Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
hurken
met gebogen knieën zo zitten, dat de billen op de hielen rusten zonder de grond te raken.
zie ook hukken, op zijn ~ zitten, hukken, door zijn ~ gaan
< hukken is een oudere vorm van hurken
De kindjes zitten allemaal op hun hukken.
Ter hoogte van de kraankamer, waar een indrukwekkende installatie van tandwielen, katrollen en getouw was voorzien voor het takelen van klokken, slaghamers en gigantische uurwerkonderdelen, zakte Leon al door zijn knieën om puffend en blazend met zijn rug tegen de muur op zijn hukken wat te bekomen. (marcandries.be)
zittend door de knieën gebogen, hurken
zie hukken, hukken, door zijn ~ gaan
Verstoppertje spelen: ga op uw hukken zitten achter de zetel, dan zien ze u niet.
Om van onder in de kast een pan te nemen, zal ik op mijn hukken moeten zitten.
…zo’ne moto rechthouden en dan op uw hukken zitten, zie ik ni graag op mij vallen! (forum.demotorsite.be – Limburg)
Wie in overdrachtelijke zin “op zijn hukken” gaat zitten, stelt zijn taalgebruik af op kinderen of minder intelligente personen.
hurken
ook zich hukken, zijn eigen hukken
vgl hukken, op zijn ~ zitten, hukken, door zijn ~ gaan
VD online: gewestelijk: huiken
MNW: hucken: Hurken, nederhurken, op de hurken of hukken gaan zitten.
- Niet te betrouwen dat al huckende pist, Goedthals 14, Brabant, 1568
- Hucke mi (dat.), ic bucke di, Praet 3065, Vlaanderen, 1401-1450.
WNT: hukken: Eene ineengedrongen houding aannemen door de knieën te buigen
> veelal met de bijgedachte van zich schuil te houden, wegkruipen.
- Hukkende in de struiken Dacht hy de naadrende, als het hoen den wouw te ontduiken, staring 2, 138 (1836).
> Ook met de bijgedachte aan eene neiging of een langen duur: (gehurkt) blijven zitten, plakken, vooral in herbergen. In de Z.-Ndl. spreektaal.
Ze kan niet meer hukken met dat verschot in hare rug.
- Wie hukt er zijn eigen tegenwoordig nu nog voor 10 cent op te rapen?
- Ikke!
- Ikke ook!
In Oosterse landen is hukken een populaire zithouding.
gebukt gaan onder een grote zorg of een zware last
WNT: hukken: gebukt gaan, strompelen, waggelen.
Inzonderheid hukken onder een zwaren last, (zie kil. (1588) en hexham)
- Als sy haer selven een onverdragelijck pack geworden is soo men siet datse al huckende en buckende gaet, david, Waers. 332
Sommigen gaan gehukt onder zo ’n zware depressie dat ze uiteindelijk nog maar 1 uitweg zien: hun eigen van kant maken (kant, zijn eigen van ~ maken).
Jarenlang ging ze gehukt onder de grote zorg voor de opvoeding van haar 2 kinderen.
zelfmoord plegen
Van Dale: zich van kant maken: zelfmoord plegen
De laatste jaren zijn er veel beroemdheden die hun eigen van kant hebben gemaakt.
Verse look, lijkt op een kruising van jonge prei en pijpajuin, met hier en daar wat paars in het wit. Ruikt veel sterker dan die soorten, zelfde geur als knoflook.
Het ziet er een beetje uit als lente-ui, maar dan met lichte looksmaak.
latijnse benaming: Allium Fistulosum
> wordt ook jonge knoflook of grove bieslook genoemd
Ze was in de middagpauze naar de markt geweest en had er onder meer pijplook gekocht. ’s Avonds wilden de kinderen de auto niet in: die stonk nog veel te hard naar look!
Pijplook is de benaming van een vaste plant, maar kan ook verwijzen naar het jonge groen van knoflook. Heerlijk om fijngesneden last minute toe te voegen aan gerechten waar je anders knoflook in zou doen. En gezond!
De jaarlijkse oplage van pijplook is in vergelijking met die van pijpajuin uitermate beperkt. (dewassendemaan.be)
wederopstanding, terugkomst, herstel
DS2015 standaartdaal
zie ook remonteren
demorgen.be: Europese beurzen zetten remonte voort
knack.be: Speel in op de remonte van de Chinese beurs
voetbalbelgie.be: Analist Nordin Jbari is verbaasd over de remonte van de Rouches maar acht de Luikse club niet in staat om kampioen te spelen.
sportterm: bijhalen, inhalen; voorbijsteken
woorden.org : Z-Ned.
zie ook remonte
Uit het ritverslag van De Ronde in De Morgen: ‘Ballan zette aan, Boonen ging er tegen de wind snel over, Pozzato kwam nog opzetten, maar kon Boonen niet meer remonteren.’
