Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
het (gedwongen) met minder doen, spaarzaam zijn
in een bredere betekenis: kak, zijne ~ inhouden
Fonske was altijd gewoon van op grote voet te leven, maar nu het crisis is en er ontslagen vallen, zal hij zijne kak nog wel inhouden.
heel erg dronken
_p072_-_THE_TOWN_DRUNKARD_ASLEEP_ONCE_MORE.jpg)
Synoniemen
daarm, deirm, kanong, meurg, petrol zijn, poepeloere, poepeloerezat, poepzat, pottendarm, zjaak
Uitdrukkingen
crimineel, zijn eigen ~ zuipen
hij is krieke
patat, zo zat als een ~
petrol, zijn eigen ~ zuipen
smoorlam dronken
zat, zo ~ als een kanon
zat, zo ~ als honderdduizend man
zwitser, een stuk in zijne ~
Zwitser, zo zat als een ~
minder erg: voeten, een stuk in zijn ~
“Hij wankelde op zijn benen. We hebben daar een woord voor: pottoe”, zegt een andere aanwezige. “Eigenlijk kon je niet meer begrijpen wat hij zei.” (hln 03/12/2024)
“We zijn samen gedoopt, dragen elkaar naar huis als we pottoe zijn en gaan af en toe samen naar de les.” (allesoverseks.be)
> andere betekenis van pottoe
Brabantse benaming voor mond-en-klauwzeer
De eerste kenmerken van de aandoening zijn te herkennen aan de poten van het dier, vandaar de benaming de pootjesziekte.
< bij dieren
ook pootziekte
uitspraak: poetjesziekte, peutjesziekte
Van Dale 2018 online: pootziekte: zekere schapenziekte: klauwzeer
wnt: Pootziekte, zekere schapenziekte, een soort van klauwzeer bij schapen of bij ander vee.
“Ooit is er de ‘pootjesziekte’ (mond en klauwzeer) onder het vee geweest. Met ontsmettingen en schutkringen heeft men dat toen waarschijnlijk opgelost.” www.zevenneten.be/leesvoer/kdomein/kdomein.html
mond- en klauwzeer bij alle dieren
zie ook pootjesziekte
uitspraak met scherplange o, dus afhankelijk van regio bv.: poewetziekte, poejtziekte, puëtziekte, pooëtziekte, …
WNT: Pootzeer, Pootziekte, zekere schapenziekte, een soort van klauwzeer bij schapen of bij ander vee
Van Dale 2018 online: zekere schapenziekte: klauwzeer
De pootziekte, nog eene besmettelyke ziekte, die aen den hoorn van den voet komt, en welke men aen het manken van het dier erkent;… (handboek van de landbouwer)
jicht in de volksmond ook ’t pootje genoemd
ook kozijntjes, beestjen
> verzamellemma geneeskunde
Jicht werd destijds (mogelijks nu nog) voornamelijk vastgesteld bij de heren die zeer bourgondisch leefden.
ontsteking op de knoezels, voetjicht
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
3. In schertsende uitdrukkingen als de kozijntjes hebben, met de kozijntjes zitten of liggen, van de kozijns bezocht worden, lijden aan podagra (eigenlijk: stekend ongedierte hebben; vergelijk ‘familie hebben’ in denzelfden zin).
“De heer Peelaert, zegt men, van de kozijntjes (voetjicht) gekwollen riep dikwijls uit: wat vervloekte pijn is dat!” De Bo (1873).
Etymologisch Woordenboek, Vercoullie (1925): kozijns m. mv. (jicht), uit Frans cousin
— mug, Middellatijn culicinum, Latijn culex; cf. synoniem de beestjes, wegens een gevoel als van muggesteken.
zie ook: beestjen, notarisziekte, pootje,
Hij heeft last van de kozijntjes en kan momenteel moeilijk het huis uit.
anw: broekkousen: (vooral) in België): onderkledingstuk uit één stuk dat bestaat uit kousen met daaraan vast een broekje en dat van een steviger stof is gemaakt dan een panty en vooral gedragen wordt om de benen warm te houden; maillot
Aan den overkant van ’t straat loopt e klein meiske mè een purpere broekkous aan.
Het ambetante aan broekkousen is dat ze altijd afzakken.
ijstaart in de vorm van een lam met een vulling van frambozencoulis. Wanneer de kop van het lam wordt afgesneden, vloeit het bloed (grenadine, frambozencoulis e. d.).
zie ook ijslam
Het bloedend lammeke is een traditioneel dessert op communiefeesten.
In een traditionele ijslam zit een siroop van rode bessen. Als je het hoofd van het lam er dan afsnijdt, lijkt het alsof er bloed uit komt. "We merken dat vooral jongens kiezen voor een “bloedend” lam, maar het is ook mogelijk om de siroop eruit te laten", legt Leen uit. (vrt.be 20-04-2022)
zie bloedend lam
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
Eerste communicanten kiezen nog vaak voor een traditioneel vanille-ijslam gevuld met grenadine, dat door de communicant plechtig (en bloederig) geslacht kan worden. (gva)
En dan te bedenken dat er in de jaren stillekes in België ochottekes ‘teen en tander’ te doen was omtrent het bloedend nekske van de ijslammekes voor communicantjes. (blog)
uitleggen, uit de doeken doen
ook: uiteendoen
vnw: iets uiteendoen: iets vertellen, iets uiteenzetten
zie ook uiteen~
Op het proces deed de getuige uiteen wat hij allemaal gezien en gehoord had.
