Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
in verschillende betekenissen:
1. rooien (aardappelen uitdoen)
vnw: rooien: uit de grond halen: aardappelen uitdoen
(Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal)
2. afmaken (het jaar niet uitdoen)
(Van Dale 2013 online:Belgisch-Nederlands, algemeen)
3. doorhalen, schrappen (een naam op een lijst uitdoen)
vnw: wegvegen, uitwissen
(Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen)
4. zijn straf uitzitten; uitzitten; voltooien
vnw: tot het einde toe doorlopen, voltooien
-zijn straf uitdoen, zijn straf uitzitten
-zijn tijd uitdoen, zijn tijd uitdienen
(Van Dale 2013 online:Belgisch-Nederlands, algemeen)
Ik moet mijn jaar nog uitdoen, tenminste als ze mijne naam niet hebben uitgedaan in het register, maar eerst wil ik nu mijn aardappelen uitdoen.
De wet-Lejeune, die gewijzigd werd tijdens het proces van De Gelder, stelt dat wie tot 30 jaar of levenslang veroordeeld wordt, voortaan zeker minstens 15 jaar van zijn straf moet uitdoen in plaats van 10 jaar.
bekendmaken
vnw: onthullen, openbaren, verklappen
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
Daarmee verwees hij, volgens de Washington Post, dat het nieuws uitbracht, naar onder meer Haïti, El Salvador en Afrikaanse landen. (hln.be)
De rangschikking is uitgebracht door de krant The Guardian. (vrt.be)
(zich) uitbreiden, toenemen
vnw: uitbreiding nemen: in oppervlakte toenemen of zich verspreiden van vuur
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
Frans: prendre de l’extension
De brand nam snel uitbreiding naar de eerste verdieping.
De handel in exotische dieren neemt uitbreiding. (VRTtaal.net)
- uitrollen, uitlopen
- het tot stilstand komen van voertuigen, fietsers e.d. zonder af te remmen
In de sporttaal komt uitbollen veel voor in NL.
vnw: geleidelijk tot stilstand komen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen
Toen hij als eerste over de aankomstlijn kwam, bolde hij rustig uit.
het rustiger aandoen, langzaam afbouwen
vnw: (fig.) zijn werk afronden en tot rust komen, het aan het einde van je carrière rustig aan doen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen afbouwen
DS2015 standaardtaal
zie ook uitbolscenario
Als ik 64 jaar word, zei hij, ga ik uitbollen. Dan heb ik nog één jaartje te gaan. Een uitboljob zou welkom zijn.
Onze huidige/vorige huisarts is een man en ik ben daar heel content van. (…) Hij is aan het uitbollen en sinds een klein jaar zijn 2 familieleden van mij huisarts geworden. (beyondgaming.be)
uitdeuken
vnw: uitdeuken
Van Dale 2012 online Belgisch-Nederlands, spreektaal
Ze gaan de gardeboe uitblutsen en herspuiten.
een zaak of onderneming die op volle toeren draait
vnw: in volle uitbating: open, in werking, goed draaiend
vgl. uitbating
Dit uiterst centraal gelegen handelsgelijkvloers bevindt zich nabij de Grote Markt van Blankenberge en is momenteel in volle uitbating (kapsalon) (realo.be)
De nieuwe Zeebrugse terminal zal nog dit jaar werk bieden aan 250 mensen, in volle uitbating zal dat aantal tot 500 oplopen. (nieuwsblad.be)
Over te nemen: goed gelegen stamcafé in volle uitbating aan terrein van Sporting Hasselt. (hasel.be)
Maar stel je dit scenario eens voor in een ziekenhuis in volle uitbating! Geen licht, geen pc en dus geen gegevens, geen labo, geen slagboom, … (azsintjan.be)
Begin jaren ’50 is de zandgroeve Cromphout nog in volle uitbating. (milieuinfor.be)
een publiek toegankelijke zaak, bedrijf (veelal in de horeca)
vnw: de uitbating: de onderneming, het bedrijf, het café, het restaurant enz.
