Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
waarvoor, waarom
normaal 2 woorden: voor + wat, maar toch 1 VL woord van gemaakt in analogie met waarvoor, waarom, voordat, …
uitspraak Antwerpen, Lier: verwa
Kempen: “veuwa”
Hageland: “veewa”
Voorwat moet ik het altijd zijn die de kinderen van ’t school moet halen? Gij kunt toch ook rijden?
Voorwat dient dat? Is dat een soort stoppentrekker ofzo?
Voorwat hebben ze dat hier nu gezet? Dat staat toch in de weg zo?
(militair) lichting
ook klasse
“De actieve eenheden werden samengesteld uit de jongste klassen bij wie de militaire kennis nog fris in het geheugen zat. Ietwat oudere militairen werden ingedeeld in de eerste reserve en de oudsten maakten deel uit van de tweede reserve.” ([email protected])
Hij voegde daaraan toe dat de socialisten integendeel de dienstduur wilden verminderen. Hij ging tevens nogmaals in op de klasse van 1911 die nog steeds onder de wapens was, en vroeg uitleg. (ethesis.net)
Nog 103 dagen legerdienst voor ‘de goede drinkers’ van de klasse van 1903. (journalbelgianhistory.be)
plots
meestal: ommeki
Ik had juist betaald bij den bakker en ommekeer ging mijne gsm af: ’t was pa om te zeggen dattie geen pistolets moest hebben, dattie meer goesting had achter brood.
hulpwerkwoord hebben
zie ook geweest, west, gezegd gehad
Hij heeft verleden week met al zijn spaarcenten een huis gekocht gehad. Gezien zijn financiële situatie had hij dat volgens mij beter niet gedaan gehad. Door wat dat hij nu gedaan gehad heeft, gaat hij rap in de problemen geraken.
doorgaan, weggaan
VD2014 online: gewestelijk
niet in ’t West-Vlaams
Het is 16u. zij moet voortgaan; ze moet eten maken want sebiet komt hare man thuis.
Ik ga voort, tot morgen!
Ga voort met die zever, ik moet het allemaal niet weten…
1) minder Vlaams worden doordat er o.a. minder Vlamingen wonen of er minder Vlaams gesproken wordt
2) zich minder Vlaamsgezind opstellen
3) ook wel eens gebruikt voor het vernederlandsen (Belgisch-Nederlandse taalelementen vervangen door Standaardnederlandse – ook wel eens culturele verschillen wegwerken) van strips (o.a. Suske & Wiske) en literatuur (o.a. wat Jeroen Brouwers deed bij Uitgeverij Manteau). Meestal wordt de voorkeur gegeven aan de term ‘vernederlandsen’ (zie bv. http://tinyurl.com/y9nrbfse en http://tinyurl.com/y92flfo9)
opm: ontnederlandsen staat in Van Dale 2016 online, ontvlaamsen en ontfransen niet
vgl. ontvlaamsing
1) lokaalwoonbeleid.be: Werknemers die in Brussel werken, worden ontmoedigd om zich in Brussel te gaan vestigen. De stad zal leeglopen, alleszins ontvlaamsen en ook ontfransen.
1) belg.be: De HUB-econoom voorspelt dat Brussel zal ‘ontvlaamsen’ en ‘ontfransen’. Dit als gevolg van De Lijn die snelle trams wilt laten rijden tussen het Brusselse Noordstation en Boom, Ninove en Heist-op-den-Berg.
2) hln.be: “Yves Leterme ondervindt nu dat een premier moet ontvlaamsen en zijn verkiezingsbeloften moet verloochenen”, zei kamerfractieleider Gerolf Annemans.
inclusief
< Frans ‘inclus’
SN, maar wordt aanzienlijk meer gebruikt in VL:
incluis: .BE: 138.000; .NL: 98.100
ook volgens het Centrum voor Leesonderzoek wordt het woord herkend door 93% van de Vlamingen, tegenover 85% van de Nederlanders (nl.wiktionary.org/wiki/incluis)
Denkers uit verschillende sectoren, politiek incluis (demorgen.be)
Beringenaar slaat drie vrouwen, zijn moeder incluis (hln.be)
Reden genoeg om iedereen, zichzelf incluis kippenvel te bezorgen. (hetdepot.be)
Plots
meestal: ommeki
Ik had juist betaald bij den bakker en ommekeer ging mijne gsm af: ’t was pa om te zeggen dattie geen pistolets moest hebben, dattie meer goesting had achter brood.
