Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #5871

    achterwarege

    vroedvrouw, baker
    ook: achterwoarsterigge

    Z’èt ekocht mi d’achterwoareege.

    Regio Westhoek
    Bewerking door de Bon op 27 Apr 2025 15:40
    3 reactie(s)

    #5872

    aakster
    (znw. de ~ (v.), ~s)

    ekster

    Elster wikipedia2

    uitspraak dikwijls met verkorte lange a, o.m.: okster, oster, aster, akster, aaster, …

    ten oosten van de Schelde vooral hanne, hanneke, …
    ook regio West-Vlaanderen

    merk op: veel woorden die in het Nederlands een lange of korte a hebben, hebben in het Vlaams een zware e; hier is echter het omgekeerde gebeurd, en heeft het Nederlands een e-vorm gekregen (de zware e heeft daar nooit bestaan, maar is in korte/verkorte vorm amper tot niet te onderscheiden van de korte Nederlandse e), terwijl in het Vlaams de a-vorm de bovenhand heeft gehaald

    Wa is nou weeral ’t verschil tussen ne meirlaan en een aakster?

    Provincie Oost-Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 27 Apr 2025 12:53
    0 reactie(s)

    #5873

    op geen ballen trekken
    (uitdr.)

    op niets trekken, op geen kloten trekken, op geen voeten trekken

    ook: op geen bal trekken, op genen bal trekken

    Het trekt op genen bal van verhaalinhoud, de effecten derintegen zijn wel goed, maar ze zijn veel te ver van de tekenfilms afgeweken (cinenews.be)

    Eerst had ik gedacht van het embleem volledig uit Carbon te maken, maar dit trok op geen ballen vond ik. (bimmerboard.be)

    Alleen hun testen en hun adviezen trekken op geen ballen. (forum.mountainbike.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 26 Apr 2025 13:37
    0 reactie(s)

    #5874

    col buitencategorie, ~ worden of zijn
    (uitdrukking)

    iets dat zeer moeilijk is, een zware opgave

    Weg naar 2024 dreigt col buiten categorie te worden. Het regent onheilsberichten over de toekomst van de regering-De Croo. (DS)

    Met de gedwongen verkoop van Centea door KBC volgt nu de grote stap voorwaarts, de col buiten categorie. (Kanaal Z)

    De extra kosten voor voor defensie worden buiten de begroting gehouden, daarmee is ze een col van de buitencategorie aan het worden. Schulden zijn schulden. (Bron: de krantencommentaren)

    “Alles wordt duurder, ook het geven van een startschot. Nergens anders weten ze dat beter dan in Brugge. Amper 7.500 euro betaalde burgemeester Patrick Moenaert in 1998 om de Ronde van Vlaanderen op gang te schieten. Die prijs heeft sindsdien een serieuze versnelling genomen: de West-Vlaamse hoofdstad betaalt dit jaar liefst 500.000 euro voor het pistool in de handen van Dirk de fauw. De Ronde mag dan een monument zijn, het prijskaartje is stilaan een col buiten categorie geworden. (KW)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 26 Apr 2025 12:27
    0 reactie(s)

    #5875

    col van de buitencategorie, ~ worden of zijn
    (uitdrukking)

    iets dat zeer moeilijk is, een zware opgave

    Weg naar 2024 dreigt col buiten categorie te worden. Het regent onheilsberichten over de toekomst van de regering-De Croo. (DS)

    Met de gedwongen verkoop van Centea door KBC volgt nu de grote stap voorwaarts, de col buiten categorie. (Kanaal Z)

    De extra kosten voor voor defensie worden buiten de begroting gehouden, daarmee is ze een col van de buitencategorie aan het worden. Schulden zijn schulden. (Bron: de krantencommentaren)

    “Alles wordt duurder, ook het geven van een startschot. Nergens anders weten ze dat beter dan in Brugge. Amper 7.500 euro betaalde burgemeester Patrick Moenaert in 1998 om de Ronde van Vlaanderen op gang te schieten. Die prijs heeft sindsdien een serieuze versnelling genomen: de West-Vlaamse hoofdstad betaalt dit jaar liefst 500.000 euro voor het pistool in de handen van Dirk de fauw. De Ronde mag dan een monument zijn, het prijskaartje is stilaan een col buiten categorie geworden. (KW)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 26 Apr 2025 10:56
    0 reactie(s)

