Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #70301

    faluintjes
    (de ~)

    - 4 deelgemeenten van Aalst: Moorsel, Baardegem, Herdersem en Meldert
    heden alle deelgemeenten van Aalst: Gijzegem, Hofstade, Baardegem, Herdersem, Meldert, Moorsel, Erembodegem, Nieuwerkerken
    - een plaatselijk tijdschrift van de gemeenten

    etymologie:
    > Mnl.: falloerden: takkenbossen of houtbussels, samengesteld uit wilgen- en essenhout.
    > Frans: falun: schelpbank.
    Gelet op de rijke schelpenfauna die voorkomt in de Meldertse ondergrond is deze benaming zeer toepasselijk.
    Bron: Wikipedia

    Moorsel, Baardegem, Herdersem en Meldert worden ook wel de Faluintjesgemeenten genoemd.

    De Faluintjes kregen gedurende de geschiedenis verschillende benamingen zoals falloerden (1417), fallanten (1458), falaën, fauluynten (1727), fallontjens (1779), faillanten (1821) en falaentenbosch en -meersch.

    Provincie Oost-Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 29 Jul 2016 11:54
    0 reactie(s)

    #70302

    natourcriterium
    (zn., o., ~s, -criteria)

    wielerwedstrijd die op een klein, meestal gesloten circuit wordt verreden, als het ware “rond de kerktoren”, waarbij de ‘helden’ uit de voorbije Ronde van Frankrijk zich in de kijker fietsen (zeg maar: een extra centje bijverdienen)

    VD2016 online: “na-Tourcriterium” (ongemarkeerd), maar:
    google2016: .BE (>47.000); .NL (>2.000)

    Een week na de ronde van Frankrijk worden er overal natourcriteriums gereden, meestal rond de kerktoren.

    Chris Froome heeft het natourcriterium in Aalst op zijn naam geschreven. (demorgen.be)

    In Herentals wordt er altijd tijdens het laatste weekend van juli een natourcriterium gereden.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door fansy op 29 Jul 2016 03:27
    2 reactie(s)

    #70303

    natourcriterium
    (zn., o., ~s, -criteria)

    wielerwedstrijd die op een klein, meestal gesloten circuit wordt verreden, als het ware “rond de kerktoren”, waarbij de ‘helden’ uit de voorbije Ronde van Frankrijk zich in de kijker fietsen (zeg maar: een extra centje bijverdienen)

    VD2016 online: “na-Tourcriterium” (ongemarkeerd), maar:
    google2016: .BE (>47.000); .NL (>2.000)

    Een week na de ronde van Frankrijk worden er overal natourcriteriums gereden, meestal rond de kerktoren.

    Chris Froome heeft het natourcriterium in Aalst op zijn naam geschreven. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door fansy op 29 Jul 2016 03:26
    2 reactie(s)

    #70304

    zift
    (de ~ (v.), ~en)

    Zeef

    Ook als ww: ziften (zeven) – zift, ziftte, gezift.

    > Mnl.: sifte, sichte

    WNT: Zift: zifte, zicht (E): gewestelijk in Vl.-België
    Werktuig om te zeven, te ziften; zeef.
    Antw., Belg.-Brab.: Filter in een melkzeef.
    W.-Vl.: handtrommel, tamboerijn
    Woordgeslacht:
    vr.: prov. Antwerpen
    m.: Belg.-Brab. en Gent
    onz.: O.- en W.-Vl., Zeel., Z.-Holl., Limb.

    Ge kunt dat blikske pekes en aarte (erwten) afgieten door de zift.

    Ge moet dat zand ziften, dan blijven de steentjes er in liggen.

    Ze hebben daar nogal gelachen! Ze hebben die leerjongen om een glazen zift gestuurd.

    Gierigorde emme een zift op hun schouw staan om hunnen smoor te zifte. Dan kunnen ze de beste stukken nog is gebruiken.

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door fansy op 29 Jul 2016 03:24
    1 reactie(s)

    #70305

    skrebielden
    (de ~ (steeds mv))

    versteende as uit de kachel

    uitspraak met nauwelijks hoorbare doffe ‘e’ na de ‘r’

    zie varianten bij scharbieljen

    Vooraleer de kachel opnieuw aan te steken, de skrebielden eruit halen.

