Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
bleek, wit, vaal
vnw: er plat uitzien: er bleek, ongezond uitzien
zie andere definities van plat
Ge ziet er zo plat uit? Komt eens wat meer in de zon.
Merk je dat hij er ‘platjes’ uitziet en heeft hij verwondingen, contacteer dan de hulpdiensten. (libelle.be)
bleek, wit, vaal
vnw: er plat uitzien: er bleek, ongezond uitzien
zie andere definities van plat
Ge ziet er zo plat uit? Komt eens wat meer in de zon.
kapotte band van een fiets/auto, band die plat staat door een fit
vnw: lekke fiets- of autoband
taaladvies.net: Een platte band is in het hele taalgebied gebruikelijk voor ‘een band waar weinig of geen lucht meer in zit’. Daarnaast heeft een platte band in de standaardtaal in België de specifieke betekenis ‘een band met een gat erin’. Standaardtaal in het hele taalgebied is daarvoor een lekke band.
vgl. platten tuub, platten tjoep
zie ook verzamellemma wegcode
2 blondjes hadden eens platte band:
We hebben een platte band! Helemaal? Nee, alleen aan de onderkant.
Tijdens een interventie van Alloo bij de Wegpolitie merkt Luk Alloo twee mannen op die een platte band proberen te vervangen. (demorgen.be)
Op Facebook meldden verschillende mensen dat ze platte band hadden nadat ze in een put waren gereden. (vrt.be)
drinkwater zonder bruis
vnw: water zonder prik, spa blauw
vgl. plat bier
zie ook: plat
Voor mij een plat water, a.u.b..
In een mooi glas, op de juiste temperatuur – plat water op kamertemperatuur, bruisend gekoeld – én met verschillende merken op de kaart. (demorgen.be)
Ze hebben proefpersonen Dafalgan laten innemen. Sommigen met plat water, anderen met spuitwater. Met een maagsonde keken ze wat er gebeurde. (vrt.be)
Natuurlijk koolzuurhoudende waters bevatten van nature al koolzuur, terwijl er ook platte waters zijn, die op een kunstmatige manier koolzuurhoudend gemaakt worden tijdens het bottelen. (spa.be)
(soortnaam mv. Twee platte waters)
drinkwater zonder bruis
vnw: water zonder prik, spa blauw
vgl. plat bier
zie ook: plat
Voor mij een plat water, a.u.b..
In een mooi glas, op de juiste temperatuur – plat water op kamertemperatuur, bruisend gekoeld – én met verschillende merken op de kaart. (demorgen.be)
Ze hebben proefpersonen Dafalgan laten innemen. Sommigen met plat water, anderen met spuitwater. Met een maagsonde keken ze wat er gebeurde. (vrt.be)
(soortnaam mv. Twee platte waters)
das, stropdas, cravate, cravat, kravat
vnw: stropdas
herkomst: van het Frans plastron, inzetstuk op de voorkant van een mannenhemd.
zie ook verzamellemma kledij
Ik draag bijna nooit een kostuum en al zeker geen plastron.
Kijk, dat je niet weet welke kleur van plastron of schoenen je aan had tijdens die ontmoeting, begrijp ik. Maar dat je zegt dat je die niet … (vrt.be)
Bondscoach Robert Waseige, geen man van vest en plastron. (demorgen.be)
specificeren
vrt.taalnet: ‘Beide vormen zijn correct. Voorkeur: specificeren.’
Maar google2016 geeft aan dat specifiëren toch eerder een VL variant is:
‘specifiëren’ .BE (>3.200) ; .NL (>1.000)
‘gespecifieerd’ .BE (>29.200) ; .NL (>8.800)
‘specificeren’ .BE (>26.900) ; .NL (>208.000)
‘gespecificeerd’ .BE (>87.700) ; .NL (>420.000)
zie ook certifiëren, plastifiëren
deredactie.be: Van Overtveldt: “Wat Griekenland wil doen is onvoldoende gespecifieerd en diepgaand”.
smartsyndic.be: Een volmacht moet niet specifiëren hoe gestemd moet worden.
certificeren
vrt.taalnet: ‘Beide vormen zijn correct. Voorkeur: certificeren.’