    #5876

    col van de buitencategorie, ~ worden of zijn
    (uitdrukking )

    iets dat zeer moeilijk is, een zware opgave

    Weg naar 2024 dreigt col buiten categorie te worden. Het regent onheilsberichten over de toekomst van de regering-De Croo. (DS)

    Met de gedwongen verkoop van Centea door KBC volgt nu de grote stap voorwaarts, de col buiten categorie. (Kanaal Z)

    De extra kosten voor voor defensie worden buiten de begroting gehouden, daarmee is ze een col van de buitencategorie aan het worden. Schulden zijn schulden. (Bron: de krantencommentaren)

    “Alles wordt duurder, ook het geven van een startschot. Nergens anders weten ze dat beter dan in Brugge. Amper 7.500 euro betaalde burgemeester Patrick Moenaert in 1998 om de Ronde van Vlaanderen op gang te schieten. Die prijs heeft sindsdien een serieuze versnelling genomen: de West-Vlaamse hoofdstad betaalt dit jaar liefst 500.000 euro voor het pistool in de handen van Dirk de fauw. De Ronde mag dan een monument zijn, het prijskaartje is stilaan een col buiten categorie geworden. (KW)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 26 Apr 2025 10:41
    0 reactie(s)

    #5877

    taal, straffe ~

    zie straffe taal

    -

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 Apr 2025 08:21
    0 reactie(s)

    #5878

    straffe taal
    (uitdr.)

    krasse taal; sterke uitspraken

    vnw: straffe taal: stoere taal, krasse taal

    Thibau Nys spreekt straffe taal over zijn ambities voor de Waalse Pijl (redactie24.be)

    De vakbond schuwt de straffe taal niet. Ze heeft het over een “ethische en bestuurlijke crisis” aan de top van de federale politie (hln.be)

    De Wever hoedde zich voor al te straffe taal over een staatshervorming (hbvl.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 Apr 2025 08:21
    0 reactie(s)

    #5879

    strafste, het ~ is
    (uitdr.)

    het ergste is, het sterkste is

    vnw: het strafste is: het ergste is

    “Het strafste is toch dat ik een mail kreeg van de ploeg met de vraag om mijn bank- en tankkaarten binnen te brengen." (nieuwsblad.be)

    “Het strafste is dat ik de week ervoor een attest van mijn hoofdverblijfplaats moest gaan halen bij het Italiaanse Consulaat" (hln.be)

    Het strafste is dat Jef Cleymans als priester naar dezelfde plaatsen werd gezonden als zijn naamgenoot. (gva.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 Apr 2025 08:16
    0 reactie(s)

    #5880

    straf, dat is ~
    (uitdr.)

    dat is sterk! Dat is knap!

    vnw: dat is straf: dat is sterk

    zie straf

    Werken bij de Politiezone VLAS, dat is straf! (pzvlas.be)

    Union heeft kwaliteitsverlies na vorig jaar, wat logisch is, maar dat vangen ze collectief op. En dat is straf. (sporza.be)

    Vandaag bereikt VRT op weekbasis 90% van de Vlamingen. Dat is straf. (vrt.be)

    Dat is straf, want gemiddeld krijgen we op dit moment van het jaar +1 graad voorgeschoteld in Ukkel. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 Apr 2025 08:12
    0 reactie(s)

    #5881

    straf, dat is ~
    (uitdr.)

    dat is sterk! Dat is knap!

    vnw: dat is straf: dat is sterk

    Werken bij de Politiezone VLAS, dat is straf! (pzvlas.be)

    Union heeft kwaliteitsverlies na vorig jaar, wat logisch is, maar dat vangen ze collectief op. En dat is straf. (sporza.be)

    Vandaag bereikt VRT op weekbasis 90% van de Vlamingen. Dat is straf. (vrt.be)

    Dat is straf, want gemiddeld krijgen we op dit moment van het jaar +1 graad voorgeschoteld in Ukkel. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 Apr 2025 08:12
    0 reactie(s)

    #5882

    straf
    (bn.)

