Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
verdriet, geschrei
WNT: schreemen: schreien, wenen
Het arme kind schreemde van de koude. Men snikte en schreemde rond het lijk. Ik kan dat niet hooren zonder schreemen. Hij schreemde van spijt en berouw, De Bo (1873)
Er was veel schrèmienge bij de begrafenis van het kindje.
Verleden nacht was er veel schrèmienge van katten in de tuin, ja ’t is weer kattenmaand hé.
schreien
zie ook schremienge
Ik heb me bijna doodgeschreemd toen mijn kat overreden was. Nog een geluk dat ze van de eerste keer dood was.
schreien
zie ook schremienge
Ik heb me bijna doodgeschreemd toen mijn kat overreden was. Nog een geluk dat ze van de eerste keer dood was
schreien
zie ook schremienge
ik heb me bijna doodgeschreemd toen mijn kat overreden was. Nog een geluk dat ze van de eerste keer dood was
wenen, bleiten, schreemen/schremen/schreeuwen/schreien
eigenlijk krijschen (uitspraak ? Krishna -a)
’k Woarn doajuste noa ’t nieuws an ’t kykn en ’k mostege bykans kryschn van oal de misèrie in de weirld, en ook e bitje van ’t feit dan ze zyder uus nog assan oundertiteln ip den tv.
wenen, bleiten, schreemen/schremen/schreeuwen/schreien
eigenlijk krijschen (uitspraak ? Krishna -a)
’k Woarn doajuste noa ’t nieuws an ’t kykn en ’k mostege bykans kryschn van oal de misèrie in de weirld, en ook e bitje van ’t feit dan ze zyder uus assan oundertiteln ip den tv.
wenen, bleiten, krijsen, schreemen/schremen/schreeuwen
wordt in NL beschouwd als formeel tot archaïsch, maar is zoals vele andere in VL een doodnormaal woord
Da kindjen is daar nu al gans den tijd aan ’t schreien omda ze heure lekstok op de grond ee laten vallen. ’k Zou ze der ne nieuwe geven gewoon voor van ’t lawijt af te zijn.
bij de Bo samentrekking van schaduwe
bij Kiliaen Schawe.
Syn. schaute (schalte, schaduw, lommer)
Hij is aan ’t liegen dat het schaûwe geeft.
(buitenmate liegen)
niet groot, klein, …
vergelijk postzegel, zo groot als een ~ en zakdoek, een ~ groot
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Dat terras is amper een voorschoot groot, ge kunt er nog geen tafel zetten.
Op wereldvlak is België amper een voorschoot groot.
a) formele aankondiging van de beëindiging van een overeenkomst met inachtname van een (wettelijke) termijn: vooropzeg doen
b) de zogenaamde opzeggingstermijn zelf
DS2015 opzeggingstermijn: geen standaardtaal
zie ook vooropzeggen
notaris.be : Op het einde van elke driejarige periode (derde en zesde jaar), zo dit contractueel bedongen werd, mits vooropzeg van 1 jaar, voor persoonlijk handelsgebruik door de verhuurder of zijn familieleden.
ethias.be: u kan uw abonnement, zonder vooropzeg, stopzetten mits teruggave van de
kaart en kaartlezer
belgacom.be: Kijk na of u een verbrekingsvergoeding dient te betalen. Er geldt sowieso een vooropzeg van 1 maand (30 kalenderdagen). Deze termijn geldt vanaf de datum dat u uw aanvraag doet.
Het ACV-voorstel van een vooropzeg van één maand per begonnen dienstjaar, zou dan weer een effect hebben van 0,07 procent op de …(standaard.be)
1) voorstellen (standaardtaal in België)
2) noemen, vermelden, naar voor schuiven, … (geen standaardtaal)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands (beide betekenissen)
DS2015: vaststellen, bepalen: standaardtaal
1) Voor die afspraak zou ik 24 oktober willen vooropstellen.
2) In het jaarverslag is er geen uitkering van dividenden vooropgesteld.
op zijn vroegst, niet eerder dan
standaardtaal in België
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
vergelijk ten laatste
Als ik mijn eigen spoei (spoeien, zich ~) kan ik ten vroegste om tien uur daar zijn.
Hij kan ten vroegste in 2018 vrijkomen.
vuilnisbak, prullenbak
Er zijn nog een paar samenstellingen met vuil- in plaats van vuilnis- bvb. vuilkar, vuilblik/vuilblek, vuilzak
Van Dale: BE; niet algemeen
DS2015 niet algemeen
Gooi dat papiertje maar in de vuilbak.
