Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
rommel, inboedel, hebben en houden
meestal in de uitdrukking “heel den hannekesnest” = heel het hebben en houden, al de bezittingen, al de rommel
Oorsprong: de nest van een hanne, hannik. Een ekster brengt de meest onmogelijkste, meestal blinkende, voorwerpen naar haar nest.
Heel den bazaar, al zijnen boecht, gans den hannekensnest moest opgeladen worden. Daar moeten we twee keer voor rijden.
Maar man, wat een hannekesnest is uw slaapkamer nu toch!
gerust
‘scheutig zijn op iets’ heeft in Antw. en Hageland een andere betekenis: happig, gebrand zijn op iets
vgl scheutig, ergens niet ~ op zijn
Awel, ik ben daar niet zo scheutig op.
Ik heb vliegangst, dus ik ben er niet scheutig op om met het vliegtuig op reis te gaan. (Hageland)
ergens niet happig op zijn
VD2015 online: BE, spreektaal
vgl. scheutig
zappybaby.be : Liefst niet iets waarbij je online moet betalen…ben daar niet scheutig op!
zita.be: Enkelen onder hen leken er echter niet scheutig op om samen op de foto te komen.
hln.be: Minister van Defensie Pieter De Crem was niet scheutig op een extra besparing omdat hij al een grote inspanning achter de rug had.
waterpokken, windpokken
VD2015 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
Ne zona of gordelroos komt van hetzelfde virus als wijnpokken
CM.be: Waterpokken of windpokken, ook wijnpokken of varicella genoemd, is een zeer besmettelijke kinderziekte, die zich vooral kenmerkt door hevig jeukende blaasjes.
zich ten volle inzetten, het volle pond geven
zich helemaal uitleven, zijn best doen
West-Vlaanderen: sjette geven, pulle geven,
Nederland: ’m van Jetje geven
zie ook: lap, er een ~ op geven, buzze geven
VD2014 online: Belgisch-Nederlands
De spelers hadden na vorige week iets recht te zetten en … ze hebben zich gesmeten!
“Ik mocht 4 jaar lang uw volksvertegenwoordiger zijn. En ik heb me ‘gesmeten’. Keihard gewerkt, dag en nacht.” (https://theotuurt.wordpress.com/page/2/30.05.14)
We hebben ons gesmeten en met volle teugen genoten.
zich ten volle inzetten, het volle pond geven
zich helemaal uitleven, zijn best doen
West-Vlaanderen: sjette geven, pulle geven,
Nederland: ’m van Jetje geven
zie ook: lap, er een ~ op geven, buzze geven
VD2014 online: Belgisch-Nederlands
De spelers hadden na vorige week iets recht te zetten en … ze hebben zich gesmeten!
We hebben ons gesmeten en met volle teugen genoten.
versnellen, verdapperen
ook: van katoen geven
dbnl: De uitdr. is algemeen bekend ook in den vorm katoen geven in Zuid-Nederland
VD2015 online: BE; spreektaal
< men kon de vlam in een petroleumlamp feller doen branden door de katoenen lont langer te maken, dus door ‘katoen te geven’.
W.-Vl.: sjette geven
zie ook: petrol geven, lap, er een ~ op geven, vliegen, erin ~
Toen hij zag dat hij terrein verloor, begon hij katoen te geven.
iemand die geregeld zijn vrouw slaat
WNT: Wijventoeker, (Vl.-België) man die zijn vrouw mishandelt; vervolgens mog. ook ruimer voor: ordinaire manskerel.
“’t Is wonder hoe zulk een wijventoeker aan eene tweede vrouw geraakt is” Loquela (1893).
“Ge kunt het op z’n gezicht zien dat het zoo’n stuk wijventoeker is …. Ik heb aan de dokken te Antwerpen ’n sjouwer gekend met juist hetzelfde bakkes, en die deugde ook niet.” Claes, Deutschland (1919).
Gelukkig ken ik niemand in ons dorp die als wijventoeker wordt bestempeld.