    1. dik, stevig, stug; wordt gezegd van een baard (algemeen)
    2. sterk, kras (algemeen)
    3. zwaargebouwd, fors, krachtig (niet algemeen)
    4. knap, verstandig (informeel)

    vnw:
    •fors, zwaargebouwd: een straffe kerel
    •knap, goed, bekwaam, ervaren: straf in iets zijn
    •erg, kras, sterk

    Van Dale online: Belgisch-Nederlands

    2: DS2015 sterk, nauwelijks aanvaardbaar: standaardtaal

    1. Mijn schoonbroer heeft een straffe baard. Hij moet zijn eigen (eigen, zijn ~) 2x per dag scheren.

    2. Straffe koffie is het best om rap wakker van te worden. (K. Norel)

    3. Jerommeke en John Massis zaliger, zijn straffe kerels.
    In ‘De nieuwe Antwerpenaar’ (gazetteke) schrijft men dat brandweerman Dries een straffe vent is want hij fietst elke dag 224 kilometer, door weer en wind.

    4. Onze Kevin is altijd straf in wiskunde geweest.

    > andere betekenis van straf

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 Apr 2025 08:08
    5 reactie(s)

    #5883

    straatloper
    (de~, m., ~s)

    personen die veel tijd op straat doorbrengen:
    - doelloos zwerven, ook uit verveling
    - beroepsmatig of voor een hobby
    - sociale contacten

    vnw:
    •leegloper
    •straatjongen

    wnt: Straatlooper, in N.-Ndl. Niet meer in gebruik.

    Van Dale 2018 online: niet al­ge­meen iem., m.n. jon­gen, die veel op straat ver­keert

    Afbeelding zie hier

    Heemkundigen worden vaak straatlopers genoemd omdat zij vrij veel rondzwerven op zoek naar sporen uit het lokaal verleden. (http://bouveloo.be)

    Medewerker Jan Vens is een straatloper: rondlopen, mensen kijken, opvallende dingen proberen te registreren, veranderingen in het stadsbeeld vastleggen. (nieuwsblad.be)

    ‘Ik ben een straatloper’, zegt facteur-fotograaf Rudy Chatelet. Al bijna 30 jaar fotografeert hij zijn geliefde Gent. (nieuwsblad.be)

    Haar motto was: je moet in beweging blijven. Daarom trok ze elke dag op wandel doorheen de buurt. Eigenlijk was ze een echte straatloper. (hln.be)

    In het speelfilmdebuut van Fonteyne vormen een Italiaanse ex- kapper en een straatloper een onafscheidelijk duo dat de sfeer van Brussel kristalliseert in gevatte natuurlijke dialogen. (cinenews.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 Apr 2025 08:06
    2 reactie(s)

    #5884

    straatloper
    (de~, m., ~s)

    personen die veel tijd op straat doorbrengen:
    - doelloos zwerven, ook uit verveling
    - beroepsmatig of voor een hobby
    - sociale contacten

    vnw:
    •leegloper
    •straatjongen

    wnt: Straatlooper, in N.-Ndl. Niet meer in gebruik.
    Van Dale 2018 online: niet al­ge­meen iem., m.n. jon­gen, die veel op straat ver­keert

    Afbeelding zie hier

    Heemkundigen worden vaak straatlopers genoemd omdat zij vrij veel rondzwerven op zoek naar sporen uit het lokaal verleden. (http://bouveloo.be)

    Medewerker Jan Vens is een straatloper: rondlopen, mensen kijken, opvallende dingen proberen te registreren, veranderingen in het stadsbeeld vastleggen. (nieuwsblad.be)

    ‘Ik ben een straatloper’, zegt facteur-fotograaf Rudy Chatelet. Al bijna 30 jaar fotografeert hij zijn geliefde Gent. (nieuwsblad.be)

    Haar motto was: je moet in beweging blijven. Daarom trok ze elke dag op wandel doorheen de buurt. Eigenlijk was ze een echte straatloper. (hln.be)