wederopstanding, terugkomst, herstel
DS2015 standaartdaalzie ook remonteren
demorgen.be: Europese beurzen zetten remonte voort
knack.be: Speel in op de remonte van de Chinese beurs
voetbalbelgie.be: Analist Nordin Jbari is verbaasd over de remonte van de Rouches maar acht de Luikse club niet in staat om kampioen te spelen.
reeks, rij, serie, rits
(1562) verwant met rijgen
VD2013 online: Belgisch-Nederlands, rist
VRT taalnet: Standaardtaal in België
DS2015 standaardtaal
We moeten nog een hele resem todo’s afwerken.
“Met één druk op de knop wordt een resem bewerkingen uitgevoerd.” (vrt Taalnet)
De regering-Di Rupo heeft in alle discretie een akkoord bereikt over nog een resem topjobs. (DeMorgen.be)
punaise
Dien almanak hangt die maar met een paar pinèskes tegen het prikbord.
Pinèskessaas is een saus met pinèskes, wat niet bestaat natuurlijk, maar dient om aan de uitdrukking springbonen met pinèskessaas geten hebben nog een extra nadruk te leggen op de beweeglijkheid ervan.
Zit eens stil man, wat hebt gij geten? Springbonen met pinèskessaas precies.
- tanken, de tank van de wagen vullen met brandstof
- vullen met iets
zie ook kappen
Onze auto heeft dorst, we gaan m nog es moeten volkappen.
Een oude mazouttank zomaar volkappen met water of zand is uit grootmoeders tijd en kan duizenden euro’s kosten voor de verwerking van vervuilde grond.
nummerplaat van een auto
West-Vlaams: een plakke
VD2014 online: gewestelijk, plaat
De politie vroeg me of ik het plak van de wagen kende?
Den dien zun plak angt ook sjcheef.
= De nummerplaat van die auto hangt scheef. (Westhoek)
Ken je gie joen plak va joen otto?
= Ken je de nummerplaat van jouw auto? (Westhoek)
plaats in div. betekenissen: kamer, ruimte, vlek, plek…
dim.: plakske
VD2014 online: (gewestelijk) plek
Doë wor geen plak nimei èn de kafei (er was geen plaats meer in het café).
En plak van gaas te gèève, dauwdeter op de frèè (in plaats van gas te geven, duwde hij op de rem).
Sondes ès ’t noênèète èn de goej plak (op zondag middagmalen we in de bezoekerskamer).
Kik nau, ’n vaul plak op ze goêd kostum (kijk nu, een vuile vlek op je zondagse pak)!
in het begin, als alles nieuw en pril is, gaat alles goed en is men in een euforie, maar dan…
in Antwerpen: nieuw borstels keren goed
VD online: nieuwe bezems vegen schoon (spreekwoord) (van bedienden, beambten enz.)
– in het begin doen zij hun best, zijn zij ijverig
– nieuwe maatregelen werken aanvankelijk goed
Ze is verhuisd, ze heeft ander werk, nieuwe vrienden. Hoe lang zal het deze keer duren want nieuwe bezems keren goed.
zich amuseren, zich vermeien
Wederkerend werkwoord. Bijna altijd in de verleden of toekomende tijd gebruikt: „ik heb mij goed” komt niet voor.
Ah, zijt ge op reis geweest? En, hebt ge u goed gehad?
We zullen ons volgende week ook goed hebben.
som te betalen bij een overname van cafe, winkel…, voor gemaakt cliënteel
Voor zijn cafe heeft hij veel betaald voor de zille.
dorpel, drempel, zille, meestal onder een deur
Oorsprong: Germaans
> Eng.: sill
> Fr.: seuil
> Duits: Schwelle
ook in de prov. Oost-Vlaanderen
Ik kwam thuis, en onze Emma zat op de zulle.
Wij hebben goede buren, maar we lopen er toch het gers van de zulle niet.
Ie zit voorzekerst weer zonder job; gans de dag plakt hij op zijn zulle.
Als ge heksen uit uw kot wilt houden, moet ge een paasnagel onder uw zulle steken.
Een gewijde nagel die onder de dorpel wordt geplaatst, teneinde het Kwaad uithuizig te houden.
Van Dale 2005: paas·na·gel, de (m.)
(rooms-katholiek) elk der vijf nagels van wierook die in de paasnacht in de paaskaars gestoken worden in de vorm van een kruis
Ik weet dat ge op uw paasnagel vertrouwt om uw huis voor het Kwaad te vrijwaren — edoch! Het is wetenschappelijk bewezen dat alarminstallaties bij de inbraakpreventie een hogere efficiëntie dan paasnagels vertonen.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
