Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #32301

    voorwat
    (vnw.)

    waarvoor, waarom

    normaal 2 woorden: voor + wat, maar toch 1 VL woord van gemaakt in analogie met waarvoor, waarom, voordat, …

    uitspraak Antwerpen, Lier: verwa
    Kempen: “veuwa”
    Hageland: “veewa”

    Voorwat moet ik het altijd zijn die de kinderen van ’t school moet halen? Gij kunt toch ook rijden?

    Voorwat dient dat? Is dat een soort stoppentrekker ofzo?

    Voorwat hebben ze dat hier nu gezet? Dat staat toch in de weg zo?

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 24 Jul 2019 15:02
    0 reactie(s)

    #32302

    klas
    (de ~,~sen v zst. nw.)

    (militair) lichting

    ook klasse

    zie klas, van de ~ zijn

    “De actieve eenheden werden samengesteld uit de jongste klassen bij wie de militaire kennis nog fris in het geheugen zat. Ietwat oudere militairen werden ingedeeld in de eerste reserve en de oudsten maakten deel uit van de tweede reserve.” ([email protected])

    Hij voegde daaraan toe dat de socialisten integendeel de dienstduur wilden verminderen. Hij ging tevens nogmaals in op de klasse van 1911 die nog steeds onder de wapens was, en vroeg uitleg. (ethesis.net)

    Nog 103 dagen legerdienst voor ‘de goede drinkers’ van de klasse van 1903. (journalbelgianhistory.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 24 Jul 2019 14:21
    0 reactie(s)

    #32303

    klasse

    zie klas (legerdienst)

    -

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 24 Jul 2019 14:18
    0 reactie(s)

    #32304

    ommekeer
    (bw.)

    plots

    meestal: ommeki

    Ik had juist betaald bij den bakker en ommekeer ging mijne gsm af: ’t was pa om te zeggen dattie geen pistolets moest hebben, dattie meer goesting had achter brood.

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 24 Jul 2019 13:55
    0 reactie(s)

    #32305

    gehad hebben
    (grammatica)

    hulpwerkwoord hebben

    zie ook geweest, west, gezegd gehad

    Hij heeft verleden week met al zijn spaarcenten een huis gekocht gehad. Gezien zijn financiële situatie had hij dat volgens mij beter niet gedaan gehad. Door wat dat hij nu gedaan gehad heeft, gaat hij rap in de problemen geraken.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 24 Jul 2019 11:51
    3 reactie(s)

    #32306

    voortgaan
    (ww. ging voor, voortgegaan)

    doorgaan, weggaan

    VD2014 online: gewestelijk

    niet in ’t West-Vlaams

    Het is 16u. zij moet voortgaan; ze moet eten maken want sebiet komt hare man thuis.

    Ik ga voort, tot morgen!

    Ga voort met die zever, ik moet het allemaal niet weten…

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 24 Jul 2019 11:44
    0 reactie(s)

    #32307

    ontvlaamsen
    (ww. ontvlaamste, ontvlaamst)

    1) minder Vlaams worden doordat er o.a. minder Vlamingen wonen of er minder Vlaams gesproken wordt
    2) zich minder Vlaamsgezind opstellen
    3) ook wel eens gebruikt voor het vernederlandsen (Belgisch-Nederlandse taalelementen vervangen door Standaardnederlandse – ook wel eens culturele verschillen wegwerken) van strips (o.a. Suske & Wiske) en literatuur (o.a. wat Jeroen Brouwers deed bij Uitgeverij Manteau). Meestal wordt de voorkeur gegeven aan de term ‘vernederlandsen’ (zie bv. http://tinyurl.com/y9nrbfse en http://tinyurl.com/y92flfo9)

    opm: ontnederlandsen staat in Van Dale 2016 online, ontvlaamsen en ontfransen niet

    vgl. ontvlaamsing

    1) lokaalwoonbeleid.be: Werknemers die in Brussel werken, worden ontmoedigd om zich in Brussel te gaan vestigen. De stad zal leeglopen, alleszins ontvlaamsen en ook ontfransen.