Dit artikeltje wordt gebruikt om een aantal bronnen op te lijsten voor Vlaamse taal. Er wordt geen waardeoordeel over de kwaliteit van de bronnen gegeven. Wel is het aan te raden om altijd kritisch te blijven en verschillende bronnen te vergelijken.
Interessant: Om te controleren of een woord/uitdrukking misschien van BE naar NL overgewaaid is, kan men NL publicaties doorzoeken met www.delpher.nl.
Google: om op google de BE en NL voorkomens te vergelijken (en te tellen): woord/uitdrukking tussen aanhalingstekens plaatsen en daarachter site:.BE of site:.NL vermelden.
> Het lijstje mag natuurlijk aangevuld worden
gedrukte bronnen: DS2015; TV2015
http://nl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Belgisch-Nederlands#F
http://www.vlaamsetaal.be/artikel/24/algemene-vlaamse-woorden
http://www.vandale.be/opzoeken#.U24m-fl_uPw
opm: Voor Vlaamse woorden gebruikt VD o.a. de labels in België; België; Belgisch-Nederlands; gewestelijk (soms); BE …
http://nl.wikipedia.org/wiki/Politieke_terminologie_in_Belgi%C3%AB
http://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_verschillen_tussen_het_Nederlands_in_Nederland,_Suriname_en_Vlaanderen
Discussie over Belgisch-Nederlands, Vlaams, …
http://nl.taal.narkive.com/hALTRbBy/algemeen-belgische-woorden
lijst met typisch Vlaamse wielertermen van Michel Wuyts:
http://www.standaard.be/cnt/dmf20120628_186
Vlaamse studententaal (uitgebereid, interessant en gedocumenteerd): http://club.studiant.be/plutonica/studententaal.html
Over verschillen VL en N-NL door de taaltelefoon:
http://www.taaltelefoon.be/standaardtaal-verschillen-tussen-belgi%C3%AB-en-nederland
De Standaard is ook bedreven in zeg-niet-zus-maar-zeg-wel-zo. Voorwaar een inspiratiebron voor het VL:
http://www.standaard.be/extra/static/pdf/taal2010/bijlage3.pdf
Een dialectloket:
http://www.dialectloket.be/
Vlaamse keukentermen:
http://blogs.seniorennet.be/keukenverhalen/archief.php?startdatum=1121637600&stopdatum=1122242400
VRT Taalnet: http://www.vrt.be/taal/
Het Nederlandse Genootschap Onze Taal beantwoordt op zijn pagina’s honderden taalvragen. Daarnaast biedt de website een uitgebreide verzameling koppelingen naar andere taalpagina’s op het internet. www.onzetaal.nl
Genootschap Onze Taal: https://onzetaal.nl/
Geïntegreerde TaalBank: http://gtb.inl.nl/
Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren: http://www.dbnl.org/
taalunie: http://taaladvies.net/
taaltelefoon: http://taaltelefoon.be/
Algemene Nederlandse Spraakkunst: http://ans.ruhosting.nl/e-ans/
Het Meldpunt Taal verzamelt alles wat u over taal te melden hebt: nieuwe woorden, opmerkelijke uitspraken, kromme zinnen, ergernissen. www.meldpunttaal.org
Het doel van de etymologiebank is alle belangrijke etymologische publicaties van het Nederlands op één centraal punt en van de recentste publicaties tot de oudste te catalogiseren. Zo kan men de herkomst van Nederlandse woorden opzoeken op de website: etymologiebank.nl
Vlaams-Brabant en Antwerps (ook Kempens): http://www.dbnl.org/arch/ooms010vlaa01_01/pag/ooms010vlaa01_01.pdf
spreekwoorden en uitdrukkingen: woorden.org: http://www.woorden.org/spreekwoord/
Vlaamse politieke begrippen en Wetstratees:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Politieke_terminologie_in_Belgi%C3%AB
Interessante literatuur over de taalverbeteringen van de vrt taaladviseur Ruud Hendrickx :
