Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #5021

    mercikes

    zie merciekes

    -

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Apr 2025 09:35
    0 reactie(s)

    #5022

    merciekes
    (tussenwerpsel)

    heel erg bedankt
    het diminutief suggereert dat de spreker genegenheid toont, zie ook alstemblieftekes

    ook mercikes (zie voorbeelden)

    zie ook merci

    Wat ne schonen bloemekee! Zeg merciekes eh! Dat hadt ge nu echt niet moeten doen!

    Wat betekend het Belgisch woord “Merciekes”? (…) Het beste antwoord: verklein woordje van Merci, Bedankt dus!! Toegevoegd na 37 seconden: Of geen verkleinwoordje, gewoon een manier van merci zeggen. Vooral de belgen doen dit. (startpagina.nl)

    MERCIKES VOOR GENE ZEVER (standaard.be)

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Apr 2025 09:35
    0 reactie(s)

    #5023

    staatswaarborg
    (zn. m.; ~en)

    waarborg door de staat verleend (op leningen e.d.)

    vnw: rijksgarantie, garantie van de staat

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6

    znwb: Garantie die de staat geeft voor de terugbetaling en het voldoen van de rente van een door derden aangegane lening: rijksgarantie.

    De staatswaarborg van maximaal 1,5 miljard euro voor de coöperanten van de Arco, de financiële arm van het ACW, staat opnieuw op de helling. (vrt.be)

    Dat is in handen gelegd van de banken met hun staatswaarborg van 50 miljard euro aan coronakredieten voor getroffen bedrijven, niet? (demorgen.be)

    Volgens premier Di Rupo bestaat er vandaag geen akkoord over 90 miljard euro aan staatswaarborgen. (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Apr 2025 09:31
    0 reactie(s)

    #5024

    staatsbon
    (zn. m. -s)

    obligatie uitgegeven door de Belgische staat

    vnw: (bnl.) spaarbiljet uitgegeven door de Belgische staat

    zie ook Leterme-bon, Van Peteghem-bon

    “De interesse voor de staatsbon is de voorbije jaren gevoelig afgenomen. In die mate zelfs dat er denkpistes circuleren om de staatsbon fiscaal aantrekkelijker te maken.” (De Tijd)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Apr 2025 09:24
    0 reactie(s)

    #5025

    Staatsblad, Belgisch ~
    (het ~ (onz.))

    Het Belgisch Staatsblad is de officiële publicatie van de Belgische staat waarin wetten, koninklijke besluiten, decreten, ordonnanties, de oprichting van allerlei verenigingen, etc. voor het hele land worden bekendgemaakt. Een wet die niet is gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad heeft geen gelding. (wikipedia)

    vnw: (bnl.) het Belgisch Staatsblad, de Staatscourant (nl.)

    In Nederland: de Staatscourant

    vgl. staatsblad, het ~, moniteur, de ~

    He Belgisch Staatsblad wordt digitaal en op papier gepubliceerd.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Apr 2025 09:23
    2 reactie(s)

    #5026

    provincieweg
    (zn. m. -en)

    openbare weg die wordt/werd beheerd door de provincie

    in Nederland: provinciale weg

    zie ook verzamellemma wegcode

    Sinds 2009 worden de provinciewegen stelselmatig overgedragen aan het Vlaams gewest en aan de gemeenten.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 07 Apr 2025 16:10
    0 reactie(s)

    #5027

    wegcode
    (verzamellemma)

    Ook de Vlaming moet op tijd en stond eens zijn woonst verlaten en hem in het openbaar begeven. Voor van punt A naar punt B te geraken, moet hij beroep doen op de wegcode, maar die verschilt in het Vlaams aanzienlijk van het Nederlands. In dit lemma bewaren we een overzicht van alle essentiële en minder essentiële terminologie en uitdrukkingen m.b.t. wegen en verkeer.