Uw bootlegs kunnen de vuilbak in – De Standaard
Het nieuwe rekruteren: gooi je cv maar in de vuilbak – De Standaard
Geen slimme vuilbak (Grobbendonk) – De Standaard
Kunst in de vuilbak – De Standaard
vuilniswagen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
DS2015 geen standaardtaal
De vuilkar komt wekelijks langs om het huisvuil op te halen.
Vuilnismannen onwel door pesticiden vuilkar – De Standaard
Vuilkar met paarden (Antwerpen) – De Standaard
Advocaat achter vuilkar – De Standaard
Vuilkar neemt vrijdag ook dagje vakantie (Antwerpen) – De Standaard
zonder een blad voor de mond te nemen, ronduit
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Nederland: recht voor de raap
Spontaan, recht voor de vuist.
De mensen hebben nood aan (nood hebben aan) rechtlijnige politiek, nood aan iemand die recht voor de vuist spreekt, nood aan iemand die niet altijd naar links wilt. (www.lievevanermen.be)
vastleggen, bepalen, in het vooruitzicht stellen
< Frans: prévoir
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
De regering voorziet maatregelen om de inflatie tegen de gaan.
Dit artikel voorziet een beperkte toestemming tot uitoefening van de geneeskunde in België.
Heel wat woorden worden in Vlaanderen anders uitgesproken dan in Nederland. Dan gaat het niet zozeer over regelgebonden uitspraken zoals de zachte g, maar over woorden zoals pyjama dat in Vlaanderen als pie-zja-ma en in Nederland als pie-jaa-maa uitgesproken wordt. Of over klemtonen zoals bij burgemeester waarbij in Vlaanderen het accent op de eerste lettergreep valt en in Nederland op de derde. Bij leenwoorden hanteert men in Nederland zeer dikwijls een nabootsing volgens de Nederlandse klankwetten van de klanken in de oorspronkelijke taal (meestal Engels of Frans), terwijl de uitspraak in Vlaanderen vervlaamst wordt. Soms wordt in Vlaanderen een Franse uitspraak gehanteerd, dan volgt de uitspraak in Nederland meestal het Engels.
Voor Engelse leenwoorden met korte a is er een afzonderlijk lemma waar deze gevallen ondergebracht kunnen worden.
Het spijtige is dat de Vlaamse media voor deze woorden de Nederlandse uitspraak gebruiken ondanks dat de Vlaamse uitspraak in Vlaanderen zeer algemeen is. Dit is een aanfluiting van de V die voor Vlaams staat in o.a. vrt en VTM.
Wat klemtonen betreft kan voor het West-Vlaams algemeen gesteld worden dat de klemtoon zeer dikwijls op de eerste lettergreep ligt (zoals ook in het nabije(re) Engels), ook en wellicht het meest opmerkelijk bij eigennamen. Bijvoorbeeld, waar een doorsnee Vlaming of Nederlander de naam Stefanie zal uitspreken zoals de Fransen, met de klemtoon op de laatste lettergreep, heet deze vrouw in West-Vlaanderen Stefanie. De West-Vlaamse politieker Vande Lanotte heet in zijn thuisprovincie Vande Lanotte.