http://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/001/786/736/RUG01-001786736_2012_0001_AC.pdf
Lijst met zogzegde belgicismen:
http://lists.sf.own-it.nl/pipermail/opentaal/2006-August/000182.html
‘Typisch Vlaams’ Ludo Permentier – Rik Schutz uitgegeven bij het Davidsfonds http://www.davidsfonds.be/folder/files/TypischVlaams-promo.pdf
INL: formatiewoordenboekje met enkele typisch VL termen over politieke regeringsvorming
http://www.inl.nl/onderzoek-a-onderwijs/webrubrieken/gelegenheidswoordenboekjes/348-formatiewoordenboekje
lijst Belgisch-Nederlands:
http://www.gentvertaalt.be/taaldatabank/links/taalvandaal-cached.html
West-Vlaamse woorden:
https://vls.wikipedia.org/wiki/Typische_West-Vlamsche_woordn
Verhalen over het Nederlands in België:
http://taalverhalen.be/contact/
Deze lijst van Vlaams moet zeker kritisch bekeken worden want het is niet allemaal VL:
http://www.encyclo.nl/lokaal/11289&page=0
https://wablief.eu/
Een vertaalwoordenboek Vlaams naar Nederlands.
Opzoeksite van UGent voor dialecten: https://e-wvd.be/lid/wvd/f?p=131:1::::::
`Collegenet – Woordenlijst Nederlands-Vlaams` :http://www.encyclo.nl/lokaal/11289
links of rechts afdraaien: links of rechts afslaan
Van Dale gratis online 2019 vermeldt deze betekenis bij afdraaien niet
google2019:
‘links afdraaien’ .BE (>1.290) .NL (>160)
‘rechts afdraaien’ .BE (>800) .NL (>183)
‘links afgedraaid’ .BE (>100) .NL (>83)
‘rechts afgedraaid’ .BE (>233) .NL (>42)
Collegenet – Woordenlijst Nederlands-Vlaams: afdraaien:
Vlaams voor het Nederlandse woord ` van richting veranderen`
Uw zoon is links afgedraaid, en had de tegenpartij voorrang moeten verlenen. (juridischforum.be)
Ik vermoed dat je ergens rechts afgedraaid bent, en daarbij een fietser geen voorrang verleende? (gratisrijbewijsonline-forum.be)Ook wordt er meestal naar rechts afgedraaid. Dan is de kans groter dat je niet hoeft de stoppen. (gva.be)
kostprijs, kosten(plaatje), uitgave
standaardtaal in België? status onduidelijk
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
in SN spreekt men over kosten, ook als het over samenstellingen gaat: zie loonkost, meerkost, minderkost
De kost voor het hele project liep in de miljarden.
“De directie van het bedrijf vindt de loonkost te hoog. (in België, status onduidelijk)” Taaladvies.net
bloemlezing De Standaard:
De laatste factor waar je rekening mee moet houden bij het inschatten van de kost van je wagen: het verbruik. (standaard.be)
De Franstalige krant L’Echo raamt bovendien de kost van de politieke crisis op 1,8 miljard euro (standaard.be)
De nachtvergoeding betekent een extra kost van 1,06 miljoen euro (443.000 euro). (standaard.be)
enz.
meerkosten, is iets wat men extra moet betalen
Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
vgl. kost; minderkost
Een mp3-speler in je wagen is een optie, dus dat wordt een meerkost indien je die wenst te nemen.
bloemlezing De Standaard:
Tot 12 procent meerkost – De Standaard
Meerkost van honderden miljoenen door hogere rente (Brussel) – De Standaard
Dat Joëlle Milquet vervangen wordt door twee in plaats van één minister zal een meerkost hebben van 602.000 euro. (standaard.be)
Concreet komt dat neer op een meerkost van zowat 10.500 euro. (standaard.be)
De Boerenbond (BB) vindt dat Europa de meerkost moet betalen die verbonden is aan de BSE-bestrijding (standaard.be)
enz.