    voertuigen:
    alleterreinwagen
    automatic
    belbus
    boemeltrein
    cabriard
    camion
    camionette
    clark
    crèmekar
    decapotabel
    directiewagen
    geit
    harley trapson
    hollandse mercedes
    hoogtestapelaar
    janettenbak
    koekendoos
    ministadswagen
    mobilhome
    monovolume
    moto
    motocyclette
    opligger
    otto
    overbrengwagen
    patserwagen
    pedalo
    piekuurtrein
    pletwals
    plooivelo
    prioritair voertuig
    railbike
    splitbusje
    staancaravan
    trambus
    triporteur
    trottinette
    velo
    vlieger
    volumewagen
    vorklift
    wagen
    warmeluchtballon

    wegen:
    afdraai
    autostrade
    baan
    baanvak
    bedding
    buurtweg
    drievaksbaan
    egelwegel
    enkel richting
    enkelrichtingstraat
    expresweg
    fietsostrade
    gemeenteweg
    gracht
    grote baan
    heirbaan
    ijzerenweg
    kasseibaan
    kasseiweg
    kerkwegel
    kruispunt, conflictvrij ~
    laan
    lei
    macadam
    middenvak
    ovalen punt
    ovonde
    pechstrook
    pelotonremmer
    pijpenkop
    premetro
    provincieweg
    ribbelstrook
    rijbaan
    rijvak
    rondpunt
    sens unique
    signalisatie
    signalisatiebord
    sluikweg
    staatsbaan
    tarmac
    teleferiek
    trage weg
    trottoir
    tunnelkoker
    tweevaksbaan
    vak
    velostrade
    verkeerssignalisatie
    viervaksbaan
    voetpad
    wegel
    wegenis
    wegsignalisatie

    parking:
    betaalparking
    carpoolparking
    overloopparking
    overstapparking
    parkingplaats
    pendelparking
    privéparking
    randparking
    voorstadsparking

    auto-onderdelen:
    achterruitontdooiing
    achterzetel
    alternateur
    amortisseur
    baarchoc
    bache
    bielle
    boîte
    chappement
    claxon
    embrayage
    faar
    frein
    gardeboe
    groene nummerplaat
    guidon
    handelaarsplaat
    jante
    joint de culasse
    kilometriek
    koffer
    moteur
    naft
    naftbak
    naftstop
    nummerplaat
    petrol
    pinker
    pinklicht
    plak
    remork
    ressort
    slijklap
    vervangstuk
    vis platinées
    vitesse
    vitessepook
    voorruitontdooiing
    wisselstuk
    z-plaat

    velo-onderdelen:
    buis
    fietskader
    fietszak
    frein
    jante
    pikkel
    slijklap
    soupape
    staander
    verzet
    vitesse
    zaal

    openbaar vervoer:
    Amsterdammer
    bedding, eigen ~
    bushinder
    buskotje
    busterminus
    coupon
    De Lijn
    eindstatie
    kaartjesknipper
    kusttram
    middenstatie
    MOBIB-kaart
    NMBS
    op den trein, tram, velo
    rittenkaart
    rommeltrein
    stadsnet
    statie
    stelplaats
    trambedding
    tramterminus
    treinbedding
    treinbegeleider
    treinterminus
    TreinTramBus
    verdwaalde reiziger
    Vlaamse Thalys

