waar hij lag. (happymama.be)
goed bij zijn verstand zijn
“… ondertussen gaat het wat minder met lopen, hij wordt dit jaar 91 natuurlijk, maar is nog steeds heel goed bij de zijnen.” (seniorennet.be)
“Ikzelf verklaarde onze voorzitter “niet goed bij de zijne”, wanneer hij me vroeg de trainingen van de ijsberen te leiden.” (dendermondseijsberen.be)
“… in ziekenhuis … lange tijd op intensieve en kan nog amper schrijven en zien maar voor de rest is ze nog goed bij de hare om het zo te stellen. (juridischforum.be)
goed bij zijn verstand zijn
“… ondertussen gaat het wat minder met lopen, hij wordt dit jaar 91 natuurlijk, maar is nog steeds heel goed bij de zijnen.” (seniorennet.be)
“Ikzelf verklaarde onze voorzitter “niet goed bij de zijne”, wanneer hij me vroeg de trainingen van de ijsberen te leiden.” (dendermondseijsberen.be)
goed bij zijn verstand zijn
“… ondertussen gaat het wat minder met lopen, hij wordt dit jaar 91 natuurlijk, maar is nog steeds heel goed bij de zijnen.” (seniorennet.be)
1) zot, een halve, een ~ gedraaide, iemand die niet bij zijne juste is (juste, niet bij zijne ~ zijn)
2) dom persoon
3) licht mentaal achtergestelde
Van Dale: halvegare; de (m.); -n
gek, dwaas
Het wordt in het hele taalgebied gebruikt, maar in VL is het mv met een ~s: halve gares, terwijl het in NL met een ~n wordt gebezigd: halvegaren.
Sage: Er bestaat een volksboek ‘De Vermaekelijke klugt’ uit 1750. Daarin staat het verhaal van een vader die zijn domme zoon overal mee naartoe nam. Van Zottegem tot het Minnewater in Brugge. Maar nergens kon iemand hem helpen. Ze kregen uiteindelijk de raad om naar Eeklo te gaan want daar worden hoofden gebakken met gekrulde en platte haren, met schele, loense, lodderige en lepe ogen, zwarte en andere kunt ge er ook krijgen volgens uw goesting en smaak. Als het hoofd te lang in de oven was blijven zitten, was je een heethoofd, had men je niet lang genoeg laten zitten, dan was je een halve gare, en een mislukt hoofd was natuurlijk een misbaksel. Later heeft deze jongen in Parijs gestudeerd en heeft hij er succes geboekt!
De sage bevat een aansluitende moraal : Kinderen wordt voorgehouden dat ze maar beter tevreden kunnen zijn met hun eigen hoofd. Want de kans is groot dat je bij de bakker vandaan komt als een heethoofd, een misbaksel of een halve gare. (Wikipedia: http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bakker_van_Eelko.jpg)
1) Aan het rood licht kwamen 2 halve gares in een auto, megasnel aangereden. Ze moesten alles dichtsmijten of ze hadden vanachter in mijne auto gezeten. Ik was bekan gejost (gejost zijn).
2) De Leo is toch nen halvegare se. 3 x de maat opmeten en toch nog het hout verkeerd afzagen.
3) De dagploeg die in het fabriek inpakwerk aan de band doet, bestaat uit 15 halve gares.
in een/het café
‘op café gaan’ is standaardtaal in België
vgl.: restaurant, op ~ gaan
Op café is de koffie altijd wel duurder als thuis.
In onze studentenjaren gingen we veel vaker op café dan nu. (standaardtaal in België) Taaladvies.net
demorgen.be: Vlaming geeft bijna 600 euro per jaar uit op café
Empty Container Handler of ECH;
een kapstok is in havenjargon een rijdende kraan die lege containers verplaatst, stapelt of aflaadt. De container wordt in de lengte vastgezet tussen de grijparm van de kraan. Hij hangt dan als het ware aan een kapstok.
“Werken met een kapstok: hoe kan het nog veiliger?
