Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
rot, aangetast, waardeloos geworden
Deze kast is deurmieterd, ze valt brokke verscheen.
De buizen van de waterleiding zijn deurmieterd, ze moeten allemaal vervangen worden
knap
< Frans: ferme (1650 vast, bondig)
Zie daar, zo’n ferm wijf! Amai mijn kloten.
< Frans: ferme (1650 vast, bondig)
Zie daar, zo’n ferm wijf! Amai mijn kloten.
het gele boekje is samengesteld op vraag van de redactie van de krant De Standaard. Het gaat over 1.000 woorden waar de redactie soms van dacht: “Is dat goed Nederlands? Kunnen we dat gebruiken in de krant?” Bij de duizend woorden staat of ze standaardtalig zijn of niet. (Ludo Permentier)
Het is geen officieel document, maar in de eerste plaats een leidraad voor de journalisten van De Standaard.
De titel van het bundeltje is ’Hoe Vlaams mag uw Nederlands zijn?"
Het gele boekje heeft een gele kaft, naar de kleur van de Vlaamse vlag en verwijst met een knipoog naar het Groene Boekje.
zie ook DS2015
“Ludo Permentier en Rik Schutz zijn de samenstellers van het GELE BOEKJE, beiden taalkundigen, de eerste Belg, de tweede Nederlander. Ze hebben hulp gekregen van medewerkers van de Taalunie, ze hebben een beroep gedaan op de kennis en ervaring van het team van de Taaltelefoon en ze hebben natuurlijk de Dikke Van Dale en het Prisma Handwoordenboek Nederlands ingekeken.” (maerlandkrant.be)
- drukt een verwondering of verbazing uit, zowel in positieve als in negatieve zin
- drukt een verzuchting uit
Van Dale 2016:
< een vervorming van ai mij
1. BE; spreektaal uitroep van verbazing of teleurstelling
= NL nou
Amai, mijn klein schattebolleke, gij zijt groot geworden!
Amai, goe gedaan. Hoe hebt ge dat klaar gekregen?
Ik zen muug nu, amai, wat was dat vandaag allemaal. Zo’nen heksenketel op het werk.
Amai za seg, wat voor nen ambetante vent is me dat!
wie op openbare verkopen de prijs verhoogt om later een deel van dit verdieren op te strijken
verdieren = duurder maken
De vroegere directeur van de lagere school had ne vinger in de pap bij de verkoop van de apotheek. ’Ne verdierenpikker gelijk ze zeggen.
heel erg, enorm onnozel
Seg van uw gedoe, man ik word daar poepeloere onnozel van!
Marino haastte zich om te zeggen dat het om sponsor Erdinger alkoholfrei ging, maar volgens trainingsmakker Michael Van Cleven komt de Bink daar zelfs “Poepeloere onnozel” van… (3athlon.be, Hans Cleemput, Antwerpen)
veel lawaai en geen resultaat
veel geblaat en weinig wol
veel blabla en weinig boem-boem
DS2015 standaardtaal
NL spreekwoord:
- 2 hanen in 1 hok geeft veel gekakel en weinig eieren = er moeten niet te veel mensen de leiding hebben, met te veel bazen gaat het mis
- Wel gekakel, geen eieren = drukte om niets.
WNT:
- Spreekwoord: Wel gekakel, maar geen eieren (harreb. 1, 216, 1858).
- Kakelen kan iedereen, maar eieren leggen niet: praten zijn geen oorden, zeggen en doen is twee, corn.-vervl. 1791.
tscheldt.be: Dikbetaalde beroepspolitici. Onverstoorbare kwebbeltantes. Wereldvreemd tot en met. Veel gekakel, weinig eieren.
Moeiteloos en zonder ook maar een keer een beroep te moeten doen op Patrick Dewael leidde de Kamervoorzitter de discussie. Ik zag Siegfried Bracke naar mij pinken. Veel gekakel en weinig eieren, zag ik hem denken. (deredactie.be)
Filip Dewinter: Wat er zich in het koninklijk paleis afspeelt, daar heb ik het raden naar. Maar ik ben er zeker van dat, als Bart De Wever zijn tanden had laten zien, hij wel de leiding had kunnen nemen. Jammer genoeg is er veel gekakel, maar weinig eieren. (clint.be)
‘Kakelt gij maar, de kiekens zullen wel eieren leggen’ zei mijn moeder soms als 1 van de geburen kwam roddelen. (Kempen)
schilfertjes van de amandelnoot om te gebruiken in bereidingen
uit de vertaallijst van Dagelijkse Kost (Jeroen Meus) voor de Nederlandse markt.