    varia:
    aan de klap
    aanloopwagen
    abri
    accident
    accordeonfile
    accordeonrijden
    achter de hoek
    afdraaien
    afstappen
    agglomeratie
    antigel
    arret
    auto-accident
    autoconstructeur
    autocontrole
    autocontroleur
    autoinspectie
    automobielinspectie
    baancafé
    baandancing
    baanhotel
    baanrestaurant
    baanwinkel
    baan, onder de ~
    banden leggen
    banden steken
    bedrijfswagen
    belauto
    betalend parkeren
    bitterballenakkoord, het ~
    blok
    blokrijden
    bluts
    blutsen
    Bob
    bollen
    cabrioleren
    camionchauffeur
    camioneur
    camion, van de ~ gevallen
    carwash
    chauffeur
    controle
    copiloot
    corijder
    depanneren
    doodrijder
    doorvlammen
    dwarsen
    een rijdende doodskist
    embrayeren
    enkelrichtingsverkeer
    ertegen plakken
    fietstelpaal
    filegolf
    firmawagen
    flitsmarathon
    flitspaalspookrijden
    flitspaalspookrijder
    garagepoort
    garagist
    gat, in iemands ~ zitten
    gelijkvormigheidsattest
    halt
    herspuiten
    het hol van Pluto
    hoffelijkheidscode
    ijsgang
    kaart, grijze ~
    keuring
    keuringscentrum
    kreukelpaal
    laagvlieger
    lage-emissiezone
    langs
    leasingwagen
    lichten
    Lidar
    loonwagen
    maleur
    maneuver
    middenvakrijder
    mobiliteitsknoop
    motard
    motorijder
    nummerplaatherkenning
    occasie
    octopuspaal
    octopusplan
    omlegging
    ontruimingspijl
    op den boek vliegen
    overdreven snelheid
    parkeren, zich ~
    pechdienst
    pechstrookrijder
    pikkel
    pinken
    pinkers opzetten
    platten band
    pollutienorm
    Porschist
    rechtsomkeer maken
    rijmplek
    rijpad
    roderen
    rood licht
    schouwing
    schouwingsbewijs
    schuilhuisje
    simonis
    simoniseren
    sjieken bak
    smijten, alles dicht ~
    sneeuwschuifelen
    sortie
    stationeren
    ster, vallende ~
    superflitspaal
    terminus
    toerijden
    uitblutsen
    uitbollen
    uur, in ’t ~
    uurrooster
    veldvitesse
    velorijden
    verbodsteken
    verdwijnpaal
    verkeersaccident
    verkeersbelasting
    verkeerscode
    verkeershinder
    verkeersinbreukonmiddellijke inningminnelijke schikking
    verkeerswisselaar
    Vespist
    vlammen
    vliegwet
    vogelkotje
    voorbijsteken
    waar men gaat langs Vlaamse wegen
    wegbollen
    wegeniswerken
    wegenwerken
    wegpolitie
    wet betreffende de politie over het wegverkeer
    wielerterrorist
    wielertoerist
    ZOA
    zone 30
    zone 30-bord
    zonk
    zwaantje
    zwieren, op de bon ~

    > andere betekenis van wegcode

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 07 Apr 2025 16:09
    10 reactie(s)

    #5028

    staatsbaan
    (zn. v.; ~banen)

    rijksweg

    vnw: rijksweg

    znwb: Weg die door het Rijk wordt aangelegd, beheerd en onderhouden: rijksweg.

    zie ook verzamellemma wegcode

    Op drie plaatsen langs een staatsbaan in de zuidelijke Mexicaanse staat Guerrero, zijn zondag de lichamen van elf personen ontdekt. (knack.be)

    Het is een staatsbaan, en ambtenaren vinden het gemakkelijker om rechte wegen te trekken. (hln.be)

    Tien jaar later kwam ook daar een eind aan omdat een ministerieel besluit wedstrijden op een staatsbaan verbood. (kw.be)

    De Staatsbaan in Bekkevoort (N2, gewestweg Diest-Leuven) gaat maandag 20 januari voor drie weken dicht (nieuwsblad.be)

    Kaart met de staatsbaan, tussen de baan van 2de klasse n°.11 van. Torhout naar Oostende en deze van 2de klasse van Nieuwpoort naar Gistel (agatha.arch.be)

    Die gewestwegen, die staatsbanen, die N-wegen hebben dus de facto een lokale functie gekregen. (vlaamsparlement.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 07 Apr 2025 16:07
    0 reactie(s)

    #5029

    staatsbaan
    (zn. v.; ~banen)

    rijksweg

    vnw: rijksweg

    znwb: Weg die door het Rijk wordt aangelegd, beheerd en onderhouden: rijksweg.