hetgeen het minder kost
SN-NL: minderkosten
Door de bijsturingen zou er volgens het Rekenhof sprake zijn van een geraamde minderkost van 313 miljoen euro. (nieuwsblad.be)
U betaalt dus meer sociale bijdragen, maar dit wordt in ons voorbeeld goedgemaakt door de minderkost van de belastingen. (ondernemingsdatabank.indicator.be)
II.19, wordt een artikel 173septies ingevoegd, dat luidt als volgt: “Art. 173septies. § 1. Bij het realiseren van een relatieve minderkost in het buitengewoon basis. (vlaamsparlement.be)
Volgens Bruno Segers, CEO Microsoft België, betekent het akkoord voor de scholen een minderkost tot 70 procent. (standaard.be)
meerkosten, is iets wat men extra moet betalen
Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
vgl. minderkost
Een mp3-speler in je wagen is een optie, dus dat wordt een meerkost indien je die wenst te nemen.
bloemlezing De Standaard:
Tot 12 procent meerkost – De Standaard
Meerkost van honderden miljoenen door hogere rente (Brussel) – De Standaard
Dat Joëlle Milquet vervangen wordt door twee in plaats van één minister zal een meerkost hebben van 602.000 euro. (standaard.be)
Concreet komt dat neer op een meerkost van zowat 10.500 euro. (standaard.be)
De Boerenbond (BB) vindt dat Europa de meerkost moet betalen die verbonden is aan de BSE-bestrijding (standaard.be)
enz.
meerkosten, is iets wat men extra moet betalen
Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
Een mp3-speler in je wagen is een optie, dus dat wordt een meerkost indien je die wenst te nemen.
bloemlezing De Standaard:
Tot 12 procent meerkost – De Standaard
Meerkost van honderden miljoenen door hogere rente (Brussel) – De Standaard
Dat Joëlle Milquet vervangen wordt door twee in plaats van één minister zal een meerkost hebben van 602.000 euro. (standaard.be)
Concreet komt dat neer op een meerkost van zowat 10.500 euro. (standaard.be)
De Boerenbond (BB) vindt dat Europa de meerkost moet betalen die verbonden is aan de BSE-bestrijding (standaard.be)
enz.
SN-NL: van kwaad tot erger worden
Van Dale 2016 online: BE
DS2015 standaardtaal
In haar verkiezingscampagne zal zij geen blad voor de mond nemen. Volgens haar is het de voorbije jaren van kwaad naar erger gegaan in de gemeente.
het wordt steeds erger.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
SN-NL: van kwaad tot erger
De politiek in ons land gaat van kwaad naar erger. We wachten nu al bekan een jaar op een regering.
verliezen, kwijtraken
Van Dale 2017 online: BE
DS2015 standaardtaal
zie ook kwijtgeraken
Ik ben in het casino al mijn geld kwijtgespeeld.
Bij een evenement, met een massa volk, kunt ge mekaar kwijtspelen als ge mekaar niet rap genoeg kunt volgen.
al moet er nog zoveel moeite aan besteed worden, welk offer het ook moge eisen
SN-NL: het koste wat het kost; koste wat kost
zie ook persé
< Frans: coûte que coûte
Van Dale online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
Ik wou die juke-box kost wa kost in mijn bezit hebben.
bloemlezing De Standaard:
Parijs wil kost wat kost fusie Aventis/Novartis verhinderen – De Standaard
De Stad Gent en de Internationale Jaarbeurs snijden op die manier de weg naar Gent af voor de Franse groep GL Events, die kost wat kost de Gentse beurshal wou binnenhalen, maar ondanks herhaalde verhogingen van zijn biedprijs nog geen meerderheid achter zich kreeg. (standaard.be)
In ‘Febar’ schetsen de Vlaamse theatermaker Michael De Cock en zijn Senegalese collega Younouss Diallo het verhaal van een jonge Senegalees die kost wat kost naar Europa wil komen. (standaard.be)
De vakbonden van autoconstructeur Ford in Genk willen de nachtploeg kost wat kost behouden. (standaard.be)
enz.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.