Hieronder zetten we nog eens de belangrijkste bepalingen op een rijtje om het werken met een Empty Container Handler (ECH, kapstok) veiliger te maken. (…)
Alle kapstokken moeten ook voorzien zijn van een signalisatiesysteem dat aanduidt of de container(s)
vergrendeld is (zijn).” (cepa.be)
Empty Container Handler of ECH;
is een rijdende kraan die lege containers verplaatst, stapelt of aflaadt. De container wordt in de lengte vastgezet tussen de grijparm van de kraan. Hij hangt dan als het ware aan een kapstok.
“Werken met een kapstok: hoe kan het nog veiliger?
Hieronder zetten we nog eens de belangrijkste bepalingen op een rijtje om het werken met een Empty Container Handler (ECH, kapstok) veiliger te maken. (…)
Alle kapstokken moeten ook voorzien zijn van een signalisatiesysteem dat aanduidt of de container(s)
vergrendeld is (zijn).” (cepa.be)
groenten
zie ook legummen
uitspraak: lègumme
oorsprong:
Het Franse woord lesgum (15de eeuw), legum of légume komt uit het Latijn tot bij ons: legumen. Maar in het Latijn zou dit eerst de betekenis van ‘peul’ gehad hebben en bedoelde men er erwten, bonen en linzen mee. Voor de groene groenten gebruikte men het woord (h)olus en meer bepaald was dit het woord voor de kool.
Tot in de 13de eeuw blijft het woord legume dicht bij de oude Latijnse betekenis maar dan verandert de betekenis in het gewone taalgebruik en betekent het moestuinplanten allerhande maar ook de betekenis voor de peulachtigen blijft bestaan.
In de 13de eeuw begint men ook het woord legume in twee geslachten te gebruiken: une légume en un légume. Het mannelijke geslacht haalde het bijna overal behalve in enkele uitzonderingen. Er wordt ook een verband gezocht met het woord legere (plukken) wat nog steeds naar de peulvruchten verwijst. Dit laatste woord zou teruggaan tot de Indo-Europese taal. (waverlandsedingen.be)
Mijn grootvader at geen erwtjes of boontjes maar legumen, naast de andere groenten.
Tot voor één generatie kenden en gebruikten de mensen het woord ‘legumme’ als ze het over groenten hadden. (waverlandsedingen.be)
halsoverkop, raprap, op stel en sprong; erg slordig;
Ook: in drie haasten
VD2015 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
vgl. vierkappens, vierklauwens
Regering verkoopt in zeven haasten overheidsgebouwen.
Daarna ging het in zeven haasten naar het station.
Het is duidelijk dat deze vertaling in zeven haasten is afgelapt.
liesbetinhamburg.blogspot.be: En dan in drie haasten weer terug naar Ikea, onderweg nog even de hulpeloze vrouw spelen zodat een stoere Duitse vent me helpt met tanken
bewerken, herzien
VD2015 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Fansy heeft dat artikeltje in het VW helegans herwerkt. Dat kunt ge zien aan de vorige versies.
als het zijn (poets)beurt maar heeft gehad;
zie recht, zijn ~ hebben
De buurvrouw poetst elke maandag haar vensterramen, zelfs bij regenweer. Wanneer ik haar zeg dat dit weinig zin heeft, antwoordt ze : als ’t zijn recht maar gehad heeft.
bewerken, herzien
VD2015 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Fansy heeft dat artikeltje in het VW helegans herwerkt. Dat kunt ge zien aan de vorige versies.
halsoverkop, rap-rap, op stel en sprong; erg slordig
Ook: in drie haasten
VD2015 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
vgl. vierkappens, vierklauwens
Regering verkoopt in zeven haasten overheidsgebouwen.
Daarna ging het in zeven haasten naar het station.
Het is duidelijk dat deze vertaling in zeven haasten is afgelapt.
liesbetinhamburg.blogspot.be: En dan in drie haasten weer terug naar Ikea, onderweg nog even de hulpeloze vrouw spelen zodat een stoere Duitse vent me helpt met tanken
groenten, peulvruchten
zie ook legummen
uitspraak: lègumme
oorsprong:
Het Franse woord lesgum (15de eeuw), legum of légume komt uit het Latijn tot bij ons: legumen. Maar in het Latijn zou dit eerst de betekenis van ‘peul’ gehad hebben en bedoelde men er erwten, bonen en linzen mee. Voor de groene groenten gebruikte men het woord (h)olus en meer bepaald was dit het woord voor de kool.
