Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #6921

    pompsteen
    (de ~ (m.), ~~enen)

    gootsteen, aanrecht, pompbak

    vnw: gootsteen, aanrecht, spoelbak

    wnt: in Vlaams België voor: gootsteen onder een pomp, Joos (1900-1904); Teirlinck.
    De pompbak is dieper dan de pompsteen en kan verplaatst worden, terwijl de pompsteen vastligt, Joos (1900-1904)

    Van Dale 2014 online: gewestelijk

    zie ook verzamellemma keukenterminologie

    Onder de pompsteen staat het afwasmachien.

    En vergeet u niet om de geraniums te soigneren? Het gietertje staat onder de pompsteen. (vrt.be)

    Een paar bakstenen eenkamerwoningen, een kookhok en een betonnen pompsteen op een binnenplaats. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 15 Dec 2024 07:20
    0 reactie(s)

    #6922

    pompist
    (zn. m.; ~en)

    pompbediende aan een naftstation
    iemand die een pomp bedient

    vnw: pompbediende, (benzine)pomphouder

    ,,Al sinds jaren horen wij dat Pakistaanse pompisten voor 100 frank per dag voor de kopstukken moeten werken’’, zegt de Aalsterse brandstofhandelaar André De Kegel. (standaard.be)

    Op 23 januari 1968 werd bij het tankstation een ‘pompist’ gezocht en Leon meldde zich. (hln.be)

    Onze klant is op zoek naar een pompist.Je staat in voor het verpompen van de beton, het reinigen en het onderhoud van de pompen. (vdab.be)

    In Meetkerke maakt Arnout kennis met Amedé die heel zijn leven pompist was. Amedé pompte het water uit de polders om het land te winnen op de zee. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 15 Dec 2024 07:17
    0 reactie(s)

    #6923

    pompier
    (de ~ (m.), ~s)

    brandweerman

    vnw

    DS2015 geen standaardtaal (ondanks voorbeelden onder)

    < Frans pompier

    De pompiers kwamen pas aan als het dak al in de fik stond.

    De pompiers hebben nog een kat uit dat brandende huis gered.

    Met Guy Cloetens (65) gaat de laatste pompier die de Inno-brand (1967) bluste, met pensioen.(standaard.be)
    Kasterlee heeft voor het eerst voltijdse pompier – De Standaard
    Pompier blust eigen huis (Sint-Truiden) – De Standaard
    Er als jonge knaap ook van gedroomd later pompier te worden en met laaiende sirenes door de stad te rijden? (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 15 Dec 2024 07:16
    2 reactie(s)

    #6924

    pompelmoes
    (de ~ (v.), -zen)

    exotisch fruit (Citrus ×paradisi)
    NL: grapefruit

    zie ook de commentaren hieronder en bij pompelmoessap

    vnw: grapefruit

    Van Dale 2015 online: BE

    DS2015 standaardtaal

    zie ook pompelmoessap; verzamellemma groenten en fruit

    < Tamil: pampalimasu.
    Caligrapefruit

    Ik eet liever appelsienen dan pompelmoezen.

    IJsthee met zeste van roze pompelmoes – De Standaard

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 15 Dec 2024 06:56
    5 reactie(s)

    #6925

    pompbak
    (de ~ (m.), ~ken)

    spoelbak, wastafel, gootsteen, afwasbak
    zie ook poembak

    uitspraak: pombak

    vnw: gootsteen, aanrecht met spoelbak, spoelbak

    Van Dale: niet al­ge­meen goot­steen

    Spuelbecken

    Zet de vuile glazen maar in de pompbak.

    De pombak loopt over.

