Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
professor, hoogleraar
Van Dale 2018 online: BE, spreektaal
Universiteitsprofessor had dubbelleven als pornoster – Het Nieuwsblad
Universiteitsprofessor doodgestoken in Bangladesh | Metro
Universiteitsprofessor deed zich voor als Justin Bieber om kinderporno te maken (newsmonkey.be)
Schertsend, maar niet geheel van weemoed verstoken, voegde hij eraan toe, dat hij als gewoon omnipracticus in een volksbuurt niet te minnetjes hoopte te zijn voor een universiteitsprofessor. (De heks en de archeoloog – Hubert Lampoo)
profesoor, hoogleraar
Van Dale 2018 online: BE, spreektaal
Universiteitsprofessor had dubbelleven als pornoster – Het Nieuwsblad
Universiteitsprofessor doodgestoken in Bangladesh | Metro
Universiteitsprofessor deed zich voor als Justin Bieber om kinderporno te maken (newsmonkey.be)
Schertsend, maar niet geheel van weemoed verstoken, voegde hij eraan toe, dat hij als gewoon omnipracticus in een volksbuurt niet te minnetjes hoopte te zijn voor een universiteitsprofessor. (De heks en de archeoloog – Hubert Lampoo)
de oudste (van een groep of gezelschap), nestor
letterlijke vertaling van Fr. “doyen d’âge”
Van Dale 2018 online: BE
DS2015 standaardtaal
Nico is de ‘ouderdomsdeken’ van het team, maar nog steeds bruisend van energie!
62 is Neil Young ondertussen, maar de ouderdomsdeken van Rock Werchter 2008 verraadt zijn leeftijd allesbehalve tijdens zijn gitaarspel.
(neologisme) pejoratieve benaming voor een bijdrage die een bouwondernemer aan de gemeente betaalt voor de extra kosten die de overheid heeft als het project er ook effectief komt, bijv. nutsvoorzieningen, een parkje e.d.
zie ook: immocratie
“Wie in Antwerpen betaalt, mag de stedenbouwkundige voorschriften negeren en mag zowat alles bouwen.” Dat zegt Tom Meeuws van oppositiepartij SP.A in een opiniestuk in De Morgen. Hij spreekt van “een paaitaks”. “Flagrante leugens”, reageert bevoegde schepen Rob Van de Velde (N-VA).
Antwerpen gaat de ‘paaitaks’ aanpassen. Dat is de bijdrage die ontwikkelaars moeten betalen als ze iets willen bouwen. (demorgen.be)
Naar volksgebruik wordt er, op 6 januari, met driekoningen, een taart gebakken waarin een boon verstopt zit. Het kind dat de boon in zijn taart vindt, is de drager van de kroon en is koning voor 1 dag.
De kinderen gaan dan, verkleed als de drie koningen Melchior, Balthazar en Gaspard, driekoningenzingen voor zoetigheid of geld.
ongemarkeerd in Van Dale 2018, maar
google 2018: .BE (>44.300) ; .BE (>3.300)
Klik op de afbeelding
De bekende driekoningentaarten zijn gemaakt met amandelcrèmevulling. Er wordt ook een papieren kroon bijgeleverd.
In Tongeren steken ze er een porceleinen kerststalfiguurtje in, ipv een boon.
Voor een vrouw uit Knokke is het jaar uitstekend begonnen. Zij vond een diamanten oorring ter waarde van 500 euro in de driekoningentaart van een patissier. (HNB 2013)
Reuzegrote driekoningentaart voor een woonzorgcentrum in Beernem.
Waarom eten we vandaag driekoningentaart met een boon in? (vrt.be)
beginnende slijtage
fig. bij personen:
- wanneer iemand iets vergeet
- als men niet uit de voeten kan
- bij stijfheid van spieren en/of gewrichten
WNT: Meluw: De memel zit er in (zegsw., van oude lieden die kindsch worden)
zie ook de worm begint erin te zitten
Mijn autootje is ondertussen al 16 jaar. Eerst de uitlaat kapot, dan de alternator, het deurslot heeft het ook al begeven,… Volgens mij begint de memel erin te komen.
’s morgens opstaan en rechtkomen uit bed is sereweurig moeilijk voor mijne rug. De memel begint er precies in te komen.
man toch, ik kan het duizend keer zeggen en nu weet ik het toch niet meer zeker. Het ligt op het puntje van mijn tong. Het is nog wat vroeg maar de memel begint er precies in te komen.
aansporing, allez vooruit
niet in Van Dale 2014 online
google2014: .BE (>15.000); .NL (>1.900)
SN-NL: vooruit met de geit
Kom we vertrekken. Instappen en hop met de geit!
Allez, naar bed, mannen. Hop met de geit!
- aanspreking (zowel m. als vr.) voor een persoon (meestal informeel, soms pejoratief)
- Meervoud: mannekes: voor jongens en meisjes samen
in Limburg en Kempen: menneke
Ripuaries Limburg: mentje. Voor vrouwen en meisjes is er: ‘vruike’.
Zeg mannekes, kan dat hier wat rustig? (bv. voor een gemengde klas)
Hela manneke, blijft daar eens af. (Kan zowel tegen een kind als tegen een volwassene.)
Manneke! Stopt eens met uw gezaag. (Zou een man tegen zijn vrouw kunnen zeggen. Of vice versa natuurlijk.)