Tot in de 13de eeuw blijft het woord legume dicht bij de oude Latijnse betekenis maar dan verandert de betekenis in het gewone taalgebruik en betekent het moestuinplanten allerhande maar ook de betekenis voor de peulachtigen blijft bestaan.
In de 13de eeuw begint men ook het woord legume in twee geslachten te gebruiken: une légume en un légume. Het mannelijke geslacht haalde het bijna overal behalve in enkele uitzonderingen. Er wordt ook een verband gezocht met het woord legere (plukken) wat nog steeds naar de peulvruchten verwijst. Dit laatste woord zou teruggaan tot de Indo-Europese taal. (waverlandsedingen.be)
Mijn grootvader at geen erwtjes of boontjes maar legumen, naast de andere groenten.
Tot voor één generatie kenden en gebruikten de mensen het woord ‘legumme’ als ze het over groenten hadden. (waverlandsedingen.be)
brutaal, vrank, stout
zie ook: strant, astranterik
< Fr.: assurance = zelfverzekerdheid
VD online: gewestelijk onbeschroomd, zelfverzekerd
WNT: astrant: van personen en zaken: brutaal
afgeleid van assurant, met invoeging van t tusschen s en r die onmiddellijk achter elkander kwamen.
Het woord is ook in zndl. dialecten zeer gangbaar.
Afwijkenden vormen:
- asterant: de langere vorm astrant, nog in N.NL/Friesland gangbaar in de literatuur
- aschrant (Zele, St.-Niklaas)
- strant (Leuven, Tongeren)
- astrant ook in de Antwerpse Kempen
- Wat een astrant kind zijt gij toch!
- Dat was nen astrante kerel seg! Zonder iets te vragen of te zeggen, sleurt die mij op den dansvloer en ik ken die nog geen eens.
- “Zeg, Wouter, hoe kwam het toch dat je zoo opeens met de familie meeging? ’t Is nogal heel erg asterant van je.” – Multatuli, 1874
brutaal, vrank, stout
zie ook: strant, astranterik
< Fr.: assurance = zelfverzekerdheid
VD online: gewestelijk onbeschroomd, zelfverzekerd
WNT: astrant: van personen en zaken: brutaal
afgeleid van assurant, met invoeging van t tusschen s en r die onmiddellijk achter elkander kwamen.
Het woord is ook in zndl. dialecten zeer gangbaar.
Afwijkenden vormen:
- asterant: de langere vorm astrant, nog in N.NL/Friesland gangbaar in de literatuur
- aschrant (Zele, St.-Niklaas)
- strant (Leuven, Tongeren)
- astrant ook in de Kempen
- Wat een astrant kind zijt gij toch!
- Dat was nen astrante kerel seg! Zonder iets te vragen of te zeggen, sleurt die mij op den dansvloer en ik ken die nog geen eens.
- “Zeg, Wouter, hoe kwam het toch dat je zoo opeens met de familie meeging? ’t Is nogal heel erg asterant van je.” – Multatuli, 1874
wees niet verbaasd dat…, ge moogt u verwachten aan…
vgl verschieten, niet te ~
zie ook verschieten
quadforumbenelux.com: Ingersollrand heeft die maar verschiet niet dat je 500 euro kwijt bent voor zo een toesteleke als het niet meer is…
noorwegen.org : Verschiet niet dat het hier erg warm kan worden ook hoog in het noorden.Tot 30 graden.
Ik zeg nog tegen de Jean: Verschiet niet dat die vroeg of laat aan uw deur gaat staan om het dik en dubbel terug te vragen. En de week daarop was het al van dat natuurlijk…
het zal niemand verbazen
vgl. verschiet niet dat
“De lonen van de top van de NMBS: niet te verschieten dat de machinist staakt.” (forum.politics.be)
“… als een pijl, bleek dat hij speciale handschoenen aan had in de vorm van een zwemvin, niet te verschieten dat die snel vooruitging, ne waterfoefelaar dus.” (decel.be)
" Niet te verschieten dat sommigen er onderdoor gaan. Kom maar eens een week les geven en je ogen zullen wel opengaan." (klasse.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
