Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
demonteren door los te vijzen
zie ook uiteen~
Hij was een stille jongen die zich urenlang in een hoekje stil kon bezighouden met het uiteenvijzen van wekkers (demorgen.be)
Een dief ziet dus niet meteen of de fiets beveiligd is, en kan ook niet het volledige kader beginnen afspeuren en uiteenvijzen.(hln.be)Makkelijke dingen, ze kunnen zo’n tent volledig uiteenvijzen. (humo.be)
uit elkaar, van elkaar
Van Dale 2013 online: …nog als eerste lid in een aantal, in schrijftaal, gewestelijke taal en Belgisch-Nederlands gewone, maar in de algemene taal weinig of niet meer gebruikte scheidbaar samengestelde overgankelijke en onovergankelijke werkwoorden…
zoals daar zijn: uiteenbarsten, uiteencarambollen, uiteendrijven, uiteengaan, uiteen doen, uiteengooien, uiteengroeien, uiteenhalen, uiteenjagen, uiteenkrijgen, uiteennemen, uiteenplaatsen, uiteenranselen, uiteenrollen, uiteenschuiven, uiteensmijten, uiteenspringen, uiteenstrijken, uiteenstuiven, uiteentrappen, uiteenvijzen, uiteenvliegen, uiteenvloeien, uiteenvouwen, uiteenwerpen, uiteenwijken, uiteen zijn
Ik zal die mixer eens uiteengooien se. Of ik hem daarna nog terug ineenkrijg is een andere zaak.
Ge moet die mest goed uiteenspreiden, anders helpt dat niet.
uit elkaar, van elkaar
Van Dale 2013 online: …nog als eerste lid in een aantal, in schrijftaal, gewestelijke taal en Belgisch-Nederlands gewone, maar in de algemene taal weinig of niet meer gebruikte scheidbaar samengestelde overgankelijke en onovergankelijke werkwoorden…
zoals daar zijn: uiteenbarsten, uiteendrijven, uiteengaan, uiteen doen, uiteengooien, uiteengroeien, uiteenhalen, uiteenjagen, uiteenkrijgen, uiteennemen, uiteenplaatsen, uiteenranselen, uiteenrollen, uiteenschuiven, uiteensmijten, uiteenspringen, uiteenstrijken, uiteenstuiven, uiteentrappen, uiteenvliegen, uiteenvloeien, uiteenvouwen, uiteenwerpen, uiteenwijken, uiteen zijn
Ik zal die mixer eens uiteengooien se. Of ik hem daarna nog terug ineenkrijg is een andere zaak.
Ge moet die mest goed uiteenspreiden, anders helpt dat niet.
uitleggen, uit de doeken doen
zie ook uiteen~
Op het proces deed de getuige uiteen wat hij allemaal gezien en gehoord had.
in elkaar + ww
Van Dale 2013 online: als eerste lid in een aantal, in schrijftaal, gewestelijke taal en Belgisch-Nederlands gewone, maar in de algemene taal weinig of niet meer gebruikte scheidbaar samengestelde overgankelijke en onovergankelijke werkwoorden…
zoals daar zijn: ineenboksen, ineendraaien, ineendringen, ineendrukken, ineenduiken, ineenflansen, ineenflappen, ineenfoefelen, ineenfrommelen, ineengroeien, ineenklemmen, ineenklinken, ineenknijpen, ineenkronkelen, ineenkruipen, ineenpassen, ineenrollen, ineenschroeven (-vijzen), ineenslaan (-slagen), ineensteken, ineenstoten, ineenstuiken, ineenvlechten, ineenvloeien, ineenvoegen, ineenvouwen, ineenwassen, ineenwerken, ineenwikkelen, ineenwrijven, ineenwringen, ineenzetten, …
Ik heb dat contract voor zijn neus ineengefrommeld. Ge hadt hem moeten zien kijken…
De Jean heeft die auto helemaal zelf ineengestoken.
uit elkaar zijn, gescheiden zijn
zie ook uiteen~
Als nu morgen in de gazet staat dat Charlène en Albert van Monaco uiteen zijn, dan gaat er toch niemand verschieten zeker?
De Jean is al jaren uiteen. Maar hij komt nog goed overeen met zijn ex.
uitleggen, uit de doeken doen
zie ook uiteen~
Op het proces deed de getuige uiteen wat hij allemaal gezien en gehoord had.
algauw, versterking van gauw
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
algauw: versterking van gauw. In het Zuiden.
Kom, geeft dat agauw hier, ik zal da wel arrangeren.
kleine crisis
neologistisch Wetstratees
Oorsprong: het woord ontstond naar aanleiding van het ontslag van Bert Anciaux (2002), dat tot een crisette of een minicrisis binnen de Vlaamse Regering leidde. Crisette is gevormd naar analogie van andere woorden met het achtervoegsel -ette: operette, fuguette, kitchenette, superette, wasserette.
De Standaard, 27/11/03: ‘Als opwarmertje kan de crisette over de dienstencheques tellen.’ (bron: www.nlterm.org)
De Morgen, 15/09/11: ‘Geen akkoord zonder crisette. Het is een wetmatigheid in de Wetstraat. Maar het zag ernaar uit dat het op een crisette zonder akkoord zou uitdraaien.’
