Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #5911

    uitdoen
    (ww. deed uit, heeft uitgedaan)

    in verschillende betekenissen:

    1. rooien (aardappelen uitdoen)
    vnw: rooien: uit de grond halen: aardappelen uitdoen

    (Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal)

    2. afmaken (het jaar niet uitdoen)
    (Van Dale 2013 online:Belgisch-Nederlands, algemeen)

    3. doorhalen, schrappen (een naam op een lijst uitdoen)

    vnw: wegvegen, uitwissen

    (Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen)

    4. zijn straf uitzitten; uitzitten; voltooien

    vnw: tot het einde toe doorlopen, voltooien
    -zijn straf uitdoen, zijn straf uitzitten
    -zijn tijd uitdoen, zijn tijd uitdienen

    (Van Dale 2013 online:Belgisch-Nederlands, algemeen)

    Ik moet mijn jaar nog uitdoen, tenminste als ze mijne naam niet hebben uitgedaan in het register, maar eerst wil ik nu mijn aardappelen uitdoen.

    De wet-Lejeune, die gewijzigd werd tijdens het proces van De Gelder, stelt dat wie tot 30 jaar of levenslang veroordeeld wordt, voortaan zeker minstens 15 jaar van zijn straf moet uitdoen in plaats van 10 jaar.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Jun 2025 07:30
    0 reactie(s)

    #5912

    uitbrengen
    (ww. bracht uit; uitgebracht)

    bekendmaken

    vnw: onthullen, openbaren, verklappen

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1

    Daarmee verwees hij, volgens de Washington Post, dat het nieuws uitbracht, naar onder meer Haïti, El Salvador en Afrikaanse landen. (hln.be)

    De rangschikking is uitgebracht door de krant The Guardian. (vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Jun 2025 07:25
    0 reactie(s)

    #5913

    uitbreiding nemen
    (uitdr.)

    (zich) uitbreiden, toenemen

    vnw: uitbreiding nemen: in oppervlakte toenemen of zich verspreiden van vuur

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen

    Frans: prendre de l’extension

    De brand nam snel uitbreiding naar de eerste verdieping.
    De handel in exotische dieren neemt uitbreiding. (VRTtaal.net)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Jun 2025 07:24
    0 reactie(s)

    #5914

    uitbollen
    (ww. bolde uit, uitgebold)

    - uitrollen, uitlopen
    - het tot stilstand komen van voertuigen, fietsers e.d. zonder af te remmen

    In de sporttaal komt uitbollen veel voor in NL.

    vnw: geleidelijk tot stilstand komen

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen

    zie ook bollen, wegbollen

    Toen hij als eerste over de aankomstlijn kwam, bolde hij rustig uit.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Jun 2025 07:24
    0 reactie(s)

    #5915

    uitbollen
    (ww. bolde uit, is uitgebold)

    het rustiger aandoen, langzaam afbouwen

    vnw: (fig.) zijn werk afronden en tot rust komen, het aan het einde van je carrière rustig aan doen

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen afbouwen

    DS2015 standaardtaal

    zie ook uitbolscenario

    Als ik 64 jaar word, zei hij, ga ik uitbollen. Dan heb ik nog één jaartje te gaan. Een uitboljob zou welkom zijn.

    Onze huidige/vorige huisarts is een man en ik ben daar heel content van. (…) Hij is aan het uitbollen en sinds een klein jaar zijn 2 familieleden van mij huisarts geworden. (beyondgaming.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Jun 2025 07:23
    1 reactie(s)

    #5916

    uitblutsen
    (ww. blutste uit, uitgeblutst)

    uitdeuken

    vnw: uitdeuken

    Van Dale 2012 online Belgisch-Nederlands, spreektaal

    vgl. blutsen, uitbutsen

    Ze gaan de gardeboe uitblutsen en herspuiten.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Jun 2025 07:22
    0 reactie(s)

    #5917

    uitbating, in volle ~
    (uitdr.)

    een zaak of onderneming die op volle toeren draait

    vnw: in volle uitbating: open, in werking, goed draaiend

    vgl. uitbating

    Dit uiterst centraal gelegen handelsgelijkvloers bevindt zich nabij de Grote Markt van Blankenberge en is momenteel in volle uitbating (kapsalon) (realo.be)

    De nieuwe Zeebrugse terminal zal nog dit jaar werk bieden aan 250 mensen, in volle uitbating zal dat aantal tot 500 oplopen. (nieuwsblad.be)

    Over te nemen: goed gelegen stamcafé in volle uitbating aan terrein van Sporting Hasselt. (hasel.be)

    Maar stel je dit scenario eens voor in een ziekenhuis in volle uitbating! Geen licht, geen pc en dus geen gegevens, geen labo, geen slagboom, … (azsintjan.be)

    Begin jaren ’50 is de zandgroeve Cromphout nog in volle uitbating. (milieuinfor.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Jun 2025 07:20
    0 reactie(s)

    #5918

    uitbating
    (de ~ (vr.), ~en)

    een publiek toegankelijke zaak, bedrijf (veelal in de horeca)

    vnw: de uitbating: de onderneming, het bedrijf, het café, het restaurant enz.

