Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
heel erg bedankt
het diminutief suggereert dat de spreker genegenheid toont, zie ook alstemblieftekes
ook mercikes (zie voorbeelden)
zie ook merci
Wat ne schonen bloemekee! Zeg merciekes eh! Dat hadt ge nu echt niet moeten doen!
Wat betekend het Belgisch woord “Merciekes”? (…) Het beste antwoord: verklein woordje van Merci, Bedankt dus!! Toegevoegd na 37 seconden: Of geen verkleinwoordje, gewoon een manier van merci zeggen. Vooral de belgen doen dit. (startpagina.nl)
MERCIKES VOOR GENE ZEVER (standaard.be)
waarborg door de staat verleend (op leningen e.d.)
vnw: rijksgarantie, garantie van de staat
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6
znwb: Garantie die de staat geeft voor de terugbetaling en het voldoen van de rente van een door derden aangegane lening: rijksgarantie.
De staatswaarborg van maximaal 1,5 miljard euro voor de coöperanten van de Arco, de financiële arm van het ACW, staat opnieuw op de helling. (vrt.be)
Dat is in handen gelegd van de banken met hun staatswaarborg van 50 miljard euro aan coronakredieten voor getroffen bedrijven, niet? (demorgen.be)
Volgens premier Di Rupo bestaat er vandaag geen akkoord over 90 miljard euro aan staatswaarborgen. (standaard.be)
obligatie uitgegeven door de Belgische staat
vnw: (bnl.) spaarbiljet uitgegeven door de Belgische staat
zie ook Leterme-bon, Van Peteghem-bon
“De interesse voor de staatsbon is de voorbije jaren gevoelig afgenomen. In die mate zelfs dat er denkpistes circuleren om de staatsbon fiscaal aantrekkelijker te maken.” (De Tijd)
Het Belgisch Staatsblad is de officiële publicatie van de Belgische staat waarin wetten, koninklijke besluiten, decreten, ordonnanties, de oprichting van allerlei verenigingen, etc. voor het hele land worden bekendgemaakt. Een wet die niet is gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad heeft geen gelding. (wikipedia)
vnw: (bnl.) het Belgisch Staatsblad, de Staatscourant (nl.)
In Nederland: de Staatscourant
vgl. staatsblad, het ~, moniteur, de ~
He Belgisch Staatsblad wordt digitaal en op papier gepubliceerd.
openbare weg die wordt/werd beheerd door de provincie
in Nederland: provinciale weg
zie ook verzamellemma wegcode
Sinds 2009 worden de provinciewegen stelselmatig overgedragen aan het Vlaams gewest en aan de gemeenten.
Ook de Vlaming moet op tijd en stond eens zijn woonst verlaten en hem in het openbaar begeven. Voor van punt A naar punt B te geraken, moet hij beroep doen op de wegcode, maar die verschilt in het Vlaams aanzienlijk van het Nederlands. In dit lemma bewaren we een overzicht van alle essentiële en minder essentiële terminologie en uitdrukkingen m.b.t. wegen en verkeer.