Het gaat om een uitbating als onderneming (natuurlijke persoon of rechtspersoon), die dan als dusdanig moet geregistreerd zijn in de KBO. (vvsg.be)
“Zonder terras, veranda en de bar buiten heeft een uitbating geen zin.” (hln.be)
Definitieve stopzetting van een uitbating: In geval van definitieve stopzetting van de uitbating kan de terugbetaling van de Billijke Vergoeding gevraagd worden. (axxon.be)
De kaart voor zaakvoerder wordt afgeleverd aan de zaakvoerder van de uitbating. (parkeren.be)
een publiek toegankelijke zaak, bedrijf (veelal in de horeca)
vnw: de uitbating: de onderneming, het bedrijf, het café, het restaurant enz.
Het gaat om een uitbating als onderneming (natuurlijke persoon of rechtspersoon), die dan als dusdanig moet geregistreerd zijn in de KBO. (vvsg.be)
“Zonder terras, veranda en de bar buiten heeft een uitbating geen zin.” (hln.be)
Definitieve stopzetting van een uitbating: In geval van definitieve stopzetting van de uitbating kan de terugbetaling van de Billijke Vergoeding gevraagd worden. (axxon.be)
De kaart voor zaakvoerder wordt afgeleverd aan de zaakvoerder van de uitbating. (parkeren.be)
stomdronken
vnw: stomdronken
zie poepeloere
Hij heeft z’ne kezem getrokken zeker? Ziet ’m daar weer poepeloerezat de cafés afdweilen …
“Eigenlijk heb je geen drank nodig om je te amuseren, je moet niet altijd poepeloerezat zijn.” (Jan Van Looveren, showbizzsite.be 23-03-2024)
veel te zat
vnw: zo zat als een patat: stomdronken
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Zoo zat als een patat, ten volle dronken, Joos (1900-1904) (vandaar ook: patat zijn, dronken zijn, De Bo (1873)).
vergelijk honderdduizend, zo zat als ~ man
varianten bij pottoe
“Ge moet weten: van de stress had ik al een hele dag pinten gedronken en ik was zo zat als een patat.”(Sergio Quisquater, hln.be 25-04-2025)
Ik ben zo zat als een patat! Die 5 laatste trappisten waren er te veel aan!
Drie uur na datum kwam em binnen, zo zat als ne patat!
heel erg dronken
Synoniemen
daarm, deirm, kanong, meurg, petrol zijn, poepeloere, poepeloerezat, poepzat, pottendarm, zjaak
Uitdrukkingen
crimineel, zijn eigen ~ zuipen
hij is krieke
patat, zo zat als een ~
petrol, zijn eigen ~ zuipen
smoorlam dronken
zat, zo ~ als een kanon
zat, zo ~ als honderdduizend man
zwitser, een stuk in zijne ~
Zwitser, zo zat als een ~
minder erg: voeten, een stuk in zijn ~
“Hij wankelde op zijn benen. We hebben daar een woord voor: pottoe”, zegt een andere aanwezige. “Eigenlijk kon je niet meer begrijpen wat hij zei.” (hln 03/12/2024)
“We zijn samen gedoopt, dragen elkaar naar huis als we pottoe zijn en gaan af en toe samen naar de les.” (allesoverseks.be)
> andere betekenis van pottoe
heel erg dronken
Synoniemen
daarm, deirm, kanong, meurg, petrol zijn, poepeloere, poepeloerezat, poepzat, pottendarm, zjaak
Uitdrukkingen
crimineel, zijn eigen ~ zuipen
hij is krieke
patat, zo zat als een ~
petrol, zijn eigen ~ zuipen
zat, zo ~ als een kanon
zat, zo ~ als honderdduizend man
zwitser, een stuk in zijne ~
Zwitser, zo zat als een ~
minder erg: voeten, een stuk in zijn ~
“Hij wankelde op zijn benen. We hebben daar een woord voor: pottoe”, zegt een andere aanwezige. “Eigenlijk kon je niet meer begrijpen wat hij zei.” (hln 03/12/2024)
“We zijn samen gedoopt, dragen elkaar naar huis als we pottoe zijn en gaan af en toe samen naar de les.” (allesoverseks.be)
> andere betekenis van pottoe
heel erg dronken
Synoniemen
daarm, deirm, kanong, meurg, petrol zijn, poepeloere, poepeloerezat, poepzat, pottendarm, zjaak
Uitdrukkingen
crimineel, zijn eigen ~ zuipen
hij is krieke
patat, zo zat als een ~
petrol, zijn eigen ~ zuipen
zat, zo ~ als een kanon
zat, zo ~ als honderdduizend man
zwitser, een stuk in zijne ~
Zwitser, zo zat als een ~
minder erg: voeten, een stuk in zijn ~
Hij was pottoe.