uiteenzetten; uitleggen
vnw: iets uiteendoen: iets vertellen, iets uiteenzetten
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands: Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 2
zie ook uiteen doen; uiteen~
Op een infomarkt van energieproducent Eneco in Damme toonden buurtbewoners nog eens hun ongenoegen over de plannen die werden uiteengedaan. (vrt.be)
Dat zijn korte werkstukken die je schrijft over bepaalde onderwerpen uit de klassieke oudheid en je mening uiteendoen over een of andere veldslag. (hbvl.be)
Ik zal lesgeven op een actieve manier, waarbij ik eerst de theorie zal uiteendoen. Daarna zal uw zoon/dochter/groep zelfstandig oefeningen maken, waarbij ik hem … (superprof.be)
Wie met vragen zit, kan naar een infonummer bellen waar wordt uiteengedaan dat de uitzending fictie is. (demorgen.be)
uiteenzetten; uitleggen
vnw: iets uiteendoen: iets vertellen, iets uiteenzetten
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands: Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 2
zie ook uiteen doen
Op een infomarkt van energieproducent Eneco in Damme toonden buurtbewoners nog eens hun ongenoegen over de plannen die werden uiteengedaan. (vrt.be)
Dat zijn korte werkstukken die je schrijft over bepaalde onderwerpen uit de klassieke oudheid en je mening uiteendoen over een of andere veldslag. (hbvl.be)
Ik zal lesgeven op een actieve manier, waarbij ik eerst de theorie zal uiteendoen. Daarna zal uw zoon/dochter/groep zelfstandig oefeningen maken, waarbij ik hem … (superprof.be)
Wie met vragen zit, kan naar een infonummer bellen waar wordt uiteengedaan dat de uitzending fictie is. (demorgen.be)
uit elkaar, van elkaar
Van Dale 2013 online: …nog als eerste lid in een aantal, in schrijftaal, gewestelijke taal en Belgisch-Nederlands gewone, maar in de algemene taal weinig of niet meer gebruikte scheidbaar samengestelde overgankelijke en onovergankelijke werkwoorden…
zoals daar zijn: uiteenbarsten, uiteencarambollen, uiteendoen, uiteendrijven, uiteengaan, uiteen doen, uiteengooien, uiteengroeien, uiteenhalen, uiteenjagen, uiteenkrijgen, uiteennemen, uiteenplaatsen, uiteenranselen, uiteenrollen, uiteenschuiven, uiteensmijten, uiteenspringen, uiteenstrijken, uiteenstuiven, uiteentrappen, uiteenvijzen, uiteenvliegen, uiteenvloeien, uiteenvouwen, uiteenwerpen, uiteenwijken, uiteen zijn
Ik zal die mixer eens uiteengooien se. Of ik hem daarna nog terug ineenkrijg is een andere zaak.
Ge moet die mest goed uiteenspreiden, anders helpt dat niet.
uitleggen, uit de doeken doen
vnw: iets uiteendoen: iets vertellen, iets uiteenzetten
zie ook uiteen~
Op het proces deed de getuige uiteen wat hij allemaal gezien en gehoord had.
bw. van plaats: uit elkaar
vnw: uit elkaar
zie ook uiteen~
In de tribune zitten de supporters van den Antwerp en die van den Beerschot uiteen zodat er gene ambras van kan komen.
strak in het pak
‘Zo stijf in den eik, mannekes.’ De begroeting van de bruidegom was er niet naast. Daar stonden we, op z’n zondags gekleed. (weekend.knack.be)
‘Stijf in den eik’, het is en blijft in mijn ogen nog altijd een van de mooiste Antwerpse uitdrukkingen. (schrijver Bob Mendes in gva.be)
‘Stijf in den eik’ zoals we in Antwerpen zeggen, met klassiek pak, pochet, wit hemd, leren schoenen en riem in dezelfde kleur (tijd.be)
Altijd stijf in de eik, plooien in zijn broek waar ge brood kunt mee snijden, altijd een wit gesteven hemd, een strikske. (toneelfonds.be)
De man van Merkel, stijf in de eik. Een jongerenblaaskapel die Bizet een nieuwe betekenis geeft. (knack.be)
aflopen
opm: uitdraaien op is SN
vnw: slecht/goed uitdraaien: slecht/goed aflopen
zie ook uitdraaien, verkeerd ~
In de Deense stad Vordingborg is de ontploffing voor de afbraak van een oude silo verkeerd uitgedraaid. (vrt.be)
Ontslag draait goed uit voor Janne (27): “Ik ga nu volledig …" (nieuwsblad.be)
Robbe (17) zocht een vakantiejob, maar dat draaide helemaal anders uit. (hbvl.be)
Het plannetje van Mourinho na de openingsgoal na 57 seconden draait slecht uit. (sporza.be)
verkeerd aflopen
‘uitdraaien op’ is SN
VD95: (gew) slecht, lelijk uitdraaien
Het bw. kan inderdaad varieren: verkeerd, slecht, desastreus, …
vgl. uitdraaien
Het gaat daar in Egypte voor die president faliekant uitdraaien zo te zien.
aflopen
opm: uitdraaien op is SN
vnw: slecht/goed uitdraaien: slecht/goed aflopen
In de Deense stad Vordingborg is de ontploffing voor de afbraak van een oude silo verkeerd uitgedraaid. (vrt.be)
Ontslag draait goed uit voor Janne (27): “Ik ga nu volledig …" (nieuwsblad.be)
Robbe (17) zocht een vakantiejob, maar dat draaide helemaal anders uit. (hbvl.be)
Het plannetje van Mourinho na de openingsgoal na 57 seconden draait slecht uit. (sporza.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