    1) belg.be: De HUB-econoom voorspelt dat Brussel zal ‘ontvlaamsen’ en ‘ontfransen’. Dit als gevolg van De Lijn die snelle trams wilt laten rijden tussen het Brusselse Noordstation en Boom, Ninove en Heist-op-den-Berg.

    2) hln.be: “Yves Leterme ondervindt nu dat een premier moet ontvlaamsen en zijn verkiezingsbeloften moet verloochenen”, zei kamerfractieleider Gerolf Annemans.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 24 Jul 2019 11:41
    0 reactie(s)

    #32308

    incluis
    (bnw.)

    inclusief

    < Frans ‘inclus’

    SN, maar wordt aanzienlijk meer gebruikt in VL:
    incluis: .BE: 138.000; .NL: 98.100

    ook volgens het Centrum voor Leesonderzoek wordt het woord herkend door 93% van de Vlamingen, tegenover 85% van de Nederlanders (nl.wiktionary.org/wiki/incluis)

    Denkers uit verschillende sectoren, politiek incluis (demorgen.be)

    Beringenaar slaat drie vrouwen, zijn moeder incluis (hln.be)

    Reden genoeg om iedereen, zichzelf incluis kippenvel te bezorgen. (hetdepot.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 24 Jul 2019 11:26
    4 reactie(s)

    #32309

    ommekeer
    (bnw.)

    Plots

    meestal: ommeki

    Ik had juist betaald bij den bakker en ommekeer ging mijne gsm af: ’t was pa om te zeggen dattie geen pistolets moest hebben, dattie meer goesting had achter brood.

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 23 Jul 2019 22:12
    0 reactie(s)

    #32310

    Vlaamse bronnen

    Dit artikeltje wordt gebruikt om een aantal bronnen op te lijsten voor Vlaamse taal. Er wordt geen waardeoordeel over de kwaliteit van de bronnen gegeven. Wel is het aan te raden om altijd kritisch te blijven en verschillende bronnen te vergelijken.

    Interessant: Om te controleren of een woord/uitdrukking misschien van BE naar NL overgewaaid is, kan men NL publicaties doorzoeken met www.delpher.nl.

    Google: om op google de BE en NL voorkomens te vergelijken (en te tellen): woord/uitdrukking tussen aanhalingstekens plaatsen en daarachter site:.BE of site:.NL vermelden.

    > Het lijstje mag natuurlijk aangevuld worden

    gedrukte bronnen: DS2015; TV2015

    http://nl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Belgisch-Nederlands#F

    http://www.vlaamsetaal.be/artikel/24/algemene-vlaamse-woorden

    http://www.vandale.be/opzoeken#.U24m-fl_uPw
    opm: Voor Vlaamse woorden gebruikt VD o.a. de labels in België; België; Belgisch-Nederlands; gewestelijk (soms); BE

    http://nl.wikipedia.org/wiki/Politieke_terminologie_in_Belgi%C3%AB

    http://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_verschillen_tussen_het_Nederlands_in_Nederland,_Suriname_en_Vlaanderen

    Discussie over Belgisch-Nederlands, Vlaams, …
    http://nl.taal.narkive.com/hALTRbBy/algemeen-belgische-woorden

    lijst met typisch Vlaamse wielertermen van Michel Wuyts:
    http://www.standaard.be/cnt/dmf20120628_186

    Vlaamse studententaal (uitgebereid, interessant en gedocumenteerd): http://club.studiant.be/plutonica/studententaal.html

    Over verschillen VL en N-NL door de taaltelefoon:
    http://www.taaltelefoon.be/standaardtaal-verschillen-tussen-belgi%C3%AB-en-nederland

    De Standaard is ook bedreven in zeg-niet-zus-maar-zeg-wel-zo. Voorwaar een inspiratiebron voor het VL:
    http://www.standaard.be/extra/static/pdf/taal2010/bijlage3.pdf