Da’s nen echte waaiventoeker.
iemand die niet van de vrouwen kan afblijven
in Antw.: vrouwenzot
in Kempen: waavezot, vraawezot
“En het strafste is dat die chichimadam is ingetrokken bij Jules de fietsenmaker van de Pasbrug, een wijvenzot die amper kan lezen of schrijven. Maar hij heeft …” Louis van Dievel, De Pruimelaarstraat (2011)
Firmin trouwt al voor de vierde keer. Hij is een echte wijvezot.
In de varianten van het Vlaams waar de gij/ge/-persoon wordt gebruikt,versmelt in zinnen met inversie de gij/ge/-vorm met de persoonsvorm van het werkwoord.
Dit verschijnsel noemt men enclise.Het is typisch voor het informeel gesproken taalgebruik in de Antwerps-Brabantse dialecten. Het komt echter ook voor in andere gebieden.
- “Hedde – of hebde – dat al gedaan?” (enclise van “Hebt ge”)
- “Gade mee?” (enclise van “Gaat ge?”)
- “Kunde mij helpen?” (enclise van “Kunt ge?”)
- “Zijde braaf geweest?” (enclise van “Zijt ge?”)
- “Hedde schoon gespeeld?” (enclise van “hebt ge”)
In bovenstaande zinnen is het niet duidelijk of het om een tweede persoon enkelvoud of meervoud gaat. Mede daarom treedt er ook een verdubbeling op van de ge/gij/-vorm, of voegt men gijlie/gelle/golle toe om de tweede persoon meervoud aan te duiden bijvoorbeeld:
- “Hedde gij dat al gedaan?”
- “Gade gij mee?”
- “Kunde gij mij helpen?”
- “Zijde gij braaf geweest?”
- “Hedde gelle schoon gespeeld?”
Een andere reden voor deze verdubbeling of toevoeging kan zijn dat men de klemtoon legt op de gij-vorm om een onderscheid met iemand anders duidelijk te maken:
- Kunde gij me helpen, want hij daar kan het niet.
- Hedde gij vijf minuten voor mij, want de Jan is te druk bezig.
- Neemde gijlie mij mee, want mijn maten zijn al weg.
“Na die trappen tot opt 7de hedde geen goesting meer voor tv te zien of eten te maken zenne”.(facebook)
En hedde gij meubelen,
En hedde gij huisgerief,
Dan kunde gij trouwen met uw lief,
Gij ouwe zot! En hedde gij meubelen,
En hedde gij huisgerief,
Dan kunde gij trouwen met uw lief! (studentenlied)
Hela Jean, komde?
Ze zei " hedde gijlie onze kater niet gezien,die is gisteravond niet naar huis gekomen". (forum politics)
Een bruin brood, brengde dat eens mee voor mij?
iemand die niet van de vrouwen kan afblijven
in Antw.: vrouwenzot
in Kempen: waavezot, vraawezot
“En het strafste is dat die chichimadam is ingetrokken bij Jules de fietsenmaker van de Pasbrug, een wijvenzot die amper kan lezen of schrijven. Maar hij heeft …” Louis van Dievel, De Pruimelaarstraat (2011)
Firmin trouwt al voor de vierde keer. Hij is een echte wijvezot.
eenvoudige, informele receptie;
ook in samenstellingen zoals nieuwjaarsdrink, welkomstdrink, afscheidsdrink etc.
Bart geeft een drink voor zijn dertig jaar.
“Tijdens zijn korte speech op de nieuwjaarsdrink zinspeelde de kunstenaar op zijn reputatie. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
ruzie, boel, last
→ Fr. embarras (= hinder)
Hooligans gaan alleen maar naar de voetbal om ambras te maken.
Er is ambras tussen die twee.
Als ge nog veel te laat gaat komen gaat ge ambras krijgen.
(eigenlijk) iemand die oude spullen haalt
wie in de ogen van anderen weinig respect verdient
zie ook: voddevent,bullen en benen
Hij was ne voddeman en zij een pieketijn het was daar alle dagen ambras.
(eigenlijk) iemand die oude spullen ophaalde
slordig iemand,weinig zorgzame persoon,
iemand waar je geen staat kan op maken.
iemand die slecht werk levert, slecht presteert.
een oneerbare, nietswaardige persoon
zie: bullen en benen
zie ook: voddeman
Zoek iemand anders dan die voddevent, je zal wat meemaken.
