Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
Zeef
Ook als ww: ziften (zeven) – zift, ziftte, gezift.
> Mnl.: sifte, sichte
WNT: Zift: zifte, zicht (E): gewestelijk in Vl.-België
Werktuig om te zeven, te ziften; zeef.
Antw., Belg.-Brab.: Filter in een melkzeef.
W.-Vl.: handtrommel, tamboerijn
Woordgeslacht:
vr.: prov. Antwerpen
m.: Belg.-Brab. en Gent
onz.: O.- en W.-Vl., Zeel., Z.-Holl., Limb.
Ge kunt dat blikske pekes en aarte (erwten) afgieten door de zift.
Ge moet dat zand ziften, dan blijven de steentjes er in liggen.
Ze hebben daar nogal gelachen! Ze hebben die leerjongen om een glazen zift gestuurd.
Gierigorde emme een zift op hun schouw staan om hunnen smoor te zifte. Dan kunnen ze de beste stukken nog is gebruiken.
versteende as uit de kachel
uitspraak met nauwelijks hoorbare doffe ‘e’ na de ‘r’
zie varianten bij scharbieljen
Vooraleer de kachel opnieuw aan te steken, de skrebielden eruit halen.
Versteende as uit de kachel: Skrebielden (http://www.mijnwoordenboek.nl/dialect/Zelzaats)
“Om te eindigen een woord dat mijn vader me leerde, meer dan vijftig jaar geleden en dat ergens helemaal van onder in mijn woordenschatkist is blijven liggen, tot het enkele dagen geleden vanzelf weer verscheen, zoals een vergeelde klasfoto of een vergeten vakantiekiekje in een bestofte doos op zolder. Het is skrebielden of skrebieldekes.
Toen we nog allemaal met kolen stookten, vielen er al eens kleine gloeiende kooltjes door de (of het) rooster van de kachel. Die koelden af in de asla, dat kruiswoordraadselachtig woord. Mijn taak als jongste kind was dan vaak om de asse te zeven of te ziften met een zeef of zift (natuurlijk) om er de soms nog warme skrebielden uit te halen; die konden dan weer in de kachel om helemaal op te branden. De gezeefde asse gebruikten we in de winter om besneeuwde of beijzelde voetpaden begaanbaar te houden.
Ik heb lang moeten zoeken naar de oorsprong van dat prachtige dialectwoord, maar hier is het, voorwaar een woordenboekbuur van onze escarlette, namelijk escarbille, blijkbaar een Waals en Frans dialectwoord voor kolen die door het (of de) rooster vallen, bij kachels maar ook bij stoomtreinen en die men nadien recupereerde. Misschien is dat woord verwant met een andere buur: escarboucle, Frans voor onze karbonkels: robijnen of rode granaatstenen; beide zijn afkomstig van het Latijn carbunculus, een verkleinwoord van carbo, kool, dus een klein kooltje!
Een andere etymologie verwijst evenwel naar het Nederlandse schrabben of schrabbelen, dus krabben of ‘scharten’ en dat is ook een manier om de skrebielden uit de asse te halen. Dus een Eekloos dialectwoord uit het Waals dat uit het Vlaams komt…” (http://blog.seniorennet.be/kareldhuyvetters/archief.php?ID=382)
vliegenraam
Al maar goed dat we ziften en ziftendeuren hebben, anders was het hier vergeven van de muggen en vliegen.
Zeef
Ook als ww: ziften (zeven) – zift, ziftte, gezift.
Ge kunt dat blikske pekes en aarte (erwten) afgieten door de zift.
Ge moet dat zand ziften, dan blijven de steentjes er in liggen.
Ze hebben daar nogal gelachen! Ze hebben die leerjongen om een glazen zift gestuurd.
Gierigorde emme een zift op hun schouw staan om hunnen smoor te zifte. Dan kunnen ze de beste stukken nog is gebruiken.
versteende as uit de kachel
uitspraak met nauwelijks hoorbare doffe ‘e’ na de ‘r’
zie varianten bij scharbieljen
Vooraleer de kachel opnieuw aan te steken, de skrebielden eruit halen.
Versteende as uit de kachel: Skrebielden (http://www.mijnwoordenboek.nl/dialect/Zelzaats)
“Om te eindigen een woord dat mijn vader me leerde, meer dan vijftig jaar geleden en dat ergens helemaal van onder in mijn woordenschatkist is blijven liggen, tot het enkele dagen geleden vanzelf weer verscheen, zoals een vergeelde klasfoto of een vergeten vakantiekiekje in een bestofte doos op zolder. Het is skrebielden of skrebieldekes.
Toen we nog allemaal met kolen stookten, vielen er al eens kleine gloeiende kooltjes door de (of het) rooster van de kachel. Die koelden af in de asla, dat kruiswoordraadselachtig woord. Mijn taak als jongste kind was dan vaak om de asse te zeven of te ziften met een zeef of zift (natuurlijk) om er de soms nog warme skrebielden uit te halen; die konden dan weer in de kachel om helemaal op te branden. De gezeefde asse gebruikten we in de winter om besneeuwde of beijzelde voetpaden begaanbaar te houden.