NL: amandelschaafsel
google 2013:
amandelschilfers: .BE (>17.000); NL (>6.000)
amandelschilfertjes: .BE (>69.000); NL (>17.000)
amandelschaafsel: .BE (>15.000); NL (>58.000)
Om de coupe af te werken kunt ge er nog altijd wat amandelschilfertjes over strooien.
- drukt een verwondering of verbazing uit, zowel in positieve als in negatieve zin
- drukt een verzuchting uit
Amai, mijn klein schattebolleke, gij zijt groot geworden!
Amai, goe gedaan. Hoe hebt ge dat klaar gekregen?
Ik zen muug nu, amai, wat was dat vandaag allemaal. Zo’nen heksenketel op het werk.
Amai za seg, wat voor nen ambetante vent is me dat!
Drukt een verwondering of verbazing uit, zowel in positieve als in negatieve zin.
Amai, mijn klein schattebolleke, gij zijt groot geworden!
Amai, goe gedaan. Hoe hebt ge dat klaar gekregen?
Ik zen muug nu, amai, wat was dat vandaag allemaal. Zo’nen heksenketel op het werk.
Amai za seg, wat voor nen ambetante vent is me dat!
Drukt een verwondering of verbazing uit, zowel in positieve als in negatieve zin.
Amai, mijn klein schattebolleke, gij zijt groot geworden!
Amai, goe gedaan. Hoe hebt ge dat klaar gekregen?
Ik zen muug nu, amai, wat was dat vandaag allemaal. Zo’nen keksenketel op het werk.
Amai za seg, wat voor nen ambetante vent is me dat!
wordt gezegd van iets dat zeer hard is, meestal van voedsel maar ook van andere zaken
zie ook er een paard mee kunnen doodslaan, er een boer mee van zijn paard kunnen kloppen
De schoenblink, doet die maar weg want daar kunt ge een olifant mee doodkloppen.
Hoe lang ligt dat stuk cake al in de kast? Het is zo hard dat ge er zelfs een olifant mee kunt doodkloppen.
Soldatenkoeken, daar kunt ge een olifant mee doodkloppen.
“die spiegels jaaaaak ge kunt er nen olifant mee dood kloppen. Kvin hem niet lelijk, achterlichten hebben gelijk wa weg van bmw.” (forum.cleaned.be)
“Olga: …Bekijk die pan ’ns! En voel ’ns hoe zwaar ze weegt!
Stanske: (voelt) Amai! Zeg, daar kunt ge een olifant mee dood kloppen!” (Wat doen we met het lijk? toneelfonds.be)
wordt gezegd van iets dat zeer hard is, meestal van voedsel maar ook van andere zaken
zie ook er een paard mee kunnen doodslaan, er een boer mee van zijn paard kunnen kloppen
De schoenblink, doet die maar weg want daar kunt ge een olifant mee doodkloppen.
Hoe lang ligt dat stuk cake al in de kast? Het is zo hard dat ge er zelfs een olifant mee kunt doodkloppen.
Soldatenkoeken, daar kunt ge een olifant mee doodkloppen.
“die spiegels jaaaaak ge kunt er nen olifant mee dood kloppen. Kvin hem niet lelijk, achterlichten hebben gelijk wa weg van bmw.” (forum.cleaned.be)
te lang gebraden vlees, uitgekaaid
< lor
Mijnen bufstek was spijtig genoeg helemaal uitgeleurd.
- 4 deelgemeenten van Aalst: Moorsel, Baardegem, Herdersem en Meldert
heden alle deelgemeenten van Aalst: Gijzegem, Hofstade, Baardegem, Herdersem, Meldert, Moorsel, Erembodegem, Nieuwerkerken
- een plaatselijk tijdschrift van de gemeenten
etymologie:
> Mnl.: falloerden: takkenbossen of houtbussels, samengesteld uit wilgen- en essenhout.
> Frans: falun: schelpbank.
Gelet op de rijke schelpenfauna die voorkomt in de Meldertse ondergrond is deze benaming zeer toepasselijk.
Bron: Wikipedia
Moorsel, Baardegem, Herdersem en Meldert worden ook wel de Faluintjesgemeenten genoemd.