Mannekes toch, ge zoudt eens moeten weten… (Hier richt men zich eventueel tot denkbeeldige toehoorders.)
carréhoeve, carréboerderij: rond het erf gebouwde vierkante hoeve’s die je veel in Limburg BE en ~ NL vindt
Klik op de afbeelding
Vierkantshoeve in Walshoutem
Bij de vierkantshoeve moet U rechtdoor rijden tot aan de Maas.
babbeltje(s)
klemtoon op ’sie
klappen: praten,spreken.
Oma is naar het rusthuis verhuisd, ze heeft er meer klappenansie dan thuis.
1) opwaarderen
2) ophitsen
3) wijsmaken
4) met vijzen (vijs) vastmaken
5) in de hoogte opschroeven
1,2 , 3, 4, 5) Van Dale 2018 online: BE
1) Voor mensen die al eens graag hun dansbenen opvijzen! (Facebook)
2) Ge moet u niet opvijzen!
3) Dat ware beter gehandeld dan u door de hoogere bureel-ratten te laten opvijzen dat in dien zin niets werd geëiseht. (hetarchief.be)
4) Omdat ik het me niet kan permitteren 6 weken immobiel te zijn, heeft men na wat aandringen er toch een titanium plaat opgevezen. (match4me.be)
5) Bij de verhoging van de bruggen kunnen sommige worden opgevezen, terwijl andere volledig moeten worden herbouwd. (.vlaamsparlement.be)
opzegging(speriode), ontslag, opzegtermijn
Van Dale 2018: BE, niet algemeen
Mijn lief heeft gisteren haren opzeg gekregen.
Na de gas- en elektriciteitsmarkt is nu ook de telecomsector volop in beweging. Sinds de invoering van de nieuwe telecomwet, waardoor je al na zes maanden kan opstappen bij je operator zonder opzeg te betalen.
door bezweringen trachten te genezen
> verouderd
Van Dale 2018 online: BE
Een zieke overlezen.
Het kind is al een hele week aan het grinsen; in uiterste wanhoop hebben de ouders het laten overlezen (door een gebedgenezer of pendelaar).
(overheids)instelling, orgaan, organisatie
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
Organisme voor de Financiering van de Pensioenen.
Vooraleer zich bij de gemeente aan te melden als werkzoekende, moeten de betreffende personen zich eerst inschrijven bij een betalingsorganisme (syndicaat of de HVW) en bij het BGDA.
hoogtepunt
Van Dale 2018 online: BE
Het optreden van de illusionist was het orgelpunt van een overigens zeer gesmaakte avond.
zweethanden
vgl. pol
opm: het enkelvoud zweetpol kan in principe ook, maar zal zelden of nooit gebruikt worden
Examenstress, zweetpollen, het ik-kan-het-niet gevoel. (klase.be)
Gisterenavond naar zee, donker, file en autostrade, dé ideale uitdaging, maar ik heb geen enkele keer zweetpollen, kortademig geweest of wat dan ook! (hypnotherapie.be)
De kuisvrouw kan zo haar werkdag beginnen met een leuk zoekspelletje, mijn zweetpollen en speeksel krijgt ze er gratis bij. (jeugdvolley-londerzeel.be)
hand
zie ook poeleke, polleke; zweetpollen
VD2014 online: Belgisch-Nederlands, informeel
Hans, was uw pollen voor we eten.
Geeft meneer eens een schoon polleke.
Geeft mij ne pol jong!
Hij wreef in zijn pollekes.
Gaat oe pollen wassen!
Daarbij bleef er nogal wat aan hun pollen plakken.
Allee kleine, geef meneer een polleke!
(Kom kindje, geef meneer een hand.)
Met zijn pollen in zijn tes lak nen boer. (Met zijn handen in zijn zak zoals een boer.)
woonkamer
< Frans living < Engels living room
Belgisch-Nederlands volgens het referentiebestand van het INL
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Woonkamer
znw. m., mv. -s. Met verkorting uit engels living-room (1825) of living room (1879).
”Zij zijn er”, zei Tsjecho driftig en hij wees. ”Ja, in de living”, zei Brand. (Claus, Hondsd. 155 (1952)).
Karel is in de living. Hij is TV aan het kijken.
“Dit is gewoon een foto van ne living waar geleefd mag worden :-)” (uit een blog)
woonkamer
< Frans living < Engels living room
Belgisch-Nederlands volgens het referentiebestand van het INL
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Woonkamer
znw. m., mv. -s. Met verkorting uit engels living-room (1825) of living room (1879).
”Zij zijn er”, zei Tsjecho driftig en hij wees. ”Ja, in de living”, zei Brand. (Claus, Hondsd. 155 (1952)).
Karel is in de living. Hij is TV aan het kijken.
dekvloer, ondervloer: de cementlaag waarop de vloerbedekking (tegels, laminaat, parket, …) uiteindelijk komt.
Van Dale 2016 online: BE
NL-SN: ondervloer, slijtlaag
ww. chappen: chape leggen
zn. chapper: persoon die de chape legt
uitspraak: sjap; West-Vlaanderen: sjappe
< Frans: la chape
“Ligt een betonneke in en dat gaat (dit jaar normaal nog :p) voorzien worden van ne chape met daar direct de tegels op.” (bouwinfo.be)
“Ik denk dat je in Vlaanderen aan 90% van de bevolking vraagt wat “ne chape” is dat die weten wat je daarmee bedoelt. Mvg, Paul (veit.be)
“Ne chape moet uitdrogen, punt andere lijn. Ge hebt ook producten die het proces kunnen versnellen of hulpmiddelen. (9lives.be)
Ze hebben vandaag onze nieuwe chape in de living gelegd.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