gebaseerd op het aantal zoekresultaten is ‘certifiëren’ toch overduidelijk een Vlaamse variant:
‘certifiëren’ .BE (3690); .NL (2740)
‘certificeren’ .BE (32700); .NL (191000)
‘gecertifieerd’ .BE (83600); .NL (42000)
‘gecertificeerd’ .BE (1620000); .NL (13900000)
zie ook lemma en commentaar bij specifiëren, plastifiëren
Maar u kunt ook een andere arts kiezen. Deze moet dan wel zijn handtekening certifiëren in een verklaring. (diplomatie.belgium.be)
Begin november 1998 is de wet in werking getreden die het mogelijk maakt om aandelen in België te certifiëren. (senate.be)
Vraag om uitleg over het meten en certifiëren van energieprestaties van gebouwen (vlaamsparlement.be)
Daarentegen is het niet het doel van KB Normen om dienstverleners te verplichten zich te laten certifiëren in de betrokken normen. (economie.fgov.be)
plastificeren
zie ook certifiëren, specifiëren
Studenten dienen een pasfoto mee te brengen en, na afhaling op het secretariaat, de kaart te laten plastifiëren bij het Infopunt (gebouw D) (kuleuven.be)
Schroefhaak 100×18 mm geplastifieerd groen (hubo.be)
Dit is een zelfstandige oefening voor de rekenhoek. Het systeem werkt als volgt: plastifieer de kaart, hang er een touwtje aan (door het geperforeerde gaatje). (deleerkrachtvancultuur.be)
plastificeren
tudenten dienen een pasfoto mee te brengen en, na afhaling op het secretariaat, de kaart te laten plastifiëren bij het Infopunt (gebouw D) (kuleuven.be)
Schroefhaak 100×18 mm geplastifieerd groen (hubo.be)
Dit is een zelfstandige oefening voor de rekenhoek. Het systeem werkt als volgt: plastifieer de kaart, hang er een touwtje aan (door het geperforeerde gaatje). (deleerkrachtvancultuur.be)
vervaardigd uit plastiek (plastic)
vnw: in België vaak voor: plastic, van plastic
plastieken (van plastic) is Belgisch-Nederlands volgens het referentiebestand van het Instituut voor Nederlandse Lexicologie
Van Dale online: BE, informeel
In de provincie Antwerpen: plastikken
Sommige mensen die veelvuldig botox in het gezicht gebruiken, hebben precies een plastieken kop.
Dat plastieken speelgoed is geschikt voor de leeftijd van 3 tot 6 jaar.
De bezoekers uit andere werelddelen hebben zich ongelooflijk vermaakt in de plastieken en betonnen setting van Doha en wijde omstreken. (demorgen.be)
kunststof
vnw: in België vaak voor: plastic
uitspraak: plastiek
In Nederland: plastic; uitspraak: plèstik (zie ook Vlaamse uitspraak)
taaldatabank: “Een plastiek is een beeldhouwwerk. De kunststof heet plastic.”
zie ook plastieken
Zeg niet zomaar plastiek tegen Tupperware; het is een totaal ander soort kunststof.
Bij I.V.I.O. kan u op de recyclageparken terecht met harde plastiek. Door deze gescheiden inzameling kan de harde plastiek afzonderlijk worden gerecycleerd.
(www.ivio.be › afvalpreventie › sorteerwijzer
iemand die altijd op de een of andere manier zijn plan weet te trekken of het in zijn voordeel weet te regelen
ook pejoratief bedoeld: iemand die altijd wel op een of andere manier aan zijn verplichtingen onderuit weet te komen.
(zie voor de tweede betekenis: karottentrekker, carottier)
vnw:
•iemand die zich weet te redden, overlever
•profiteur
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 6
vnw: iemand die zich weet te redden, overlever
znwb: Pers. die zich in alle omstandigheden weet te redden; soms bep.: pers. die rustig zijn eigen gang gaat, die op een handige manier alles in zijn voordeel zoekt te regelen enz.: opportunist; – ook in pejor. zin: pers. die langzaam of traag werkt: lijntrekker, dagdief.
Van Dale 1995: gewestelijk
Van Dale 2016 online: BE algemeen
DS2015 standaardtaal
vgl. plantrekkerij
Rijden er geen bussen meer na 11 uur ’s avonds? Och, ’t is ne plantrekker, hij zal wel op de een of andere manier thuisgeraken.
De Jean is ne plantrekker eerste klas: als em een gaatje ziet is em de pist in.
plantaardappel; pootaardappel
znwb: plantpatat m. en v., -ten.