Wat ne voddevent, daar kunt ge nu eens niks mee aanvangen. Twee linkerhanden.
In de varianten van het Vlaams waar de gij/ge/-persoon wordt gebruikt,versmelt in zinnen met inversie de gij/ge/-vorm met de persoonsvorm van het werkwoord.
Dit verschijnsel noemt men enclise.Het is typisch voor het informeel gesproken taalgebruik in de Antwerps-Brabantse dialecten. Het komt echter ook voor in andere gebieden.
- “Hedde – of hebde – dat al gedaan?” (enclise van “Hebt ge”)
- “Gade mee?” (enclise van “Gaat ge?”)
- “Kunde mij helpen?” (enclise van “Kunt ge?”)
- “Zijde braaf geweest?” (enclise van “Zijt ge?”)
- “Hedde schoon gespeeld?” (enclise van “zijt ge”)
In bovenstaande zinnen is het niet duidelijk of het op een tweede persoon enkelvoud of meervoud is. Mede daarom treedt er ook een verdubbeling op van de ge/gij/-vorm, of voegt men gijlie/gelle/golle toe om de tweede persoon meervoud aan te duiden bijvoorbeeld:
- “Hedde gij dat al gedaan?”
- “Gade gij mee?”
- “Kunde gij mij helpen?”
- “Zijde gij braaf geweest?”
- “Hedde gelle schoon gespeeld?”
Een andere reden voor deze verdubbeling of toevoeging kan zijn dat men de klemtoon legt op de gij-vorm om een onderscheid met iemand anders duidelijk te maken:
- Kunde gij me helpen, want hij daar kan het niet.
- Hedde gij vijf minuten voor mij, want de Jan is te druk bezig.
- Neemde gijlie mij mee, want mijn maten zijn al weg.
“Na die trappen tot opt 7de hedde geen goesting meer voor tv te zien of eten te maken zenne”.(facebook)
En hedde gij meubelen,
En hedde gij huisgerief,
Dan kunde gij trouwen met uw lief,
Gij ouwe zot! En hedde gij meubelen,
En hedde gij huisgerief,
Dan kunde gij trouwen met uw lief! (studentenlied)
Hela Jean, komde?
Ze zei " hedde gijlie onze kater niet gezien,die is gisteravond niet naar huis gekomen". (forum politics)
Een bruin brood, brengde dat eens mee voor mij?
In de varianten van het Vlaams waar de gij/ge/-persoon wordt gebruikt,versmelt in zinnen met inversie de gij/ge/-vorm met de persoonsvorm van het werkwoord.
Dit verschijnsel noemt men enclise.Het is typisch voor het informeel gesproken taalgebruik in de Antwerps-Brabantse dialecten. Het komt echter ook voor in andere gebieden.
- “Hedde – of hebde – dat al gedaan?” (enclise van “Hebt ge”)
- “Gade mee?” (enclise van “Gaat ge?”)
- “Kunde mij helpen?” (enclise van “Kunt ge?”)
- “Zijde braaf geweest?” (enclise van “Zijt ge?”)
- “Hedde schoon gespeeld?” (enclise van “zijt ge”)
In bovenstaande zinnen is het niet duidelijk of het op een tweede persoon enkelvoud of meervoud is. Mede daarom treedt er ook een verdubbeling op van de ge/gij/-vorm, of voegt men gijlie/gelle/golle toe om de tweede persoon meervoud aan te duiden bijvoorbeeld:
- “Hedde gij dat al gedaan?”
- “Gade gij mee?”
- “Kunde gij mij helpen?”
- “Zijde gij braaf geweest?”
- "Hedde gelle schoon gespeeld?
Een andere reden voor deze verdubbeling of toevoeging kan zijn dat men de klemtoon legt op de gij-vorm om een onderscheid met iemand anders duidelijk te maken:
- Kunde gij me helpen, want hij daar kan het niet.
- Hedde gij vijf minuten voor mij, want de Jan is te druk bezig.
- Neemde gijlie mij mee, want mijn maten zijn al weg.