    En de pombak, de pombak, de pombak is kapot.. (liedje)

    Ze legde de pan op de handdoek naast de pompbak. (demorgen.be)

    Vul de pompbak met voldoende water en pluk de rest van de slablaadjes los. (dagelijksekost.vrt.be)

    Het wasmeubel stelden Nathalie en Piet samen met een pompbak uit de kringwinkel, kranen uit Desco, golfplaten en een mooie arduinsteen. (standaard.be)

    De helden van de jeugd heten Gladde Paling, Pombak en Natte Visstick. In een razend tempo veroveren ze Tiktok en Chirofuiven met maffe hits (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 15 Dec 2024 06:55
    3 reactie(s)

    #6926

    pompaf
    (bn. (alleen predicatief))

    bekaf, doodmoe, afgepeigerd

    vnw: bekaf, uitgeput, doodmoe

    < “Zijn pomp is af, zijne krachten zijn uitgeput.” (Cornelissen-Vervliet (1899))

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, informeel

    DS2015 standaardtaal

    We hebben een hele remork houtstompen gekloven en gestapeld onder het afdak en ik ben pompaf.

    “Ik doe het heel graag en ik wil het goed doen, maar ik kan je verzekeren dat het een loodzware job is, dat je ’s avonds pompaf bent”, zo klinkt … (vrt.be)

    Eline & Younes zijn pompaf na een hele dag tegelen. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 15 Dec 2024 06:50
    0 reactie(s)

    #6927

    polyvalent
    (bn)

    multifunctioneel

    vnw: multifunctioneel: polyvalente zaal

    DS2015: standaardtaal

    Ook in NL wel in gebruik, maar verhoudingsgewijs veel minder goegels dan in VL

    zie ook polyvalente zaal

    De jeugddienst biedt een polyvalente ruimte te huur aan voor onder andere vormingen en vergaderingen. (gemeentemol.be)

    Verenigingen en derden kunnen bij de opdrachthouder terecht om een zaal in het polyvalente centrum “Ontmoetingscentrum Oostakker” (oc-oostakker.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 15 Dec 2024 06:47
    0 reactie(s)

    #6928

    hinderpalen, ~ opwerpen
    (idioom )

    belemmeringen veroorzaken
    NL/SN: hindernissen opwerpen

    Op talloze vlakken zijn er onduidelijkheden en vragen binnengelopen die nieuwe hinderpalen opwerpen. (Confidium)

    Maar in het verleden hebben dergelijke systemen al bestaan en bewezen dat ze vooral extra financiële hinderpalen opwerpen voor jongeren uit gewone gezinnen. (politics.be)

    We moeten verouderde wetten en regels die hinderpalen opwerpen voor nieuwe technologieën en de nieuwe business modellen die eruit voortvloeien, aanpassen. (Knack, datanews)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 14 Dec 2024 18:37
    0 reactie(s)

    #6929

    schouwbrand
    (z.n. de ~ (m.) ~en)

    brand die ontstaat door vervuiling in het schouwkanaal (schoorsteen) meestal door roetaanslag of een vogelnest

    vnw

    SN/NL: schoorsteenbrand

    zie ook schouw

    Uitslaande schouwbrand in Hoogstraten: bewoner gered dankzij rookmelder. (VRTNWS)

    Zodra het buiten kouder wordt en veel Belgen hun haard of kachel opnieuw aansteken, stijgt ook het risico op schouwbranden. Baloise telt tussen oktober en maart elke maand helaas zo’n drie à vier schouwbranden. (baloise.be)

    Wat te doen bij een schouwbrand? Raak niet in paniek, bel eerst de brandweer en probeer dan het vuur in de haard te doven met zand of zout. Gebruik nooit water, want dan kan de schoorsteen exploderen. Het vuur in het rookkanaal kan soms doven door de schoorsteenklep te sluiten. (Info Veiligheid)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 14 Dec 2024 17:29
    0 reactie(s)

    #6930

    schouw
    (de ~ (v.), ~en)

    1) schoorsteen
    DS2015: standaardtaal

    2)schoorsteenmantel

    zie ook fabrieksschouw; schouwbrand

    Bij hun aankomst steeg een enorme zwarte rook uit de schouw.

    Hij is stapelverliefd: als hij de rook uit haar schouw ziet komen, is hij al in de wolken.

    De postuurkes staan proper afgestoft op haar schouwke.