zie ook patat
Wij gebruiken die doorgeschoten patatten wel hoor, als plantpatatten. (bouwinfo.be)
Een boer mag plantpatatten kopen en die op zijn grond planten. Bij de oogst mag hij de patatten die hij zelf en zijn gezin kan op opeten “gratis” hebben (seniorennet.be)
De familie Willems uit de Zavel schonk “plantpatatten” en K&K All 4 You stelt gratis een frietwagen ter beschikking. Zelf groenten kweken. (nieuwsblad.be)
er is nog veel werk voor het doel bereikt is
vnw: werk aan de winkel
“De combinatie werk op de plank is standaardtaal in België. Werk aan de winkel is standaardtaal in het hele taalgebied. De betekenis is ‘er is nog veel werk te doen’.” (Team Taaladvies)
uitdrukkingen: er is/ligt nog veel werk op de plank, heel wat werk …
zie ook brood, veel ~ op de plank
“Er ligt inderdaad heel wat werk op de plank bij de Great Old: van de jeugdwerking over de A-ploeg en de trainer tot het stadion.” (gva.be 5 mei 2017) (The Great Old)
“Macron heeft werk op de plank” ( titel standaard.be 8 mei 2017)
“Internationale Vrouwendag lang niet voorbijgestreefd. Er is nog werk op de plank” (karinjiroflee.be)
(neologisme) installatie die inbeslaggenomen cocaïne meteen onbruikbaar kan maken zodat er niet meer gewacht hoeft te worden op de verbrandingsoven, de werking lijkt op die van een plofkoffer voor geldtransport
Gedaan met wachten op verbrandingsoven: vanaf volgend jaar is er de ‘plofkoffer’ om cocaïne meteen onklaar te maken.(DM)
Wereldwijde primeur: België maakt werk van “plofkoffer” om cocaïne meteen onklaar te maken. (Nieuwsblad)
De drugs zouden wel nog naar de verbrandingsoven moeten waar ze definitief vernietigd worden. “Maar met een plofkoffer kopen we tijd en volstaat die ene verbrandingsoven misschien wel”, zegt Ine Van Wymersch. Het procedé van de “plofkoffer” moet in het najaar van 2024 ontwikkeld zijn. (VRTNWS)
aardappel
ook: petat
vnw: aardappel
In Nederland betekent dit friet, maar deze betekenis wordt in België niet gebruikt.
< Ontleend aan Spaans patata, dat ontstaan is uit een vermenging van batata ‘zoete aardappel’ en papa ‘witte aardappel’, een leenwoord uit het Quechua, de Indiaanse taal van het rijk der Inca’s in de Andes. Spaans batata is ontleend aan een der Indiaanse talen van het Caraïbisch gebied, wrsch. het Taino, een Arawakse taal die gesproken werd op de Bahama-eilanden, de grote Antillen (waaronder Cuba en Hispaniola) en een aantal van de kleine Antillen. (M. Philippa)
synoniemen: erappel, erpel, iërappel, jalper, patatter, petatjes, petet, taat
variant in Antwerpen: pataat, petat en petaat
samenstellingen: patattenstoemp, patattenboer, plantpatat enz.
uitdrukkingen met patat:
patat, zo zat als een ~,
patatten afgieten,
soep, tussen de ~ en de patatten,
patatten, het zout op de ~ niet verdienen,
in de patatten rijden,
boeren, de domste ~ hebben de dikste patatten,
patatten, nog niet aan de nieuwe ~ zijn,
viva bomma, patatten met saucissen
zie ook verzamellemma groenten en fruit
Droge patatten zonder saus smaken niet.
“Rooi kool met petatten!” (knack.be)
> andere betekenis van patat
plantaardappel; pootaardappel
zie ook patat
Wij gebruiken die doorgeschoten patatten wel hoor, als plantpatatten. (bouwinfo.be)
Een boer mag plantpatatten kopen en die op zijn grond planten. Bij de oogst mag hij de patatten die hij zelf en zijn gezin kan op opeten “gratis” hebben (seniorennet.be)
De familie Willems uit de Zavel schonk “plantpatatten” en K&K All 4 You stelt gratis een frietwagen ter beschikking. Zelf groenten kweken. (nieuwsblad.be)
pootaardappel
znwb: Pootaardappel, planter. Daarnaast ook: plantpatat m. en v., -ten.
Plantaardappel Desiree (Rode schil – licht bloemig) · Plantaardappel Mozart (Rode schil – vastkokend) · Plantaardappel Nicola (Vastkokend). (rozeland.be)
Kiem jouw plantaardappelen goed voor. Zo krijgen ze een voorsprong. (velt.be)
Net als vorig jaar bieden wij onze leden de mogelijkheid om plantaardappelen en plantuien en sjalotten te bestellen. (seniorennet.be)
pootaardappel
znwb: Pootaardappel, planter. Daarnaast ook: plantpatat m. en v., -ten.
Plantaardappel Desiree (Rode schil – licht bloemig) · Plantaardappel Mozart (Rode schil – vastkokend) · Plantaardappel Nicola (Vastkokend). (rozeland.be)
Kiem jouw plantaardappelen goed voor. Zo krijgen ze een voorsprong. (velt.be)
Net als vorig jaar bieden wij onze leden de mogelijkheid om plantaardappelen en plantuien en sjalotten te bestellen. (seniorennet.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