    vgl. uitbating, in volle ~

    Het gaat om een uitbating als onderneming (natuurlijke persoon of rechtspersoon), die dan als dusdanig moet geregistreerd zijn in de KBO. (vvsg.be)

    “Zonder terras, veranda en de bar buiten heeft een uitbating geen zin.” (hln.be)

    Definitieve stopzetting van een uitbating: In geval van definitieve stopzetting van de uitbating kan de terugbetaling van de Billijke Vergoeding gevraagd worden. (axxon.be)

    De kaart voor zaakvoerder wordt afgeleverd aan de zaakvoerder van de uitbating. (parkeren.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Jun 2025 07:14
    5 reactie(s)

    #5919

    uitbating
    (de ~ (vr.), ~en)

    een publiek toegankelijke zaak, bedrijf (veelal in de horeca)

    vnw: de uitbating: de onderneming, het bedrijf, het café, het restaurant enz.

    Het gaat om een uitbating als onderneming (natuurlijke persoon of rechtspersoon), die dan als dusdanig moet geregistreerd zijn in de KBO. (vvsg.be)

    “Zonder terras, veranda en de bar buiten heeft een uitbating geen zin.” (hln.be)

    Definitieve stopzetting van een uitbating: In geval van definitieve stopzetting van de uitbating kan de terugbetaling van de Billijke Vergoeding gevraagd worden. (axxon.be)

    De kaart voor zaakvoerder wordt afgeleverd aan de zaakvoerder van de uitbating. (parkeren.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Jun 2025 07:13
    5 reactie(s)

    #5920

    poepeloerezat
    (bn., bw.)

    stomdronken

    vnw: stomdronken

    zie poepeloere

    Hij heeft z’ne kezem getrokken zeker? Ziet ’m daar weer poepeloerezat de cafés afdweilen …

    “Eigenlijk heb je geen drank nodig om je te amuseren, je moet niet altijd poepeloerezat zijn.” (Jan Van Looveren, showbizzsite.be 23-03-2024)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 21 Jun 2025 22:48
    1 reactie(s)

    #5921

    patat, zo zat als een ~
    (uitdr.)

    veel te zat

    vnw: zo zat als een patat: stomdronken

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: Zoo zat als een patat, ten volle dronken, Joos (1900-1904) (vandaar ook: patat zijn, dronken zijn, De Bo (1873)).

    vergelijk honderdduizend, zo zat als ~ man

    varianten bij pottoe

    “Ge moet weten: van de stress had ik al een hele dag pinten gedronken en ik was zo zat als een patat.”(Sergio Quisquater, hln.be 25-04-2025)

    Ik ben zo zat als een patat! Die 5 laatste trappisten waren er te veel aan!

    Drie uur na datum kwam em binnen, zo zat als ne patat!

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 21 Jun 2025 22:32
    0 reactie(s)

    #5922

    pottoe
    (bn.)

    heel erg dronken

    Synoniemen
    daarm, deirm, kanong, meurg, petrol zijn, poepeloere, poepeloerezat, poepzat, pottendarm, zjaak

    Uitdrukkingen
    crimineel, zijn eigen ~ zuipen
    hij is krieke
    patat, zo zat als een ~
    petrol, zijn eigen ~ zuipen
    smoorlam dronken
    zat, zo ~ als een kanon
    zat, zo ~ als honderdduizend man
    zwitser, een stuk in zijne ~
    Zwitser, zo zat als een ~

    minder erg: voeten, een stuk in zijn ~

    “Hij wankelde op zijn benen. We hebben daar een woord voor: pottoe”, zegt een andere aanwezige. “Eigenlijk kon je niet meer begrijpen wat hij zei.” (hln 03/12/2024)

    “We zijn samen gedoopt, dragen elkaar naar huis als we pottoe zijn en gaan af en toe samen naar de les.” (allesoverseks.be)

    > andere betekenis van pottoe

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 21 Jun 2025 21:50
    1 reactie(s)

    #5923

    pottoe
    (bn.)

    heel erg dronken

    Synoniemen
    daarm, deirm, kanong, meurg, petrol zijn, poepeloere, poepeloerezat, poepzat, pottendarm, zjaak

    Uitdrukkingen
    crimineel, zijn eigen ~ zuipen
    hij is krieke
    patat, zo zat als een ~
    petrol, zijn eigen ~ zuipen
    zat, zo ~ als een kanon
    zat, zo ~ als honderdduizend man
    zwitser, een stuk in zijne ~
    Zwitser, zo zat als een ~

    smoorlam dronken

    minder erg: voeten, een stuk in zijn ~

    “Hij wankelde op zijn benen. We hebben daar een woord voor: pottoe”, zegt een andere aanwezige. “Eigenlijk kon je niet meer begrijpen wat hij zei.” (hln 03/12/2024)

    “We zijn samen gedoopt, dragen elkaar naar huis als we pottoe zijn en gaan af en toe samen naar de les.” (allesoverseks.be)

    > andere betekenis van pottoe

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 21 Jun 2025 18:20
    1 reactie(s)

    #5924

    pottoe
    (bn.)

    heel erg dronken

    Synoniemen
    daarm, deirm, kanong, meurg, petrol zijn, poepeloere, poepeloerezat, poepzat, pottendarm, zjaak

    Uitdrukkingen
    crimineel, zijn eigen ~ zuipen
    hij is krieke
    patat, zo zat als een ~
    petrol, zijn eigen ~ zuipen
    zat, zo ~ als een kanon
    zat, zo ~ als honderdduizend man
    zwitser, een stuk in zijne ~
    Zwitser, zo zat als een ~

    smoorlam dronken

    minder erg: voeten, een stuk in zijn ~

    Hij was pottoe.