zie ook Breda, Spa: vokaalreductie
alfabetische lijst:
‘s anderendaags: VL: san·dren·da(a)gs; NL: san·de·ren·daags
Afrika: VL: a·fri·ka; NL: aa·fri·kaa
Amerika: VL: a·mee·ri·ka; NL: a·mee·ri·kaa
Antarctica (idem Arctica): an·tarc·ti·ca; NL: an·tarc·ti·caa
archipel: VL: ar·chi·pel; NL: ar·chi·pel
asfalt: VL: as·falt; NL: as·falt
Bernard: VL: ber·naar (Frans); NL: bern·(h)art (Engels)
bijna: VL: bij·na(a)/be·na(a) (zie ook bekan); NL: bij·naa
bikini: VL: bi·ki·ni; NL: bi·ki·ni
burgemeester: VL: bur·ge·mees·ter; NL: bur·ge·mees·ter
cacao: VL: ca·ca·oo; NL: ca·caa·oo
carnaval: VL: kar·na·val (Frans); NL: kar·na·val (Engels)
cichorei: VL: sjie·ko·rei; NL: sie·cho·rei (± fonetisch)
clitoris: VL: cli·too·ris (beide i’s als in fiets); NL: cli·to·ris (beide i’s als in dik)
conciërge: VL: kon·s·jer·zje (± Frans); NL: kon·zjer·zje
coup: VL: koe (Frans); NL: koep (± fonetisch)
dement: VL: dee·ment; NL: de ment
detective: VL: de·tek·tie·ve/de·dek·tie·ve (fonetisch); NL: die·tek·tif (Engels)
Doornroosje: VL: doo·rn·roo·sje; NL: doo·rn·roo·sje
doorprikken: VL: door·prik·ken; NL: door·prik·ken
dossier: VL: dos·sier (fonetisch); NL: do·sjee (Frans)
elixir: VL: ee·liek·sier/ee·lieg·zier (Arabisch, ‘g’ uitgesproken als in het Engelse ‘good’); NL: ee·lik·ser (‘lik’ uitgesproken als ‘dik’)
encyclopedie: VL: en·cy·clo·pe·die (fonetisch); NL: aun·cy·clo·pe·die (Frans, de ‘aun’ is nasaal)
energie: VL: e·ner·gie (fonetisch); NL: e·ner·zjie/e·ner·sjie (Frans)
essay: VL: es·sè (Frans); NL: es·seej/es·seej (Engels)
Europa: VL: eu·roo·pa; NL: eu·roo·paa
flirten: VL: flir·ten (fonetisch); NL: fleur·ten (Engels)
garantie: VL: ga·ran·tie (Frans; ook ga·ran·sie); NL: ga·ran·tsie
gelijkvloers: VL: ge·lijk·vloers; NL: ge·lijk·vloers
Gerard: VL: zjee·raar (Frans); NL: gee·rart (fonetisch)
gilet: VL: zjie·lee; NL: zjie·lèt
hifi: VL: haai·fi (Brits Engels); NL: haai·faai (Amerikaans Engels)
hostess: VL: hos·tès; NL: hos·tes (Engels)
hygiëne: VL: hy·gjee·ne; NL: hy·gjèè·ne (Frans)
intrige: VL: in·trie·ge (fonetisch); NL: in·trie·zje/in·trie·sje (hypercorrecte uitspraak van intrige met /ž/ -Frans intrigue)
Israël: VL: iez·ra·jel (‘i’ als in ‘kiwi’); NL: is·ra·‘el (‘i’ als in ‘dik’)
jacuzzi: dja·koe·zi/zja·koe·zi; NL: ja·koe·zi
jenever: VL: zje·nee·ver; NL: je·nee·ver (fonetisch)
Jos: VL: zjos; NL: jos
kathedraal: VL: ka·tee·draal; NL: kat·te·draal
Koran: VL: koo·ran; NL: ko·raan
lavabo: VL: la·va·boo; NL: la·vaa·boo/la·vaa·boo
Lutgart: VL: lut·gart; NL: lutgart
mammoet: VL: mam·moet; NL: mam·moet
meteen: VL en NL: mè·teen (‘mè’ als in ‘bed’); VL media: me·teen (‘me’ als in ‘der’)
Monaco: VL: Mo·na·coo; NL: Moo·naa·coo
monopoly: VL: mo·no·poo·ly; NL: mo·noo·pe·ly (Engels)
nasi (goreng): VL: naa·zi; NL: na·si
Nobelprijs: VL: No·bel.prijs; NL: No.bèl·prijs
nostalgie: VL: nos·tal·gie (fonetisch); NL: nos·tal·zjie/nos·tal·sjie (Frans)
omwenteling: VL: om·wen·te·ling; NL: om·wen·te·ling
onderhoud: VL: on·der·houd; NL: on·der·houd
parameter: VL: pa·ra·mee·ter; NL: pa·raa·m?·ter
parfum: VL: par·fui (Frans, de ‘ui’ is nasaal); NL: par·fum (fonetisch)
passagier: VL: pas·sa·gier (fonetisch); NL: pas·sa·zjier/pas·sa·sjier
per: VL: ‘per’ als ‘der’; NL: ‘per’ als ‘ver’
