Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
naakt, bloot
< moedernaakt
ook mojenoks
Als ge in uwe meujenoks staat, hebt ge uw adamskostuum aan.
As ge feunoens of smerreges dikkes barrevuts of muijenaks lupt krijgde een flurres. (Kempen).
Als ge voormiddags of ’s morgens dikwijls berrevoets of naakt loopt, krijgt ge een fleuris.
naakt, verbastering van moedernaakt
ook meujenoks
Vlaams Brabant moiernaks
Hij was mojenoks; hij had geen kleren aan.
- uitrollen, uitlopen
- het tot stilstand komen van voertuigen, fietsers e.d. zonder af te remmen
In de sporttaal komt uitbollen veel voor.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen
Toen hij als eerste over de aankomstlijn kwam, bolde hij rustig uit.
het rustiger aandoen, langzaam afbouwen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen afbouwen
DS2015 standaardtaal
zie ook uitbolscenario
Als ik 64 jaar word, zei hij, ga ik uitbollen. Dan heb ik nog één jaartje te gaan. Een uitboljob zou welkom zijn.
rijden, rollen
zie ook wegbollen, uitbollen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Dat autootje is al 20 jaar oud, maar het bolt nog altijd goed.
afhankelijk van, rekening houdend met, op grond van
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Frans en fonction de
De verkopers worden verloond in functie van hun verdiensten.
AN: je/jou
zie ook: gij, ge, uw,a, ou en varianten
We houden van u.
AN: je/jou
zie ook: gij, ge, uw,a, ou en varianten
We houden van u.
AN: je/jou
zie ook: gij, ge, uw, ou en varianten, a
We houden van u.
objectsvorm en bezittelijk voornaamwoord van ‘gij’,
uitspraak in Antwerpen: /ou/
Noorder- en Zuiderkempen: /ou(w), aa, aaw, oew, aawe, oewe, ei, eive, eiwe/
Zot van ou. Ik zing ou geire.
Verget ouwe frak ni.
Eive frak hangt on de kapstok. (Kempen)
objectsvorm en bezittelijk voornaamwoord van ‘gij’,
uitspraak in Antwerpen: /ou/
Noorder- en Zuiderkempen: /ou(w), aa, aaw, oew, aawe, oewe, ei, eive, eiwe/
Zot van ou. Ik zing ou geire.
Verget ouwe frak ni.
Eive frak hangt on de kapstok. (Kempen)
mensen met veel geld hebben nooit genoeg
ook: “duvelszak is nooit gevuld”
Hij heeft nu ook nog het geld van zijn tante afgetroggeld, ja, duivelszak is nooit vol.
“Voor deze dame die ook zo graag een EU-parasiet wil worden, volgend Westvlaams gezegde: Duvelszak is nooit gevuld.” (reactie op Sceptr 040118)
(verouderd) boterham
Van Dale 2014 online: gewestelijk
etymologiebank:
Nhd. Kanten ‘homp brood, kapje’ gaat terug op de verouderde mnl. betekenis ‘stuk brood’, via Nederlandse kolonisten in Oost-Duitsland (12e eeuw)
MNW: Cant
Stuk, brok, homp, bete. Kil. kant broots, j. hompe, frustum praecidaneum; gall. chanteau; angl. cantell.
Schuermans : kant is een boterham;
ook in samenstellingen: kezekant, koolkant, spijzekant en kantzak, bedelzak, alsmede de uitdrukking ‘om kanten gaan’, bedelen
WNT: Kant
Mnl. Cant, wrs van het oudfrans: cant, can; nieuwfrans: champ
dat van Keltischen oorsprong is (?)
Wao hébs dich èn z’n botrammedaus zitten haajn? Ne sjroêpkant, ne keiskant en nen derm sesies! (Wat heb jij in je boterhammendoos zitten vandaag?
Een boterham met stroop, ene met kaas, en een eindje worst)
Ich niks as ne botterkant. (ik enkel een met boter besmeerde snede brood)
boterhammetje
zie ook boke
De kleine heeft zijn bootje helemaal opgegeten.
postbodetje
eigenlijk boodje
Het bootje is langsgeweest met ons pensioen.
dialect en streektaal
Van Dale online:
- dialectisch: plat praten: dialect praten
- niet-beschaafde taal, ook in koppelingen zoals ‘platamsterdams’
Wikipedia:
Plat is een informele aanduiding voor de volkstaal, het plaatselijk dialect, in tegenstelling tot de cultuurtaal. Het wordt in heel Nederland, Vlaanderen en Noord-Duitsland gebruikt. De term plat is van oorsprong een aanduiding (verkorting) voor het Nederduits, het Plattdüütsch. Deze taal werd in de Middeleeuwen, als ook het Nederlands, gewoon met “Duits” aangeduid.
Hoogduits: de taal uit de heuvels en bergen.
Nederduits of platduits: de taal van het vlakke land.
In de Nederlanden (16de E.) werd Nederduytsch gebruikt voor volkstaal. Later werd dit Nederlands, gebaseerd op het Hollands. De volkstaal werd als iets afwijkends beschouwd en de term ‘plat’ kwam de Nedersaksische en Limburgse grens overgewaaid.
Het “plat” is de taal waarin men is opgegroeid en waarin men zich in het gesprek het gemakkelijkst bedient.
In weerwil van de etymologie van dit woord wordt er echter vaak een verband gelegd met het woord plat in de betekenis van “onbeschaafd”. Soms toegepast op specifieke woorden en uitdrukkingen, die niet direct buiten de standaardtaal vallen maar wel als “informeel” of zelfs grof gelden.
Hij spreekt plat Oudenaards.
Zeg het maar in het plat, ik versta dat wel.
Die spreekt wel plat hoor!
koude schotel
fris schoteltje met koude groentjes, beleg, hardgekookte eitjes
< Frans: plat froid
uitspraakvarianten:
Mechelen: kave pla
Hageland: kavepla
Kempen: kave pla, kouwe pla, kou schotel
Antwerpen: klik op het luidsprekertje om het woord te beluisteren
We eten graag koude pla in de zomer!
In de zomermaanden gaat er geregeld een kavepla in. Meestal gemaakt met sla, tomaat, erwten, wortelen, bieslook, hardgekookt ei, hesp, radijsjes, enz. Daarop nog ne goeie klodder mayonaise.
Et algaakes ave kave pla oep, of hem weurt werm!
koude schotel
fris schoteltje met koude groentjes, beleg, hardgekookte eitjes
< Frans: plat
uitspraakvarianten:
Mechelen: kave pla
Hageland: kavepla
Kempen: kave pla, kouwe pla, kou schotel
Antwerpen: klik op het luidsprekertje om het woord te beluisteren
We eten graag koude pla in de zomer!
In de zomermaanden gaat er geregeld een kavepla in. Meestal gemaakt met sla, tomaat, erwten, wortelen, bieslook, hardgekookt ei, hesp, radijsjes, enz. Daarop nog ne goeie klodder mayonaise.
Et algaakes ave kave pla oep, of hem weurt werm!
schotel, couvert
hoofdplat, koude pla
t wordt niet uitgesproken, wel geschreven
< Frans plat
Het restaurant draait goed. Tijdens de middagservice heeft de keuken 160 plats doorgegeven.
Als hoofdplat had ik hinde met puree en gebakken witloof met gestoofde appel en veenbessen gegeten.
slap, flauw, leeg
Van Dale online: gewestelijk
Ik kan mijn auto niet starten omdat de accu plat is.
Stop! Ik heb ne platten band … (zie commentaar)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