“We zijn samen gedoopt, dragen elkaar naar huis als we pottoe zijn en gaan af en toe samen naar de les.” (allesoverseks.be)
> andere betekenis van pottoe
heel erg dronken
Synoniemen
daarm, deirm, kanong, meurg, petrol zijn, poepeloere, poepeloerezat, poepzat, pottendarm, zjaak
Uitdrukkingen
crimineel, zijn eigen ~ zuipen
hij is krieke
patat, zo zat als een ~
petrol, zijn eigen ~ zuipen
zat, zo ~ als een kanon
zat, zo ~ als honderdduizend man
zwitser, een stuk in zijne ~
Zwitser, zo zat als een ~
minder erg: voeten, een stuk in zijn ~
Hij was pottoe.
“We zijn samen gedoopt, dragen elkaar naar huis als we pottoe zijn en gaan af en toe samen naar de les.” (https://www.allesoverseks.be/verhalen/maten-makkers)
> andere betekenis van pottoe
kikker, kikvors
Uitspraak: veus of (ves), al naargelang de streek (ontronding)
Antw. stad: puit
Uitdrukkingen
ne vors in zijn keel hebben
Die smerige veussen in ozzen hof moake de godgansige nacht laweit.
(Die stomme kikkers in de tuin maken de godganse nacht lawaai.)
uitspraak in Antwerpen: peut
Van Dale: puit
< 1287 ‘kikker’
Zweeds puta (gezwollen zijn), de grondbetekenis is ‘zwellen’
uitdrukking:
puit, een ~ in de keel
Onze vijver zit vol puiten.
“Daar wipte opeens een puit vlak vóor zijnen neus uit het gras” De Mont en De Cock, Vl. Vert. (1898).
anw: broekkousen: (vooral) in België): onderkledingstuk uit één stuk dat bestaat uit kousen met daaraan vast een broekje en dat van een steviger stof is gemaakt dan een panty en vooral gedragen wordt om de benen warm te houden; maillot
Aan den overkant van ’t straat loopt e klein meiske mè een purpere broekkous aan.
Het ambetante aan broekkousen is dat ze altijd afzakken.
Van Dale: puit
< 1287 ‘kikker’
Zweeds puta (gezwollen zijn), de grondbetekenis is ‘zwellen’
uitspraak in Antwerpen: peut
Onze vijver zit vol puiten.
“Daar wipte opeens een puit vlak vóor zijnen neus uit het gras” De Mont en De Cock, Vl. Vert. (1898).
deur- of raamlijst, sjambrang, chambrant; ook kassement genoemd
Hageland: schammerant
Vlaamse Ardennen: sambrang
Zuid-Limburg: sebrang
Noord-Limburg: chebrang
< Middelnederlands sambrande (zn. v.), van Oudfrans chambrande, Frans chambranle
Hij was zo poepeloere dat hij met zijn smoel tegen de chambrang liep.
“… schuin plafond sierlijstjes hangen, zoals bij een verikaal raam, ook heel mooi. uw mdf ligt dan eigenlijk op de gyproc, gelijk ne chambrang.” (bouwinfo.be 6 jan. 2008)
Hallo, Voor een deur op de eerste verdieping heb ik een chambrant nodig. (bouwinfo.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