    Versteende as uit de kachel: Skrebielden (http://www.mijnwoordenboek.nl/dialect/Zelzaats)

    “Om te eindigen een woord dat mijn vader me leerde, meer dan vijftig jaar geleden en dat ergens helemaal van onder in mijn woordenschatkist is blijven liggen, tot het enkele dagen geleden vanzelf weer verscheen, zoals een vergeelde klasfoto of een vergeten vakantiekiekje in een bestofte doos op zolder. Het is skrebielden of skrebieldekes.
    Toen we nog allemaal met kolen stookten, vielen er al eens kleine gloeiende kooltjes door de (of het) rooster van de kachel. Die koelden af in de asla, dat kruiswoordraadselachtig woord. Mijn taak als jongste kind was dan vaak om de asse te zeven of te ziften met een zeef of zift (natuurlijk) om er de soms nog warme skrebielden uit te halen; die konden dan weer in de kachel om helemaal op te branden. De gezeefde asse gebruikten we in de winter om besneeuwde of beijzelde voetpaden begaanbaar te houden.
    Ik heb lang moeten zoeken naar de oorsprong van dat prachtige dialectwoord, maar hier is het, voorwaar een woordenboekbuur van onze escarlette, namelijk escarbille, blijkbaar een Waals en Frans dialectwoord voor kolen die door het (of de) rooster vallen, bij kachels maar ook bij stoomtreinen en die men nadien recupereerde. Misschien is dat woord verwant met een andere buur: escarboucle, Frans voor onze karbonkels: robijnen of rode granaatstenen; beide zijn afkomstig van het Latijn carbunculus, een verkleinwoord van carbo, kool, dus een klein kooltje!
    Een andere etymologie verwijst evenwel naar het Nederlandse schrabben of schrabbelen, dus krabben of ‘scharten’ en dat is ook een manier om de skrebielden uit de asse te halen. Dus een Eekloos dialectwoord uit het Waals dat uit het Vlaams komt…” (http://blog.seniorennet.be/kareldhuyvetters/archief.php?ID=382)

    Provincie Oost-Vlaanderen
    Bewerking door fansy op 29 Jul 2016 02:26
    0 reactie(s)

    #70306

    zift
    (de ~ (v.), ~en)

    vliegenraam

    Al maar goed dat we ziften en ziftendeuren hebben, anders was het hier vergeven van de muggen en vliegen.

    Regio Hageland
    Bewerking door fansy op 29 Jul 2016 02:17
    0 reactie(s)

    #70307

    zift
    (de ~ (v.), ~en)

    Zeef

    Ook als ww: ziften (zeven) – zift, ziftte, gezift.

    Ge kunt dat blikske pekes en aarte (erwten) afgieten door de zift.

    Ge moet dat zand ziften, dan blijven de steentjes er in liggen.

    Ze hebben daar nogal gelachen! Ze hebben die leerjongen om een glazen zift gestuurd.

    Gierigorde emme een zift op hun schouw staan om hunnen smoor te zifte. Dan kunnen ze de beste stukken nog is gebruiken.

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door fansy op 29 Jul 2016 02:17
    1 reactie(s)

    #70308

    skrebielden
    (de ~ (steeds mv))

    versteende as uit de kachel

    uitspraak met nauwelijks hoorbare doffe ‘e’ na de ‘r’

    zie varianten bij scharbieljen

    Vooraleer de kachel opnieuw aan te steken, de skrebielden eruit halen.

    Versteende as uit de kachel: Skrebielden (http://www.mijnwoordenboek.nl/dialect/Zelzaats)

    “Om te eindigen een woord dat mijn vader me leerde, meer dan vijftig jaar geleden en dat ergens helemaal van onder in mijn woordenschatkist is blijven liggen, tot het enkele dagen geleden vanzelf weer verscheen, zoals een vergeelde klasfoto of een vergeten vakantiekiekje in een bestofte doos op zolder. Het is skrebielden of skrebieldekes.
    Toen we nog allemaal met kolen stookten, vielen er al eens kleine gloeiende kooltjes door de (of het) rooster van de kachel. Die koelden af in de asla, dat kruiswoordraadselachtig woord. Mijn taak als jongste kind was dan vaak om de asse te zeven of te ziften met een zeef of zift (natuurlijk) om er de soms nog warme skrebielden uit te halen; die konden dan weer in de kachel om helemaal op te branden. De gezeefde asse gebruikten we in de winter om besneeuwde of beijzelde voetpaden begaanbaar te houden.
    Ik heb lang moeten zoeken naar de oorsprong van dat prachtige dialectwoord, maar hier is het, voorwaar een woordenboekbuur van onze escarlette, namelijk escarbille, blijkbaar een Waals en Frans dialectwoord voor kolen die door het (of de) rooster vallen, bij kachels maar ook bij stoomtreinen en die men nadien recupereerde. Misschien is dat woord verwant met een andere buur: escarboucle, Frans voor onze karbonkels: robijnen of rode granaatstenen; beide zijn afkomstig van het Latijn carbunculus, een verkleinwoord van carbo, kool, dus een klein kooltje!
    Een andere etymologie verwijst evenwel naar het Nederlandse schrabben of schrabbelen, dus krabben of ‘scharten’ en dat is ook een manier om de skrebielden uit de asse te halen. Dus een Eekloos dialectwoord uit het Waals dat uit het Vlaams komt…” (http://blog.seniorennet.be/kareldhuyvetters/archief.php?ID=382)