    In het speelfilmdebuut van Fonteyne vormen een Italiaanse ex- kapper en een straatloper een onafscheidelijk duo dat de sfeer van Brussel kristalliseert in gevatte natuurlijke dialogen. (cinenews.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 Apr 2025 08:05
    2 reactie(s)

    #5885

    straat, van het ~ zijn of geraken
    (uitdr.)

    een lief gevonden hebben of zullen vinden

    eigenlijk: d’straat (klinkt gelijk: tstraat), zie ook grammatica: gereduceerd lidwoord

    nóóit uitgesproken gelijk ‘(h)et’ straat

    vnw: (niet) van de straat (ge)raken: (niet) getrouwd raken

    Onze Jeroen gaat nooit uit, ik weet niet hoe die ooit van ’t straat moet geraken.

    ’t Schijnt dat die actrice al lang van ’t straat is, dus stop maar met dromen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 Apr 2025 08:04
    0 reactie(s)

    #5886

    straat, zo oud als het ~
    (uitdr.)

    heel oud
    ook dingen die al oud zijn maar als nief worden aangeboden, terwijl ze dat niet zijn

    vnw: zo oud als de straat: zeer oud

    Van Dale 2014 online: zo oud als de straat: Belgisch-Nederlands

    ook: zo oud als de straat

    Die menskes van hierneffe zijn zo oud als ’t straat.

    Die kwakkel van de Jakke en Nadine, waar komt gij nog mee af. Dien is al zo oud als ’t straat, manneke.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 Apr 2025 08:04
    0 reactie(s)

    #5887

    straatje, een ~ zonder end
    (uitdr.)

    iets dat maar blijft duren, waar geen eind aan komt

    vnw: een straatje zonder eind(e): impasse, hopeloze situatie

    wnt: bij straat:
    Een straatje zonder eind, een bezigheid, waar geen einde aan schijnt te komen. Gewestelijk in het Zuiden.
    Da’ werk vordert nie’: ’t is e straatje zonder eind. As em eens aan ’t vertellen geraakt, is ’t e straatje zonder eind, Cornelissen-Vervliet (1899-1906)
    bij einde:
    Een straatje zonder end, iets dat door langdurigheid verveelt. In Zuid-Nederland (Rutten (1890); Cornelissen Vervliet).

    (De verveling in de omschrijving van het WNT is volgens mij niet noodzakelijk.)

    Van Dale 2013 online: straatje zonder eind(e): Belgisch-Nederlands

    DS2015 standaardtaal

    Die politieke onderhandelingen zijn echt een straatje zonder end.

    Van de ene miserie kwam hij in de andere. ’t Was echt een straatje zonder end.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 Apr 2025 08:03
    2 reactie(s)

    #5888

    stoverij
    (de ~ (v.))

    zie stoofkarbonade

    vnw: stoofvlees, hachee, gerecht dat bestaat uit gestoofde stukjes rundvlees

    Van Dale 2017: BE
    stoof­vlees

    Ingredients carbonade
    Ingrediënten van stoverij

    Ik lust graag stoverij met friet.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 Apr 2025 08:00
    8 reactie(s)

    #5889

    stortbad
    (het ~ (o.), ~en )

    douche

    vnw: douche

    Van Dale: stortbad
    1 bad waarbij iem. een grote hoeveelheid water tegelijk over zich heen krijgt
    2 (archaïsch) douche

    Een stortbad nemen.

    Schrijft Knack Belgisch? (Siegfried Theissen)
    Stortbad i.p.v. douche: ‘De moord in het stortbad’ (Knack, 20-01-1999)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 Apr 2025 07:58
    3 reactie(s)

    #5890

    kazak
    (de ~, (m.), ~ken)

    boekentas, schooltas

    Wie in september naar het eerste studiejaar gaat, krijgt systematisch een nieuwe kazak van zijn fiere ouders.

    In het begin van het nieuwe schooljaar worden de kazakken weer gevuld met boeken.

    Tegenwoordig worden nog maar weinig kazakken gedragen. De meesten gebruiken een rugzak om hun schoolspullen mee te sleuren.

    > andere betekenis van kazak

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door de Bon op 25 Apr 2025 21:30
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.