    Op drie plaatsen langs een staatsbaan in de zuidelijke Mexicaanse staat Guerrero, zijn zondag de lichamen van elf personen ontdekt. (knack.be)

    Het is een staatsbaan, en ambtenaren vinden het gemakkelijker om rechte wegen te trekken. (hln.be)

    Tien jaar later kwam ook daar een eind aan omdat een ministerieel besluit wedstrijden op een staatsbaan verbood. (kw.be)

    De Staatsbaan in Bekkevoort (N2, gewestweg Diest-Leuven) gaat maandag 20 januari voor drie weken dicht (nieuwsblad.be)

    Kaart met de staatsbaan, tussen de baan van 2de klasse n°.11 van. Torhout naar Oostende en deze van 2de klasse van Nieuwpoort naar Gistel (agatha.arch.be)

    Die gewestwegen, die staatsbanen, die N-wegen hebben dus de facto een lokale functie gekregen. (vlaamsparlement.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Apr 2025 14:33
    0 reactie(s)

    #5030

    intrekken, zijn staart ~

    zie staart, zijn ~ intrekken

    -

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Apr 2025 11:15
    0 reactie(s)

    #5031

    kak, zijne ~ intrekken
    (uitdr.)

    terugkrabbelen

    zie ook kak, zijne ~ inhouden

    zie ook staart, zijn ~ intrekken

    Toen hij vernam wat de gevolgen konden zijn trok hij vlug zijne kak in.

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Apr 2025 11:14
    0 reactie(s)

    #5032

    staart, zijn ~ intrekken
    (uitdr.)

    terugkrabbelen, terugkomen op belofte of engagement

    vnw: zijn staart intrekken: beschaamd weggaan

    Typisch Vlaams: je bezwaren intrekken, bang worden en weggaan (informeel): Belgisch-Nederlandse Standaardtaal

    zie ook kak, zijne ~ intrekken

    Volgens sp.a stond dat ook in het oorspronkelijke wetsvoorstel, maar heeft de meerderheid “haar staart ingetrokken”. (vrt.be)

    Hij behaagt en amuseert, maar als puntje bij paaltje komt, trekt hij zijn staart in. (demorgen.be)

    De regering probeerde vorig jaar de wet al goedgekeurd te krijgen, maar trok na grote betogingen haar staart in (stadaard.be)

    Hij was klaar om zijn verhaal te vertellen, de datum van het interview lag al vast, maar hij heeft in extremis z’n staart ingetrokken. (humo.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Apr 2025 11:13
    1 reactie(s)

    #5033

    kak, zijne ~ intrekken
    (uitdr.)

    terugkrabbelen

    zie ook kak, zijne ~ inhouden

    zie ook staart, zijn ~ intrekken

    Toen hij vernam wat de gevolgen konden zijn trok hij vlug zijne kak in.

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Apr 2025 11:05
    0 reactie(s)

    #5034

    staanlamp
    (zn. v.; ~en)

    SN-NL: staande lamp

    vnw: staande lamp: schemerlamp, leeslamp, bureaulamp

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 4

    znwb: Staande lamp (in tegenst. tot hanglamp); naargelang van vorm en gebruik bep.: schemerlamp, leeslamp, bureaulamp; tafellamp, vloerlamp enz.

    “Alles ligt vol stof, tot in mijn kasten en in mijn badkamer. Mijn mooie staanlamp is ook kapot. De scheuren in de gevel zijn tot boven te zien.” (vrt.be)

    Brand in flat in Heverlee veroorzaakt door staanlamp (demorgen.be)

    Zet een staanlamp, verf een kast, hang een foto op. Liggen dat soort tips niet een beetje voor de hand? Nee, vindt stiliste Lien Leirman (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Apr 2025 10:50
    0 reactie(s)

    #5035

    staander
    (de ~ (m.) ~ -s)

    verticaal hout, ijzer enz. om iets te ondersteunen, meestal gezegd voor fiets.

    vnw: standaard van een fiets, stander om iets op te zetten of aan te hangen

    zie ook: pikkel, pekkel, staantje

    Hebt ge gene staander of moet uwe fiets op de grond liggen?