    “We zijn samen gedoopt, dragen elkaar naar huis als we pottoe zijn en gaan af en toe samen naar de les.” (allesoverseks.be)

    > andere betekenis van pottoe

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 21 Jun 2025 17:30
    1 reactie(s)

    #5925

    pottoe
    (bn.)

    heel erg dronken

    Synoniemen
    daarm, deirm, kanong, meurg, petrol zijn, poepeloere, poepeloerezat, poepzat, pottendarm, zjaak

    Uitdrukkingen
    crimineel, zijn eigen ~ zuipen
    hij is krieke
    patat, zo zat als een ~
    petrol, zijn eigen ~ zuipen
    zat, zo ~ als een kanon
    zat, zo ~ als honderdduizend man
    zwitser, een stuk in zijne ~
    Zwitser, zo zat als een ~

    smoorlam dronken

    minder erg: voeten, een stuk in zijn ~

    Hij was pottoe.

    “We zijn samen gedoopt, dragen elkaar naar huis als we pottoe zijn en gaan af en toe samen naar de les.” (https://www.allesoverseks.be/verhalen/maten-makkers)

    > andere betekenis van pottoe

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 21 Jun 2025 17:28
    1 reactie(s)

    #5926

    vors
    (de ~ (m.), ~en)

    kikker, kikvors

    Noto Emoji KitKat 1f438

    Uitspraak: veus of (ves), al naargelang de streek (ontronding)

    Antw. stad: puit

    Uitdrukkingen
    ne vors in zijn keel hebben

    Die smerige veussen in ozzen hof moake de godgansige nacht laweit.
    (Die stomme kikkers in de tuin maken de godganse nacht lawaai.)

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door de Bon op 21 Jun 2025 16:15
    0 reactie(s)

    #5927

    puit
    (de ~ (m.), -en)

    kikker, vors, kikvors, veus

    RanaLessonae1

    uitspraak in Antwerpen: peut

    Van Dale: puit
    < 1287 ‘kikker’
    Zweeds puta (gezwollen zijn), de grondbetekenis is ‘zwellen’

    vnw

    uitdrukking:
    puit, een ~ in de keel

    Onze vijver zit vol puiten.

    “Daar wipte opeens een puit vlak vóor zijnen neus uit het gras” De Mont en De Cock, Vl. Vert. (1898).

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 21 Jun 2025 16:02
    12 reactie(s)

    #5928

    broekkous
    (de ~ (v.), ~en )

    kousenbroek, maillot

    anw: broekkousen: (vooral) in België): onderkledingstuk uit één stuk dat bestaat uit kousen met daaraan vast een broekje en dat van een steviger stof is gemaakt dan een panty en vooral gedragen wordt om de benen warm te houden; maillot

    Aan den overkant van ’t straat loopt e klein meiske mè een purpere broekkous aan.

    Het ambetante aan broekkousen is dat ze altijd afzakken.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Jun 2025 14:34
    2 reactie(s)

    #5929

    puit
    (de ~ (m.), -en)

    kikker, vors, kikvors, veus

    vnw

    Van Dale: puit
    < 1287 ‘kikker’
    Zweeds puta (gezwollen zijn), de grondbetekenis is ‘zwellen’

    uitspraak in Antwerpen: peut

    vgl. puit, een ~ in de keel

    RanaLessonae1

    Onze vijver zit vol puiten.

    “Daar wipte opeens een puit vlak vóor zijnen neus uit het gras” De Mont en De Cock, Vl. Vert. (1898).

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Jun 2025 14:30
    12 reactie(s)

    #5930

    chambrang
    (de ~ (m./v.), ~s/~en)

    deur- of raamlijst, sjambrang, chambrant; ook kassement genoemd

    L-door
    Chambrang rond een deur

    Hageland: schammerant
    Vlaamse Ardennen: sambrang
    Zuid-Limburg: sebrang
    Noord-Limburg: chebrang

    < Middelnederlands sambrande (zn. v.), van Oudfrans chambrande, Frans chambranle

    Hij was zo poepeloere dat hij met zijn smoel tegen de chambrang liep.

    “… schuin plafond sierlijstjes hangen, zoals bij een verikaal raam, ook heel mooi. uw mdf ligt dan eigenlijk op de gyproc, gelijk ne chambrang.” (bouwinfo.be 6 jan. 2008)

    Hallo, Voor een deur op de eerste verdieping heb ik een chambrant nodig. (bouwinfo.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 21 Jun 2025 13:32
    20 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.