Ik heb lang moeten zoeken naar de oorsprong van dat prachtige dialectwoord, maar hier is het, voorwaar een woordenboekbuur van onze escarlette, namelijk escarbille, blijkbaar een Waals en Frans dialectwoord voor kolen die door het (of de) rooster vallen, bij kachels maar ook bij stoomtreinen en die men nadien recupereerde. Misschien is dat woord verwant met een andere buur: escarboucle, Frans voor onze karbonkels: robijnen of rode granaatstenen; beide zijn afkomstig van het Latijn carbunculus, een verkleinwoord van carbo, kool, dus een klein kooltje!
Een andere etymologie verwijst evenwel naar het Nederlandse schrabben of schrabbelen, dus krabben of ‘scharten’ en dat is ook een manier om de skrebielden uit de asse te halen. Dus een Eekloos dialectwoord uit het Waals dat uit het Vlaams komt…” (http://blog.seniorennet.be/kareldhuyvetters/archief.php?ID=382)
heel erg, enorm onnozel
Seg van uw gedoe, man ik word daar poepeloere onnozel van!
Marino haastte zich om te zeggen dat het om sponsor Erdinger alkoholfrei ging, maar volgens trainingsmakker Michael Van Cleven komt de Bink daar zelfs “Poepeloere onnozel” van… (3athlon.be, Hans Cleemput, Antwerpen)
dicht- , in samenstellingen zoals
toeplakken, toenaaien, toedoen, toewaaien, toeslagen, toemetsen, toekloppen, toeslagen, toedraaien, toeschilderen, toetoeverven, toezetten, toeklikken, toevallen, toesmijten, toegooien, toegeven, toenemen, toeduwen, toeschuiven, toeaarden, toehappen, toeslibben, toe…
vb. toeplekke
Hij sloeg keihard de deur achter zijn eigen toe en was weg.
De naad van mijn broek is gelost, kunde gij dat toenaaien?
Was was die klop? ’t Venster dat boven toewaaide of wat?
gesloten zijn, i.h.b. van winkels, bedrijven, …
zie ook toe voor deur, poort, …
zie ook dicht
Met het paasweekend zijn de banken 4 dagen toe.
Als ge nog brood en toespijs wilt, zult ge u moeten spoeien (spoeien, zich ~) want om 7 uur zijn de winkels toe.
dicht, gesloten
Van Dale: toe, archaïsch, dicht
Doe de deur eens toe, het tocht hier.
wordt gezegd van iets dat zeer hard is, meestal van voedsel maar ook van andere zaken
zie ook er een paard mee kunnen doodslaan, er een boer mee van zijn paard kunnen kloppen
De schoenblink, doet die maar weg want daar kunt ge een olifant mee doodkloppen.
Hoe lang ligt dat stuk cake al in de kast? Het is zo hard dat ge er zelfs een olifant mee kunt doodkloppen.
Soldatenkoeken, daar kunt ge een olifant mee doodkloppen.
heel hard slaan, meppen of kloppen
Hebt ge die mug nu gevangen? Ge hebt gemept alsof ge een olifant wou doodkloppen.
zie er een olifant mee kunnen doodkloppen
-
wordt gezegd van iets dat zeer hard is, meestal van voedsel maar ook andere zaken
zie ook er een paard mee kunnen doodslaan, er een boer mee van zijn paard kunnen kloppen
De schoenblink, doet die maar weg want daar kunt ge een olifant mee doodkloppen.
Hoe lang ligt dat stuk cake al in de kast? Het is zo hard dat ge er zelfs een olifant mee kunt doodkloppen.
Soldatenkoeken, daar kunt ge een olifant mee doodkloppen.