“Na die trappen tot opt 7de hedde geen goesting meer voor tv te zien of eten te maken zenne”.(facebook)
En hedde gij meubelen,
En hedde gij huisgerief,
Dan kunde gij trouwen met uw lief,
Gij ouwe zot! En hedde gij meubelen,
En hedde gij huisgerief,
Dan kunde gij trouwen met uw lief! (studentenlied)
Hela Jean, komde?
Ze zei " hedde gijlie onze kater niet gezien,die is gisteravond niet naar huis gekomen". (forum politics)
Een bruin brood, brengde dat eens mee voor mij?
tot ziens, tot volgende keer, salut.
Letterlijk: “hou je goed”
verbastering van ‘houd u’ /h.e.oed aa/: zie reacties
WNT: houd-oe
tusschenw. Kopp. van houd, imp. van houden en oe, gewest. vorm van u, wederk. vnw. van den 2den pers. Ellipt. uit den wensch houd u goed, wel, best e.d. Gewest. in Brab.
Vermoedelijk overgewaaid vanuit Zuid-Nederland/Noord-brabant. Ook gebruikelijk in prov. Antwerpen; vooral in de Kempen
’k Sen er mee weg heej, hawdoew! (Kempen)
Houdoe is het favoriete Brabantse woord, volgens de Brabanders zelf.
tot ziens, tot volgende keer, salut.
Letterlijk: “hou je goed”
verbastering van ‘houd u’ /h.e.oed aa/: zie reacties
WNT: houd-oe
tusschenw. Kopp. van houd, imp. van houden en oe, gewest. vorm van u, wederk. vnw. van den 2den pers. Ellipt. uit den wensch houd u goed, wel, best e.d. Gewest. in Brab.
Vermoedelijk overgewaaid vanuit Zuid-Nederland/Noord-brabant. Ook gebruikelijk in prov. Antwerpen; vooral in de Kempen
, ’k sen er mee weg heej, hawdoew! (Kempen)
Houdoe is het favoriete Brabantse woord, volgens de Brabanders zelf.
In de varianten van het Vlaams waar de gij/ge/-persoon wordt gebruikt,versmelt in zinnen met inversie de gij/ge/-vorm met de persoonsvorm van het werkwoord.
Dit verschijnsel noemt men enclise.Het is typisch voor het informeel gesproken taalgebruik in de Antwerps-Brabantse dialecten. Het komt echter ook voor in andere gebieden.
- “Hedde – of hebde – dat al gedaan?” (enclise van “Hebt ge”)
- “Gade mee?” (enclise van “Gaat ge?”)
- “Kunde mij helpen?” (enclise van “Kunt ge?”)
- “Zijde braaf geweest?” (enclise van “Zijt ge?”)
- “Hedde schoon gespeeld?” (enclise van “zijt ge”)
In bovenstaande zinnen is het niet duidelijk of het op een tweede persoon enkelvoud of meervoud is. Mede daarom treedt er ook een verdubbeling op van de ge/gij/-vorm, of voegt men gijlij/gelle/golle toe om de tweede persoon meervoud aan te duiden bijvoorbeeld:
- “Hedde gij dat al gedaan?”
- “Gade gij mee?”
- “Kunde gij mij helpen?”
- “Zijde gij braaf geweest?”
- "Hedde gelle schoon gespeeld?
Een andere reden voor deze verdubbeling of toevoeging kan zijn dat men de klemtoon legt op de gij-vorm om een onderscheid met iemand anders duidelijk te maken:
- Kunde gij me helpen, want hij daar kan het niet.
- Hedde gij vijf minuten voor mij, want de Jan is te druk bezig.
- Neemde gijlie mij mee, want mijn maten zijn al weg.
“Na die trappen tot opt 7de hedde geen goesting meer voor tv te zien of eten te maken zenne”.(facebook)
En hedde gij meubelen,
En hedde gij huisgerief,
Dan kunde gij trouwen met uw lief,
Gij ouwe zot! En hedde gij meubelen,
En hedde gij huisgerief,
Dan kunde gij trouwen met uw lief! (studentenlied)
Hela Jean, komde?
Ze zei " hedde gijlie onze kater niet gezien,die is gisteravond niet naar huis gekomen". (forum politics)
Een bruin brood, brengde dat eens mee voor mij?
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