    Provincie Oost-Vlaanderen
    Bewerking door fansy op 29 Jul 2016 02:13
    0 reactie(s)

    #70309

    poepelore onnozel
    (uitdr.)

    heel erg, enorm onnozel

    Seg van uw gedoe, man ik word daar poepeloere onnozel van!

    Marino haastte zich om te zeggen dat het om sponsor Erdinger alkoholfrei ging, maar volgens trainingsmakker Michael Van Cleven komt de Bink daar zelfs “Poepeloere onnozel” van… (3athlon.be, Hans Cleemput, Antwerpen)

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door fansy op 29 Jul 2016 02:05
    0 reactie(s)

    #70310

    toe
    (voorvoegsel)

    dicht- , in samenstellingen zoals
    toeplakken, toenaaien, toedoen, toewaaien, toeslagen, toemetsen, toekloppen, toeslagen, toedraaien, toeschilderen, toetoeverven, toezetten, toeklikken, toevallen, toesmijten, toegooien, toegeven, toenemen, toeduwen, toeschuiven, toeaarden, toehappen, toeslibben, toe…

    vb. toeplekke

    Hij sloeg keihard de deur achter zijn eigen toe en was weg.

    De naad van mijn broek is gelost, kunde gij dat toenaaien?

    Was was die klop? ’t Venster dat boven toewaaide of wat?

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door fansy op 29 Jul 2016 01:49
    0 reactie(s)

    #70311

    toe
    (bn.)

    gesloten zijn, i.h.b. van winkels, bedrijven, …

    zie ook toe voor deur, poort, …

    zie ook dicht

    Met het paasweekend zijn de banken 4 dagen toe.

    Als ge nog brood en toespijs wilt, zult ge u moeten spoeien (spoeien, zich ~) want om 7 uur zijn de winkels toe.

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door fansy op 29 Jul 2016 01:44
    0 reactie(s)

    #70312

    toe
    (bn.)

    dicht, gesloten

    Van Dale: toe, archaïsch, dicht

    Doe de deur eens toe, het tocht hier.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door fansy op 29 Jul 2016 01:42
    3 reactie(s)

    #70313

    er een olifant mee kunnen doodkloppen
    (uitdr.)

    wordt gezegd van iets dat zeer hard is, meestal van voedsel maar ook van andere zaken

    zie ook er een paard mee kunnen doodslaan, er een boer mee van zijn paard kunnen kloppen

    De schoenblink, doet die maar weg want daar kunt ge een olifant mee doodkloppen.

    Hoe lang ligt dat stuk cake al in de kast? Het is zo hard dat ge er zelfs een olifant mee kunt doodkloppen.

    Soldatenkoeken, daar kunt ge een olifant mee doodkloppen.

    Regio Antwerpse Kempen
    Bewerking door fansy op 29 Jul 2016 01:40
    3 reactie(s)

    #70314

    een olifant doodkloppen
    (uitdr.)

    zie olifant, een ~ doodkloppen

    -

    Regio Antwerpse Kempen
    Bewerking door fansy op 29 Jul 2016 01:39
    0 reactie(s)

    #70315

    olifant, een ~ doodkloppen
    (uitdr.)

    heel hard slaan, meppen of kloppen

    Hebt ge die mug nu gevangen? Ge hebt gemept alsof ge een olifant wou doodkloppen.