1) om aan te geven dat iets heel hard of stevig is
2) ook fig. ‘dooddoener’
ook met andere ww: slagen, slaan, meppen, gooien…
vgl. er een paard mee kunnen doodslaan, er een olifant mee kunnen doodkloppen
1) Vergeet die vernisborstel na gebruik niet in de white spirit te zetten, anders kunt ge er morgen een boer mee van zijn paard kloppen. (vlaamswoordenboek.be: vernisborstel)
1) ‘Hier’, zei hij tegen Borry, ‘zo hard dat g’er een boer mee van zijn paard kunt kloppen.’ (De Coltmoorden – Jef Geeraerts)
1) Als men een paar van deze koekebroodhammen gegeten had, kon men er een boer mee van zijn paard slaan. (dekroniekenvandewesthoek.be)
1) Ook deze klassieker mag niet ontbreken: stel je voor dat de boot ons afzet aan de aanlegsteiger van een viersterrenhotel waar de koffie en een Schwarzwaldkirschentorte, om een boer mee van zijn paard te slaan, op ons wacht. (vlaamseactievesenioren.be)
2) Dat zijn zo van die vragen om een boer mee van zijn paard te kloppen. (politics.be)
2) Pathologisch blozen, het is een term om een boer mee van zijn paard te slaan. (bachbloesemadvies.be)
1) om aan te geven dat iets heel hard of stevig is
2) ook fig. ‘dooddoener’
ook met andere ww: slagen, slaan, meppen, gooien…
vgl. er een paard mee kunnen doodslaan, er een olifant mee kunnen doodkloppen
1) Vergeet die vernisborstel na gebruik niet in de white spirit te zetten, anders kunt ge er morgen een boer mee van zijn paard kloppen. (vlaamswoordenboek.be: vernisborstel)
1) ‘Hier’, zei hij tegen Borry, ‘zo hard dat g’er een boer mee van zijn paard kunt kloppen.’ (De Coltmoorden – Jef Geeraerts)
1) Als men een paar van deze koekebroodhammen gegeten had, kon men er een boer mee van zijn paard slaan. (dekroniekenvandewesthoek.be)
1) Ook deze klassieker mag niet ontbreken: stel je voor dat de boot ons afzet aan de aanlegsteiger van een viersterrenhotel waar de koffie en een Schwarzwaldkirshentorte, om een boer mee van zijn paard te slaan, op ons wacht. (vlaamseactievesenioren.be)
2) Dat zijn zo van die vragen om een boer mee van zijn paard te kloppen. (politics.be)
2) Pathologisch blozen, het is een term om een boer mee van zijn paard te slaan. (bachbloesemadvies.be)
wordt gezegd van iets dat zeer hard is, meestal van voedsel maar ook andere zaken
zie ook er een paard mee kunnen doodslaan, er een boer mee van zijn paard kunnen kloppen
De schoenblink, doet die maar weg want daar kunt ge een olifant mee doodkloppen.
Hoe lang ligt dat stuk cake al in de kast? Het is zo hard dat ge er zelfs een olifant mee kunt doodkloppen.
Soldatenkoeken, daar kunt ge een olifant mee doodkloppen.
1) om aan te geven dat iets heel hard of stevig is
2) ook fig. ‘dooddoener’
ook met andere ww: slagen, slaan, meppen, gooien…
vgl. er een paard mee kunnen doodslaan, er een olifant mee kunnen doodkloppen
1) Vergeet die vernisborstel na gebruik niet in de white spirit te zetten, anders kunt ge er morgen een boer mee van zijn paard kloppen. (vlaamswoordenboek.be: vernisborstel)
1) ‘Hier’, zei hij tegen Borry, ‘zo hard dat g’er een boer mee van zijn paard kunt kloppen.’ (De Coltmoorden – Jef Geeraerts)
1) Als men een paar van deze koekebroodhammen gegeten had, kon men er een boer mee van zijn paard slaan. (dekroniekenvandewesthoek.be)
1) Ook deze klassieker mag niet ontbreken: stel je voor dat de boot ons afzet aan de aanlegsteiger van een viersterrenhotel waar de koffie en een Schwarzwaldkirchentorte, om een boer mee van zijn paard te slaan, op ons wacht. (vlaamseactievesenioren.be)
2) Dat zijn zo van die vragen om een boer mee van zijn paard te kloppen. (politics.be)
2) Pathologisch blozen, het is een term om een boer mee van zijn paard te slaan. (bachbloesemadvies.be)
wordt gezegd van iets dat zeer hard (geworden) is, vooral voeding
vgl. er een boer mee van zijn paard kunnen kloppen, er een olifant mee kunnen doodkloppen
We dachten dat er nog een half brood in de kast lag, maar ge kondt er een paard mee doodslaan, zo hard was het. Water parelde er gewoon van af, stomen lukte dus ook niet meer.
1) om aan te geven dat iets heel hard of stevig is
2) ook fig. ‘dooddoener’
ook met andere ww: slagen, slaan, meppen, gooien…
vgl. er een paard mee kunnen doodslaan, er een olifant mee kunnen doodkloppen
1) Vergeet die vernisborstel na gebruik niet in de white spirit te zetten, anders kunt ge er morgen een boer mee van zijn paard kloppen. (vlaamswoordenboek.be: vernisborstel)
1) ‘Hier’, zei hij tegen Borry, ‘zo hard dat g’er een boer mee van zijn paard kunt kloppen.’ (De Coltmoorden – Jef Geeraerts)
1) Als men een paar van deze koekebroodhammen gegeten had, kon men er een boer mee van zijn paard slaan. (dekroniekenvandewesthoek.be)
1) Ook deze klassieker mag niet ontbreken: stel je voor dat de boot ons afzet aan de aanlegsteiger van een viersterrenhotel waar de koffie en een Schwarzwaldkirchentorte, om een boer mee van zijn paard te slaan, op ons wacht. (vlaamseactievesenioren.be)
2) Dat zijn zo van die vragen om een boer mee van zijn paard te kloppen. (politics.be)
2) Pathologisch blozen, het is een term om een boer mee van zijn paard te slaan. (bachbloesemadvies.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.