voertuigen:
alleterreinwagen
automatic
belbus
boemeltrein
cabriard
camion
camionette
clark
crèmekar
decapotabel
directiewagen
geit
harley trapson
hollandse mercedes
hoogtestapelaar
janettenbak
koekendoos
ministadswagen
mobilhome
monovolume
moto
motocyclette
opligger
otto
overbrengwagen
patserwagen
pedalo
piekuurtrein
pletwals
plooivelo
prioritair voertuig
railbike
splitbusje
staancaravan
trambus
triporteur
trottinette
velo
vlieger
volumewagen
vorklift
wagen
warmeluchtballon
wegen:
afdraai
autostrade
baan
baanvak
bedding
buurtweg
drievaksbaan
egelwegel
enkel richting
enkelrichtingstraat
expresweg
fietsostrade
gemeenteweg
gracht
grote baan
heirbaan
ijzerenweg
kasseibaan
kasseiweg
kerkwegel
kruispunt, conflictvrij ~
laan
lei
macadam
middenvak
ovalen punt
ovonde
pechstrook
pelotonremmer
pijpenkop
premetro
provincieweg
ribbelstrook
rijbaan
rijvak
rondpunt
sens unique
signalisatie
signalisatiebord
sluikweg
staatsbaan
tarmac
teleferiek
trage weg
trottoir
tunnelkoker
tweevaksbaan
vak
velostrade
verkeerssignalisatie
viervaksbaan
voetpad
wegel
wegenis
wegsignalisatie
parking:
betaalparking
carpoolparking
overloopparking
overstapparking
parkingplaats
pendelparking
privéparking
randparking
voorstadsparking
auto-onderdelen:
achterruitontdooiing
achterzetel
alternateur
amortisseur
baarchoc
bache
bielle
boîte
chappement
claxon
embrayage
faar
frein
gardeboe
groene nummerplaat
guidon
handelaarsplaat
jante
joint de culasse
kilometriek
koffer
moteur
naft
naftbak
naftstop
nummerplaat
petrol
pinker
pinklicht
plak
remork
ressort
slijklap
vervangstuk
vis platinées
vitesse
vitessepook
voorruitontdooiing
wisselstuk
z-plaat
velo-onderdelen:
buis
fietskader
fietszak
frein
jante
pikkel
slijklap
soupape
staander
verzet
vitesse
zaal
openbaar vervoer:
Amsterdammer
bedding, eigen ~
bushinder
buskotje
busterminus
coupon
De Lijn
eindstatie
kaartjesknipper
kusttram
middenstatie
MOBIB-kaart
NMBS
op den trein, tram, velo
rittenkaart
rommeltrein
stadsnet
statie
stelplaats
trambedding
tramterminus
treinbedding
treinbegeleider
treinterminus
TreinTramBus
verdwaalde reiziger
Vlaamse Thalys
varia:
aan de klap
aanloopwagen
abri
accident
accordeonfile
accordeonrijden
achter de hoek
afdraaien
afstappen
agglomeratie
antigel
arret
auto-accident
autoconstructeur
autocontrole
autocontroleur
autoinspectie
automobielinspectie
baancafé
baandancing
baanhotel
baanrestaurant
baanwinkel
baan, onder de ~
banden leggen
banden steken
bedrijfswagen
belauto
betalend parkeren
bitterballenakkoord, het ~
blok
blokrijden
bluts
blutsen
Bob
bollen
cabrioleren
camionchauffeur
camioneur
camion, van de ~ gevallen
carwash
chauffeur
controle
copiloot
corijder
depanneren
doodrijder
doorvlammen
dwarsen
een rijdende doodskist
embrayeren
enkelrichtingsverkeer
ertegen plakken
fietstelpaal
filegolf
firmawagen
flitsmarathon
flitspaalspookrijden
flitspaalspookrijder
garagepoort
garagist
gat, in iemands ~ zitten
gelijkvormigheidsattest
halt
herspuiten
het hol van Pluto
hoffelijkheidscode
ijsgang
kaart, grijze ~
keuring
keuringscentrum
kreukelpaal
laagvlieger
lage-emissiezone
langs
leasingwagen
lichten
Lidar
loonwagen
maleur
maneuver
middenvakrijder
mobiliteitsknoop
motard
motorijder
nummerplaatherkenning
occasie
octopuspaal
octopusplan
omlegging
ontruimingspijl
op den boek vliegen
overdreven snelheid
parkeren, zich ~
pechdienst
pechstrookrijder
pikkel
pinken
pinkers opzetten
platten band
pollutienorm
Porschist
rechtsomkeer maken
rijmplek
rijpad
roderen
rood licht
schouwing
schouwingsbewijs
schuilhuisje
simonis
simoniseren
sjieken bak
smijten, alles dicht ~
sneeuwschuifelen
sortie
stationeren
ster, vallende ~
superflitspaal
terminus
toerijden
uitblutsen
uitbollen
uur, in ’t ~
uurrooster
veldvitesse
velorijden
verbodsteken
verdwijnpaal
verkeersaccident
verkeersbelasting
verkeerscode
verkeershinder
verkeersinbreuk → onmiddellijke inning → minnelijke schikking
verkeerswisselaar
Vespist
vlammen
vliegwet
vogelkotje
voorbijsteken
waar men gaat langs Vlaamse wegen
wegbollen
wegeniswerken
wegenwerken
wegpolitie
wet betreffende de politie over het wegverkeer
wielerterrorist
wielertoerist
ZOA
zone 30
zone 30-bord
zonk
zwaantje
zwieren, op de bon ~
> andere betekenis van wegcode
rijksweg
vnw: rijksweg
znwb: Weg die door het Rijk wordt aangelegd, beheerd en onderhouden: rijksweg.