    Regio Antwerpse Kempen
    Bewerking door fansy op 29 Jul 2016 01:38
    0 reactie(s)

    #70316

    olifant, er een ~ mee kunnen doodkloppen
    (uitdr.)

    zie er een olifant mee kunnen doodkloppen

    -

    Regio Antwerpse Kempen
    Bewerking door fansy op 29 Jul 2016 01:34
    0 reactie(s)

    #70317

    er een olifant mee kunnen doodkloppen
    (uitdr.)

    wordt gezegd van iets dat zeer hard is, meestal van voedsel maar ook andere zaken

    zie ook er een paard mee kunnen doodslaan, er een boer mee van zijn paard kunnen kloppen

    De schoenblink, doet die maar weg want daar kunt ge een olifant mee doodkloppen.

    Hoe lang ligt dat stuk cake al in de kast? Het is zo hard dat ge er zelfs een olifant mee kunt doodkloppen.

    Soldatenkoeken, daar kunt ge een olifant mee doodkloppen.

    Regio Antwerpse Kempen
    Bewerking door fansy op 29 Jul 2016 01:33
    3 reactie(s)

    #70318

    er een boer mee van zijn paard kunnen kloppen
    (uitdr.)

    1) om aan te geven dat iets heel hard of stevig is
    2) ook fig. ‘dooddoener’

    ook met andere ww: slagen, slaan, meppen, gooien…

    vgl. er een paard mee kunnen doodslaan, er een olifant mee kunnen doodkloppen

    1) Vergeet die vernisborstel na gebruik niet in de white spirit te zetten, anders kunt ge er morgen een boer mee van zijn paard kloppen. (vlaamswoordenboek.be: vernisborstel)

    1) ‘Hier’, zei hij tegen Borry, ‘zo hard dat g’er een boer mee van zijn paard kunt kloppen.’ (De Coltmoorden – Jef Geeraerts)

    1) Als men een paar van deze koekebroodhammen gegeten had, kon men er een boer mee van zijn paard slaan. (dekroniekenvandewesthoek.be)

    1) Ook deze klassieker mag niet ontbreken: stel je voor dat de boot ons afzet aan de aanlegsteiger van een viersterrenhotel waar de koffie en een Schwarzwaldkirschentorte, om een boer mee van zijn paard te slaan, op ons wacht. (vlaamseactievesenioren.be)

    2) Dat zijn zo van die vragen om een boer mee van zijn paard te kloppen. (politics.be)

    2) Pathologisch blozen, het is een term om een boer mee van zijn paard te slaan. (bachbloesemadvies.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door fansy op 29 Jul 2016 01:21
    2 reactie(s)

    #70319

    er een boer mee van zijn paard kunnen kloppen
    (uitdr.)

    1) om aan te geven dat iets heel hard of stevig is
    2) ook fig. ‘dooddoener’

    ook met andere ww: slagen, slaan, meppen, gooien…

    vgl. er een paard mee kunnen doodslaan, er een olifant mee kunnen doodkloppen

    1) Vergeet die vernisborstel na gebruik niet in de white spirit te zetten, anders kunt ge er morgen een boer mee van zijn paard kloppen. (vlaamswoordenboek.be: vernisborstel)

    1) ‘Hier’, zei hij tegen Borry, ‘zo hard dat g’er een boer mee van zijn paard kunt kloppen.’ (De Coltmoorden – Jef Geeraerts)

    1) Als men een paar van deze koekebroodhammen gegeten had, kon men er een boer mee van zijn paard slaan. (dekroniekenvandewesthoek.be)

    1) Ook deze klassieker mag niet ontbreken: stel je voor dat de boot ons afzet aan de aanlegsteiger van een viersterrenhotel waar de koffie en een Schwarzwaldkirshentorte, om een boer mee van zijn paard te slaan, op ons wacht. (vlaamseactievesenioren.be)

    2) Dat zijn zo van die vragen om een boer mee van zijn paard te kloppen. (politics.be)

    2) Pathologisch blozen, het is een term om een boer mee van zijn paard te slaan. (bachbloesemadvies.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door fansy op 29 Jul 2016 01:17
    2 reactie(s)

    #70320

    er een olifant mee kunnen doodkloppen
    (uitdr.)

    wordt gezegd van iets dat zeer hard is, meestal van voedsel maar ook andere zaken

    zie ook er een paard mee kunnen doodslaan, er een boer mee van zijn paard kunnen kloppen

    De schoenblink, doet die maar weg want daar kunt ge een olifant mee doodkloppen.

    Hoe lang ligt dat stuk cake al in de kast? Het is zo hard dat ge er zelfs een olifant mee kunt doodkloppen.

    Soldatenkoeken, daar kunt ge een olifant mee doodkloppen.

    Regio Antwerpse Kempen
    Bewerking door fansy op 29 Jul 2016 01:14
    3 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.