De Faluintjes kregen gedurende de geschiedenis verschillende benamingen zoals falloerden (1417), fallanten (1458), falaën, fauluynten (1727), fallontjens (1779), faillanten (1821) en falaentenbosch en -meersch.
wielerwedstrijd die op een klein, meestal gesloten circuit wordt verreden, als het ware “rond de kerktoren”, waarbij de ‘helden’ uit de voorbije Ronde van Frankrijk zich in de kijker fietsen (zeg maar: een extra centje bijverdienen)
VD2016 online: “na-Tourcriterium” (ongemarkeerd), maar:
google2016: .BE (>47.000); .NL (>2.000)
Een week na de ronde van Frankrijk worden er overal natourcriteriums gereden, meestal rond de kerktoren.
Chris Froome heeft het natourcriterium in Aalst op zijn naam geschreven. (demorgen.be)
In Herentals wordt er altijd tijdens het laatste weekend van juli een natourcriterium gereden.
wielerwedstrijd die op een klein, meestal gesloten circuit wordt verreden, als het ware “rond de kerktoren”, waarbij de ‘helden’ uit de voorbije Ronde van Frankrijk zich in de kijker fietsen (zeg maar: een extra centje bijverdienen)
VD2016 online: “na-Tourcriterium” (ongemarkeerd), maar:
google2016: .BE (>47.000); .NL (>2.000)
Een week na de ronde van Frankrijk worden er overal natourcriteriums gereden, meestal rond de kerktoren.
Chris Froome heeft het natourcriterium in Aalst op zijn naam geschreven. (demorgen.be)
Zeef
Ook als ww: ziften (zeven) – zift, ziftte, gezift.
> Mnl.: sifte, sichte
WNT: Zift: zifte, zicht (E): gewestelijk in Vl.-België
Werktuig om te zeven, te ziften; zeef.
Antw., Belg.-Brab.: Filter in een melkzeef.
W.-Vl.: handtrommel, tamboerijn
Woordgeslacht:
vr.: prov. Antwerpen
m.: Belg.-Brab. en Gent
onz.: O.- en W.-Vl., Zeel., Z.-Holl., Limb.
Ge kunt dat blikske pekes en aarte (erwten) afgieten door de zift.
Ge moet dat zand ziften, dan blijven de steentjes er in liggen.
Ze hebben daar nogal gelachen! Ze hebben die leerjongen om een glazen zift gestuurd.
Gierigorde emme een zift op hun schouw staan om hunnen smoor te zifte. Dan kunnen ze de beste stukken nog is gebruiken.
versteende as uit de kachel
uitspraak met nauwelijks hoorbare doffe ‘e’ na de ‘r’
zie varianten bij scharbieljen
Vooraleer de kachel opnieuw aan te steken, de skrebielden eruit halen.
Versteende as uit de kachel: Skrebielden (http://www.mijnwoordenboek.nl/dialect/Zelzaats)
“Om te eindigen een woord dat mijn vader me leerde, meer dan vijftig jaar geleden en dat ergens helemaal van onder in mijn woordenschatkist is blijven liggen, tot het enkele dagen geleden vanzelf weer verscheen, zoals een vergeelde klasfoto of een vergeten vakantiekiekje in een bestofte doos op zolder. Het is skrebielden of skrebieldekes.
Toen we nog allemaal met kolen stookten, vielen er al eens kleine gloeiende kooltjes door de (of het) rooster van de kachel. Die koelden af in de asla, dat kruiswoordraadselachtig woord. Mijn taak als jongste kind was dan vaak om de asse te zeven of te ziften met een zeef of zift (natuurlijk) om er de soms nog warme skrebielden uit te halen; die konden dan weer in de kachel om helemaal op te branden. De gezeefde asse gebruikten we in de winter om besneeuwde of beijzelde voetpaden begaanbaar te houden.
Ik heb lang moeten zoeken naar de oorsprong van dat prachtige dialectwoord, maar hier is het, voorwaar een woordenboekbuur van onze escarlette, namelijk escarbille, blijkbaar een Waals en Frans dialectwoord voor kolen die door het (of de) rooster vallen, bij kachels maar ook bij stoomtreinen en die men nadien recupereerde. Misschien is dat woord verwant met een andere buur: escarboucle, Frans voor onze karbonkels: robijnen of rode granaatstenen; beide zijn afkomstig van het Latijn carbunculus, een verkleinwoord van carbo, kool, dus een klein kooltje!
Een andere etymologie verwijst evenwel naar het Nederlandse schrabben of schrabbelen, dus krabben of ‘scharten’ en dat is ook een manier om de skrebielden uit de asse te halen. Dus een Eekloos dialectwoord uit het Waals dat uit het Vlaams komt…” (http://blog.seniorennet.be/kareldhuyvetters/archief.php?ID=382)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