    > andere betekenis van schouw

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 14 Dec 2024 17:28
    0 reactie(s)

    #6931

    schouwbrand
    (z.n. de ~ (m.) ~en)

    brand die ontstaat door vervuiling in het schouwkanaal (schoorsteen) meestal door roetaanslag of een vogelnest
    SN/NL: schoorsteenbrand

    Uitslaande schouwbrand in Hoogstraten: bewoner gered dankzij rookmelder. (VRTNWS)

    Zodra het buiten kouder wordt en veel Belgen hun haard of kachel opnieuw aansteken, stijgt ook het risico op schouwbranden. Baloise telt tussen oktober en maart elke maand helaas zo’n drie à vier schouwbranden. (baloise.be)

    Wat te doen bij een schouwbrand? Raak niet in paniek, bel eerst de brandweer en probeer dan het vuur in de haard te doven met zand of zout. Gebruik nooit water, want dan kan de schoorsteen exploderen. Het vuur in het rookkanaal kan soms doven door de schoorsteenklep te sluiten. (Info Veiligheid)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 14 Dec 2024 11:40
    0 reactie(s)

    #6932

    friste
    (zn (v) de~)

    de koelte

    ook regio West-Vlaanderen

    De soep is afgekoeld, zet ze nu in de friste dan kunnen we ze morgen nuttigen.

    “Ik word mottig van die warmte.” “Hiernaast is airco, zet u wat in de friste.”

    Ga in uw eentje traagjes terug naar beneden. Ga in de friste op uw bed in uw hotelkamer liggen. (witch.be)

    De warmste dag van juli (…) Gelukkig hadden we net dan een gezellig ijskarretje en 20 liter ijs ter beschikking. (…) Een heerlijk bolletje vanille of heb je liever chocolade, aardbei, pistache of straciatella? (…) Op 19 juli kon het allemaal in onze cafetaria. Iedereen was welkom om in de friste te genieten van een ijsje, een verse ice tea en onze mooie ijskar. (samenouder.be)

    Provincie Oost-Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 14 Dec 2024 08:02
    3 reactie(s)

    #6933

    polsuurwerk
    (zn. o.; ~en)

    vnw: polshorloge

    vgl. uurwerk

    De procedure over handen wassen en over handontsmetting vermeldt dat het polsuurwerk moet worden verwijderd op momenten dat er kans is op … (demorgen.be)

    Op Picasso’s Vrouw met polsuurwerk wijst de titel ons op een attribuut dat de schaamstreek verbergt. (standaard.be)

    DIRK : (kijkt op zijn polsuurwerk) Wel, euh, … NU eigenlijk. (staat recht, gaat af rechtsachter, komt bijna onmiddellijk terug op, zijn vest aantrekkend … (toneelfonds.be)

    Waar moeten Kortrijkzanen nu naartoe om een batterij voor een polsuurwerk of uurwerkbandje te kopen of om een horloge te laten herstellen? (hln.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 14 Dec 2024 07:58
    0 reactie(s)

    #6934

    uurwerk
    (het ~, ~en)

    horloge (dus niet enkel bedoeld voor een klok, zoals in Nederland)

    DS2015 standaardtaal

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 2

    vgl. polsuurwerk

    Ik heb een nieuw batterijtje nodig voor mijn uurwerk, ik zal eens langs de horlogewinkel lopen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 14 Dec 2024 07:53
    7 reactie(s)

    #6935

    brentje
    (Een ~ brentje ~ doen)

    Als iemand bij een groep mensen staat en weggaat omdat hij/zij mensen ziet die hij/zij kent, zonder iets te zeggen.

    Hij is een brentje aan het doen.