    Een dialectloket:
    http://www.dialectloket.be/

    Vlaamse keukentermen:
    http://blogs.seniorennet.be/keukenverhalen/archief.php?startdatum=1121637600&stopdatum=1122242400

    VRT Taalnet: http://www.vrt.be/taal/

    Het Nederlandse Genootschap Onze Taal beantwoordt op zijn pagina’s honderden taalvragen. Daarnaast biedt de website een uitgebreide verzameling koppelingen naar andere taalpagina’s op het internet. www.onzetaal.nl
    Genootschap Onze Taal: https://onzetaal.nl/

    Geïntegreerde TaalBank: http://gtb.inl.nl/

    Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren: http://www.dbnl.org/

    taalunie: http://taaladvies.net/

    taaltelefoon: http://taaltelefoon.be/

    Algemene Nederlandse Spraakkunst: http://ans.ruhosting.nl/e-ans/

    Het Meldpunt Taal verzamelt alles wat u over taal te melden hebt: nieuwe woorden, opmerkelijke uitspraken, kromme zinnen, ergernissen. www.meldpunttaal.org

    Het doel van de etymologiebank is alle belangrijke etymologische publicaties van het Nederlands op één centraal punt en van de recentste publicaties tot de oudste te catalogiseren. Zo kan men de herkomst van Nederlandse woorden opzoeken op de website: etymologiebank.nl

    Vlaams-Brabant en Antwerps (ook Kempens): http://www.dbnl.org/arch/ooms010vlaa01_01/pag/ooms010vlaa01_01.pdf

    spreekwoorden en uitdrukkingen: woorden.org: http://www.woorden.org/spreekwoord/

    Vlaamse politieke begrippen en Wetstratees:
    https://nl.wikipedia.org/wiki/Politieke_terminologie_in_Belgi%C3%AB

    Interessante literatuur over de taalverbeteringen van de vrt taaladviseur Ruud Hendrickx :
    http://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/001/786/736/RUG01-001786736_2012_0001_AC.pdf

    Lijst met zogzegde belgicismen:
    http://lists.sf.own-it.nl/pipermail/opentaal/2006-August/000182.html

    ‘Typisch Vlaams’ Ludo Permentier – Rik Schutz uitgegeven bij het Davidsfonds http://www.davidsfonds.be/folder/files/TypischVlaams-promo.pdf

    INL: formatiewoordenboekje met enkele typisch VL termen over politieke regeringsvorming
    http://www.inl.nl/onderzoek-a-onderwijs/webrubrieken/gelegenheidswoordenboekjes/348-formatiewoordenboekje

    lijst Belgisch-Nederlands:
    http://www.gentvertaalt.be/taaldatabank/links/taalvandaal-cached.html

    West-Vlaamse woorden:
    https://vls.wikipedia.org/wiki/Typische_West-Vlamsche_woordn

    Verhalen over het Nederlands in België:
    http://taalverhalen.be/contact/

    Deze lijst van Vlaams moet zeker kritisch bekeken worden want het is niet allemaal VL:
    http://www.encyclo.nl/lokaal/11289&page=0

    https://wablief.eu/
    Een vertaalwoordenboek Vlaams naar Nederlands.

    Opzoeksite van UGent voor dialecten: https://e-wvd.be/lid/wvd/f?p=131:1::::::

    `Collegenet – Woordenlijst Nederlands-Vlaams` :http://www.encyclo.nl/lokaal/11289

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Jul 2019 18:57
    11 reactie(s)

    #32311

    afdraaien
    (ww. draaide af, afgedraaid)

    links of rechts afdraaien: links of rechts afslaan

    Van Dale gratis online 2019 vermeldt deze betekenis bij afdraaien niet
    google2019:
    ‘links afdraaien’ .BE (>1.290) .NL (>160)
    ‘rechts afdraaien’ .BE (>800) .NL (>183)
    ‘links afgedraaid’ .BE (>100) .NL (>83)
    ‘rechts afgedraaid’ .BE (>233) .NL (>42)