zie ook verzamellemma wegcode
Op drie plaatsen langs een staatsbaan in de zuidelijke Mexicaanse staat Guerrero, zijn zondag de lichamen van elf personen ontdekt. (knack.be)
Het is een staatsbaan, en ambtenaren vinden het gemakkelijker om rechte wegen te trekken. (hln.be)
Tien jaar later kwam ook daar een eind aan omdat een ministerieel besluit wedstrijden op een staatsbaan verbood. (kw.be)
De Staatsbaan in Bekkevoort (N2, gewestweg Diest-Leuven) gaat maandag 20 januari voor drie weken dicht (nieuwsblad.be)
Kaart met de staatsbaan, tussen de baan van 2de klasse n°.11 van. Torhout naar Oostende en deze van 2de klasse van Nieuwpoort naar Gistel (agatha.arch.be)
Die gewestwegen, die staatsbanen, die N-wegen hebben dus de facto een lokale functie gekregen. (vlaamsparlement.be)
rijksweg
vnw: rijksweg
znwb: Weg die door het Rijk wordt aangelegd, beheerd en onderhouden: rijksweg.
Op drie plaatsen langs een staatsbaan in de zuidelijke Mexicaanse staat Guerrero, zijn zondag de lichamen van elf personen ontdekt. (knack.be)
Het is een staatsbaan, en ambtenaren vinden het gemakkelijker om rechte wegen te trekken. (hln.be)
Tien jaar later kwam ook daar een eind aan omdat een ministerieel besluit wedstrijden op een staatsbaan verbood. (kw.be)
De Staatsbaan in Bekkevoort (N2, gewestweg Diest-Leuven) gaat maandag 20 januari voor drie weken dicht (nieuwsblad.be)
Kaart met de staatsbaan, tussen de baan van 2de klasse n°.11 van. Torhout naar Oostende en deze van 2de klasse van Nieuwpoort naar Gistel (agatha.arch.be)
Die gewestwegen, die staatsbanen, die N-wegen hebben dus de facto een lokale functie gekregen. (vlaamsparlement.be)
terugkrabbelen
zie ook kak, zijne ~ inhouden
zie ook staart, zijn ~ intrekken
Toen hij vernam wat de gevolgen konden zijn trok hij vlug zijne kak in.
terugkrabbelen, terugkomen op belofte of engagement
vnw: zijn staart intrekken: beschaamd weggaan
Typisch Vlaams: je bezwaren intrekken, bang worden en weggaan (informeel): Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
zie ook kak, zijne ~ intrekken
Volgens sp.a stond dat ook in het oorspronkelijke wetsvoorstel, maar heeft de meerderheid “haar staart ingetrokken”. (vrt.be)
Hij behaagt en amuseert, maar als puntje bij paaltje komt, trekt hij zijn staart in. (demorgen.be)
De regering probeerde vorig jaar de wet al goedgekeurd te krijgen, maar trok na grote betogingen haar staart in (stadaard.be)
Hij was klaar om zijn verhaal te vertellen, de datum van het interview lag al vast, maar hij heeft in extremis z’n staart ingetrokken. (humo.be)
terugkrabbelen
zie ook kak, zijne ~ inhouden
zie ook staart, zijn ~ intrekken
Toen hij vernam wat de gevolgen konden zijn trok hij vlug zijne kak in.
SN-NL: staande lamp
vnw: staande lamp: schemerlamp, leeslamp, bureaulamp
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 4
znwb: Staande lamp (in tegenst. tot hanglamp); naargelang van vorm en gebruik bep.: schemerlamp, leeslamp, bureaulamp; tafellamp, vloerlamp enz.