percent: VL: per·cent (‘per’ als ‘der’); NL: per·cent (‘per’ als ‘ver’)
per se: VL: per see (‘per’ als ‘der’); NL: pèr see (Latijn, ‘pèr’ als ‘ver’)
pikken: VL: pi·ken; NL: p?·ken
pistolet: VL: pis·to·lee; NL: pis·to·lèt
platform: VL: plat·form; NL: plat·form
pyjama: VL: pi·zja·ma; NL: pie·jaa·maa
record: VL: re·kort (fonetisch); NL: ree·koor (Frans)
reünie: VL: ree·ju·nie; NL: ree·u·nie (Franse klemtoon)
Robert: VL: ro·beir (Frans); NL: ro(o)·bert (Engels)
robot: VL: ro·bot; NL: roo·bot
rondpunt: VL: rond·punt; NL: rond·punt
Roodkapje: VL: rood·kap·je; NL: rood·kap·je
salami: VL: sa·la·mi; NL: sa·laa·mi
sceptisch: VL: sep·ties; NL: skep·ties
Sneeuwwitje: VL: sneeuw·wi·tje; NL: sneeuw·wit·je
stadhuis: VL: sta·tuis; NL: stad·huis
steak: VL: stek/stik (Frans); NL: steek (Engels)
super, hyper: VL én NL: su·per, hy·per; VL media: sup·per, hip·per
tabak: VL: ta·bak (zie ook toebak); NL: ta·bak (Frans)
Tenerife: VL: té·ne·rif ; NL: tee·nee·rie·fee
tenzij: VL: ten·zij (‘e’ als in ‘der’, komt van "’t en zij’); NL: ten·zij, ten·zij (‘e’ in beide varianten als in ‘bed’)
terras: VL: tèr·ras; NL: te ras
ticket: VL: tie·kèt (Frans); NL: tik·ket (Engels)
trainen: VL: trei·nen; NL: treej·nen (Engels)
vanille: VL: va·nie·le (fonetisch); NL: va·nie·je (Frans)
verkoop: VL: ver·koop; NL: vér·koop (tegen alle regels in)
werkloosheid: VL: werk·loos·heid; NL: werk·loos·heid
wodka: VL: vod·ka (Slavisch, de ‘d’ is eerder stemhebbend); NL: wot·kaa (de ‘t’ is stemloos)
yoghurt: VL: joe·choert (soms joe·goert; ± Turks); NL: jo·chert, jo·ggert (fonetisch)
zonsondergang: VL: zon·zon·der·gang; NL: zons·on·der·gang
zonsopgang: VL: zon·zop·gang; NL: zons·op·gang
woorden op —ist/—isme/—isch: VL: —ist/—isme/—isch (‘i’ als in ‘fiets’); NL: —?st/—?sme/—?sch (‘i’ als in ‘dik’)
woorden op —tie: VL: —sie; NL: —tsie
woorden op —tje/—dje: VL: —tje (de t- en j-klanken komen samen zoals in ‘checken’); NL: —t·je (de t- en j-klanken worden apart uitgesproken)
woorden met —ci— of —ti— (bv. ‘officieel’, ‘politioneel’): VL: —s·j— (de s- en j-klanken worden apart uitgesproken); NL: —sj—, —tsj— (de s- en j-klanken komen samen zoals in ‘sjaal’ of ‘checken’)
woorden met dis—: VL: dis— (‘i’ als in ‘fiets’); NL: d?s— (‘i’ als in ‘dik’)
woorden op —achtig: VL: klemtoon op woord zelf; NL: klemtoon op achtig en adempauze tussen woord en achtig → bv. VL: ze·nu·wach·tig; NL: ze·nuw acht·ig
op verzoek van
De vaste combinatie ‘op vraag van’, die uitdrukt wie om iets verzoekt, is standaardtaal in België.
DS2015 standaardtaal
Fr. à la demande de
De aanpassing aan de ingang kwam er op vraag van de rolstoelgebruikers.
“McDonald’s zet meer groente en fruit op het menu op vraag van jonge moeders. standaardtaal in België” Taaladvies.net
ter discussie stellen, in twijfel trekken
standaardtaal in België? status onduidelijk
DS2015 standaardtaal
Dts. in Frage stellen
Fr. mettre en question
Oude wetenschappelijke denkbeelden durven in vraag te stellen.
VLD Antwerpen moet zich zelf in vraag stellen. (DS okt. 2006)
“Het optreden van de minister in deze affaire werd door verschillende leden van de oppositie in vraag gesteld. (in België, status onduidelijk)” Taaladvies.net
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