    Provincie Limburg
    Bewerking door Lucas2005 op 14 Dec 2024 00:34
    1 reactie(s)

    #6936

    knaldi
    (uitroep, reclame)

    reclamewoord waar de firma Aldi gewoonlijk haar weekpromoties aankondigt,
    de term is veelgebruikt in Vlaanderen maar heeft nooit navolging gekregen in Nederland of Duitsland

    zie ook andere lemma’s met Aldi waaronder: Aldi, van den ~

    Sinds 2020 communiceert Aldi wekelijkse promoties met het KNALDI-concept (een samentrekking van de merknaam van de retailer en ‘Knallen’). Lotte Eeckhout, campaign manager bij Aldi, legt uit waarom en hoe deze auditieve claim de promotiestrategie van de retailer een boost geeft… (mme.be)

    Jani Kazaltzis organiseert regelmatig een ‘Knaldi-party’, dat gaf hij toe op Qmusic bij Maarten en Dorothee. Het opzet van het feestje is simpel: Jani koopt alle producten van Aldi waar er een Knaldi-korting op is. “Voor vijftig euro heb je een heel feest”, gaf hij buiten de radiouitzending toe. (HLN)

    Vanaf vrijdag pakt Aldi uit met de “Weekend Knaldi”: extra promoties op verse producten, die gelden op vrijdag en zaterdag. (retaildetail.be)

    Elke partij zijn eigen stemtest! Elke groene zijn kiesdrempel! Elke Hezbollah-strijder zijn knalding! Elke Aldi zijn knaldi! (Doorbraak)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 13 Dec 2024 20:29
    0 reactie(s)

    #6937

    voorgift
    (z.n. de ~ (v.) ~en)

    voorstand, voorsprong, introductie

    Bram Callebaut was fier op de bekerstunt tegen de Limburgse tweedeklasser. “Zelfs onze voorgift van vijftien punten hadden we niet nodig. (Nieuwsblad)

    De voorgift is gelijk aan het verschil tussen de klassementen + 1 punt, een speler met klassement NG bekomt nog 1 extra punt. De maximum voorgift wordt beperkt tot 16 punten.

    In het waarderende opstellen van het werk en in het installeren ervan in de tentoonstelling beantwoordt men aan de maat die het kunstwerk heeft gezet. Want een werk is op zichzelf reeds de voorgift van het tentoonstellen ervan. (De witte raaf)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 13 Dec 2024 20:18
    0 reactie(s)

    #6938

    moddercampagne
    (z.n. de ~ (v.) ~s)

    (figuurlijk) met modder gooien een lastercampagne bedrijven.
    Over moddercampagne in NL valt te lezen als letterlijke modderoverlast op de wegen door de bietencampagne.

    “Georkestreerde moddercampagne”: Vlaams Parlement roept Filip Dewinter (Vlaams Belang) op het matje. (HLN)

    De N-VA wil geen moddercampagne. Wie een hond wil slaan vindt altijd een stok, maar voor dat soort ‘politiek oude stijl’ passen wij resoluut. (N-VA Edegem)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 13 Dec 2024 20:12
    0 reactie(s)

    #6939

    buzzevlees
    (het ~ (o.), geen mv.)

    sossis waarin vlees of afval van vlees wordt verwerkt; boterhamworst verpakt in plastiek of blik

    Kempen: roos rolleke of boterhamworst uit dozen

    Bah! Weeral buzzevlees tussen mijne boterham.

    Provincie Oost-Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 13 Dec 2024 12:27
    2 reactie(s)

    #6940

    friste
    (zn (v) de~)

    een koele ruimte, veelal gewoon een ijskast of een kelder

    ook regio West-Vlaanderen

    De soep is afgekoeld, zet ze nu in de friste dan kunnen we ze morgen nuttigen.

    “Ik word mottig van die warmte.” “Hiernaast is airco, zet u wat in de friste.”

    Ga in uw eentje traagjes terug naar beneden. Ga in de friste op uw bed in uw hotelkamer liggen. (witch.be)

    De warmste dag van juli (…) Gelukkig hadden we net dan een gezellig ijskarretje en 20 liter ijs ter beschikking. (…) Een heerlijk bolletje vanille of heb je liever chocolade, aardbei, pistache of straciatella? (…) Op 19 juli kon het allemaal in onze cafetaria. Iedereen was welkom om in de friste te genieten van een ijsje, een verse ice tea en onze mooie ijskar. (samenouder.be)

    Provincie Oost-Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 13 Dec 2024 12:25
    3 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.