    Collegenet – Woordenlijst Nederlands-Vlaams: afdraaien:
    Vlaams voor het Nederlandse woord ` van richting veranderen`

    Uw zoon is links afgedraaid, en had de tegenpartij voorrang moeten verlenen. (juridischforum.be)

    Ik vermoed dat je ergens rechts afgedraaid bent, en daarbij een fietser geen voorrang verleende? (gratisrijbewijsonline-forum.be)

    Ook wordt er meestal naar rechts afgedraaid. Dan is de kans groter dat je niet hoeft de stoppen. (gva.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Jul 2019 18:56
    0 reactie(s)

    #32312

    kost
    (de ~ (m.), geen mv.)

    kostprijs, kosten(plaatje), uitgave

    standaardtaal in België? status onduidelijk
    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
    DS2015 geen standaardtaal

    in SN spreekt men over kosten, ook als het over samenstellingen gaat: zie loonkost, meerkost, minderkost

    De kost voor het hele project liep in de miljarden.

    “De directie van het bedrijf vindt de loonkost te hoog. (in België, status onduidelijk)” Taaladvies.net

    bloemlezing De Standaard:
    De laatste factor waar je rekening mee moet houden bij het inschatten van de kost van je wagen: het verbruik. (standaard.be)
    De Franstalige krant L’Echo raamt bovendien de kost van de politieke crisis op 1,8 miljard euro (standaard.be)
    De nachtvergoeding betekent een extra kost van 1,06 miljoen euro (443.000 euro). (standaard.be)
    enz.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Jul 2019 18:18
    1 reactie(s)

    #32313

    meerkost
    (de ~ (m.), ~en)

    meerkosten, is iets wat men extra moet betalen

    Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
    DS2015 geen standaardtaal

    vgl. kost; minderkost

    Een mp3-speler in je wagen is een optie, dus dat wordt een meerkost indien je die wenst te nemen.

    bloemlezing De Standaard:
    Tot 12 procent meerkost – De Standaard
    Meerkost van honderden miljoenen door hogere rente (Brussel) – De Standaard
    Dat Joëlle Milquet vervangen wordt door twee in plaats van één minister zal een meerkost hebben van 602.000 euro. (standaard.be)
    Concreet komt dat neer op een meerkost van zowat 10.500 euro. (standaard.be)
    De Boerenbond (BB) vindt dat Europa de meerkost moet betalen die verbonden is aan de BSE-bestrijding (standaard.be)
    enz.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Jul 2019 18:18
    1 reactie(s)

    #32314

    minderkost
    (zn. m.)

    hetgeen het minder kost

    SN-NL: minderkosten

    vgl. kost; meerkost

    Door de bijsturingen zou er volgens het Rekenhof sprake zijn van een geraamde minderkost van 313 miljoen euro. (nieuwsblad.be)

    U betaalt dus meer sociale bijdragen, maar dit wordt in ons voorbeeld goedgemaakt door de minderkost van de belastingen. (ondernemingsdatabank.indicator.be)

    II.19, wordt een artikel 173septies ingevoegd, dat luidt als volgt: “Art. 173septies. § 1. Bij het realiseren van een relatieve minderkost in het buitengewoon basis. (vlaamsparlement.be)

    Volgens Bruno Segers, CEO Microsoft België, betekent het akkoord voor de scholen een minderkost tot 70 procent. (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Jul 2019 18:17
    0 reactie(s)

    #32315

    meerkost
    (de ~ (m.), ~en)

    meerkosten, is iets wat men extra moet betalen

    Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
    DS2015 geen standaardtaal

    vgl. minderkost

    Een mp3-speler in je wagen is een optie, dus dat wordt een meerkost indien je die wenst te nemen.