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Apr 2025 10:44
    1 reactie(s)

    #5036

    schotel, op een ~
    (uitdrukking )

    gemakkelijk, zonder inspanning, zomaar … krijgen, aangereikt krijgen, gepresenteerd krijgen, aangeboden krijgen, …

    ook: op een schoteltje, op een schotelke

    NL: het op een dienblaadje aangereikt krijgen

    Vroeger moest ge alles in bibliotheken opzoeken of aan iemand vragen die er verstand van had. Tegenwoordig met internet wordt alles op een schotel gegeven.

    Gisteren waren wij op de boerenbuiten met een stralende zon, draaiende windmolens en schapen. En goeie Trappist. Alles werd ons op een schotel gegeven.

    Op het halfuur kon toekomst dan verder uitlopen, en kreeg het op een schotelke van keeper Poublon. bij een van zijn uittrappen belandde de bal in de voeten van Llopis. Dit moet je zeker niet aan Mika geven, Llopis scoorde dan ook beheerst !!! (bloggen.be)

    Een premierschap dat op een schoteltje wordt aangeboden, zo werkt het overigens ook niet. (vrt.be)

    Beroemde klokkenluider klopte aan bij de Belgische fiscus met 200 dossiers: ‘Ze kregen alles op een schoteltje. Het werd een ramp’. (demorgen.be)

    Van der Poel kreeg het niet op een schotel want hij moest blijven boksen tegen Wout van Aert, Mads Pedersen en Jasper Philipsen (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Apr 2025 08:55
    5 reactie(s)

    #5037

    schotel, op een ~
    (uitdrukking )

    gemakkelijk, zonder inspanning, zomaar … krijgen, aangereikt krijgen, gepresenteerd krijgen, aangeboden krijgen, …

    ook: op een schoteltje, op een schotelke

    NL: het op een dienblaadje aangereikt krijgen

    Vroeger moest ge alles in bibliotheken opzoeken of aan iemand vragen die er verstand van had. Tegenwoordig met internet wordt alles op een schotel gegeven.

    Gisteren waren wij op de boerenbuiten met een stralende zon, draaiende windmolens en schapen. En goeie Trappist. Alles werd ons op een schotel gegeven.

    Op het halfuur kon toekomst dan verder uitlopen, en kreeg het op een schotelke van keeper Poublon. bij een van zijn uittrappen belandde de bal in de voeten van Llopis. Dit moet je zeker niet aan Mika geven, Llopis scoorde dan ook beheerst !!! (bloggen.be)

    Een premierschap dat op een schoteltje wordt aangeboden, zo werkt het overigens ook niet. (vrt.be)

    Beroemde klokkenluider klopte aan bij de Belgische fiscus met 200 dossiers: ‘Ze kregen alles op een schoteltje. Het werd een ramp’. (demorgen.be)

    Van der Poel kreeg het niet op een schotel want hij moest blijven boksen tegen Wout van Aert, Mads Pedersen en Jasper Philipsen (standaard.be)

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Apr 2025 08:54
    5 reactie(s)

    #5038

    stekhout
    (het ~)

    langwerpige stukjes hout van een blok gekapt, aanmaakhout

    Neem wat papier en wat stekhout en doe de kachel branden.

    Regio Waasland
    Bewerking door de Bon op 06 Apr 2025 13:09
    0 reactie(s)

    #5039

    stekhout
    (het ~)

    langwerpige stukjes hout van een blok gekapt, aanmaakhout

    Neem wat papier en wat stekhout en doe de kachel branden.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 06 Apr 2025 13:08
    0 reactie(s)

    #5040

    schotel, op een ~ gegeven
    (uitdrukking )

    iets krijgen zonder er moeite voor hoeven te doen
    NL: het op een dienblaadje aangereikt krijgen

    Vroeger moest ge alles in bibliotheken opzoeken of aan iemand vragen die er verstand van had. Tegenwoordig met internet wordt alles op een schotel gegeven.

    Gisteren waren wij op de boerenbuiten met een stralende zon, draaiende windmolens en schapen. En goeie Trappist. Alles werd ons op een schotel gegeven.

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 06 Apr 2025 11:34
    5 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.