“Alles ligt vol stof, tot in mijn kasten en in mijn badkamer. Mijn mooie staanlamp is ook kapot. De scheuren in de gevel zijn tot boven te zien.” (vrt.be)
Brand in flat in Heverlee veroorzaakt door staanlamp (demorgen.be)
Zet een staanlamp, verf een kast, hang een foto op. Liggen dat soort tips niet een beetje voor de hand? Nee, vindt stiliste Lien Leirman (standaard.be)
verticaal hout, ijzer enz. om iets te ondersteunen, meestal gezegd voor fiets.
vnw: standaard van een fiets, stander om iets op te zetten of aan te hangen
zie ook: pikkel, pekkel, staantje
Hebt ge gene staander of moet uwe fiets op de grond liggen?
gemakkelijk, zonder inspanning, zomaar … krijgen, aangereikt krijgen, gepresenteerd krijgen, aangeboden krijgen, …
ook: op een schoteltje, op een schotelke
NL: het op een dienblaadje aangereikt krijgen
Vroeger moest ge alles in bibliotheken opzoeken of aan iemand vragen die er verstand van had. Tegenwoordig met internet wordt alles op een schotel gegeven.
Gisteren waren wij op de boerenbuiten met een stralende zon, draaiende windmolens en schapen. En goeie Trappist. Alles werd ons op een schotel gegeven.
Op het halfuur kon toekomst dan verder uitlopen, en kreeg het op een schotelke van keeper Poublon. bij een van zijn uittrappen belandde de bal in de voeten van Llopis. Dit moet je zeker niet aan Mika geven, Llopis scoorde dan ook beheerst !!! (bloggen.be)
Een premierschap dat op een schoteltje wordt aangeboden, zo werkt het overigens ook niet. (vrt.be)
Beroemde klokkenluider klopte aan bij de Belgische fiscus met 200 dossiers: ‘Ze kregen alles op een schoteltje. Het werd een ramp’. (demorgen.be)
Van der Poel kreeg het niet op een schotel want hij moest blijven boksen tegen Wout van Aert, Mads Pedersen en Jasper Philipsen (standaard.be)
gemakkelijk, zonder inspanning, zomaar … krijgen, aangereikt krijgen, gepresenteerd krijgen, aangeboden krijgen, …
ook: op een schoteltje, op een schotelke
NL: het op een dienblaadje aangereikt krijgen
Vroeger moest ge alles in bibliotheken opzoeken of aan iemand vragen die er verstand van had. Tegenwoordig met internet wordt alles op een schotel gegeven.
Gisteren waren wij op de boerenbuiten met een stralende zon, draaiende windmolens en schapen. En goeie Trappist. Alles werd ons op een schotel gegeven.
Op het halfuur kon toekomst dan verder uitlopen, en kreeg het op een schotelke van keeper Poublon. bij een van zijn uittrappen belandde de bal in de voeten van Llopis. Dit moet je zeker niet aan Mika geven, Llopis scoorde dan ook beheerst !!! (bloggen.be)
Een premierschap dat op een schoteltje wordt aangeboden, zo werkt het overigens ook niet. (vrt.be)
Beroemde klokkenluider klopte aan bij de Belgische fiscus met 200 dossiers: ‘Ze kregen alles op een schoteltje. Het werd een ramp’. (demorgen.be)
Van der Poel kreeg het niet op een schotel want hij moest blijven boksen tegen Wout van Aert, Mads Pedersen en Jasper Philipsen (standaard.be)
langwerpige stukjes hout van een blok gekapt, aanmaakhout
Neem wat papier en wat stekhout en doe de kachel branden.
langwerpige stukjes hout van een blok gekapt, aanmaakhout
Neem wat papier en wat stekhout en doe de kachel branden.
iets krijgen zonder er moeite voor hoeven te doen
NL: het op een dienblaadje aangereikt krijgen
Vroeger moest ge alles in bibliotheken opzoeken of aan iemand vragen die er verstand van had. Tegenwoordig met internet wordt alles op een schotel gegeven.
Gisteren waren wij op de boerenbuiten met een stralende zon, draaiende windmolens en schapen. En goeie Trappist. Alles werd ons op een schotel gegeven.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.