    bloemlezing De Standaard:
    Tot 12 procent meerkost – De Standaard
    Meerkost van honderden miljoenen door hogere rente (Brussel) – De Standaard
    Dat Joëlle Milquet vervangen wordt door twee in plaats van één minister zal een meerkost hebben van 602.000 euro. (standaard.be)
    Concreet komt dat neer op een meerkost van zowat 10.500 euro. (standaard.be)
    De Boerenbond (BB) vindt dat Europa de meerkost moet betalen die verbonden is aan de BSE-bestrijding (standaard.be)
    enz.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Jul 2019 18:14
    1 reactie(s)

    #32316

    meerkost
    (de ~ (m.), ~en)

    meerkosten, is iets wat men extra moet betalen

    Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
    DS2015 geen standaardtaal

    Een mp3-speler in je wagen is een optie, dus dat wordt een meerkost indien je die wenst te nemen.

    bloemlezing De Standaard:
    Tot 12 procent meerkost – De Standaard
    Meerkost van honderden miljoenen door hogere rente (Brussel) – De Standaard
    Dat Joëlle Milquet vervangen wordt door twee in plaats van één minister zal een meerkost hebben van 602.000 euro. (standaard.be)
    Concreet komt dat neer op een meerkost van zowat 10.500 euro. (standaard.be)
    De Boerenbond (BB) vindt dat Europa de meerkost moet betalen die verbonden is aan de BSE-bestrijding (standaard.be)
    enz.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Jul 2019 18:13
    1 reactie(s)

    #32317

    kwaad, van ~ naar erger gaan
    (uitdrukking)

    SN-NL: van kwaad tot erger worden

    Van Dale 2016 online: BE
    DS2015 standaardtaal

    In haar verkiezingscampagne zal zij geen blad voor de mond nemen. Volgens haar is het de voorbije jaren van kwaad naar erger gegaan in de gemeente.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Jul 2019 18:10
    0 reactie(s)

    #32318

    kwaad, het gaat van ~ naar erger
    (uitdr.)

    het wordt steeds erger.

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
    DS2015 standaardtaal
    SN-NL: van kwaad tot erger

    De politiek in ons land gaat van kwaad naar erger. We wachten nu al bekan een jaar op een regering.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Jul 2019 18:09
    2 reactie(s)

    #32319

    kwijtspelen
    (ww., speelde kwijt, kwijtgespeeld)

    verliezen, kwijtraken

    Van Dale 2017 online: BE
    DS2015 standaardtaal

    zie ook kwijtgeraken

    Ik ben in het casino al mijn geld kwijtgespeeld.

    Bij een evenement, met een massa volk, kunt ge mekaar kwijtspelen als ge mekaar niet rap genoeg kunt volgen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Jul 2019 18:08
    0 reactie(s)

    #32320

    kost wat kost
    (uitdr.)

    al moet er nog zoveel moeite aan besteed worden, welk offer het ook moge eisen

    SN-NL: het koste wat het kost; koste wat kost

    zie ook persé

    < Frans: coûte que coûte

    Van Dale online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
    DS2015 geen standaardtaal

    Ik wou die juke-box kost wa kost in mijn bezit hebben.

    bloemlezing De Standaard:

    Parijs wil kost wat kost fusie Aventis/Novartis verhinderen – De Standaard
    De Stad Gent en de Internationale Jaarbeurs snijden op die manier de weg naar Gent af voor de Franse groep GL Events, die kost wat kost de Gentse beurshal wou binnenhalen, maar ondanks herhaalde verhogingen van zijn biedprijs nog geen meerderheid achter zich kreeg. (standaard.be)
    In ‘Febar’ schetsen de Vlaamse theatermaker Michael De Cock en zijn Senegalese collega Younouss Diallo het verhaal van een jonge Senegalees die kost wat kost naar Europa wil komen. (standaard.be)
    De vakbonden van autoconstructeur Ford in Genk willen de nachtploeg kost wat kost behouden. (standaard.be)
    enz.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Jul 2019 18:07
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.