Het komt dan nog wel eens tot een rechtstreeks gesprek tussen enkel de N-VA en de PS maar, zoals ik in een eerste bijdrage aangaf, pas nadat een “crisette” in de Wetstraat werd uitgelokt. (vrt.be – 2019)demonteren door los te vijzen
Hij was een stille jongen die zich urenlang in een hoekje stil kon bezighouden met het uiteenvijzen van wekkers (demorgen.be)
Een dief ziet dus niet meteen of de fiets beveiligd is, en kan ook niet het volledige kader beginnen afspeuren en uiteenvijzen.(hln.be)Makkelijke dingen, ze kunnen zo’n tent volledig uiteenvijzen. (humo.be)
demonteren door los te vijzen
zie ook uiteen-
Hij was een stille jongen die zich urenlang in een hoekje stil kon bezighouden met het uiteenvijzen van wekkers (demorgen.be)
Een dief ziet dus niet meteen of de fiets beveiligd is, en kan ook niet het volledige kader beginnen afspeuren en uiteenvijzen.(hln.be)Makkelijke dingen, ze kunnen zo’n tent volledig uiteenvijzen. (humo.be)
schroeven, vastschroeven, aanschroeven
opmerking: in Antwerpen: vees, gevezen (sterk werkwoord) in tegenstelling tot
West-Vlaanderen: zwakke vorm (bij De Bo, in het Westvlaamsch Idioticon (1873): zwak en sterk: “VIJZEN (westvlaams VIZEN), vijsde en vees, gevijsden gevezen.”
samenstellingen: aanvijzen, bijvijzen, opeenvijzen, losvijzen, vastvijzen, uiteenvijzen
zie ook vijs
Je moet eerst een plug steken, als je in die muur wil vijzen.
demonteren door los te vijzen
Hij was een stille jongen die zich urenlang in een hoekje stil kon bezighouden met het uiteenvijzen van wekkers (demorgen.be)
Een dief ziet dus niet meteen of de fiets beveiligd is, en kan ook niet het volledige kader beginnen afspeuren en uiteenvijzen.(hln.be)Makkelijke dingen, ze kunnen zo’n tent volledig uiteenvijzen. (humo.be)
wordt gezegd bij wijze van groet tegen mensen die aan het eten zijn en die men niet wil storen door uitgebreid kussen en pollekens geven
We hebben de Paul ontmoet in het restaurant, maar we hebben alleen “smakelijk” kunnen zeggen want hij was aan het eten.
> andere betekenis van smakelijk
wordt gezegd bij wijze van groet tegen mensen die aan het eten zijn en die men niet wil storen door uitgebreid kussen en pollekens geven
We hebben de Paul ontmoet in het restaurant, maar we hebben alleen “smakelijk” kunnen zeggen want hij was aan het eten.
> andere betekenis van smaken
velg van een wiel (fiets, moto, auto), zjant
/ja~t/ (nasaal a)
→ van het Franse “la jante”
verhoogde stoeprand uitgevoerd met een boordsteen in arduin of cementblokken
Brugs: bordeure (v.)
< Fr. la bordure
Tegenwoordig zijn de borduurstenen nuus uitgevoerd aan opritten en oversteken.
Hij stond met een wiel geparkeerd op den borduur.
Bewoners rijden banden stuk op scherpe borduur (nieuwsblad.be)
Rosetta wilde nog snel een bus halen die meteen zou gaan vertrekken, schopte met haar klompvoet tegen de borduur, sloeg tegen de grond, (…) en overleed (De fouten – H.Brusselmans)
Meneer ge zijt met uwe jante tegen den borduur gereden. Ja en? Den borduur is nu kapot! (autoforum.be 19 feb. 2007)
verhoogde stoeprand uitgevoerd met een boordsteen in arduin of cementblokken
Brugs: bordeure (v.)
< Fr. la bordure
Tegenwoordig zijn de borduurstenen nuus uitgevoerd aan opritten en oversteken.
Hij stond met een wiel geparkeerd op den borduur.
Bewoners rijden banden stuk op scherpe borduur (nieuwsblad.be)
Rosetta wilde nog snel een bus halen die meteen zou gaan vertrekken, schopte met haar klompvoet tegen de borduur, sloeg tegen de grond, (…) en overleed (De fouten – H.Brusselmans)
Meneer ge zijt met uwe jante tegen den borduur gereden. Ja en? Den borduur is nu kapot! (autoforum.be 19 feb. 2007)
overall met bretellen
NL: tuinbroek
Het woord ‘salopette’ is Frans en betekent ‘vuil’ of ‘vies’. Aanvankelijk werd het kledingstuk ontworpen voor arbeiders, om niet vuil te worden.De salopette werd bedacht in de 19de eeuw door een zekere Adolphe Lafont, die het leven van zijn schoonvader makkelijker wilde maken. Het model werd daarna in de winkels gebracht door Levi Strauss en was het typische kledingstuk voor werkers in het industriële tijdperk. bron: yunomi.nl
Salopette in jeansstof
“Wie had dat gedacht… De salopette is weer in de mode!”
“De salopette, hét symbool van het eind van de jaren 80, is weer te zien op de catwalk, met een aantal aanpassingen. Yunomi vertelt je meer over de terugkeer van een kledingstuk dat iedereen voorgoed verdwenen achtte.”
iemand foppen, iemand iets wijsmaken
iemand in het belachelijke trekken
zie ook trekken, iemand erdoor ~, blaaskes wijsmaken
De Leo zijn vrouw heeft m horens gezet en nu hebben ze em, van den avond in ’t café, er weer eens goe door gesleurd.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
